Kronika
735
W im ieniu gości zagranicznych p rze m a w ia ł p rof. A ik e l J. Sm ith z U n iw e r s y tetu w L ondynie. W w ystąp ien iu sw y m snuł re fle k sje na temat historii z w iązk ó w geologii i górn ictw a, a także kontaktów geo lo gó w krakow skich z geologam i W i e l kiej B rytanii (członkiem to w arzy stw geologicznych w A n g lii b y ł m. in. M . K s ią ż - kiewicz, p rofeso r U J).
Część historyczna S esji rozpoczęła się re fera tem prof. A . G a w ła na temat dzie jó w m inerologii na UJ. Referent, zw iązany z m in eralo gią n a U J od 60 lat, m ó w ił g łó w n ie o „prehistorii” tej dyscypliny na uczelni w K ra k o w ie. W sk a z a ł on n a p o w ią " zania p ro feso ró w A kad em ii K ra k o w sk ie j z górn ictw em w Olkuszu i W ieliczce (m ó w ił m. in. o pom iarach w y k o n y w an y c h przez Jana B ro żk a w żupie w W i e liczce).
G łó w n y re fera t o p ro filu historycznym p rzedstaw ił dr S tan isław C zarniecki. Z a ją ł się on w ła śc iw ie jed n ą gru p ą p ro ble m ów , którą można określić następująco: k rak o w sk a k o n serw a profesorska n ie d a w a ła na ogół szans dłu ższej p racy w y b it nym geologom (Jan Jaśkiewicz, Józef Tom aszew ski, L u d w ik Z ejszner zostali zm u szeni do odejścia z uczelni po trzyletnim z a le d w ie okresie pracy). C zynniki p oza n au k ow e zd ecyd o w ały o tym, że w 1951 r. p od jęto n a w e t decyzję w łączen ia k a tedr geologicznych U J (m ineralogii, geologii i paleontologii) do A k a d e m ii G ó r n i czo-H utniczej, ham u jąc tym sam ym rozw ój zasłużonej dla k u ltu ry — u n iw e rsy teckiej geologii k rakow skiej.
R eferat d ra C zarnieckiego w y w o ła ł nieco em ocji w k rak o w sk im środ ow isk u geologicznym . Z a p e w n e w łaśn ie w sk u tek tych em ocji w specjalnie w y d a n e j książce pt. T w o hundred years of geological sciences at the Jagellonian U n iversity (scien tific conference). G u ide to excursion zamieszczono opraco w an ie ¡pt. A n outleine of the history of geology in the Jagellonian U n iversity in the years 1782— 1982. N ie jest to jedn ak, ja k należało się spodziewać, o pracow anie d ra C zarnieckiego. W not ce do tytułu podkreślono tylko, iż opraco w an ie to zostało napisane na p od staw ie w y dan ego w 1964 r. Zarysu geologii na U niw ersytecie Jagiellońskim. S. C zarn iec kiego oraz a rty k u łó w A . G a w ła z 1958 i 1962 r. i S. M a łk o w sk ieg o z 1950 r.
N a m arginesie tych u w a g trzeba podkreślić, że w 11982 r. zorganizow ano w K ielcach i W a rsz a w ie d w ie sesje naw iązu jące do 200-lecia m in eralogii i geologii na U n iw ersytecie Jagiellońskim . W y d ru k o w a n e , bąd ź d ruk ujące się obecnie, m a teriały dokum entują w p ew n ym stopniu także dzieje m in eralo gii i geologii w o k re sie pow stania K ate d ry H istorii N atu raln ej i C hem ii Szk o ły G łó w n e j K oron n ej. N a m onografię dwóch w ie k ó w m in eralogii i geologii na U J za p ew n e jeszcze p o czekamy.
Z big n iew J. W ójcik (W a rs z a w a )
L E T N I A S Z K O Ł A H IS T O R II C H E M II
W dniach 4— 8 czerw ca 1984 r. została zo rganizow ana w K arp ac zu przez S e k cję Historii C hem ii Polskiego T o w a rz y stw a Chem icznego, W y d z ia ł C hem ii U n iw e r sytetu W arsza w sk ieg o i Instytut C hem ii U n iw ersy tetu W ro cław sk ie go po raz p ie r w szy w Polsce tzw. Szkoła H istorii Chemii. K ilku nastogodzinny w y k ła d pośw ięcono ro z w o jo w i p od staw o w y ch koncepcji chemii; ponadto w ygłoszono re fera ty i k o m u nikaty z d ziejów chemii, a także o d b y ła się d ysk usja o k rągłego stołu n.t. n au cza nia historii chem ii w szkołach wyższych i średnich. W Szkole uczestniczyło k ilk u dziesięciu p ra c o w n ik ó w szkół w yższych i średnich, b y ła ona b o w iem w p ierw szy m rzędzie przeznaczona dla w y k ła d o w c ó w chemii.
Szkoła p o w in n a przyczynić się do pogłębienia w y k ła d ó w z historii chem ii p row adzonych ju ż w kilk u uczelniach polskich (U n iw ersy tet W arsza w sk i, U A M
736
Kronikaw Poznaniu, Politechnika Rzeszowska), a także zachęcić do p ro w ad zen ia takich w y k ła d ó w na innych w y d ziałach chemicznych w Polsce.
K o m isja ds. nauczania historii n au ki i techniki, d ziałająca w ram ach K o m i tetu H istorii N a u k i i Techniki P A N , p rzesłała do O rg an izato rów S z k o ły Letniej pismo, w którym w y ra z iła uznanie i p op arcie dla in icjaty w y tej fo rm y szkolenia w y k ła d o w c ó w z zakresu historii chemii.
Rom an M ierzecki (W a rs z a w a )
S P O T K A N I E W M U Z E U M Z IE M I P A N P O Ś W I Ę C O N E U C Z C Z E N I U P A M I Ę C I P R O F E S O R D R A N T O N I N Y H A L I C K I E J (1908— 1973)
W D Z I E S I Ą T Ą R O C Z N IC Ę Ś M IE R C I
W śró d ubiegłorocznych zebrań n au k o w y ch w M uzeum Ziem i P A N n a szcze gólną u w a g ę zasługuje posiedzenie w dniu 29 grud n ia 1983 (r., p rzyp ad ające w przeddzień dziesiątej rocznicy śmierci P ro fe s o r dr A n ton in y H alick iej, w s p ó łtw ó r cy i organizatora tej p la c ó w k i w latach pow ojennych, a także długoletniego jej dyrektora (1950— 1973).
N a spotkanie to — zorganizow ane z in icjaty w y D y re k cji p lac ów k i — p rzybyli liczni przedstaw iciele w arszaw sk ich instytucji naukow ych, w spó łpracu jących od w ie lu lat z M uzeum Ziem i, pracow nicy m uzeów i instytucji regionalnych, p rz y ja ciele prof. A . H alickiej oraz d aw n i i obecni p raco w n icy M uzeum Ziem i.
U czestnik ów spotkania p ow itał dyrektor M uzeum Z ie m i — doc. K rzy szto f J a ku bo w sk i; na w stępie przedstaw ił p ro gra m spotkania, który o b e jm o w a ł w części pierw szej referaty dotyczące życia oraz działalności n au k o w ej i o rganizacyjn ej A . H alickiej, przygotow ane przez p raco w n ik ó w M u ze u m Ziem i; \w drugiej — r e fle k syjne w spom nienia osobiste uczestników spotkania; w trzeciej — zw iedzanie w y s ta w y biograficznej, p rzygotow anej przez zespół D ziału H istorii (Nauk G eo lo gicz nych i A rc h iw u m M uzeum Ziem i. v
K . J ak u bow sk i w e w stęp ie do re fe ra tu zatytułowanego: R y s życia i działalnoś ci Profesor dr A . H alickiej podkreślił, że m otyw em p rzew od n im spotkania jest uczczenie pam ięci C złow ieka, którego życie i działalność zw ią za ły się na trw a łe z dziejam i M uzeum Ziem i. M ija ją c a d ekada potw ierdziła w w ie lu w ym iarach , ja k głębok a jest istotnie trw ałość tych zw iązk ów . Z n a jd u je ona w y ra z nie tylko w o - kolicznościowych w spom nieniach i opracow aniach, o bejm ujący ch dzieje kształtom w a n ia się koncepcji p lac ów k i i jej organizacji, ale także w w ie lu poczynaniach, które są kontytnuacją lu b rozwinięciem p ro gram ow y ch p la n ó w Profesor H alick iej. W tym w łaśn ie — stw ierd ził doc. K . J ak u bo w sk i — z a w a rta jest n ajgłębsza treść ży w ej w ię zi i n ieprzem ijającej pamięci.
W referacie K . J ak u bo w sk i n aw iąza ł do lat dzieciństwa A . H alick iej — spę dzonych w M a ły m Ł ośw id z ie na Z iem i W itebsk iej, do lat szkolnych i g im n a z ja l nych w W iln ie, o m aw ia jąc szerzej okres stu diów uniwersyteckich na W y d zia le M a tem atyczno-Przyrodniczym w U n iw ersytecie Stefan a B atorego w W iln ie. W d a l szej części referatu K . J aku bo w sk i o m ó w ił p ierw szą pracę zaw od ow ą, rozpoczętą przez A . H alick ą w czasie studiów w 1930 r. na stanow isku asystenta w K atedrze M in eralog ii i P e tro grafii n a U S B w W iln ie; ju ż w ów czas cechow ała Ją p a s ja spo łeczna i szerokie zainteresowania, które zn am ionow ały rów n ież późniejszą d zia łal ność tw órczą i organizatorską. S tu d iow ała chemię; d rugą specjalnością, którą o - brała, b y ła p etrografia; pośw ięciła w ie le następnych lat pracy stosując metody petrograficzne w bad aniach geologicznych — m iędzy innym i w systematycznie prow adzonych p racach na obszarze W ileńszczyzny i Polesia, rozszerzonych o b a d a nia p oró w n aw cze na terenie S zw ecji i F in lan dii oraz L itw y , Ł o t w y i Estonii. W la
