"Wokół prozy Marka Nowakowskiego", Zbigniew Mentzel, "Twórczość" 1977 : [recenzja]

Marian Płachecki

"Wokół prozy Marka

Nowakowskiego", Zbigniew Mentzel,

"Twórczość" 1977 : [recenzja]

Biuletyn Polonistyczny 20/3 (65), 177

/11/ M E N T Z E L Zbigniew : Wokół p ro z y M arka N ow akow skiego. " T w ó rc z o ś ć " 1977 s . 9 6 -1 0 9 .

C hw iejną to ż sa m o ść gatunkow ą utw orów N ow akow skiego o k r e ś la n a ­ p ię c ie pom iędzy norm am i opow iadania i p o w ie śc i. K ró tk ie p ro z y teg o a u to ra m ie sz c z ą w so b ie zwykle z a ry s y kom pozycji zn aczn ie s z e r s z y c h , a nadto w ie lo ra k o do s ie b ie n aw iązu ją - pow ołując w spólnie jed n o ro d n y "układ e p ic k i" : p o te n c ja ln ą , nie n a p isa n ą je s z c z e , sk ła d an ą z n aw rotów i u z u p e łn ie ń tem a ty c z n y ch , z k o lejn y ch w arian tó w ro z w ią z a ń n a r r a c y j ­ nych — w ielką p o w ie ść w s p ó łc z e s n ą . O sią k o n stru k c y jn ą owego u k ład u je s t osoba głów nego b o h a te ra o ra z p r z e s ła n k i m yślow e u k sz ta łto w a ń f a ­ b u la rn y c h . Te o s ta tn ie bowiem o p ie ra ją się u N ow akow skiego za w sz e na konfrontow aniu m itu z rz e c z y w is to ś c ią , m łodzieńczego m aksym alizm u

itycznego z konform izm em w ieku d o jrz a łe g o . K onfrontacja owa fu n k cjo ­ nuje w p e rsp e k ty w ie diagnozy s p o łe c z n e j, a nie p sy c h o lo g ic z n e j.

B P /6 5 /3 8 M .P .

/11/ M1LCARZ A n d rz e j: P o b o żn o ść i e ro ty k a w p o e z ji K a sp ra T w a r ­ d ow skiego. "A cta U n iv e rs ita tis W ra tis la v ien s i s " , n r 298. P r a c e L i­ te r a c k ie X VIII, W rocław 1976 s . 2 1 - 3 3 .

W c z a s a c h k o n trre fo rm a c ji p o jaw ia się w p iśm ien n ictw ie - znane już ąntykow i — z ag a d n ien ie dwóch form m iło śc i: p o sp o lite j i n ie b ia ń s k ie j.

"K o n fro n tacja A m ora ziem skiego i A m ora n ie b ie sk ie g o " obecna je s t w p o ­ e z ja c h K a sp ra T w ard o w sk ieg o : w "L e k c ja c h Kupidynowych. . . " (1617 ), w "Ł o d z i m ł o d z i . . . " ( l 6 l 8 ) i w "P o ch o d n i m iło śc i B o ż e j . . . " (1628). Te tr z y tom iki m ożna ro z p a try w a ć jako " o b ra z p o sz u k iw ań b o h a te ra d ą ż ą c eg o do o sią g n ię c ia p ra w d z iw e j m iło ś c i" . Amor Boży (Amor c o e le s tis ) i M a­ tka Boża z "P o ch o d n i. . . " m ają w so b ie jednak w iele c e c h i w ła ś c iw o ś c i Amora P o sp o lite g o (Amor V u lg a ris) i Venus z " L e k c ji K upidynow ych".