K r o n ik a 229
żyw ą dyskusję i w ystąp ien ia krytyczne. W iększość dyskutantów n ie uw zględ n iała jednak faktu, że zarówno m etoda H. K leina, jak i W szystkie in ne sposoby ok reśla nia pochodzenia daw nych w yrobów , są — i m uszą być — koncepcjam i, sta ty sty c z nym i, stąd też i w szelk a dyskusja nad n im i m u si być prow adzona na płaszczyźnie m etod i interpretacji statystycznych.
D w a dalsze referaty d otyczyły techn ologii odlew ania m ieczów w epoce brązu i na ziem iach naddunajskich (H. J. Hundt z W iesbaden) i w środkow ych N iem czech (G, Ttillig z H alle). W obu wypadkach autorzy stosow ali badania defektoskopow e.
W śród siedm iu referatów na sesji, której tem atem b yło żelazo, aż trzy repre zentow ały osiągnięcia ośfródka krakow skiego. K . B ielenin z K rakow a om ów ił m etody b id a ń archeologicznych i m etalurgicznych nad starożytnym h u tn ictw em żelaza w rejonie Gór Ś w ięto k r zy sk ich 3, ilustrując referat liczn ym i ilu stracjam i, m .in . fotografiam i w ykon anym i z helikoptera. N astęp nie E; N osek z K rakow a przedsta w iła n ow e m etody badań daw nych przedm iotów żelaznych. S ta r a ła się ona w n io skow ać o strukturze m etalu, zanim u legł korozji, na p odstaw ie ob serw acji m eta lograficznych produktów tego procesu, przede w szystk im jednak zastosow ała m ikro- śon dę elektronow ą do badań składu chem icznego (jakościowego) w trąceń żużla w dawnych w yrobach żelaznych. Metoda ta — jakkolwifek już opublikow ana w cześ niej -przez O. Schaabera z Brem y — w y w ołała duże zainteresow an ie dysku tan tów , rozszerza ona bowiem znacznie m ożliw ość badań daw nych p rzedm iotów m eta lo w ych.
Początkom m etalurgii żelaza z Zakaukazji i M ałej A zji (XIV—V w . p.n.e.) po św ięcon y b ył referat T. M ikeladze i P. M. A bram aszw ilego z T bilisi; autorzy oparli się tu jed ynie na typologii. N atom iast ,W oparciu o badania m etaloznaw cze B. A. Szram ko z Charkowa om ów ił technologię żelaza u plem ion scytyjsk ich w VII—IV w. p.n.e.
Sesję zakończyły dwa ogólne referaty: autora niniejszego spraw ozdania o za stosow aniu danych technologicznych w prehistorii (a w szczególności w h istorii rozw oju i rozpow szechniania tech n ik i oraz przy śledzeniu zmian etniczych) i R. Fleinera z Pragi o znaczeniu i w ykorzystaniu źródeł techn ologiczn ych dla archeo lo g ii i historii. R. P leiner, k tóry p rzew odniczył sek cji I, pow iadom ił ponadto o pro jek cie zorganizow ania m iędzynarodow ej k om isji do badań dawnej m etalurgii żelaza. D ysku sje p row adzono' na poszczególnych sesjach sek cji I w sk a zy w a ły w p raw dzie na duże zainteresow anie słuchaczy zagadnieniam i now ych m etod badaw czych i historią techn iki (dyskutanci niejednokrotnie w sk azyw ali przy tym na pow ażne osiągnięcia badań dawnego hutnictwa, żelaza i w yrobów żelaznych w P olsce), jednak w obradach tej sekcji uczestniczyli przew ażnie tylko przedstaw iciele d yscyp lin specjalistycznych, a udział archeologów b y ł jed ynie nieznaczny.
J e r zy P ia sk o w sk i
Francja
X MIĘDZYNARODOWE SEMINARIUM RENESANSU W TOURS
Od dziesięciu lat przy u niw ersytecie w Tours działa Ośrodek Badań nad Re nesansem (Centre dîËtudes Supérieures de lą R enaissance). N ajw ażniejszą form ą jego działalności są; po pierw sze, p ublikacje dyrektora Ośrodka, w ielk iej m iary
fi-3 Por. na ten tem at m. in.: M. R a d w a n , M éthodes a p p liq u ées en P ologne dans les rech erches sur la sidéru rgie ancienne des M onts S a in te-C ro ix . „Organon”, 1965, t. 2.
P g g g B P H B H H I M P P P i p
230 - K ro n ik a
lozofa i historyka P ierre’a M esn ard a1 oraz jego w spółpracow ników , po drugie zaś, coroczne sem inaria m iędzynarodow e (Stage in tern ation al d’Études H um anistes), które p ozw oliły zgrom adzić b ogaty m ateriał do h istorii odrodzenia i hum anizmu. T ytu ły dotychczasow ych sem inariów brzm iały następująco:
I. E razm ian izm i jego echa (1957); II. T uren ia i T oskan ia (1958); III. N au ko w ość — n ien aukow ość — harm onia (1959); IV. P ed a g o d zy i praW nicy (1960); V. W iek L u d w ik a X I (1961); VI. O drodzenie angielskie (1962)2; VII. P rzebu dzen ie E uropy w sch odn iej (1963); VIII. B laski P le ja d y (1964); IX. N auka odrodzenia (1965); X. O d k ry c ie A m e ry k i (1966).
Podczas ostatniego sem inarium (4—23 VII 1966) problem odkrycia A m eryki po traktow any b ył bardzo szeroko i z w ielu punktów widzenia. T oteż tylko jedna trzecia referatów reprezentow ała punkt w idzenia odkryć geograficznych; b yły to m ianow icie referaty: M. H. Lehm ann (Tours), W y ży n a G w a te m a li i d a w n y M eksyk; M. H. Cioranescu (Da Laguna), K r z y s z to f K o lu m b , jego p o p rze d n icy i źródła do jego biografii; A. Stegm ann (Tours), Francuzi na F lorydzie; M. P. Fenelon (Tours), S tosu n ki f ito - i zoogeograficzne N ow ego Ś w iata; M. R. L e Moine (¡Ottawa), P ie rw sza em igracja fran cu ska do Q uebecu; M. D. B. Quinn, (Liverpool), Stan badań nad o d k ry cie m A m e r y k i i w k ła d A n g lik ó w w o d k ry cie A m e ry k i w X V I w.; M. E. W as- burn (W aszyngton), P ro b le m y kartograficzn e o d k ry ć geograficzn ych; B. O lszewicz (Wrocław), P olska w okresie odk rycia A m ery k i; J, Babicz fWarszawa), Rola id e i ku listo ści zie m i i globu sów geograficzn ych w okresie renesansu.
W iększość referatów przygotow anych na sem inarium p ośw ięcona b yła p roble m om cyw ilizacji am erykańskiej w okresie odkrycia, procesow i form ow ania się n o w ych sp ołeczeństw i stabilizacji kolonializm u, w izji stosunków w N ow ym Ś w ięcie w św ietle literatury X V I w . i późniejszej, a w reszcie w pyw ow i odkrycia Am eryki n a Europę.
Szkoda, że zárówno referatów poprzednich sem inariów , a także, być może, i ostatniego, Ośrodek w Tours n ie opublikuje.
Jó zef B abicz
MUZEUM HISTORII ŻELAZA W NANCY v
W N ancy, stolicy Lotaryngii, stanow iącej jeden z n ajw iększych w Europie ośrodków h utnictw a żelaza, otwarto w dniu 15 października 1966 r. M uzeum H isto rii Żelaza. M uzeum to związane jest z pracującym w N ancy od w ielu już lat Ośrod kiem Badań nad H istorią H u tn ictw a Żelaza, którego staraniem ukazuje się także kw artalnik „R evue d’H istoire de la Sidérurgie”.
E .O .
W łochy
Z PO BYTU WE WŁOSZECH
D w um iesięczny pobyt w e W łoszech (27 IV — 18 VI 1966) w ram ach stypendium rządu w łoskiego w ykorzystałem n a przebadanie astronom icznych rękopisów śred niow iecznych i starodruków w kilk u bibliotekach, przede w szystk im w B ibliotece 1 Por. inform ację o d ziałalności P. Mesnarda z okazji udekorowania go K rzy żem Kom andorskim Orderu Odrodzenia Polski, „K wartalnik”, nr 3/1966, s. 318.
