Raport z pracy metodologicznej
Satelitarny Rachunek Kultury
Opracowanie merytoryczne
Urząd Statystyczny w Krakowie, Ośrodek Statystyki Kultury
Zespół autorski
Ewa Bińczycka, dr inż. Mariusz Cembruch-Nowakowski, Agnieszka Czekaj, Małgorzata Kolczyk, Anna Kowacka, Barbara Nowak, Aleksandra Polit, dr Joanna Sanetra-Szeliga
Kierujący
Spis treści
Spis treści... 3
Wykaz ważniejszych skrótów... 4
Wstęp... 5
1. Wprowadzenie teoretyczne... 6
1.1. Różnorodność koncepcji i sposobów definiowania kultury...6
1.2. Istota satelitarnych rachunków... 6
1.3. Podstawowe kategorie i konstrukcja rachunków narodowych...7
1.4. Przegląd międzynarodowy... 9
2. Przyjęte rozwiązania metodologiczne... 15
2.1. Założenia dotyczące satelitarnego rachunku kultury z perspektywy obowiązujących klasyfikacji statystycznych... 15
2.2. Zakres podmiotowy satelitarnego rachunku kultury...32
2.3. Źródła danych statystycznych... 33
2.4. Główne kategorie wynikowe satelitarnego rachunku kultury...34
2.5. Opracowanie danych według kategorii wynikowych satelitarnego rachunku kultury...36
2.5.1. Rachunek produkcji i rachunek tworzenia dochodów...36
2.5.2. Spożycie... 37
2.5.3. Akumulacja brutto... 40
2.5.4. Eksport i import... 41
3. Wyniki szacunku satelitarnego rachunku kultury za lata 2010—2012...42
Podsumowanie... 47
Bibliografia... 48
Aneks 1. Podstawowe definicje... 51
Aneks 2. Przyporządkowanie klasyfikacji statystycznych w satelitarnym rachunku kultury...56
Aneks 3. Porównanie zakresów podmiotowych satelitarnych rachunków kultury według klas PKD ... 66
Wykaz ważniejszych skrótów
Skrót Znaczenie
COFOG Klasyfikacja Wydatków Sektora Instytucji Rządowych i Samorządowych Według Funkcji
COICOP Klasyfikacja Spożycia Indywidualnego według Celu
COPNI Klasyfikację Wydatków Instytucji Niekomercyjnych Działających na Rzecz Gospodarstw Domowych według Celu
CN Nomenklatura Scalona
CPA Klasyfikacja Produktów według Działalności
EBOPS Rozszerzona Klasyfikacja Usług w Bilansie Płatniczym
ESA Europejski System Rachunków Narodowych i Regionalnych
ESSnet-Culture Grupa robocza ds. statystyk kultury Europejskiego Systemu Statystycznego
ICNPO Międzynarodowa Klasyfikacja Organizacji Non-Profit
JST Jednostki Samorządu Terytorialnego
MKiDN Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
MON Ministerstwo Obrony Narodowej
NACE Rev. 2 Statystyczna Klasyfikacja Działalności Gospodarczej we Wspólnocie Europejskiej
PKD Polska Klasyfikacja Działalności
PKWiU Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług
SNA System Rachunków Narodowych
Wstęp
Niniejszy raport z pracy metodologicznej Satelitarny rachunek kultury prezentuje podstawowe założenia związane z opracowaniem metodologii, a także zastosowanie przyjętej metodologii w postaci szacunku satelitarnego rachunku kultury za lata 2010—2012.
Istotą satelitarnego rachunku kultury jest określenie rzeczywistej roli obszaru kultury w gospodarce narodowej poprzez przedstawienie wkładu kultury w tworzenie PKB, ze szczególnym uwzględnieniem udziału w tworzeniu wartości dodanej brutto.
Opracowana i przedstawiona w raporcie metodologia bazuje na rekomendacjach grupy roboczej ds. statystyk kultury Europejskiego Systemu Statystycznego ESSnet-Culture, a jej rezultatem będą corocznie szacunki satelitarnego rachunku kultury, publikowane w okresie t-4 (t – rok referencyjny). Zachowany przy tym został standard metodologiczny i rachunkowy ESA 2010, obowiązujący we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej w zakresie rachunków narodowych oraz satelitarnych.
Prezentowana metodologia, a także jej zastosowanie w postaci szacunku satelitarnego rachunku kultury za lata 2010—2012, stanowią kontynuację i rozszerzenie wcześniejszego zeszytu metodologicznego z 2014 r. oraz
Wstępnych wyników satelitarnego rachunku kultury za 2008 r., które były przedsięwzięciem
eksperymentalnym. Praca metodologiczna była prowadzona przy współpracy Departamentu Rachunków Narodowych Głównego Urzędu Statystycznego.
W pierwszym rozdziale raportu zaprezentowano różne koncepcje definiowania pojęcia kultury, a także przedstawiono teoretyczne podstawy tworzenia satelitarnych rachunków kultury, uwzględniając kontekst międzynarodowy.
W drugim rozdziale opisano założenia metodologiczne oraz przedstawiono źródła danych i sposoby realizacji obliczeń poszczególnych transakcji satelitarnego rachunku kultury.
Trzeci rozdział prezentuje zastosowanie przyjętej metodologii w postaci szacunku satelitarnego rachunku kultury za lata 2010—2012.
1. Wprowadzenie teoretyczne
1.1. Różnorodność koncepcji i sposobów definiowania kultury
Kultura jest zjawiskiem złożonym i trudnym do jednoznacznego zdefiniowania. W literaturze przedmiotu występuje szereg różnorodnych sposobów definiowania kultury, a ich odmienny charakter determinowany jest przez perspektywę (badawczą) danej dyscypliny naukowej czy szkoły teoretycznej (por. Kłoskowska, 2005). Zakres akceptowanej definicji kultury zależy w dużej mierze od celu badawczego pracy, w której jest wykorzystywana, bowiem jak twierdzi Linton (1945, s. 31) „istotą wszelkiej definicji kultury jest (…) to, że wybiera pewne aspekty całego pojęcia oznaczanego owym terminem i kładzie nacisk na nie kosztem innych. Nacisk ten, a w konsekwencji także wartość definicji, będą zależały od tego, jaki szczególny cel definiujący miał na uwadze. Istnieje wiele możliwości definiowania kultury, a każda jest użyteczna w powiązaniu z dociekaniami określonego rodzaju”. Najszersze definicje mówią nawet o kulturze jako o wszystkim, co nie jest „naturą” i zostało stworzone przez człowieka. Antropologowie i socjologowie często przyjmują nieco węższą perspektywę, traktując kulturę jako przekazywany z pokolenia na pokolenie i twórczo przekształcany dorobek materialny i niematerialny (zestaw postaw, praktyk, wartości i wierzeń) danej zbiorowości, nieodzowny do funkcjonowania społeczeństwa. Podobną definicję podaje UNESCO, traktując kulturę jako „zespół cech duchowych i materialnych, intelektualnych i uczuciowych, charakteryzujących społeczeństwo lub grupę społeczną”, obejmującą „oprócz sztuki i literatury, sposoby życia, formy wzajemnego współżycia, systemy wartości, tradycje i wierzenia” (UNESCO, 2001, s. 1).
W kontekście satelitarnego rachunku kultury warto wspomnieć, że część badaczy (Sen 2004, s. 40) doszukuje się w takim antropologicznym rozumieniu kultury jednego z czynników rozwoju danego obszaru (obok innych, takich jak funkcjonowanie różnych instytucji, istnienie konkretnych rozwiązań prawnych, oddziaływania innych kultur narodowych, czy współpracy gospodarczej z innymi krajami). Warto wskazać w tym kontekście na prace Maxa Webera (1994), który uważał, że owocny rozwój kapitalizmu w zachodniej i północnej Europie był związany z etyką protestancką, dominującą w tych społeczeństwach. Można tu wręcz wyróżnić pojęcie „kultury ekonomicznej” jako „zestawu przekonań, postaw i wartości, które mają związek z aktywnością gospodarczą jednostek, organizacji lub innych instytucji”(Porter, 2003, s. 59), jak na przykład pracowitość, przedsiębiorczość, skłonność do oszczędzania.
Przy opracowaniu metodologii satelitarnego rachunku kultury przyjęto węższe ujęcie kultury w aspekcie funkcjonalnym i instytucjonalnym, kierując się propozycjami zawartymi w dokumencie końcowym z realizacji prac grupy roboczej ESSnet-Culture1, której zadaniem było przełożenie definicji kultury na grunt statystyki i opracowanie propozycji spójnego i wspólnego wszystkim krajom Unii Europejskiej systemu statystyki kultury. W dokumencie wyodrębniono różnorodne formy działalności kulturalnych i ich rezultatów (towarów i usług), co można utożsamić z traktowaniem kultury jako sektora gospodarki (Porter, 1994, s. 234), obejmującego działalność podmiotów wytwarzających i dokonujących wymiany pewnych dóbr i usług o podobnym przeznaczeniu. Przyjęcie definicji funkcjonalnej nie oznacza odrzucenia elementów definicji antropologicznej. Można wręcz uznać, że kultura rozumiana jako sektor jest odzwierciedleniem w praktyce kultury rozpatrywanej w aspekcie antropologicznym. W obu przypadkach kluczowym elementem jest rola kultury w wyrażaniu kolektywnych aspektów ludzkiego zachowania odzwierciedlonego w ich działaniach i systemach wartości (Throsby, 1999, s. 6).
1.2. Istota satelitarnych rachunków
Istotą satelitarnych rachunków jest spełnienie szczególnych potrzeb w zakresie danych, które nie są prezentowane w systemie rachunków narodowych, dlatego też satelitarne rachunki stanowią rozwinięcie lub modyfikację tablic i rachunków wprowadzonych przez Europejski System Rachunków Narodowych
i Regionalnych (ESA 2010)2. Dzięki tym zmianom i uzupełnieniom satelitarne rachunki prezentują więcej istotnych szczegółów dla odbiorców lub uzupełniają dane ekonomiczne o informacje niepieniężne, niedostępne w schemacie podstawowym3, czy też zmieniają pewne pojęcia by lepiej opisać wybrany obszar czy rynek.
1 European Statistical System Network on Culture (ESSnet-Culture), to grupa robocza powołana przez Komisję Europejską
z inicjatywy Eurostatu, we współpracy z krajami członkowskim (szczególnie urzędami statystycznymi z Czech i Estonii oraz ministerstwami kultury z Holandii, Luksemburga i Francji) w celu opracowania propozycji systemu statystyki kultury spójnego i wspólnego wszystkim krajom Unii Europejskiej.
2 ESA to międzynarodowy standard metodologiczny i rachunkowy wprowadzony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)
nr 549/2013 z dnia 21 maja 2013 r., opracowany w celu szczegółowego opisu gospodarki, jej składowych oraz relacji z innymi gospodarkami. W ramach tego standardu wyliczane i publikowane są kluczowe wskaźniki ekonomiczne, określające rozmiary produkcji takie jak PKB czy wartość dodana brutto.
Tworzenie satelitarnych rachunków zaleca się w odniesieniu do tych obszarów gospodarki, które nie są w pełni obejmowane przez rachunki narodowe (np. nieodpłatna praca wykonywana w gospodarstwach domowych) lub też dotyczą takiej części gospodarki, która nie jest łatwo identyfikowalna w klasyfikacjach stosowanych do tworzenia rachunków, np. ochrona środowiska czy prace badawczo-rozwojowe. Także kultura w schemacie podstawowym rachunków narodowych, nie jest łatwa do wyodrębnienia. Polska Klasyfikacja Działalności (PKD 2007) wyszczególnia wprawdzie kulturę, ale grupuje ją łącznie z rekreacją i sportem
w sekcji R Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją. Działalność kulturalna występuje jednak również w innych sekcjach, ale w schemacie podstawowym rachunków nie jest włączana w obszar kultury (np. działalność wydawnicza z sekcji J Informacja i komunikacja). Satelitarny rachunek kultury modyfikuje dotychczasowe podejście, ujmując obszar kultury jako odrębną całość o znacznie rozszerzonej definicji. W tym celu wykorzystuje rekomendacje grupy roboczej ESSnet-Culture, zawarte w dokumencie European
Statistical System Network on Culture. Final Report (Bína, Chantepie, Deroin i in., 2012).
Satelitarny rachunek kultury koncentruje się na określeniu rzeczywistej roli kultury w gospodarce narodowej poprzez przedstawienie udziału obszaru kultury oraz tworzących go dziedzin w PKB. Jego realizacja, pozwala zatem na udzielenie odpowiedzi na pytanie, na ile nakłady ponoszone na obszar kultury znajdują odzwierciedlenie w efektach oddziaływania kultury, które dają się ekonomicznie określić i statystycznie zmierzyć. Dzięki zastosowaniu identycznego schematu oraz pojęć, jak w rachunkach narodowych, satelitarny rachunek kultury można także porównać z dotychczasowym sposobem ujmowania kultury w rachunkach narodowych.
1.3. Podstawowe kategorie i konstrukcja rachunków narodowych
Rachunki narodowe i regionalne w Polsce oraz w krajach Unii Europejskiej są zestawiane zgodnie z ESA 2010, który jest standardem metodologicznym i rachunkowym stosowanym w celu szczegółowego opisu gospodarki, jej składowych oraz relacji z innymi gospodarkami świata. Określa on zarówno definicje, klasyfikacje i zasady rejestrowania transakcji, które należy stosować opracowując rachunki, jak również program transmisji danych do Eurostatu.
W systemie rachunków narodowych podstawową jednostką (zwaną jednostką instytucjonalną) jest podmiot prowadzący działalność produkcyjną, posiadający autonomię w podejmowaniu decyzji w zakresie swojej działalności oraz prowadzący pełny zestaw rachunków. Przyjęta w rachunkach narodowych definicja działalności produkcyjnej sprowadza się do następujących rodzajów działalności:
wytwarzanie różnorodnych wyrobów i usług, które są dostarczane do jednostek ekonomicznych innych niż ich wytwórcy oraz do społeczeństwa jako całości, łącznie z produktami, które są zużywane w procesie wytwarzania produktów;
produkcja na rachunek własny wyrobów, które stanowią w efekcie spożycie lub akumulację;
produkcja na rachunek własny usług mieszkaniowych (przez posiadaczy mieszkań).
Podmioty w rachunkach narodowych są następnie grupowane w tzw. sektory instytucjonalne, które obejmują jednostki różniące się typami zachowań, pełniące różne funkcje. Wyróżnia się przy tym pięć sektorów instytucjonalnych, które razem stanowią krajową gospodarkę ogółem oraz dodatkowo sektor zagranica. Przyjmując za kryterium podstawowe funkcje, jakie jednostki mogą pełnić w gospodarce, wyróżnia się:
sektor przedsiębiorstw niefinansowych, którego podstawową funkcją jest wytwarzanie rynkowych
wyrobów i usług niefinansowych;
sektor instytucji finansowych, grupujący podmioty świadczące usługi pośrednictwa finansowego lub
prowadzące działalność ubezpieczeniową;
sektor instytucji rządowych i samorządowych, którego podstawową funkcją jest wytwarzanie usług
nierynkowych na cele spożycia indywidualnego i ogólnospołecznego oraz redystrybucja dochodu i majątku narodowego;
sektor gospodarstw domowych, będących konsumentem, jak i producentem rynkowym
i nierynkowym;
3Podstawowy schemat ESA 2010 uwzględnia: a) rachunki sektorów – opis różnych etapów procesów gospodarczych według sektorów
instytucjonalnych, a także bilanse dla opisu stanów aktywów, pasywów i wartości netto na początek i koniec okresów księgowych, b) kompleks przepływów międzygałęziowych i rachunki według rodzajów działalności – opisują bardziej szczegółowo procesy produkcji oraz przepływy wyrobów i usług. Schemat ESA zawiera ponadto omówienie pojęć ludności i pracujących.
sektor instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych, nazywany sektorem instytucji niekomercyjnych, obejmujący jednostki należące do sektora prywatnego, wytwarzające
i dostarczające produkcję nierynkową na cele spożycia indywidualnego.
W ramach satelitarnego rachunku kultury obliczenia dotyczą wyłącznie czterech sektorów: przedsiębiorstw niefinansowych, instytucji rządowych i samorządowych, gospodarstw domowych oraz instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych.
W systemie rachunków narodowych działalność jednostek instytucjonalnych, agregowanych do sektorów instytucjonalnych, jest przedstawiana za pomocą sekwencji rachunków, obrazujących proces tworzenia wartości ekonomicznych. Należą tutaj m.in: rachunek produkcji, rachunek tworzenia dochodów, rachunek podziału pierwotnego oraz wtórnego dochodów. Kategorie makroekonomiczne, które w ramach poszczególnych rachunków są wyliczane, nazywane są transakcjami. Każdy rachunek kończy się pozycją bilansującą, która jest wykorzystywana do analiz makroekonomicznych. Pozycja ta równocześnie otwiera kolejny rachunek w sekwencji. Do najbardziej znanych pozycji bilansujących należy wartość dodana brutto, która stanowi wartość produktów (wyrobów i usług) wytworzonych, pomniejszoną o zużycie pośrednie poniesione w związku z ich wytworzeniem. Uwzględnienie w wartości dodanej brutto salda podatków od produktów i importu pomniejszonych o dotacje pozwala zaprezentować najważniejszy agregat makroekonomiczny – Produkt Krajowy Brutto (PKB). Rysunek 1 przedstawia schemat obliczeń PKB.
Schemat 1. Obliczenia PKB (strona produkcyjna, strona wykorzystania)
Ź ró d ł o : opracowanie własne
Jednostki instytucjonalne w rachunkach narodowych grupowane są w podziale na rodzaje działalności według PKD4. W zestawianiu rachunków narodowych, a także w satelitarnym rachunku kultury, stosuje się także wiele innych klasyfikacji, w tym m.in.:
Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług (PKWiU 2008)5,
klasyfikację dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (klasyfikacja budżetowa)6,
Klasyfikację Spożycia Indywidualnego według Celu (COICOP),
Klasyfikację Wydatków Sektora Instytucji Rządowych i Samorządowych według Funkcji (COFOG)7,
4 Polska Klasyfikacja Działalności, opracowana na podstawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej NACE Rev. 2,
wprowadzona rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). (Dz. U. 251, poz.1885).
5 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (Dz. U 2008 nr 207, poz.
1293) z późn. zm.
6 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 sierpnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów,
wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz.U. z dnia 6 września 2011 r . Nr 185, poz. 1098) oraz Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz. U z dnia 12 marca 2010 r. Nr 38, poz. 207).
7 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 549/2013 z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie europejskiego systemu rachunków
narodowych i regionalnych w Unii Europejskiej Dz.Urz.UE.L.2013.174.1. Produkt krajowy
brutto
Spożycie Akumulacja brutto Saldo wymiany
produktówz zagranicą Podatki od produktów
pomniejszone o dotacjedo produktów Wartość dodana brutto
+
+
+
Produkcja
globalna
-
pośrednieZużycie Klasyfikację Wydatków Instytucji Niekomercyjnych Działających na Rzecz Gospodarstw Domowych według Celu (COPNI)8,
Nomenklaturę towarową (Nomenklatura Scalona lub CN)9,
Rozszerzoną Klasyfikację Usług w Bilansie Płatniczym (EBOPS)10,
Międzynarodową Klasyfikację Organizacji Non-Profit (ICNPO)11.
1.4. Przegląd międzynarodowy
W wielu krajach prace nad satelitarnymi rachunkami kultury rozpoczęły się stosunkowo niedawno. Do tej pory nie zostały przyjęte jednolite wytyczne międzynarodowe12, które dzięki globalnemu zastosowaniu pozwoliłyby na dokonywanie porównań pomiędzy wynikami poszczególnych krajów. Wydaje się jednak, że ważną rolę przy opracowywaniu satelitarnych rachunków kultury w poszczególnych krajach odegrał dokument Framework For Cultural Statistics, przygotowany przez UNESCO (2009), definiujący ramy statystyki kultury, który stał się bazą dla opracowań regionalnych. Międzynarodowa organizacja Convenio Andrés Bello (CAB), skupiająca kraje Ameryki Łacińskiej, przygotowała przewodnik metodologiczny do opracowania satelitarnych rachunków kultury Guía metodológica para la implementación de las cuentas satélite de
cultura en Iberoamérica 2015 (CAB, 2015), z którego w dużej mierze korzystają kraje hiszpańskojęzyczne (m.in.
Meksyk, Kostaryka, Kolumbia, Urugwaj, Argentyna). Natomiast w Europie, grupa robocza ESSnet-Culture przygotowała raport European Statistical System Network on Culture. Final Report (Bína, Chantepie, Deroin i in., 2012), stanowiący wypadkową licznych ujęć, które są wykorzystywane zarówno przez naukowców w rozważaniach teoretycznych, praktyków oraz ekspertów, jaki i przez instytucje lub organizacje zbierające i przetwarzające dane statystyczne z obszaru kultury.
Analiza poszczególnych opracowań pokazuje, że do pewnego stopnia opierają się one na podobnych zasadach – korzystają z dokumentów opracowanych przez UNESCO lub grupę roboczą ESSnet-Culture, bazują na systemie rachunków narodowych oraz są prowadzone przez urzędy statystyczne i inne instytucje właściwe do opracowywania satelitarnych rachunków. Należy jednakże podkreślić, że w szczegółach metodologii rachunków poszczególnych krajów jest wiele różnic, stąd też dane przedstawione w tablicy 1., można traktować jedynie poglądowo.
Jak pokazuje tablica 2 w satelitarnych rachunkach kultury większości krajów uwzględniono następujące dziedziny: dziedzictwo materialne, sztuki performatywne i wizualne, działalność wydawniczą, sztuki audiowizualne (w tym radio, telewizję, film, gry wideo i fonografię), a także projektowanie (wzornictwo) i usługi architektoniczne. W pozostałych kategoriach nie ma jednomyślnych decyzji co utrudnia porównywanie danych.
Na przykład badania przeprowadzone w Urugwaju w 2012 r. ograniczają się jedynie do działalności audiowizualnej, fonografii, sztuk performatywnych oraz książek i wydawnictw (w latach wcześniejszych brano pod uwagę także sztuki wizualne, muzea, biblioteki, archiwa i edukację kulturalną, a w 2013 r. osobno opracowano sztuki wizualne (Asuaga i in., 2013)). Przekłada się to na niższy wskaźnik udziału obszaru kultury w PKB (tablica 1). Z kolei satelitarny rachunek kultury opracowany w Kanadzie uwzględnia też dodatkowo dziedzictwo naturalne (zbiory oraz ogrody botaniczne, akwaria, ogrody zoologiczne, parki narodowe, rezerwaty, obszary chronione) oraz w odrębnej części rachunku – działania w zakresie sportu (Statistics Canada, 2014). W rachunku tym zwraca się także uwagę na interesujące rozróżnienie – z jednej strony rachunek ma oszacować udział obszaru kultury w PKB (udział dóbr i usług oferowanych przez obszar kultury, niezależnie od ich charakteru (należącego do sfery lub nie)), z drugiej ma pokazywać udział dóbr i usług
8Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie europejskiego systemu rachunków narodowych i regionalnych w Unii
Europejskiej z dnia 20.12.2010, COM(2010) 774 wersja ostateczna, Załącznik A/Rozdział 23
9 Nomenklatura Scalona (CN), wprowadzona rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr 1006/2011 z dnia 27 września 2011 r.
zmieniającym załącznik I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej.
10 Rozporządzenie (WE) nr 184/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 stycznia 2005 r. w sprawie statystyki Wspólnoty w
zakresie bilansu płatniczego, międzynarodowego handlu usługami i zagranicznych inwestycji bezpośrednich.
11 ICNPO jest przyjętym przez Biuro Statystyczne ONZ standardem klasyfikacji jednostek non-profit według rodzaju prowadzonej przez
nie działalności (zob. Handbook on Non-profit Institutions in the System of National Accounts, Statistics Division, Department of Economic and Social Affairs, United Nations, New York: 2003, s. 27-34).
12 Prace nad stworzeniem globalnych wytycznych do tworzenia satelitarnych rachunków kultury podejmuje m.in. Instytut Statystyki
UNESCO, dla którego jednym z celów jest tworzenie koncepcji, standardów i metodologii w obszarze statystyki kultury na świecie. Planowane jest opublikowanie Międzynarodowych Rekomendacji na temat Satelitarnych Rachunków Kultury (International Recommendations for Culture Satellite Account) (Report…, 2016, s. 3).
kulturalnych
w PKB, niezależnie, czy ich producent należy do obszaru kultury, czy też nie.
Tablica
1. Udział kultury w PKB w wybranych krajach
Kraje Publikacja ostatnich danych Dane dostępne za lata Udział kulturyw PKB (w %)
Argentyna 2012 2004—2011 3,4 Chile 2012 2005—2011 1,3 Kolumbia 2013 2000—2010 1,8 Kostaryka 2013 2010—2012 1,4 Meksyk 2017 2015 2,9 Urugwaj 2012 2012a 1,9 Hiszpania 2016 2010—2014 2,8 b Czechy 2017 2010—2015 2,1 Finlandia 2014 1995—2005 3,2 Niderlandy 2019 2015 3,8 Portugalia 2015 2010—2012 1,7 Polska — 2010—2012 3,6 c Australia 2014 2008—2009 4,0 Kanada 2015 2010 3,1 Stany Zjednoczone 2013 1998—2011 3,2—3,7
a Satelitarny rachunek kultury obejmuje jedynie sztuki performatywne, literaturę i książki, fonografię, sektor audiowizualny.
b Średnia wyliczona na podstawie wartości dla działalności zdefiniowanej jako kulturalna (2,4% PKB) oraz działalności związanej z prawami autorskimi (3,2% PKB).
c Średnia wyliczona dla lat 2010—2012.
Satelitarny rachunek działalności kulturalnej i kreatywnej opracowany w Australii prezentuje dwie części: działania kulturalne i działania kreatywne. Wielka Brytania z kolei, zajmuje się tylko przemysłami kultury i kreatywnymi, które zdefiniowano jako te „przemysły, których źródłem jest indywidualna kreatywność, umiejętności i talent, i które mają potencjał budowania bogactwa i tworzenia miejsc pracy poprzez tworzenie i wykorzystywanie praw autorskich” (DCMS 2001, s. 5). Zaliczono do nich: reklamę i marketing, architekturę, rzemiosło, projektowanie (produktu, graficzne, moda), film, TV i radio, wideo, fotografię, programowanie i usługi komputerowe, wydawnictwa, muzea, galerie, biblioteki, muzykę, sztuki performatywne i wizualne. Ten zakres podmiotowy różni się od propozycji grupy roboczej ESSnet-Culture – uwzględnia sektor ICT, pełen zakres usług w obszarze druku, public relations i reprezentację medialną, produkcję biżuterii i towary pokrewne. Brakuje w nim natomiast sprzedaży detalicznej i wypożyczeń płyt muzycznych, filmów oraz książek, magazynów i prasy, agencji informacyjnych oraz miejsc dziedzictwa (heritage sites) (Smith, White, 2014, s. 26). Prezentowane dane dotyczą zatrudnienia (w samych przemysłach kultury, ale także w zawodach kreatywnych poza sektorem), wartości dodanej oraz eksportu usług (Tamże, 2014).
Oprócz różnic w podejściu do definiowania obszaru kultury, który jest ujęty w satelitarnym rachunku, widoczna jest także różnorodność w podejściu do innych kwestii metodologicznych. Część krajów w opracowywanych satelitarnych rachunkach kultury koncentruje się na stronie produkcyjnej (podażowej) kultury. Przykładem mogą być Stany Zjednoczone, w których uwzględnia się wyłącznie tę stronę rachunku, na co jasno wskazuje tytuł artykułu przedstawiającego wyniki prac w tym zakresie: „Rachunek satelitarny produkcji kulturalnej i w dziedzinie sztuki” (Kern i in., 2015).
Innym elementem, na który należy zwrócić uwagę, jest fakt, że w wielu przypadkach rachunek podaży i wykorzystania wyrobów i usług nie jest stosowany (a nawet jeśli autorzy twierdzą, że jest, brakuje prezentacji odpowiednich danych w dokumentach). W wielu podejściach do tworzenia satelitarnych rachunków kultury dostrzec można także brak należytej uwagi poświęconej kwestiom eksportu i importu dóbr kulturalnych – wielkości te są brane pod uwagę jedynie wtedy, gdy w satelitarnym rachunku uwzględniono jego stronę popytową (i zaprezentowano tablice podaży i wykorzystania). Wykorzystanie/konsumpcja kultury jest istotnym elementem satelitarnego rachunku kultury, którego obliczenie jest bardziej skomplikowane niż opracowanie strony podażowej, co tłumaczy w pewnym sensie
pominięcie takiej analizy w części satelitarnych rachunków (rachunki często są określane jako eksperymentalne lub pilotażowe) (Hara, 2015, s. 22—26).
Tablica 2. Zakres opracowań dotyczących satelitarnych rachunków kultury
Wyszczególnienie
K U LT U RA P RZ E MYS ŁYK U LT U RY K R E AT Y W N EP RZ E MYS ŁY P OW I Ą Z A N E
D zi ed zi ct w o m at er ia ln e a D zi ed zi ct w o ni em at er ia ln e Sz tu ki p er fo rm at yw ne b Sz tu ki w iz ua ln e c D zi ed zi ct w o na tu ra ln e Rz em io sł o ar ty st yc zn e Ks ią żk i, pr as a i w yd aw ni ct w a Sz tu ki „ au di ow iz ua ln e” d Pr oj ek to w an ie Ar ch it ek tu ra R ek la m a, a ge nc je in fo rm ac yj ne , P R Ed uk ac ja ku lt ur al na /a rt ys ty cz na Ar ch iw iz ac ja i oc hr on a Sp rz ęt i m at er ia ły p om oc ni cz e Ad m in is tr ac ja i za rz ąd za ni e Pr og ra m ow an ie i t el ek om un ik ac ja Park i r oz ry w ki , g ry , ro zr yw ki , h az ar d Tu ry st yk a Sp or t i r ek re ac ja Ca ły d ru k UNESCO e x x x x x x x x x x x x x x x x x x x CAB x x x x x x x x x x x x x x ESSnet-Culture f x x x x x x x x x x (reklama , tylko projekto -wanie) x x Argentyna x x x x x x x x x x x x x x x x Chile (muzeax ) x x x x x x x x x x x x Kostaryka x x Kolumbia x x x x x x x x x x x x x Meksyk x x x x x x x x x x x Urugwaj (muzeax ) x x x x x x x Hiszpania x x x x x x x x x x x x (tylko objęte prawam i autor-skimi) Czechy x x x x x x x x x (reklama , tylko projekto -wanie) x x Finlandia x x x x x x x x x x x x x x x x
Tablica 2. Zakres opracowań dotyczących satelitarnych rachunków kultury (dok.)
Wyszczególnienie
K U LT U R A P RZ E MYS ŁYK ULT U RY K RE AT YW N EP RZ E MYS ŁY P OW I Ą Z A N E
D zi ed zi ct w o m at er ia ln e a D zi ed zi ct w o ni em at er ia ln e Sz tu ki p er fo rm at yw ne b Sz tu ki w iz ua ln e c D zi ed zi ct w o na tu ra ln e R ze m io sł o ar ty st yc zn e Ks ią żk i, pr as a i w yd aw ni ct w a Sz tu ki „ au d io w iz ua ln e” d Pr o je kt ow an ie Ar ch it ek tu ra Re kl am a, a ge nc je in fo rm ac yj ne , P R Ed uk ac ja ku lt ur al na /a rt ys ty cz na Ar ch iw iz ac ja i oc hr on a Sp rz ęt i m at er ia ły po m oc ni cz e Ad m in is tr ac ja i z ar zą d za ni e Prog ra m ow an ie i t el ek om un ik ac ja Park i r oz ry w ki , g ry , ro zr yw ki , h az ar d Tu ry st yk a Sp or t i r ek re ac ja Ca ły d ru k Niderlandy x x x x x x x x x x x x x x Portugalia x x x x x x x (reklama , tylko projekto -wanie) x
Wielka Brytania (muzeax
) x x x x x x x x x x x x Australia (muzeax ) x x x x x x x x x x x x x x Kanada x x x x x x x x x x x x x x Stany Zjednoczone x (muzea ) x x (muzea historii natural -nej) x x x x x x x x x Polska x x x x x x x x x (reklama , tylko projekto -wanie) x x x
X W opracowaniach dotyczących satelitarnych rachunków kultury uwzględnia się daną dziedzinę/działalność.
W opracowaniach dotyczących satelitarnych rachunków kultury nie uwzględnia się danej dziedziny/działalności.
a W tym m.in. muzea, stanowiska archeologiczne, miejsca historyczne.
b W tym m.in. artystyczna działalność twórcza, działalność związana wystawianiem przedstawień.
c W tym m.in. artystyczna działalność twórcza, działalność związana z prezentacją sztuki.
e UNESCO uwzględnia całość działalności rzemieślniczej.
f Szczegółowe porównanie zakresu podmiotowego obszaru kultury proponowanego przez grupę roboczą ESSnet-Culture oraz zakresu podmiotowego rachunków satelitarnych w wybranych krajach
W Europie satelitarne rachunki kultury zostały opracowane w: Finlandii, Hiszpanii, Czechach, Portugalii i Wielkiej Brytanii, a w Polsce w wersji eksperymentalnej13. W ostatnim czasie do tego grona dołączyły także Niderlandy. Rachunek fiński, który jako pierwszy opublikowano w Europie, oparty jest na zestawieniu zarówno strony popytowej (spożycie przez instytucje rządowe i samorządowe, gospodarstwa domowe, akumulację brutto, eksport), jak i podażowej (produkcja globalna, zużycie pośrednie, wartość dodana brutto). Oprócz obszarów tradycyjnie zaliczanych do kultury, autorzy rachunku uwzględnili także hazard oraz parki rozrywki (Ministry of Education, 2009). Satelitarny rachunek kultury opracowany w Finlandii jest obliczany regularnie dzięki wsparciu Ministerstwa Edukacji. Jednakże, w przeciwieństwie do projektu pilotażowego, cyklicznie obliczane są jedynie następujące transakcje: produkcja globalna, wartość dodana brutto, koszty związane z zatrudnieniem, spożycie gospodarstw domowych oraz sektora instytucji rządowych i samorządowych (projekt pilotażowy uwzględniał jeszcze przepracowane godziny oraz eksport i import dóbr i usług kulturalnych) (Soinne, 2015).
Satelitarny rachunek kultury opracowany w Hiszpanii (Spanish Ministry of Education Culture and Sport, 2016) obejmuje dwie podgrupy: 1. Sektor kultury, a w nim dziedzictwo kulturowe oraz objęte prawem autorskim: archiwa i biblioteki, książki i prasa, sztuki wizualne i performatywne, działalność audiowizualna, oraz 2. Działalności związane z prawami autorskimi: reklamę (w przeciwieństwie m.in. do zaleceń raportu grupy roboczej ESSnet-Culture obejmuje całość działań, nie tylko tych związanych z kulturą) i technologie informatyczne (dotyczy tylko działań objętych prawem autorskim).
Schemat 2. Satelitarny rachunek kultury w Hiszpanii
Ź ró d ł o : Ministry of Education, Culture and Sport, 2016, s. 6.
Opracowanie danych na potrzeby rachunku satelitarnego, oprócz podziału na dziedziny (rysunek 2), obejmuje również podejście od strony etapów produkcji, przetwarzania i dystrybucji dóbr i usług kulturalnych. W hiszpańskim rachunku satelitarnym kultury dominuje podejście od strony podaży, co wynika z dostępności danych (Bína i in., 2012, s. 351). Rachunek prezentuje następujące transakcje dotyczące kultury: produkcję globalną w cenach bazowych, zużycie pośrednie, wartość dodaną brutto w cenach bazowych oraz wkład kultury w hiszpański PKB (Ministry of Education, Culture and Sport, 2016). Satelitarny rachunek kultury opracowany w Portugalii opiera się przede wszystkim na rozwiązaniach zaproponowanych przez raport grupy roboczej ESSnet-Culture, ujmujący działania gospodarcze związane z kulturą w dwóch wymiarach: dziesięciu dziedzinach kultury oraz sześciu funkcjach kultury (odpowiadającym różnym stadiom produkcji dóbr i usług kultury). Raport prezentuje następujące transakcje: wartość dodaną brutto, wielkość zatrudnienia w sektorze, koszty związane z zatrudnieniem, spożycie, akumulację brutto, import i eksport.
Podobnie w Czechach podstawą stworzenia satelitarnego rachunku kultury był raport grupy roboczej ESSnet-Culture, zgodnie z którym wybrano do analizy dziesięć dziedzin kultury. Wyniki analizy zestawiono według następujących transakcji: produkcja globalna, zużycie pośrednie oraz wartość dodana brutto. Zaprezentowano także przychody i koszty działania podmiotów kultury, liczbę zatrudnionych i ich wynagrodzenia, wydatki inwestycyjne, a także dane dotyczące wydatków na kulturę oraz eksportu
13 Wstępne wyniki satelitarnego rachunku kultury za 2008 r. opracowane przez Ośrodek Statystyki Kultury w Urzędzie Statystycznym
w Krakowie http://stat.gov.pl/z-prac-studialnych/opracowania-eksperymentalne/wstepne-wyniki-satelitarnego-rachunku-kultury-za-2008-r-,1,1.html Działalności związane z prawami autorskimi Technologie informatyczne Reklama Sektor kultury Dziedzictwo kulturowe Archiwa i biblioteki Książki i prasa Sztuki performatywne Sztuki wizualne Działalność audiowizualna
i importu dóbr i usług kulturalnych. Dodatkowo zaprezentowano wskaźniki liczby wizyt w placówkach kultury na 10 tys. osób, liczby wydanych tytułów na 10 tys. osób oraz liczby wyemitowanych godzin na operatora posiadającego koncesję (Czech Statistical Office, 2012). Nie ma w nim natomiast zaprezentowanych transakcji spożycia czy akumulacji.
Niderlandzki rachunek satelitarny jak wskazuje sama nazwa (Satellite account for culture and media 2015) koncentruje się na obszarze kultury oraz mediów, który został zdefiniowany z wykorzystaniem klasyfikacji wyrobów i usług (CPA 200814). Na potrzeby wyliczeń przyjęto, że do dóbr i usług kulturalnych zalicza się nie tylko podstawowe dobra i usługi kulturalne i związane z mediami (generalnie zgodnie z raportem grupy roboczej ESSnet-Culture), ale dodatkowo także takie, które nie mogłyby istnieć bez tych podstawowych produktów kultury i mediów. Do tej drugiej kategorii autorzy zaliczyli m.in. kamery, radia, odbiorniki radiowe i telewizyjne. Raport prezentuje następujące transakcje: produkcję globalną, zużycie pośrednie, wartość dodaną brutto, spożycie, akumulację brutto, eksport i import a także podatki od produktów pomniejszone o dotacje do produktów oraz marżę handlową i transportową. (Statistics Netherlands, 2019).
Szczegółowe porównanie zakresów podmiotowych satelitarnych rachunków kultury (według klas PKD) w wybranych krajach prezentuje aneks 3.
14 Klasyfikacja CPA 2008 to Klasyfikacja Produktów wg Działalności, stosowana w Unii Europejskiej. Polskim odpowiednikiem tej
2. Przyjęte rozwiązania metodologiczne
2.1. Założenia dotyczące satelitarnego rachunku kultury z perspektywy
obowiązujących klasyfikacji statystycznych
Cechą charakterystyczną satelitarnych rachunków jest stosowanie identycznych jak w rachunkach narodowych standardów metodologicznych, klasyfikacji i podziału na sektory instytucjonalne. Tam, gdzie niektóre aspekty rachunku są zmieniane czy rozszerzane (np. zmiana definicji produkcji), dąży się do takiej prezentacji wyników, by widoczne były powiązania rachunku z najważniejszymi zmiennymi zawartymi
w schemacie podstawowym.
W przypadku satelitarnego rachunku kultury zachowana jest zgodność klasyfikacji, pojęć, grupowań, metod obliczeniowych poszczególnych pozycji rachunku z tymi, które są stosowane w rachunkach narodowych (rysunek 1). Satelitarny rachunek kultury inaczej ujmuje obszar kultury niż rachunki narodowe, gdzie kultura jest ujmowana z perspektywy klasyfikacji PKD w ramach sekcji R Działalność
związana
z kulturą, rozrywką i rekreacją, obejmując następujące działy: 90 Działalność twórcza związana z kulturą i rozrywką,
91 Działalność bibliotek, archiwów, muzeów oraz pozostała działalność związana z kulturą,
92 Działalność związana z grami losowymi i zakładami wzajemnymi,
93 Działalność sportowa, rozrywkowa i rekreacyjna.
Jednostki prowadzące działalność zarejestrowaną w dziale 90 oraz 91 są podmiotami, które prowadzą działalność kulturalną (poza klasą 91.04 obejmującą parki narodowe). W tym ujęciu brakuje natomiast wielu rodzajów działalności, które są ściśle związane z obszarem kultury, na przykład: działalności wydawniczej; działalności związanej z produkcją filmów, nagrań wideo, programów telewizyjnych; czy nadawania programów radiowych i telewizyjnych. Wymienione działalności można znaleźć w klasyfikacji PKD w działach: 58 Działalność wydawnicza, 59 Działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo,
programów telewizyjnych, nagrań dźwiękowych i muzycznych czy 60 Nadawanie programów ogólnodostępnych i abonamentowych (wszystkie w ramach sekcji J), ale także ich uwzględnienie nie
ujmuje w całości obszaru kultury.
Ponieważ w sposobie zbierania i opracowywania danych statystycznych na temat kultury występują duże rozbieżności w poszczególnych krajach, podstawą do tworzenia europejskich statystyk dotyczących kultury oraz prac prowadzonych w Ośrodku Statystyki Kultury w Urzędzie Statystycznym w Krakowie stały się propozycje zawarte w dokumencie końcowym z realizacji prac grupy roboczej ESSnet-Culture. Wykorzystanie rozwiązań zaproponowanych przez grupę roboczą ESSnet-Culture podyktowane było także przyjęciem rozstrzygnięć definicyjnych raportu przez polskie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) oraz zastosowaniem ich w pracy metodologicznej dotyczącej ekonomicznych aspektów kultury, realizowanej w Ośrodku Statystyki Kultury Urzędu Statystycznego w Krakowie.
Zgodnie z definicją zaproponowaną przez grupę roboczą ESSnet-Culture działalność kulturalna rozumiana jest jako różne rodzaje działalności oparte na wartościach kulturalnych lub stanowiące ekspresję artystyczną, zarówno o charakterze rynkowym, jak i nierynkowym, posiadające lub nieposiadające cech handlowych, prowadzone przez osoby fizyczne, przedsiębiorstwa, organizacje, instytucje, amatorów lub profesjonalistów. Definicję tę w praktyce statystycznej sprowadza się do listy kodów PKD, dla których dokonuje się obliczeń.
Warto przy tym zaznaczyć, że grupa robocza ESSnet-Culture podzieliła kody PKD z obszaru kultury na 4 grupy: kody działalności całkowicie związanej z kulturą (T), kody z przeważającą działalnością kulturalną (M), kody działalności częściowo kulturalnej (P) oraz kody działalności powiązanej z kulturą (R). Tablica 3 prezentuje ujęcie grupy roboczej ESSnet-Culture według klasyfikacji PKD 2007, wraz z opisem kodów. Większość autorów satelitarnych rachunków oraz innych opracowań na temat kultury, posługując się raportem grupy roboczej ESSnet-Culture, koncentruje się przede wszystkim na opisaniu obszaru kultury wykorzystując do tego kody działalności całkowicie związanej z kulturą (T) oraz kody z przeważającą
działalnością kulturalną (M). Wynika to głównie z braku możliwości wyszczególnienia danych dotyczących działalności kulturalnej z szerszych grupowań.
Tablica 3. Ujęcie obszaru kultury przez grupę roboczą ESSnet-Culture według klasyfikacji PKD 2007
Kod Nazwa Charakter
47.61 Sprzedaż detaliczna książek prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach M 47.62 Sprzedaż detaliczna gazet i artykułów piśmiennych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach M 47.63 Sprzedaż detaliczna nagrań dźwiękowych i audiowizualnych prowadzona w wyspecjalizowanychsklepach M
58.11 Wydawanie książek T
58.13 Wydawanie gazet T
58.14 Wydawanie czasopism i pozostałych periodyków T
58.21 Działalność wydawnicza w zakresie gier komputerowych T
59.11 Działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych T 59.12 Działalność postprodukcyjna związana z filmami, nagraniami wideo i programami telewizyjnymi T 59.13 Działalność związana z dystrybucją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych T
59.14 Działalność związana z projekcją filmów T
59.20 Działalność w zakresie nagrań dźwiękowych i muzycznych T
60.10 Nadawanie programów radiofonicznych T
60.20 Nadawanie programów telewizyjnych ogólnodostępnych i abonamentowych T
63.91 Działalność agencji informacyjnych T
71.11 Działalność w zakresie architektury T
73.11 Działalność agencji reklamowych M
74.10 Działalność w zakresie specjalistycznego projektowania T
74.20 Działalność fotograficzna M
74.30 Działalność związana z tłumaczeniami M
77.22 Wypożyczanie kaset wideo, płyt CD, DVD itp. M
85.59 Pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane T 90.01 Działalność związana z wystawianiem przedstawień artystycznych T 90.02 Działalność wspomagająca wystawianie przedstawień artystycznych T
90.03 Artystyczna i literacka działalność twórcza T
90.04 Działalność obiektów kulturalnych T
91.01 Działalność bibliotek i archiwów T
91.02 Działalność muzeów T
91.03 Działalność historycznych miejsc i budynków oraz podobnych atrakcji turystycznych T
47.78 Sprzedaż detaliczna pozostałych nowych wyrobów prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach P 47.79 Sprzedaż detaliczna pozostałych używanych wyrobów prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach P 47.89 Sprzedaż detaliczna pozostałych wyrobów prowadzona na straganach i targowiskach P 47.91 Sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet P
73.12 Działalność związana z reprezentowaniem mediów P
74.90 Pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna P
78.10 Działalność związana z wyszukiwaniem miejsc pracy i pozyskiwaniem pracowników P 79.90 Pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane P
84.11 Kierowanie podstawowym rodzajem działalności publicznej P
Kod Nazwa Charakter
84.12 Kierowanie w zakresie działalności związanej z ochroną zdrowia, kulturą oraz pozostałymi usługami społecznymi, z wyłączeniem zabezpieczeń społecznych P
85.31 Gimnazja, licea ogólnokształcące i profilowane P
85.32 Szkoły zawodowe, z wyłączeniem szkół policealnych P
85.41 Szkoły policealne P
85.42 Zakłady kształcenia nauczycieli, kolegia pracowników służb społecznych oraz szkoły wyższe P
85.59 Pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane P
93.29 Pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna P
94.99 Działalność pozostałych organizacji członkowskich, gdzie indziej niesklasyfikowana P
18.11 Drukowanie gazet R
18.12 Pozostałe drukowanie R
18.20 Reprodukcja zapisanych nośników informacji R
32.20 Produkcja instrumentów muzycznych R
T (totally cultural) – kody działalności całkowicie związanych z kulturą M (mainly cultural) – kody z przeważającą działalnością kulturalną P (partly cultural) – kody działalności częściowo kulturalnej R (related) – kody działalności powiązanych z kulturą
W celu realizacji satelitarnego rachunku kultury w ramach statystyki publicznej, autorzy rozszerzyli obszar kultury o niektóre kody PKD działalności częściowo kulturalnej (P) oraz kody działalności powiązanych
z kulturą (R), co wynikało m.in. z zastosowanych kluczy przejścia pomiędzy klasyfikacjami. Jest w nich ujęta m.in. działalność: jednostek szkolnictwa artystycznego (w różnych klasach działu 85 Edukacja), części jednostek sektora instytucji rządowych i samorządowych związanych z obszarem kultury (które są rejestrowane według PKD w działach: 84 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe
zabezpieczenie społeczne lub 94 Działalność organizacji członkowskich), a także uwzględniono częściowo
działalność związaną z drukowaniem (dział 18 Poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji) oraz produkcję instrumentów muzycznych (dział 32 Pozostała produkcja wyrobów), co jest zgodne z rekomendacjami grupy roboczej ESSnet-Culture. Nie uwzględniono pozostałych kodów działalności częściowo kulturalnej (P), gdyż zawierają zarówno działalność o charakterze kulturalnym, jak i niezwiązaną z kulturą w ramach szerszego grupowania, z którego nie jest możliwe wyodrębnienie wyłącznie kultury. Obszar kultury przyjęty w satelitarnym rachunku kultury z perspektywy klasyfikacji PKD przedstawia tablica 4.
Tablica 4. Obszar kultury uwzględniony w satelitarnym rachunku kultury według PKD 2007
Kod Nazwa
18.11 Drukowanie gazet 18.12 Pozostałe drukowanie
18.20 Reprodukcja zapisanych nośników informacji 32.20 Produkcja instrumentów muzycznych
47.61 Sprzedaż detaliczna książek prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach
47.62 Sprzedaż detaliczna gazet i artykułów piśmiennych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach 47.63 Sprzedaż detaliczna nagrań dźwiękowych i audiowizualnych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach 58.11 Wydawanie książek
58.13 Wydawanie gazet
Tablica 4. Obszar kultury uwzględniony w satelitarnym rachunku kultury według PKD 2007 (dok.)
Kod Nazwa
58.21 Działalność wydawnicza w zakresie gier komputerowych
59.11 Działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych
59.12 Działalność postprodukcyjna związana z filmami, nagraniami wideo i programami telewizyjnymi 59.13 Działalność związana z dystrybucją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych
59.14 Działalność związana z projekcją filmów
59.20 Działalność w zakresie nagrań dźwiękowych i muzycznych 60.10 Nadawanie programów radiofonicznych
60.20 Nadawanie programów telewizyjnych ogólnodostępnych i abonamentowych 63.91 Działalność agencji informacyjnych
71.11 Działalność w zakresie architektury
72.20 Badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych b 73.11 Działalność agencji reklamowych
74.10 Działalność w zakresie specjalistycznego projektowania 74.20 Działalność fotograficzna
74.30 Działalność związana z tłumaczeniami 77.22 Wypożyczanie kaset wideo, płyt CD, DVD itp.
84.11 Kierowanie podstawowym rodzajem działalności publicznej b
84.12 Kierowanie w zakresie działalności związanej z ochroną zdrowia, kulturą oraz pozostałymi usługami społecznymi, z wyłączeniem zabezpieczeń społecznych b
84.25 Ochrona przeciwpożarowa b 85.10 Wychowanie przedszkolne a 85.20 Szkoły podstawowe a
85.31 Gimnazja, licea ogólnokształcące i profilowane a 85.32 Szkoły zawodowe, z wyłączeniem szkół policealnych a 85.41 Szkoły policealne a
85.42 Zakłady kształcenia nauczycieli, kolegia pracowników służb społecznych oraz szkoły wyższe a 85.52 Pozaszkolne formy edukacji artystycznej
85.59 Pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane a 85.60 Działalność wspomagająca edukację a
90.01 Działalność związana z wystawianiem przedstawień artystycznych 90.02 Działalność wspomagająca wystawianie przedstawień artystycznych 90.03 Artystyczna i literacka działalność twórcza
90.04 Działalność obiektów kulturalnych 91.01 Działalność bibliotek i archiwów 91.02 Działalność muzeów
91.03 Działalność historycznych miejsc i budynków oraz podobnych atrakcji turystycznych 94.12 Działalność organizacji profesjonalnych b
a Wyłącznie w zakresie edukacji artystycznej.
b Wyłącznie w zakresie danych dotyczących sektora instytucji rządowych i samorządowych.
Klasyfikacja PKD w satelitarnym rachunku kultury stanowi podstawę grupowania wyników obliczeń transakcji występujących w rachunku produkcji i tworzenia dochodów oraz podstawę prezentacji wyników w podziale na dziesięć głównych dziedzin kultury, opisanych w raporcie grupy roboczej ESSnet-Culture (rysunek 3) oraz trzy dziedziny dodatkowe: edukacja artystyczna, zarządzanie kulturą i administracja oraz powiązane z kulturą. Tablica 1 w aneksie 2 zawiera powiązanie klasyfikacji PKD z dziedzinami kultury.
Schemat
3. Dziedziny kultury uwzględnione w satelitarnym rachunku kultury
Dziedzictwo kulturowe Archiwa Biblioteki Książki i prasa
Sztuki wizualne Sztuki performatywne Sztuki audiowizualne
i multimedia Architektura
Reklama Rzemiosło artystyczne Edukacja artystyczna Zarządzanie kulturą i administracja
Powiązane z kulturą Ź ró d ł o : Opracowanie własne
W ramach sektora instytucji rządowych i samorządowych wykorzystuje się klasyfikację budżetową, w której obszar kultury jest ujmowany w dziale 921 Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego i obejmuje wydatki finansowane zarówno z budżetu państwa, jak i z budżetu jednostek samorządu terytorialnego (JST), ujęte w rozdziałach klasyfikacji budżetowej przedstawionych w Tablicy 5.
Tablica 5. Ujęcie obszaru kultury według klasyfikacji budżetowej
Dział klasyfikacji Rozdział klasyfikacji
921 Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego
92101 Instytucje kinematografii 92102 Polski Instytut Sztuki Filmowej 92103 Zadania w zakresie kinematografii 92104 Działalność radiowa i telewizyjna 92105 Pozostałe zadania w zakresie kultury 92106 Teatry
92108 Filharmonie, orkiestry, chóry i kapele 92109 Domy i ośrodki kultury, świetlice i kluby 92110 Galerie i biura wystaw artystycznych 92113 Centra kultury i sztuki
92114 Pozostałe instytucje kultury 92115 Polska Agencja Prasowa 92116 Biblioteki
92117 Archiwa 92118 Muzea
92119 Ośrodki ochrony i dokumentacji zabytków 92120 Ochrona zabytków i opieka nad zabytkami 92121 Wojewódzkie Urzędy Ochrony Zabytków 92122 Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa
92123 Narodowy Fundusz Rewaloryzacji Zabytków Krakowa 92124 Zarząd Rewaloryzacji Zabytków Krakowa
92126 Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia 92178 Usuwanie skutków klęsk żywiołowych
92179 Pomoc zagraniczna
92180 Działalność badawczo-rozwojowa
92193 Dochody państwowej jednostki budżetowej uzyskane z tytułu przejętych zadań, które w 2010 r. były finansowane z rachunku dochodów własnych
92194 Dochody państwowej jednostki budżetowej uzyskane z tytułu przejętych zadań, które w 2010 r. były finansowane przez gospodarstwa pomocnicze
92195 Pozostała działalność
Zgodnie z istotą satelitarnego rachunku kultury w obliczeniach uwzględniono, oprócz wydatków ponoszonych w dziale 921, także:
wszystkie wydatki, jakie ponosi MKiDN poza działem 921,
wydatki w rozdziale 15002 Wydawanie podręczników szkolnych,
wydatki w rozdziale 85407 Placówki wychowania pozaszkolnego,
wydatki w rozdziale 80147 Biblioteki pedagogiczne.
W dziale 921 mieszczą się wydatki MKiDN oraz JST, a także innych ministerstw (np. Ministerstwa Obrony Narodowej związane z finansowaniem niektórych muzeów15, czy Ministerstwa Zdrowia związane z finansowaniem specjalistycznej biblioteki naukowej16). W grupie wydatków MKiDN, poza wydatkami w dziale 921, znajdują się także wydatki związane ze szkolnictwem artystycznym (ujętym w dziale 801
Oświata i wychowanie), szkolnictwem wyższym artystycznym (ujętym w dziale 803 Szkolnictwo wyższe),
edukacyjną opieką wychowawczą (wydatki w dziale 854 Edukacyjna opieka wychowawcza) oraz związane z funkcjonowaniem ministerstwa (wydatki w dziale 750 Administracja publiczna, 752 Obrona narodowa oraz 754 Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa).
Wydatki związane z funkcjonowaniem placówek wychowania pozaszkolnego (takich jak pałace młodzieży, młodzieżowe domy kultury czy ogniska pracy pozaszkolnej), ewidencjonowane w rozdziale 85407
Placówki wychowania pozaszkolnego, są ponoszone z budżetów JST oraz z budżetu wojewodów, a środki
wydatkowane na funkcjonowanie szkół artystycznych (rozdział 80132), oprócz MKiDN, zapewniają także wojewodowie i samorząd terytorialny. Biblioteki pedagogiczne (rozdział 80147) są finansowane przez JST. Wydatki związane z wydawaniem podręczników szkolnych są finansowane w ramach części 30 i 38 budżetu państwa, czyli przez Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Szczegółowy zakres satelitarnego rachunku kultury z perspektywy klasyfikacji budżetowej przedstawia tablica 6, a powiązanie poszczególnych rozdziałów klasyfikacji z dziedzinami kultury tablica 2 w aneksie 2.
Tablica 6. Obszar kultury uwzględniony w satelitarnym rachunku kultury według klasyfikacji budżetowej
Dział klasyfikacji Rozdział klasyfikacji
150 Przetwórstwo przemysłowe 15002 Wydawanie podręczników szkolnych
750 Administracja publiczna
75001 Urzędy naczelnych i centralnych organów administracji rządowej a 75076 Przygotowanie oraz prowadzenie przewodnictwa w UE a
75095 Pozostała działalność a 752 Obrona narodowa 75212 Pozostałe wydatki obronne a 754 Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa 75414 Obrona cywilna a 75421 Zarządzanie kryzysowe a 801 Oświata i wychowanie 80132 Szkoły artystyczne
80143 Jednostki pomocnicze szkolnictwa a 80146 Dokształcanie i doskonalenie nauczycieli a 80147 Biblioteki pedagogiczne
80148 Stołówki szkolne a
80178 Usuwanie skutków klęsk żywiołowych a
80193 Dochody państwowej jednostki budżetowej uzyskane z tytułu przejętych zadań, które w 2010 r. były finansowane z rachunku dochodów własnych a
80194 Dochody państwowej jednostki budżetowej uzyskane z tytułu przejętych zadań, które w 2010 r. były finansowane przez gospodarstwa pomocnicze a
80195 Pozostała działalność a 80197 Gospodarstwa pomocnicze a
Tablica 6. Obszar kultury uwzględniony w satelitarnym rachunku kultury według klasyfikacji budżetowej (dok.)
Dział klasyfikacji Rozdział klasyfikacji
803 Szkolnictwo wyższe
80306 Działalność dydaktyczna a
80309 Pomoc materialna dla studentów i doktorantów a 80378 Usuwanie skutków klęsk żywiołowych a
80393 Dochody państwowej jednostki budżetowej uzyskane z tytułu przejętych zadań, które w 2010 r. były finansowane z rachunku dochodów własnych a
80394 Dochody państwowej jednostki budżetowej uzyskane z tytułu
15 Ministerstwo Obrony Narodowej jest organizatorem niektórych muzeów: Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Muzeum
Marynarki Wojennej w Gdyni, Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy.
przejętych zadań, które w 2010 r. były finansowane przez gospodarstwa pomocnicze a
80395 Pozostała działalność a 80397 Gospodarstwa pomocnicze a
854 Edukacyjna opieka wychowawcza
85407 Placówki wychowania pozaszkolnego 85410 Internaty i bursy szkolne a
85415 Pomoc materialna dla uczniów a
85446 Dokształcenie i doskonalenie nauczycieli a 85478 Usuwanie skutków klęsk żywiołowych a
85493 80193 – Dochody państwowej jednostki budżetowej uzyskane z tytułu przejętych zadań, które w 2010 r. były finansowane z rachunku dochodów własnych a
85494 Dochody państwowej jednostki budżetowej uzyskane z tytułu przejętych zadań, które w 2010 r. były finansowane przez gospodarstwa pomocnicze a
85497 Gospodarstwa pomocnicze a
921 Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego
92101 Instytucje kinematografii 92102 Polski Instytut Sztuki Filmowej 92103 Zadania w zakresie kinematografii 92104 Działalność radiowa i telewizyjna 92105 Pozostałe zadania w zakresie kultury 92106 Teatry
92108 Filharmonie, orkiestry, chóry i kapele 92109 Domy i ośrodki kultury, świetlice i kluby 92110 Galerie i biura wystaw artystycznych 92113 Centra kultury i sztuki
92114 Pozostałe instytucje kultury 92115 Polska Agencja Prasowa 92116 Biblioteki
92117 Archiwa 92118 Muzea
92119 Ośrodki ochrony i dokumentacji zabytków 92120 Ochrona zabytków i opieka nad zabytkami 92121 Wojewódzkie Urzędy Ochrony Zabytków 92122 Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa
92123 Narodowy Fundusz Rewaloryzacji Zabytków Krakowa 92124 Zarząd Rewaloryzacji Zabytków Krakowa
92126 Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia 92178 Usuwanie skutków klęsk żywiołowych
92179 Pomoc zagraniczna
92180 Działalność badawczo-rozwojowa
92193 Dochody państwowej jednostki budżetowej uzyskane z tytułu przejętych zadań, które w 2010 r. były finansowane z rachunku dochodów własnych
92194 Dochody państwowej jednostki budżetowej uzyskane z tytułu przejętych zadań, które w 2010 r. były finansowane przez gospodarstwa pomocnicze
92195 Pozostała działalność 92197 Gospodarstwa pomocnicze a Wyłącznie w zakresie wydatków MKiDN.
Istotnym aspektem pracy nad satelitarnym rachunkiem kultury była konieczność wypracowania szerszego klucza powiązań pomiędzy klasyfikacją budżetową a klasyfikacją PKD17, umożliwiającego scalenie wyników poszczególnych sektorów instytucjonalnych według dziedzin kultury, co obrazuje tablica 2 w aneksie 2.
Instytucje niekomercyjne składające sprawozdanie SOF-1 Sprawozdanie z działalności fundacji,
stowarzyszeń i podobnych organizacji społecznych wskazują w tym sprawozdaniu dziedziny działalności
statutowej. Dziedziny dotyczące obszaru kultury zaprezentowane zostały w tablicy 7.
17 W GUS został opracowany klucz powiązań pomiędzy klasyfikacją budżetową a PKD 2007. Pozwala on na powiązanie rozdziałów
klasyfikacji budżetowej z działem PKD (2 znaki). Z uwagi na konieczność realizacji obliczeń w satelitarnym rachunku kultury na niższym poziomie w trakcie pracy metodologicznej pierwotny klucz został rozszerzony do klas PKD (4 znaki).
Tablica 7. Ujęcie obszaru kultury według dziedzin działalności statutowej instytucji niekomercyjnych
Kod Nazwa
I KULTURA I SZTUKA
1 Środki masowego przekazu, produkcja telewizyjna lub radiowa, wydawanie czasopism lub książek 2 Sztuki plastyczne, malarstwo, rzeźba, fotografia, architektura, wzornictwo
3 Działalność sceniczna, teatr, muzyka, kinematografia
4 Ochrona zabytków i miejsc pamięci narodowej, podtrzymywanie tradycji narodowych, regionalnych, kulturowych 5 Działalność wystawiennicza, muzealna
6 Prowadzenie bibliotek
7 Pozostałe działania w dziedzinie kultury III EDUKACJA I WYCHOWANIE a
12 Prowadzenie przedszkoli oraz inne formy opieki przedszkolnej a 13 Prowadzenie szkół podstawowych i gimnazjalnych a
14 Prowadzenie szkół ponadgimnazjalnych a
15 Prowadzenie działalności wychowawczej i formacyjnej dzieci i młodzieży, w tym harcerstwo a 16 Kształcenie ustawiczne, edukacja dorosłych, szkolenia uzupełniające i kursy a
17 Prowadzenie szkół wyższych a 18 Pozostałe działania w tej dziedzinie a a Wyłącznie w zakresie szkolnictwa artystycznego.
Międzynarodowa Klasyfikacja Organizacji Non-Profit (ICNPO) pozwala na klasyfikowanie jednostek instytucji niekomercyjnych według rodzaju prowadzonej przez nie działalności w zakresie głównych dziedzin, ale dopiero opracowany w Departamencie Rachunków Narodowych Głównego Urzędu Statystycznego bardziej szczegółowy klucz powiązań pól działalności statutowej, wykazanych w SOF-1, z kodami PKD pozwolił na precyzyjne ujęcie obszaru kultury. Na jego podstawie obszar kultury został poszerzony o działalność organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.
W sektorze instytucji niekomercyjnych, na podstawie klucza powiązania, przyjęto zatem, że w satelitarnym rachunku kultury jako wydatki na kulturę ujmowane są wydatki zaprezentowane w tablicy 8. Szczegółowe powiązania z dziedzinami kultury oraz PKD prezentuje tablica 3 w aneksie 2.
Tablica 8. Obszar kultury uwzględniony w satelitarnym rachunku kultury według dziedzin działalności statutowej instytucji niekomercyjnych
Kod Nazwa
I KULTURA I SZTUKA
1 Środki masowego przekazu, produkcja telewizyjna lub radiowa, wydawanie czasopism lub książek 2 Sztuki plastyczne, malarstwo, rzeźba, fotografia, architektura, wzornictwo
3 Działalność sceniczna, teatr, muzyka, kinematografia
4 Ochrona zabytków i miejsc pamięci narodowej, podtrzymywanie tradycji narodowych, regionalnych, kulturowych 5 Działalność wystawiennicza, muzealna
6 Prowadzenie bibliotek
7 Pozostałe działania w dziedzinie kultury III EDUKACJA I WYCHOWANIE a
12 Prowadzenie przedszkoli oraz inne formy opieki przedszkolnej a 13 Prowadzenie szkół podstawowych i gimnazjalnych a
14 Prowadzenie szkół ponadgimnazjalnych a
15 Prowadzenie działalności wychowawczej i formacyjnej dzieci i młodzieży, w tym harcerstwo a 17 Prowadzenie szkół wyższych a
18 Pozostałe działania w tej dziedzinie a
XIV SPRAWY ZAWODOWE, PRACOWNICZE, BRANŻOWE
78 Organizacje grupujące przedstawicieli zawodów, branż itp. a Wyłącznie w zakresie szkolnictwa artystycznego.
Na obszar kultury należy także spojrzeć uwzględniając klasyfikacje funkcjonalne: COICOP, COFOG i COPNI. Klasyfikacje te są mniej szczegółowe niż PKD 2007 czy klasyfikacja budżetowa, a kultura jest w nich prezentowana razem z działalnością dotyczącą rekreacji czy religii. Konieczne było także wyodrębnienie w ramach edukacji części związanej z edukacją artystyczną, włączoną w satelitarny rachunek kultury. Klasyfikacje funkcjonalne są wykorzystywane w rachunkach narodowych w trakcie procesu obliczeń transakcji spożycia do grupowania spożycia według celu w ramach sektorów instytucjonalnych.
COICOP jest usystematyzowanym zbiorem wydatków przeznaczanych na konsumpcję indywidualną przez gospodarstwa domowe, instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych oraz instytucje rządowe i samorządowe.
Schemat 4. Zakres Klasyfikacji Spożycia Indywidualnego według Celu (COICOP)
Ź ró d ł o : Opracowanie własne
Dane o wydatkach gospodarstw domowych są zbierane w ramach Badania budżetów gospodarstw
domowych, a następnie opracowywane według klasyfikacji COICOP na poziomie klasy (4 znaki).
Powiązanie klasyfikacji COICOP z dziedzinami kultury przedstawia tablica 4 w aneksie 2.
KLASYFIKACJA SPOŻYCIA INDYWIDUALNEGO WEDŁUG CELU (COICOP)
Wydatki na spożycie indywidualne gospodarstw domowych (dział 01-12) Wydatki na spożycie indywidualne instytucji rządowych i samorządowych (dział 14) Wydatki na spożycie indywidualne instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych (dział 13)
Klasyfikacja COICOP w dziale 09 Rekreacja i kultura łączy wydatki na kulturę z wydatkami w zakresie rekreacji, co przedstawia tablica 9. Niezbędne było wyodrębnienie z tego działu wydatków związanych wyłącznie z kulturą, a w ramach działu 10 Edukacja konieczne było uwzględnienie tylko części wydatków związaną z edukacją artystyczną.
Tablica
9. Ujęcie obszaru kultury według klasyfikacji COICOP 1999
Kod Nazwa
09 Rekreacja i kultura
09.1 Sprzęt audiowizualny, fotograficzny i przetwarzający informacje
09.1.1 Sprzęt do odbioru, nagrywania i odtwarzania dźwięku oraz dźwięku i obrazu 09.1.2 Sprzęt fotograficzny i kinematograficzny oraz przyrządy optyczne
09.1.3 Sprzęt służący do przetwarzania informacji 09.1.4 Nośniki do nagrywania
09.1.5 Naprawa sprzętu audiowizualnego, fotograficznego, kinematograficznego i do przetwarzania informacji 09.2 Pozostałe istotne dobra trwałego użytku do rekreacji i kultury
09.2.1 Sprzęt trwałego użytku i zwierzęta do rekreacji na wolnym powietrzu
09.2.2 Instrumenty muzyczne i sprzęt trwałego użytku do rekreacji w pomieszczeniach
09.2.3 Konserwacja i naprawa pozostałego sprzętu trwałego użytku związanego z rekreacją i kulturą 09.3 Pozostałe artykuły i sprzęt rekreacyjny, ogrody i zwierzęta domowe
09.3.1 Gry, zabawki i artykuły kolekcjonerskie
09.3.2 Sprzęt sportowy i kempingowy do rekreacji na wolnym powietrzu 09.3.3 Artykuły ogrodnicze dla domu i ogrodu przydomowego
09.3.4 Zwierzęta domowe i artykuły przeznaczone dla zwierząt domowych 09.3.5 Usługi weterynaryjne i inne usługi dla zwierząt domowych
09.4 Usługi w zakresie rekreacji i kultury 09.4.1 Usługi związane z rekreacją i sportem 09.4.2 Usługi związane z kulturą
09.4.3 Gry hazardowe
09.5 Gazety, książki, przybory piśmiennicze
09.5.1 Książki
09.5.2 Gazety i periodyki 09.5.3 Druki różne
09.5.4 Artykuły piśmienne, malarskie, kreślarskie 09.6 Zorganizowane wyjazdy wakacyjne 09.6.0 Turystyka zorganizowana
10 Edukacja a
10.1 Wychowanie przedszkolne i szkolnictwo podstawowe a 10.1.1 Wychowanie przedszkolne a
10.1.2 Szkolnictwo podstawowe a
10.2 Gimnazja, szkoły zasadnicze, średnie techniczne, zawodowe, licea a 10.2.0.0 Gimnazja, szkoły zasadnicze, średnie techniczne, zawodowe, licea a
10.3 Szkolnictwo policealne a 10.3.0.0 Szkolnictwo policealne a
10.4 Szkolnictwo wyższe a 10.4.0.0 Szkolnictwo wyższe a
10.5 Edukacja niezdefiniowana poziomem nauczania a 10.5.0.0 Edukacja niezdefiniowana poziomem nauczania a a Wyłącznie w zakresie szkolnictwa artystycznego.
W opracowaniu danych w układzie klasyfikacji COICOP wykorzystuje się stworzony przez Departament Rachunków Narodowych GUS klucz przejścia (z klasyfikacji COICOP na klasyfikację PKWiU i dalej do grup bilansowych). Analiza agregacji danych według klasyfikacji COICOP z uwzględnieniem klucza przejścia umożliwiła dokładniejsze zdefiniowanie obszaru kultury, a także włączenie dodatkowych danych,
