Kronika
155
O D K O P E R N I K A D O S Z T U C Z N E J P L A N E T Y
O rgan izo w an ie w y s ta w z dziedziny astro n auty ki należy do tra d y c ji w działalności M u ze u m T ech nik i N O T . P ie rw sz a taka w y s ta w a została otw arta już na jesien i 1956 r. U roczyste otw arcie ostatniej O d K opernika do
sztucznej planety odbyło się w W a rs z a w ie w lip cu 1959 r.
W y s t a w a ta p o w stała w w y n ik u w sp ó łp racy m iędzy M u zeum Politech nicznym T o w a rz y stw a U pow szechnienia W ie d z y N a u k o w e j i Politycznej w M osk w ie i M uzeum T ech nik i N aczeln ej O rg an iz acji Technicznej w W a r szaw ie p rzy udziale T o w a rz y stw a P rzy ja źn i P olsk o -R adzieck iej i T o w a rz y stw a W ied zy Pow szechnej.
Celem w y s ta w y jest zo brazow an ie ogrom nego przełom u, ja k i d ok onał się w ludzkiej m yśli i w ie d zy o kosm osie na p rzestrzeni k ilk u ostatnich stuleci oraz polskiego i radzieckiego w k ła d u w ten przełom . Całość ek spozycji dzieli się n a osiem części obejm ujących ew olu cję w y o braż eń człow ieka o w szec h - świecie, obecny stan n au k i i techniki astronautycznej oraz p ersp ek tyw y przyszłości.
D ział I „C złow iek p oznaje ciała niebieskie” ilustruje ro z w ó j astronom ii od starożytności (Ptolom eusz), poprzez średniowiecze, okres O d rodzenia (K o pernik, Galileusz), do czasów nowożytnych. Ekspon atam i są re p rod u k cje rycin, ręk opisów i d ru k ó w oraz liczne m odele. N a szczególną u w a g ę zasłu gu ją m odele kalisk ich p rzy rząd ó w do o b serw o w an ia p lam słonecznych (p ierw sz a p o ło w a X V I I w .) zrekonstruow an e w ie rn ie w sk ali 1 :1 n a p od staw ie szczegółowych b a d a ń i w y liczeń d ra T. Przyp kow skiego. Pod obnie w ie rn ie został w y k o n an y w sk ali 1: 10 m odel lunety H ew eliu sza, której długość w y n o siła 20 m. L u n eta ta b y ła w sw oim czasie (1673 r.) n ajw iększy m przyrządem do o b s e rw a c ji astro nomicznych na świecie.
D z iał II „Co to jest sztuczny satelita” p rze d sta w ia m. in. historię pom ysłu zbu do w an ia sztucznego satelity, począw szy od fa n ta z ji pow ieściopisarzy (Hale, Verne, Lassw itz), a skończywszy na ścisłych obliczeniach C iołkow skiego.
W dziale I I I zatytu łow anym „R akieta jedyn y m środkiem k o m u n ik acji m iędzyp lan etarn ej” przedstaw ione są dzieje ro z w o ju silnika rakietow ego. O m a w ia się rakiety chińskie, rakiety W alen tego Sebischa z R aduszkow ic, K a zim ierza Si'emienowicza, Józefa B em a i innych p io n ie ró w astronautyki.
D z iał I V — „Sztuczne ciała niebieskie i rakiety d la ich uruch om ienia” stan ow i centralną część w y s ta w y ; za w iera on między in nym i m akiety w skali 1 : 1 trzech „sp utnik ów ” radzieckich i sztucznej planetoidy.
T ytu ły pozostałych d zia łó w w y s ta w y są następujące: „ B a d a n ia g e o fi zyczne i zjaw isk kosm icznych w y k o n y w a n e przez sztuczne satelity ziem i”, „Dziś i jutro techniki ra k ie to w e j”, „M edycyna kosm iczna” oraz „P ersp ek ty w y astronautyki” .
P rz e w id u je się, że w y s ta w a Od Kopernika do sztucznej planety będzie pokazana w innych w iększych m iastach P o lsk i oraz za granicą.
