Wyrok Sądu Metropolitalnego w
Katowicach (c. Sobański) z 21.12.2004
z tytułu niezdolności pozwanej do
podjęcia i wypełnienia istotnych
obowiązków małżeńskich
Ius Matrimoniale 10 (16), 217-220
Ius M atrimoniale 10 (16) 2005
Wyrok Sądu Metropolitalnego w Katowicach (c. Sobański)
z 21.12.2004 z tytułu niezdolności pozwanej do podjęcia
i wypełnienia istotnych obowiązków małżeńskich
I. P r z e b ie g sp raw y :T Ł o r a z B J z a w a rli m a łż e ń s tw o 5.1.1991 w k o ś c ie le św. M a k s y m ilia n a w (...). W a ż n o ś ć te g o m a łż e ń s tw a za sk a rż y ł T Ł 22.5.2001 w S ą d z ie M e tr o p o lita ln y m w (...). S p ra w ę r o z p a try w a n o z ty tu łu w y k lu c z e n ia w ie rn o ś c i p r z e z p o z w a n ą o r a z n ie z d o ln o ś c i d o p o d ję c ia is to tn y c h o b o w ią z k ó w m a łż e ń s k ic h p rz e z p o z w a n ą o r a z /lu b p o w o d a . W y ro k ie m z 31 .1 .2 0 0 2 o rz e c z o n o , iż n ie u d o w o d n io n o n ie w a ż n o ś c i m a łż e ń s tw a z ż a d n e g o z ro z p a try w a n y c h ty tu łó w . W s k u te k a p e la c ji p o w o d a sp ra w a z n a la z ła się w T ry b u n a le I I in sta n c ji, tj. w S ą d z ie M e tro p o lita ln y m w (...). S ą d te n , p o w z b o g a c e n iu m a te r ia łu d o w o d o w e g o , o rz e k ł 2 8.4.2004, ż e n ie u d o w o d n io n o n ie w a ż n o ś c i m a łż e ń s tw a z ty tu łu w y k lu c z e n ia w ie rn o ś c i p r z e z p o z w a n ą a n i z ty tu łu n ie z d o ln o ś c i p o w o d a do p o d ję c ia is to tn y c h o b o w ią z k ó w m a łż e ń s k ic h , u d o w o d n io n o n a to m ia s t ta k ą ż n ie z d o ln o ś ć p o s tr o n ie p o z w a n e j. N a p o p a r t ą p r z e z O fic ja ła S ą d u M e tro p o lita ln e g o (...) p r o ś b ę p o w o d a N ajw yższy T ry b u n a ł S y g n a tu ry A p o s to ls k ie j r e s k r y p te m z 1 2.6.2004 w y zn aczy ł S ą d M e tro p o lita ln y w K a to w ic a c h d o r o z p a tr z e n ia sp ra w y w I I I in sta n c ji. A k ta sp raw y p o p r z e d n ic h in s ta n c ji n a d e s z ły 30.7. i 2.9.2004. S tro n y n ie p r z e d ło ż y ły n o w y ch w n io sk ó w d o w o d o w y ch . P r z e d m io te m sp raw y w I I I in s ta n c ji je s t p y ta n ie , czy u d o w o d n io n o n ie w a ż n o ś ć m a łż e ń s tw a z ty tu łu n ie z d o ln o ści p o z w a n e j d o p o d ję c ia is to tn y c h o b o w ią z k ó w m a łż e ń s k ic h . P y ta n ie t o j e s t ró w n o z n a c z n e z p y ta n ie m , czy n a le ż y z a tw ie rd z ić w y ro k T ry b u n a łu I I in s ta n c ji w cz ęści o rz e k a ją c e j n ie w a ż n o ś ć m a łż e ń s tw a . P o d e j m u ją c p o w y ż sz e p y ta n ie S ą d u d z ie la o d p o w ie d z i ja k n a s tę p u je : I I . P r a w n y i f a k ty c z n y s ta n sp raw y : 1. N o rm y p r a w a m a ją c e z a s to s o w a n ie w ro z p a try w a n e j s p ra w ie w y ło ż o n o w w y ro k a c h p o p r z e d n ic h in s ta n c ji i n ie z a c h o d z i p o tr z e b a p o w ta r z a n ia ich.
2. P o z w a n a z e z n a je o s o b ie , ż e n ie s p r a w ia ła r o d z ic o m tru d n o ś c i w y ch o w aw c zy c h , p o d c z a s s tu d ió w d o r a b ia ła , a b y o d c ią ż y ć fin a n s o w o ro d z ic ó w , ta ń c z y ła te ż w z e s p o le lu d o w y m . P o d a je , ż e to o n a w yszła z p la n a m i m a tr y m o n ia ln y m i, b o c h c ia ła d o d a ć p o w o d o w i o d w a g i i u tw ie rd z ić g o w p r z e k o n a n iu , ż e j e s t p e łn o w a rto ś c io w y m c z ło w ie k ie m . T w ierd zi, ż e o b y d w ie s tro n y d e c y d o w a ły się z m iło ś c i n a m a łż e ń stw o i u c z e s tn ic z y ły w p r z y g o to w a n ia c h , d z ie ń z a ś lu b in b y ł b a r d z o p o d n io s ły , je d n a k p o ślu b ie c z u ła się b a r d z o o s a m o tn io n a , b o p o w ó d b y ł w c ią g ły c h r o z ja z d a c h , a p rz y g o to w a n e p r z e z n ią o b ia d y lą d o w a ły w k o s z u n a śm iec i. P o w ó d „ n ie p o tr a f ił r o z m a w ia ć w m a łż e ń s tw ie ” , sta w ia ł j ą w c ią ż p r z e d f a k te m d o k o n a n y m . P o z w a n a tr z y k r o tn ie z a c h o d z iła w c ią ż ę i z a k a ż d y m r a z e m d o c h o d z iło d o p o r o n ie n i a . P o w ó d z a r z u c a ł je j, ż e j e s t n ic n ie w a r ta . W c z te ry la ta p o ślu b ie n a w ią z a ła b liż sz ą z n a jo m o ś ć z in n y m m ę ż c z y z n ą , z e r w a ła p o ro k u , a le m a łż e ń s tw a n ie u d a ł o się j u ż u trz y m a ć .
P r z e s łu c h a n a p o n o w n ie w I I in s ta n c ji n ie w n io s ła d o sp ra w y nic, co m ia ło b y z n a c z e n ie w św ie tle r o z p a try w a n e g o ty tu łu .
3. W z e z n a n ia c h p o w o d a b r a k n a w e t p o s z la k m o g ą c y c h u z a s a d n ić te z ę o n ie z d o ln o ś c i p o z w a n e j d o p o d ję c ia is to tn y c h o b o w ią z k ó w m a ł ż e ń sk ic h . W e d łu g p o w o d a p r o b le m y w m a łż e ń s tw ie p o ja w iły się p o p i ę c iu la ta c h m a łż e ń s tw a , g d y o tr z y m a ł in fo rm a c je , ż e ż o n a g o z d ra d z a .
4. W z e z n a n ia c h św ia d k ó w z n a jd u ją się je d y n ie s p o ra d y c z n e w y p o w ie d z i o „ b o g a ty m ży ciu to w a rz y s k im p o z w a n e j” , b r a k n a t o m ia s t i n f o rm a c ji w a ż k ic h w św ie tle r o z p a try w a n e g o ty tu łu .
5. B ie g ła -p s y c h o lo g p o w o ła n a w I in s ta n c ji p rz e p ro w a d z iła b a d a n ie te s to w e p o z w a n e j, k tó r e - j a k p is z e - „ d a je p o d s ta w ę d o w n io s k o w a n ia o z d o ln o ś c i p o z w a n e j d o s a m o k o n tr o li sw o je g o z a c h o w a n ia ” . G łó w n e c e c h y c h a r a k te r u p o z w a n e j to w e d le b ie g łe j, „w rażliw o ść, s p o n ta n ic z n o ś ć , ła tw o ś ć w n a w ią z y w a n iu k o n ta k tó w , le c z s ła b a u m ie ję tn o ś ć re g u lo w a n ia w e w n ę trz n y c h im p u ls ó w ” . B a d a n ie te s to w e n ie u ja w n iło z a b u r z e ń o s o b o w o ś c i p o z w a n e j, a n a liz a m a te r ia łu d o w o d o w e g o te ż - w e d łu g b ie g łe j - n ie d a je p o d s ta w d o w n io s k o w a n ia o t a k ic h z a b u r z e n ia c h , s tą d w n io s e k b ie g łe j o z d o ln o ś c i p o z w a n e j ( p o d o b n ie j a k p o w o d a ) „ d o n a w ią z y w a n ia p ra w id ło w y c h re la c ji o so b o w y c h w m a łż e ń s tw ie ” .
6. B ie g ła p o w o ła n a w I I in s ta n c ji p o d d a ł a k ry ty c e o p in ię b ie g łe j I i n sta n c ji. Z a r z u c a , ż e n ie w s k a z a n o in s tr u m e n tó w (n az w y te s tu ) , ja k im i b ie g ła się p o s łu ż y ła . B ie g ła I I in s ta n c ji p r z e p ro w a d z iła b a d a n ie c z te r e m a te s ta m i i d o s z ła d o w n io s k u , ż e u p o z w a n e j „ m o ż n a stw ie rd z ić p o
w a ż n e z a b u r z e n ia o so b o w o śc i, s z c z e g ó ln ie w s fe rz e e m o c jo n a ln o p o p ę d o w e j, k tó r e d e te r m in o w a ły i k o m p lik o w a ły je j r e la c je o s o b is te , u n ie m o ż liw ia ją c sta ły z w ią z e k u c z u c io w y z je d n y m p a r t n e r e m ” . Z ty c h w z g lę d ó w u w a ż a b ie g ła , ż e „ p o z w a n a w ch w ili z a w ie r a n ia m a łż e ń s tw a z p o w o d e m , n ie b y ła z d o ln a d o p o d ję c ia i w y p e łn ie n ia is to tn y c h o b o w ią z k ó w m a łż e ń s k ic h z p rz y c z y n n a t u r y p s y c h ic z n e j” . B ie g ła p r z y z n a je , iż „ z a s k a k u ją c e j e s t to , ż e w b e z p o ś r e d n im k o n ta k c ie z p o z w a n ą - p o z a b r a k ie m „ o s ło n y ” p sy c h ic z n e j - n ic n ie w sk a z y w a ło n a w y s tę p o w a n ie ja k ic h ś z a b u r z e ń , k tó r e z o s ta ły u ja w n io n e p r z e z p a to lo g ic z n e w y n ik i b a d a ń te s to w y c h ” . W ła ś n ie ty m tłu m a c z y T ry b u n a ł ap e la c y jn y b r a k w z e z n a n ia c h ś w ia d k ó w f a k tó w i s p o s tr z e ż e ń o d n o s z ą c y c h się d o d e f e k tó w o so b o w o śc io w y c h p o z w a n e j. 7. S ą d r e s p e k tu je w y n ik i w y p ro w a d z o n e p r z e z b ie g łą z b a d a ń t e s t o w ych, a le n ie m o g ą o n e b y ć je d y n ą p o d s ta w ą o rz e c z e n ia n ie w a ż n o ś c i. D o w ó d z o p in ii b ie g łe g o m o ż n a u z n a ć z a p e łn y d o p ie r o w te d y , gdy o p ie r a się o n n a a n a liz ie m a te r ia łu d o w o d o w e g o o r a z n a b a d a n iu p r z e p r o w a d z o n y m p r z e z b ie g łe g o , n a k tó r e z k o le i w in n y s k ła d a ć się w y w iad z o s o b ą b a d a n ą o r a z b a d a n ie te s to w e , w ra z z o m ó w ie n ie m ic h w y n ik ó w . W o p in ii b ie g łe j je d y n y m i p r z e s ła n k a m i je j w n io s k u są w y n i k i te stó w . N a s u w a się p r z e to p y ta n ie , czy w m a te r ia le d o w o d o w y m z n a jd u ją się f a k ty p ro c e s o w o u d o w o d n io n e h a r m o n iz u ją c e z k o n k lu z ją b ie g łe j w y p o w ia d a ją c e j się w I I in s ta n c ji.
O tó ż f a k ty t e ry s u ją się w z e z n a n ia c h sa m e j p o z w a n e j. P rz y z n a je o n a , ż e n ie p o tr a f i „ r a d z ić s o b ie w d łu g o tr w a ły m z w ią z k u ” , „szy b k o a n g a ż u je się u c z u c io w o b e z re s z ty ” , a le te ż szy b k o się „ w y p a la ” . J u ż p r z e d n a w ią z a n ie m b liż sz ej z n a jo m o ś c i z p o w o d e m b y ła d w u k ro tn ie g łę b o k o z a a n g a ż o w a n a , k o le jn y p o r o z s ta n iu z m ę ż e m z w ią z e k ró w n ie ż u w a ż a z a n ie u d a n y , n ie u s ta n n ie b o i się - j a k p r z y z n a je - p o r z u c e n ia . Te k o le jn e , w sz y s tk ie p rz e ż y w a n e z g łę b o k im z a a n g a ż o w a n ie m e m o c jo n a ln y m i w y so k im i o c z e k iw a n ia m i w o b e c k a ż d o r a z o w e g o p a r t n e r a ( a ta k ż e w o b e c sie b ie w k a ż d y m z n ic h ) zw ią z k i św ia d c z ą o d e f e k ta c h w s fe rz e e m o c jo n a ln o - p o p ę d o w e j p o w o d u ją c y c h , ż e p o z w a n a n ie p o tr a f i tw o rz y ć s ta b iln e g o z w ią z k u z m ę ż c z y z n ą . N ie m o ż n a u z n a ć p o z w a n e j z a n ie z d o ln ą d o n a w ią z a n ia re la c ji m ię d z y o so b o w e j i w y w iąz y w a n ia się z e sk ła d a ją c y c h się n a n ią o b o w ią z k ów . T rz e b a n a to m ia s t u z n a ć j ą z a n ie z d o ln ą d o re la c ji trw a łe j, n ie o d w o ła ln e j, j a k ą z e sw ej is to ty j e s t m a łż e ń s tw o . D e f e k ty e m o c jo n a ln e n ie p o z w a la ją p o z w a n e j tr w a ć w o d d a n i u się d ru g ie j o s o b ie . D o te g o s tw ie rd z e n ia S ą d d o c h o d z i d r o g ą w n io s k o w a n ia r e d u k c y jn e g o , w k o n
k lu z ji z b ie ż n e g o z w y ło ż o n y m i p r z e z b ie g łą T ry b u n a łu I I in s ta n c ji w y n ik a m i b a d a n ia te s to w e g o . W te n s p o s ó b S ą d o s ią g n ą ł m o r a ln ą p e w n o ść , ż e n a w ią z a n ie trw a łe j, n ie ro z e r w a ln e j w s p ó ln o ty m a łż e ń s k ie j p r z e r a s ta ł o m o ż liw o śc i d u c h o w e p o z w a n e j. N ie u le g a d la S ą d u w ą tp li w o ści, ż e p o z w a n a m ia ła w y s ta rc z a ją c e r o z e z n a n ie c o d o m a łż e ń s tw a o r a z sz cz ery z a m ia r je g o z a w a rc ia , c o w ię c e j a n g a ż o w a ła się w m a łż e ń stw o i w z w ią z a n e z n im o b o w ią z k i. Z a a n g a ż o w a n ie to k o le jn o o k a z y w a ło się n ie tr w a łe , a la b iln o ś ć t a c h a r a k te r y z u je j ą o d la t sz k o ln y ch . B r a k s ta ło ś c i i w y trw a ło śc i s ta n o w i d la p o z w a n e j n ie p o k o n a ln ą p r z e s z k o d ę w p o d o ła n iu n ie ro z e r w a ln o ś c i c h a r a k te ry z u ją c e j m a łż e ń s tw o w je g o c h rz e ś c ija ń s k im ro z u m ie n iu . W o b e c ta k ie g o s ta n u sp ra w y S ą d o d p o w ia d a tw ie rd z ą c o n a p y ta n ie p r o c e s o w e i s tw ie rd z a ż e u d o w o d n io n o n ie w a ż n o ś ć m a łż e ń s tw a z ty tu łu n ie z d o ln o ś c i p o z w a n e j d o p o d ję c ia is to tn y c h o b o w ią z k ó w m a łż e ń sk ic h . T ym s a m y m S ą d z a tw ie rd z a w y ro k T ry b u n a łu I I in sta n c ji.
P o z w a n a n ie m o ż e z a w rz e ć n o w e g o m a łż e ń s tw a b e z u p r z e d n ie j z g o d y - d e c o n s ilio p e r it i - O r d y n a r iu s z a m ie jsc a .
