148
K ronikaPo w ysłu ch an iu re fe ra tó w uczestnicy S e sji o bejrzeli urządzoną staraniem T o w a rz y stw a N a u k o w e g o Płockiego w y s ta w ę poświęconą p am ięci L u d w ik a K rz y w ick iego ; o tw arcia w y s ta w y dokonał prof. S tan isław A rn o ld. N astępnie p rzy ulicy B ielskiej pod num erem 14 — gdzie urodził się i m ieszkał do r. 1879 L u d w ik K rz y w ic k i — nastąpiło uroczyste odsłonięcie przez prof. Suchodol skiego tablicy p am iątkow ej, której fu n dato rem jest T o w arz y stw o N a u k o w e Płockie i P o lsk a A k a d e m ia N au k . Z w ied zan ie za bytk ó w Płock a i lam pk a w in a w ratuszu m iejskim zakończyły d w u d n io w ą Sesję.
Irena Stasiewiczówna
i
I R E G I O N A L N Y Z J A Z D P O L S K I C H H I S T O R Y K Ó W M E D Y C Y N Y . W S Z C Z E C IN IE
Staraniem Polskiego T o w a rz y stw a H isto rii M edy cy n y odbył się w dniach 3 i 4 lipca 1959 r. w Szczecinie I R egion aln y Z ja z d . Urządzeniem za ją ł się szczeciński oddział P T H M , głó w n ie w osobach przew odniczącego prof. B o le s ła w a Górnickiego, rek tora Pom orskiej A k a d e m ii M edycznej, oraz sekretarza P T H M płk. B ro n isła w a Seydy; dołożyli oni szczególnych starań do spraw nego p rzeprow adzen ia o brad i urozm aicenia uczestnikom zjazdu pobytu w Szcze cinie.
Początek w czasow ego okresu nie sp rzy jał fr e k w e n c ji (w dniu otw arcia obecnych na sali obrad 52 osoby), d latego też odpadło w ie le interesujących re fe ra tó w (doc. S. Sokoła, prof. B r. W ik tora, M . Skulim ow skiego, m gr H . T o m aszew skiej, J. Zm arza, d r H . K a lw a ry js k ie j, m gra E. N o w a k a ); m ają one być jedn ak u w zględn ione w p ro je k to w an ym w y d a n iu specjalnego zeszytu k w a rta ln ik a „ A rc h iw u m H isto rii M edy cyn y ” .
Pierw szego dnia zjazdu, p o uroczystym p ow itan iu uczestników w języku łacińskim przez prof. B. G órnickiego i w y bo rze przewodniczących, szczególne zainteresow anie w części n au k o w ej ściągnęła postać, Janusza A b ra h a m a Gehem y (1647— 1715), tw órcy nowoczesnej m edycyny w o js k o w e j i autora licz nych trak tató w lekarskich w y d a w a n y c h rów nież w Szczecinie. Postaci tej p ośw ięcił obszerny i w y cze rp u jący re fera t p rorek to r Politechniki Szczeciń skiej prof. S tan isław Schwann, opierając się na licznych źródłach rozproszo nych p o w ie lu k rajach Europy. W n ik liw e ujęcie sy lw e tk i Gehem y uzupełnił jeszcze dodatkow o prof. B. G órn ick i charakterystyką traktatu o w ych ow an iu dzieci. W dalszych w ystąp ien iach d r B. Seyda p rze d sta w ił dzieje m iejskiego szpitala w Szczecinie, prof. Schw ann — postać V ir c h o w a jak o historyka P o morza, d r Janina S chw ann zaś zaznajom iła zebranych z podręcznikiem a n a tom ii w y d a n y m w Szczecinie w r. 1653 przez tam tejszego lekarza H en ryk a Schaeviusa, późniejszego rektora toruńskiego G im nazjum . W p rze rw ie doko nano o tw arcia Z a k ła d u i M uzeum H isto rii M edycyn y Pom orskiej A k a d e m ii
M edycznej. ,
D r u g i dzień o brad został zapoczątkowany interesującym referatem p łk a B. Seydy opartym na źródłach arch iw aln ych — Medicinalia w ustawach
K ronika
149
w sk az ał na rolę Z iem O dzyskanych w ro z w o ju m yśli lek arsk iej w epoce Renesansu. N astęp ne re fera ty w y g ło sili: d r Z. F ila r — W rocław a m edycyna
polska w X I X i na początku X X wieku, doc. Z. G a rn u sz e w sk i — H istoria I dziecięcego szpitala wrocławskiego, d r Z. W o ź n ie w sk i — G oebersd orf — S o - kołowosko, m g r L . B a r g — M a teriały do bibliografii Polanicy, d r M. H a n e c k i — Siadami lekarzy Polaków na W a rm ii i Mazurach. O statni re fera t — Zaręba, lekarz i działacz społeczny został odczytany w o bec nieobecności au to rk i
doc. L . K ra k o w iec k ie j. P o referatach m ia ła m iejsce dość ożyw iona dyskusja, która zarazem okazała się podsum ow an iem w y n ik ó w obrad.
Z p rzebiegu obrad dało się w ysn uć wniosek, iż zachodzi uzasadniona p otrzeba urządzania częściej tego ro d zaju spotkań, a to celem p ogłębienia w iedzy o dziejach m edycyny n a terenie Z iem Odzyskanych. P o szu k iw an ia źródłow e w ram ach p rzy go tow ań przedzjazdow ych u ja w n iły szereg niezna nych szczegółów odnoszących się do d zie jó w m edycyny szczecińskiego terenu. W tematyce zjaz d o w ej m iano u w zględn ić całość Z iem O dzyskanych; to am bitne przedsięw zięcie nie zostało jedn ak w p ełn i zrealizow ane. M ięd zy innym i nie p adło an i jedn o słow o o dziejach m edycyny n a ziem i lubusk iej. Z jaz d w Szczecinie, skoro zyskał hasło I regionalnego, m oże słuszniej było ograniczyć do ziem i szczecińskiej, d ru g i i następne dopiero o b ję ły b y ziemię gdańską, W arm ię, M azu ry, D oln y Śląsk itd.
Rzadkość spotkań polskich historyków m edycyny odbiła się na n ie ró w ności w p rzy go tow a n iu referatów , b y ły i bardzo dobre i słabsze, źródłow e
i kom pilacyjne.
R egionalne zjazdy pod kątem o m aw ian ia d ziejó w m edycyny zw artego obszaru ziem i p ow in n y — w y d a je się — uw zględn iać nie tylko tem atykę fachową, ale rów nież w p ro w ad zen ie do niej — om ów ienie położenia ge o g ra ficznego, stosunków etnograficznych, gospodarczych, społecznych, urządzeń technicznych, architektury itd., słow em tego wszystkiego, co skład a się na obraz k u ltu ry w przeszłości. N a takim tle o w ie le o biek tyw n iej w y stęp u ją osiągnięcia alb o niedociągnięcia w zakresie m edycyny w przeszłości. W iad om o np., iż Pom orze w przeszłości m iało gorsze w a r u n k i ro z w o ju k u ltu ralnego aniżeli D olny Śląsk, stąd też i różnice w dziedzinie osiągnięć na polu m edycyny. T a k i w zg ląd nie może być pom inięty w p ersp ektyw iczn ym u jęciu stanu m edycyny w przeszłości, na Ziem iach Odzyskanych, złożonych z obsza ró w bardzo różnych pod w zględ em geograficznym i k u lturaln ym . W p r o w a dzenia do fac h o w ej tem atyki z obopólną korzyścią m ogliby dokonać specjaliści dyscyplin p ok rew n ych historii m edycyny.
Stanisław Szpilczyński
W I Z Y T A W P O L S C E P R O F . R O B E R T A S. W O O D B U R Y
W dniach 17— 22 czerw ca 1959 r. b a w ił z w izy tą w Polsce historyk techniki ze Stan ó w Zjednoczonych, profesor R obert S. W o o d b u ry z M assachusetts Institute of Technology w C am brid ge koło Bostonu. O d w ied ził on Polskę w ram ach kilkum iesięcznej podróży po Europie, podjętej celem n aw iąza n ia kontaktów n au kow ych i w sp ó łp racy z uczonym i różnych k ra jó w .
