Nauka o surowcach ko³em zamachowym chiñskiej gospodarki
Adam Maksymowicz
1Science of raw materials as a flywheel of the Chinese economy. Prz. Geol., 65: 417–418.
A b s t r a c t. The demand for important raw materials for the Chinese economy achieved the scale about the half of the world's demand. Investment decisions taken in this matter enable a complete identification of mineral deposits, which is significant for both domestic and foreign investments. Geological studies and prospecting for useful ore mineral deposits have been conducted by special research institutions that prepare information about their reserves and output profitability. The University of Geological Studies in Beijing, with about 40,000 students, plays a key role in this activity. For example, a development of both reforms in extracting bituminous coal and gold deposits was discussed.
Keywords: Chinese economy, black coal, gold, China University of Geosciences
Od pocz¹tku XXI w. Chiny zu¿ywaj¹ prawie po³owê surowców wydobywanych na naszym globie. Pozyskiwa-nie ich w tak du¿ej iloœci sta³o siê ko³em zamachowym Pozyskiwa- nie-notowanego dot¹d rozwoju chiñskiej gospodarki. Sukces dostaw surowców z ca³ego œwiata przypisuje siê zrêcznej taktyce chiñskich polityków i ogromnym nadwy¿kom finansowym w handlu zagranicznym. Co roku z tytu³u tej dzia³alnoœci wp³ywa do chiñskiego bud¿etu ok. 1 biliona dolarów. Zak³adaj¹c powszechnie stosowane regu³y gry, przyzwyczajeni jesteœmy s¹dziæ, ¿e jeœli siê dysponuje tak du¿ymi zasobami finansowymi, to mo¿na sobie pozwoliæ na zakupy wszystkiego i od kogo siê tylko zapragnie. To prawda. Nie jest to jednak ca³a prawda o taktyce pozyski-wania surowców przez Chiny.
Chiñska kultura i tradycja, kszta³towane w toku 5 tysiê-cy lat nieustannego rozwoju wschodniej tysiê-cywilizacji, naka-zuj¹ powœci¹gliwoœæ w chwaleniu siê sukcesami, a jeszcze lepiej ich ukrywanie tak d³ugo, jak tylko jest to mo¿liwe. Skromnoœæ chiñskich partnerów handlowych na ogó³ wprowadza w b³¹d Europejczyków czy te¿ ludzi Zachodu, znaj¹cych Chiny jedynie z medialnych reporta¿y. W polity-ce chiñskiej du¿¹ rolê odgrywa teatr, maskuj¹cy rolê rze-czywistych intencji i zamierzeñ tego mocarstwa. Dotyczy to równie¿ prezentowania chiñskich osi¹gniêæ w pozyski-waniu potrzebnych im surowców.
Na Zachodzie za dobr¹ monetê przyjmuje siê chiñskie decyzje o zakupach z³ó¿ potrzebnych im surowców, które s¹ dokonywane za granic¹ i to zdawa³oby siê bez ¿adnego przygotowania – dotyczy to przede wszystkim Afryki, pod wzglêdem zasobów surowców kontynentu najbogatszego na œwiecie. Chiñczycy czêsto inwestuj¹ tam setki milionów dolarów, a nawet miliardy, nie fatyguj¹c siê nawet w teren, by dokonaæ wizji lokalnej. Transakcje podpisuj¹ przelotnie spojrzawszy na mapê. I na tym w³aœnie polega ich taktyka zawierania transakcji, wprowadzaj¹ca w b³¹d zewnêtrz-nych obserwatorów. O tym, ¿e te „w ciemno” dokonywane zakupy s¹ doskonale przygotowane, œwiadczy fakt, ¿e w
ich wyniku Chiny zawsze odnosi³y tylko i wy³¹cznie sukcesy. W rzeczywistoœci op³acalnoœæ transakcji by³a w sposób poufny, a nawet ukryty, dok³adnie monitorowana przez chiñskich naukowców przez wiele lat poprzedza-j¹cych dokonanie zakupu. Dok³adne rozpoznanie rynku pozwala chiñczykom odgrywaæ tak podziwian¹ na Zacho-dzie teatraln¹ pozê inwestora nonszalancko dokonuj¹cego zakupów bez rozpoznania.
CHIÑSKI UNIWERSYTET NAUK GEOLOGICZNYCH – JEDYNY TAKI NA ŒWIECIE
Globalna skala surowcowych sukcesów Chin jest efektem dzia³añ zaplecza naukowego. Podstawow¹ rolê pe³ni w nich Chiñski Uniwersytet Nauk Geologicznych (China University of Geosciences – CUG) z siedzib¹ w Pekinie i Wuhan. Wed³ug klasyfikacji portalu US News Education jest to jedyny uniwersytet o takim profilu i w rankingu opublikowanym na tym portalu zajmuje on 17 pozycjê wœród najlepszych wy¿szych uczelni na œwiecie. W Chinach jest nieco ni¿ej ceniony, bo zajmuje tam 18 pozycjê. Pe³ni on jednak kluczow¹ rolê w przygotowaniu kadr i prowadzeniu badañ, w kraju i na œwiecie, zwi¹zanych z poszukiwaniem, rozpoznawaniem i eksplo-atacj¹ surowców, które móg³by wykorzystaæ chiñski przemys³.
Spoœród 40 000 absolwentów uniwersytetu 24 zosta³o wybranych do Chiñskiej Akademii Nauk lub Chiñskiej Akademii In¿ynieryjnej, a ponad 200 absolwentów zosta³o wyró¿nionych przez prowincje lub ministerstwa tytu³em pracownik wzorcowy. Obecnie uniwersytet mo¿e siê pochwaliæ 9 cz³onkami w Chiñskiej Akademii Nauk.
CUG jako wielodyscyplinarny uniwersytet narodowy jest jednym z g³ównych chiñskich centrów kszta³cenia badaczy w dziedzinie geologii. Program edukacyjny uni-wersytetu obejmuje takie kierunki nauki, jak: technologia,
417 Przegl¹d Geologiczny, vol. 66, nr 7, 2018
1
Gazeta Obywatelska, ul. Barlickiego 28, 50-324 Wroc³aw; adam.maksymowicz@op.pl.
ARTYKU£Y INFORMACYJNE
sztuka, zarz¹dzanie, ekonomia i prawo. Du¿y nacisk k³adzie siê w nim na geologiê, zasoby naturalne, œrodowi-sko i in¿ynieriê geologiczn¹.
Uczelnia w Pekinie na 22 wydzia³ach kszta³ci 44 500 studentów. Dodatkowo 4000 studentów studiuje na tym uniwersytecie zaocznie. W Wuhan mieœci siê g³ówna biblioteka uczelni, zawieraj¹ca 820 tys. ksi¹¿ek i 10 tys. tytu³ów czasopism dostêpnych w formie elektronicznej oraz muzeum geologiczne Yifu , które ma sta³e ekspozycje:
Skarb narodowych okazów geologicznych, Narodow¹ bazê edukacyjn¹ dla nauk ludowych, Narodow¹ bazê eduka-cyjn¹ nauki i technologii dla m³odzie¿y oraz Narodow¹ bazê edukacyjn¹ dla patriotyzmu. Nowe muzeum
eksponu-je wystawy: Geologia ogólna, Klejnoty, Formacja i
ewolu-cja Ziemi oraz Powstanie i ewoluewolu-cja ¿ywych stworzeñ.
Uniwersytet wydaje co roku tysi¹ce broszur, prospektów, ksi¹¿ek i publikacji.
Jednym z absolwentów tej uczelni by³ prezydent Chin Wen Jiabao (2002–2012), który w 2012 r. z³o¿y³ wizytê w Polsce. Od niego pochodzi te¿ motto uniwersytetu: Bêd¹c
surowym i prostym, trzymaj siê praktyki i dzia³aj na rzecz prawdy.
Narodowa Agencja Turystyki uzna³a, ¿e muzeum Yifu jest narodowym punktem widokowym na poziomie 4A. Jest to pierwsza i jedyna klasyfikacja na tym poziomie wœród wszystkich chiñskich uniwersytetów.
WÊGLOWA DWIGNIA GOSPODARKI
Pierwszym warunkiem, niezbêdnym do realizacji pod-jêtej w 1978 r. decyzji o rozwoju gospodarczym Chin, by³o zapewnienie wystarczaj¹cej iloœci energii. A by³o jej wów-czas w Chinach niewiele – rocznie wydobywano tylko ok. 500 mln t wêgla, z czego czêœæ przeznaczano na eksport. Od tamtego czasu co 12 lat odnotowuje siê podwojenie tona¿u wydobycia wêgla – do ok. 4 mld t w 2014 r. To po³owa tego, co wydobywa siê na ca³ym œwiecie. Ta staty-styka nie oddaje ogromnego zaanga¿owania nauki w po-szukiwania, badania i przygotowanie z³ó¿ do eksploatacji. Wobec pilnych potrzeb krajowej gospodarki wydobycie wêgla prowadzono za wszelk¹ cenê. Wi¹za³o siê to ze skan-dalicznymi warunkami pracy w wielu kopalniach i skutko-wa³o licznymi wypadkami œmiertelnymi. W¹skim gard³em okaza³ siê transport wêgla do najszybciej rozwijaj¹cych siê regionów na wschodnim wybrze¿u Chin. Braki energe-tyczne uzupe³niano importem wêgla, który w 2014 r. osi¹gn¹³ 350 mln t.
Zniszczenie œrodowiska, prowadz¹ce do pustynnienia obszarów poeksploatacyjnych oraz znacznego zanieczysz-czenia powierza, zmusi³o Chiny do restrukturyzacji ener-getycznego sektora gospodarki. Postawiono na wzrost dostaw energii z elektrowni j¹drowych i odnawialnych Ÿró-de³ energii. Rozpoczêto likwidacjê ma³o wydajnych i nie-bezpiecznych kopalñ, i to w iloœci po kilka tysiêcy rocznie. Skoncentrowano siê na utrzymaniu wydobycia jedynie w du¿ych, zmechanizowanych i nowoczesnych
koncer-nach górniczych. Import wêgla ograniczono tylko do naj-lepszych gatunków tego surowca, w zwi¹zku z tym znacz¹co siê on zmniejszy³.
Prowadzona od 2014 r. reforma wêglowa przyczyni³a siê do poprawy czystoœci powierza i wody oraz wzrostu poziomu bezpieczeñstwa w kopalniach, który osi¹gn¹³ stan zbli¿ony do polskich warunków. Z roku na rok spada te¿ procent wykorzystania wêgla do celów energetycznych.
Z£OTY SKARB
Nadzwyczajne osi¹gniêcia Chin w zwiêkszaniu wydo-bycia z³ota i pozyskiwania go poza granicami kraju mo¿na uznaæ za modelowe dla wszystkich innych surowców. Chiñska Republika Ludowa, która powsta³a w 1949 r., mia³a pusty skarb. Wczeœniej, w czasie wojny domowej ok. 1400 t z³ota zabra³ ze sob¹ na Tajwan genera³ Czang Kaj-szek. Do 1980 r. wydobycie z³ota w Chinach waha³o siê w granicach 0,5–1 t/rok. Od tej daty notuje siê roczny 10-procentowy wzrost krajowego wydobycia z³ota – do rekordowej wielkoœci 467 t w 2016 r. Postêp ten nie by³by mo¿liwy, gdyby nie bezpoœrednie zaanga¿owanie armii w pozyskiwanie chiñskiego z³ota (Chinese Gold Mining, 2017). Dochodz¹ do tego zakupy prywatne i firmowe, oce-niane na ok. 1000 t z³ota rocznie. Zachodni specjaliœci wskazuj¹ te¿ na zakupy z³ota dokonywane przez chiñskie firmy z pominiêciem oficjalnych statystyk, przede wszyst-kim za poœrednictwem Singapuru lub w bankach szwajcar-skich.
Ocenia siê, ¿e od kilku lat roczne zasoby chiñskiego z³ota wzrastaj¹ o ok. 2 tys. t rocznie i obecnie wynosz¹ w przybli¿eniu 20 tys. t, nie zaœ 1842 t, jak g³osz¹ oficjalne raporty (Jansen, 2018). Z³ote osi¹gniêcia wymaga³y mobi-lizacji chiñskiej nauki, aby wskazaæ, gdzie nale¿y szukaæ z³ota i w jaki sposób odzyskiwaæ je, by by³o to op³acalne. Chiñskie informacje na ten temat s¹ zazwyczaj zdawkowe i bardzo ogólne. Zachodnie media nie ustaj¹ zaœ w anali-zach, prognozach i zwi¹zanych z tym tematem spekula-cjach. Wywo¿enie z³ota z Chin jest zabronione. Od trzech lat wiêcej informacji dociera do œwiata za poœrednictwem
China Gold Congress. Kolejna, trzecia edycja kongresu
odbêdzie siê w Pekinie w dniach 24–26 lipca 2018 r. Chiñ-ska polityka dotycz¹ca surowców przestrzega zasady Deng Xiaopinga: TrzeŸwo obserwowaæ rozwój, utrzymywaæ
nasz¹ pozycjê, spokojnie sprostaæ wyzwaniom, ukrywaæ nasze mo¿liwoœci i czekaæ na nasz czas... nigdy nie obejmo-waæ przywództwa.
LITERATURA
CHINESE Gold Mining as a Source of Gold Supply, 2017 – https://www.bullionstar.com.
https://www.usnews.com/education
JANSEN K. 2018 – China’s Secret Gold Supplier is Singapore, 11.04.2018. https://seekingalpha.com/market-news.
418
