Zaklête w kamieniu — IV edycja konkursu plastycznego
kwiecieñ 2007 r.
Na bezludnej wyspie, nie wiadomo gdzie, le¿y Jaskinia Cudów. S¹ w niej bardzo cenne, a zarazem piêkne i rzadkie kamienie szlachetne. Niektóre wyrzuci³o morze, a inne powsta³y w idealnych warunkach panuj¹cych w jaskini, do której ci¹gle dostaje siê woda, gdy¿ w œcianie od strony wody jest szczelina, przez któr¹ ona siê dostaje. Jednymi z tych œlicznych kamieni s¹: diamenty, które powsta³y w jas-kini, du¿y bursztyn z kamieni cudów, który zosta³ wyrzuco-ny przez morze, przepiêkne muszle, przeró¿ne kamienie szlachetne, które s¹ w œcianach, i wiele innych darów natu-ry (Patnatu-ryk Kumik z Paszowic, woj. dolnoœl¹skie).
Tak o swoim obrazie opowiedzia³ 9 letni Patryk, tak widz¹ kamienny œwiat dzieci, które od kilku lat za poœred-nictwem konkursu „podró¿uj¹” w g³¹b niemych ska³, minera³ów i skamienia³oœci. Odnajduj¹c piêkno, w³asne marzenia, ludzkie namiêtnoœci i wybory, wymalowuj¹ je w pracach pod wspóln¹ nazw¹ Zaklête w kamieniu. Odkry-waj¹, ¿e takie wymarzone jaskinie cudów s¹ niekoniecznie na koñcu œwiata, ale wokó³ nas — w pobliskiej górze, w przy-padkiem zwiedzanym podziemnym korytarzu, w kopniê-tym kamieniu oraz muzealnych zbiorach. Dzieci po swoje-mu, czêsto ca³kiem nienaukowo nazywaj¹ i opisuj¹ œwiat starszy od najstarszego cz³owieka i w taki sposób, w jaki zapewne miliony lat temu zapisywali go nasi przodkowie. Przy³apane na wyci¹ganiu awanturniczej przesz³oœci geo-logicznej przedstawianych obiektów przypominaj¹, ¿e to zwracanie siê w stronê przyrody abiotycznej ma bardzo d³ug¹ tradycjê, a ta naukowa jest najkrótsza (sic!). Kamieñ po wype³nieniu swej funkcji podstawowej, bycia pewn¹ postaci¹ materii, rozpoczyna inny ¿ywot, staje siê tworzy-wem kultury: „kamiennym sercem”, talizmanem, domem dobrych i z³ych energii, G³azem Krasnoludków i Kurz¹ Stópk¹, minera³em, ska³¹ czy skamielin¹ pod mikro-skopem.
Po raz czwarty kilka setek prac wymalowanych, wyle-pionych i wyklejonych dotar³o do Muzeum Z³ota w Z³oto-ryi. Zaklête w kamieniu na pewno przesta³o byæ konkursem o temacie zawi³ym i nie bardzo wiadomo czego dotycz¹cym. Minione edycje pokaza³y, ¿e kolejne roczniki dzieci i m³odzie¿y w najbli¿szym otoczeniu, w tropach kul-turowych odnajduj¹ treœci oraz œrodki formalne do przed-stawienia na obrazie wybranego obiektu i w³asnych prze-myœleñ. W „rankingu” ciesz¹cych siê powodzeniem mo-deli przoduj¹ agaty, amonity, meteoryty, ska³ki sudeckie i wulkany.
Wystêpuj¹ce w Górach Kaczawskich barwne, chcia³oby siê powiedzieæ „malarskie”, agaty prezentowane w dolnoœl¹skich muzeach od lat fascynuj¹ du¿ych i ma³ych turystów penetruj¹cych rejony kaczawskie. Nic wiêc dziw-nego, ¿e stanowi¹ sta³y (i wdziêczny) temat konkursowych prac. Ka¿dego roku studia lub barwne agatowe impresje zdobywaj¹ nagrody. Tak¿e w tym roku Krzysztof Baran ze Z³otoryi (III miejsce w kategorii dzieci specjalnej tro-ski), Barbara Nalewojek ze Z³otoryi (wyró¿nienie w kat. dzieci specjalnej troski), Monika Marysiak ze Z³otoryi (wyró¿nienie w kat. dzieci specjalnej troski), Damian Ma³yszka ze Z³otoryi (wyró¿nienie w kat. dzieci specjalnej troski), Gra¿yna Gonciarz ze Z³otoryi (nagroda specjalna Barbary Szczud³o z Muzeum Geologicznego UWr) oraz Natalia Mróz ze Z³otoryi (nagroda specjalna dr. Boles³awa Wajsprycha z Muzeum Geologicznego UWr) zostali
nagrodzeni i wyró¿nieni za swe plastyczne przedstawienia agatów z Nowego Koœcio³a.
Kompozycje innych pojedynczych minera³ów, ska³ i skamielin, których niema³o w ziemi dolnoœl¹skiej, rów-nie¿ maj¹ swoje miejsce w tym konkursie i nale¿¹ do ulu-bionego tematu, tym razem… geologicznego jury konkursowego. Szmaragdowe inspiracje Joanny Kulpy z Jeleniej Góry (w kat. wiekowej 11–14 lat), Sól kamienna, ³upek, gips Pauliny Pikosz z Lubina (w kat. wiekowej 15–19 lat), Ichtiozaur Magdy Milczarek z G³uszycy (w kat. wiekowej 15–19 lat) otrzyma³y wyró¿nienia, a prace Pauli-ny Za³uczkowskiej z Lubina — Gipsy i sól kamienna (III miejsce w kat. wiekowej 15–19 lat) — i Jagody Magiery z Polanicy Zdrój — Turmalin (nagroda specjalna PTPNoZ) — zosta³y nagrodzone.
Tegoroczny konkurs obok motywów pojedynczych minera³ów, ska³ i skamielin wype³ni³y wspomnienia m³odych ludzi z wêdrówek po polskich jaskiniach. Kilka-naœcie kunsztownych batików (technika malowania woskiem na tkaninie) nades³anych z M³odzie¿owego Cen-trum Kultury w Legnicy za wartoœæ tematyczn¹ i arty-styczn¹ w przedstawieniach Jaskini NiedŸwiedziej w Kletnie zdoby³o najwy¿sze laury i zas³u¿y³o na samodzieln¹ wystawê: Ela Demusz za Stalaktyty (I miejsce w kat. wie-kowej od 11–14 lat), Bartosz Grzesik za Stalaktyty — sta-lagmity (II miejsce w kat. wiekowej 11–14 lat), Jeremi Fornagiel za Stalaktyty, stalagmity (III miejsce w kat. wie-kowej 11–14 lat), Ola Mieliñska za Stalaktyty (I miejsce w kat. wiekowej 15–19 lat) Agnieszka Grzegorzewska za Stalaktyty, stalagmity (nagroda specjalna doc. dr. hab. W³o-dzimierza Mizerskiego z PIG-u). Równie¿ inne przedsta-wienia jaskiñ (np. Jaskini Raj) zosta³y zauwa¿one i wysoko ocenione: Patrycja Sobczak z Ostrzeszowa za Stalaktyty i stalagmity w Jaskini Raj (I miejsce w kat. dzieci specjal-nej troski) i Tomasz Mazur z Ostrzeszowa za Malowid³a jaskiniowe (II miejsce w kat. dzieci specjalnej troski) otrzymali nagrody, Julia Szymañska z Wa³brzycha za Wnê-trze jaskini — wyró¿nienie w kat. wiekowej 7–10 lat.
Spor¹ grupê prac stanowi¹ rozmaite przedstawienia form skalnych, które s¹ charakterystyczn¹ cech¹ znanych i lu-bianych miejsc wycieczkowych (Gór Sto³owych, Karko-noszy czy Gór Kaczawskich) lub nale¿¹ do pobliskiego krajobrazu dziecka. Prace prezentuj¹ce ten zakres tema-tyczny otrzyma³y wiele wyró¿nieñ: Wycieczki na Szczeli-niec Oli Pinkas z Polanicy Zdrój (w kat. wiekowej 7–10 lat), Stary kamienio³om w Górze Barbarka Marcjanny Heller z Wa³brzycha (w kat. wiekowej 7–10 lat), Kurza Stópka Mirka Ga³czyñskiego z Polanicy Zdrój (w kat. wiekowej 11–14 lat), Kamienie i ska³y Kuby Pu³ki z Legnicy (w kat. wiekowej 15–19 lat). Kolorowe jeziorka Tosi Wasiucionek z Jeleniej Góry nagrodzono III miejscem (w kat. wiekowej 7–10 lat), a G³azy Krasnoludków Ma³gosi Klocek z Ka-miennej Góry — II (w kat. wiekowej 15–19 lat), Bajkowe G³azy Konrada Kwietnia zaœ otrzyma³y I nagrodê (w kat. wiekowej 7–10 lat). Ró¿norodne zjawiska geologiczne, jak wybuchy wulkanów czy deszcze meteorytów, s¹ kolejnym zagadnieniem malarskim prac konkursowych. Sen o Wilczej Górze Karoliny Wojtaczki ze Z³otoryi (w kat. wiekowej 7–10 lat), Sto¿ek wulkaniczny Ewy Gdowskiej z Jawora (w kat. wiekowej 15–19 lat) otrzyma³y wyró¿nienia, a za Ska³ki i deszcz meteorów Michalina Wróblewska z Wa³-brzycha zajê³a II miejsce w kategorii dzieci najm³odszych. 650
Podsumowuj¹c, komisja konkursowa w sk³adzie: Jadwiga Dyl¹g (plastyk), Danuta Sosa (plastyk), Joanna Kielar (kulturoznawca), Anna Setlik (geolog), dr Boles³aw Wajsprych (geolog), Antoni Stryjewski (geolog) po wielu godzinach ogl¹dania, dyskusji, choæ chcia³a nagrodziæ wszyst-kich uczestników, musia³a wybraæ 12 nagród i po cztery wyró¿nienia w ka¿dej z kategorii i tak te¿ uczyni³a. Fol-guj¹c jednoczeœnie w³asnej wra¿liwoœci i wyra¿aj¹c ¿al, ¿e nie mo¿emy obdarowaæ wszystkich dzieci, z perspekty-wy subiektywnej przyznaliœmy nagrody specjalne dla tych, których prace wywar³y na nas szczególne wra¿enie (ich walory plastyczne i tematyczne), a z powodów przyjêtych zasad konkursowych nie znalaz³y siê w g³ównej grupie nagrodzonych. W tegorocznej edycji w ten w³aœnie sposób zosta³y uhonorowane cztery osoby (nazwiska i tytu³y prac podane s¹ wy¿ej) przez: doc. dr. hab. W³odzimierza Mizer-skiego (PIG, Warszawa), dr. Boles³awa Wajsprycha (UWr), Barbarê Szczud³o (UWr), ko³o terenowe PTPNoZ w Z³otoryi.
Od pocz¹tku istnienia konkursu, wœród setek nap³ywaj¹cych prac dwa oœrodki wyró¿nia³y i wyró¿niaj¹
siê poziomem plastycznym, oryginalnoœci¹ i ró¿norodno-œci¹ podejmowanych tematów geologicznych: lubiñski — Pracownia Wychowania przez Sztukê PKInSEA — repre-zentowany przez pani¹ Irenê Oleksyn oraz legnicki, które-go przedstawicielk¹ by³a pani Celina Lisicka — instruktorka plastyki w M³odzie¿owym Centrum Kultury. W uznaniu za wieloletni¹ wspó³pracê, doskona³¹ opiekê nad prac¹ artystyczn¹ m³odzie¿y bior¹cej udzia³ w konkur-sie, organizatorzy przyznali obu paniom wyró¿nienia. Jeszcze raz serdecznie dziêkujemy i gratulujemy umiejêt-noœci pedagogicznych i wspania³ych pomys³ów!
Na zakoñczenie konkursowego tematu nale¿¹ siê ser-deczne podziêkowania fundatorom nagród: Ireneuszowi ¯urawskiemu — burmistrzowi Z³otoryi i Ryszardowi Rasz-kiewiczowi — staroœcie Powiatu Z³otoryjskiego. W imie-niu wszystkich organizatorów (Muzeum Z³ota w Z³otoryi, Muzeum Geologicznego PIG w Warszawie, Muzeum Mineralogicznego UWr, Muzeum Geologicznego UWr, PTPNoZ-u Oddzia³ Dolnoœl¹ski) dziêkujê!
Joanna Kielar Serwis fotograficzny na str. 700
Warsztaty techniczne OneGeology
Utrecht, Holandia, 30–31.05.2007
Po spotkaniu w Brighton (12–16.03.2007 r.), gdzie miêdzynarodowa grupa uczestników wspólnie wypraco-wa³a g³ówny zarys projektu OneGeology, przyszed³ czas na podjêcie decyzji i konkretne ustalenia umo¿liwiaj¹ce uruchomienie portalu mapowego do koñca br. W tym celu w ostatnich dniach maja zorganizowano w Utrechcie (Holandia) pierwsze warsztaty techniczne. Wziê³y w nich udzia³ 22 osoby, reprezentanci 17 krajów.
Efektem warsztatów jest harmonogram zadañ przewi-dzianych do wykonania w najbli¿szych miesi¹cach oraz lista s³u¿b odpowiedzialnych za poszczególne zadania pro-jektu. Szczegó³owy harmonogram prac oraz spis zagad-nieñ, bêd¹cy efektem spotkania w Utrechcie, zosta³ zamieszczony na stronie internetowej OneGeology (http://www.onegeology.org/technical.html). Koordynato-rem Grupy Technicznej OneGeology zosta³ wybrany Tim Duffy (BGS, Wielka Brytania).
Wa¿nym rezultatem spotkania jest jednog³oœnie podjê-ta decyzja, ¿e wykonawc¹ i opiekunem prototypowego portalu OneGeology bêdzie Francuska S³u¿ba Geologicz-na (BRGM) przy wsparciu Wielkiej Brytanii (BGS), Holandii (TNO) i Stanów Zjednoczonych (USGS). Zgod-nie z harmonogramem ma on byæ uruchomiony w okresie listopad–grudzieñ 2007 r. Ustalono tak¿e sk³ad grup wspar-cia technicznego poszczególnych poziomów projektu. Pañstwowy Instytut Geologiczny (PIG) wraz ze swoimi odpowiednikami w Wielkiej Brytanii (BGS), Czechach (CGS) i S³owenii (GeoZS) tworzy grupê wsparcia tech-nicznego pierwszego poziomu projektu, obejmuj¹cego udostêpnianie danych w formacie WMS (Web Map Servi-ce). Nad publikacj¹ i udostêpnianiem danych w formacie WFS (Web Feature Service) bêdzie czuwaæ tzw. Grupa GeoSciML (GeoSciML Team) pod przewodnictwem Australijskiej S³u¿by Geologicznej (GA). Zaproponowano tak¿e uruchomienie forum technicznego OneGeology, które mia³oby byæ czêœci¹ australijskiego forum TWIKI (http://www.seegrid.csiro.au).
Uczestnictwo w zadaniach grup technicznych bêdzie zwi¹zane ze wspó³udzia³em w tworzeniu instrukcji
tech-nicznej (Cookbook Speci-fication), która w wersji angielskiej zostanie udo-stêpniona na stronie inter-netowej OneGeology do 1.11.2007 r. W przysz³oœci instrukcja ta zostanie prze-t³umaczona na inne jêzyki.
Obecnie na liœcie uczestników OneGeology znajduje siê 65 krajów. Ustalono wspólnie, ¿e od stycznia 2008 r., po uruchomieniu prototypowego portalu, kraje uczest-nicz¹ce w projekcie jako wolontariusze rozpoczn¹ kampa-niê maj¹c¹ na celu zachêcanie innych do udzia³u w tej miêdzynarodowej inicjatywie. Zadaniem PIG, który zg³osi³ swój akces to tej grupy, bêdzie pomoc s³u¿bom geo-logicznym krajów s¹siaduj¹cych z Polsk¹ (Ukrainie, Bia³orusi i Litwie) i innym krajom, z którymi wspó³pracu-je, we w³¹czeniu siê w miêdzynarodow¹ inicjatywê One-Geology.
Po raz kolejny poruszono tak¿e kwestiê skali udostêp-nianych map. Ustalono, ¿e g³ównie bêdzie to 1 : 1 000 000, ale mog¹ byæ te¿ inne, co zale¿y od rozmiarów kraju, dostêpnoœci i stopnia szczegó³owoœci map. OneGeology bêdzie dawa³ mo¿liwoœæ zamieszczania tak¿e innych map tematycznych, lecz to pozostaje ju¿ w gestii uczestników inicjatywy. Ponadto portal bêdzie wykorzystywa³ warstwê topograficzn¹ z GlobalMap, przygotowan¹ w formacie WMS.
Nawi¹zuj¹c do Dyrektywy INSPIRE, stwierdzono, ¿e portal OneGeology bêdzie bardzo dobrym wzorem ser-wisów sieciowych (Network Services).
Na zakoñczenie mówiono o koniecznoœci zorganizo-wania przynajmniej jednego spotkania po uruchomieniu prototypowego portalu, a przed Miêdzynarodow¹ Konfe-rencj¹ Geologiczn¹ w Oslo (sierpieñ 2008 r.), gdzie maj¹ byæ zaprezentowane pierwsze wyniki OneGeology. Wstêp-nie ustalono, ¿e kolejne warsztaty techniczne odbêd¹ siê w Orleanie (Francja) w dniach 27–29.02.2008 r.
Urszula Stêpieñ
651
700
Zaklête w kamieniu — IV edycja konkursu plastycznego
kwiecieñ 2007 (patrz str. 650)
1 2 3
4 5 6
7 8
Ryc. 1. Praca Jeremiego Fornagiela pt. Stalaktyty, stalagmity (III miejsce
w kat. 11–14 lat)
Ryc. 2. G³azy krasnoludków Ma³gosi Klocek (II miejsce w kat. 15–19 lat) Ryc. 3. Wyró¿niony Sto¿ek wulkaniczny Ewy Gdowskiej (kat. 15–19 lat) Ryc. 4. Turmalin Jagody Magiery nagrodzony przez PTPNoZ
Ryc. 5. Praca Oli Mieliñskiej pt. Stalaktyty (I miejsce w kat. 15–19 lat) Ryc. 6. Gipsy i sól kamienna autorstwa Pauliny Za³uczkowskiej (III miejsce
w kat. 15–19 lat)
Ryc. 7. Praca Konrada Kwietnia pt. Bajkowe g³azy (I miejsce w kat. 7–10 lat) Ryc. 8. Malowid³a jaskiniowe Tomasza Mazura (II miejsce kat. dzieci
