Przyczynki do znajomości czwartorzędu w widłach Wisły i Nidy

Ryc. 4. Zdj~cie fotograficzne poludniowej sciany wko-pu w Czarkowach. W stropie wyraznie widac jasniej-szy less, nizej ciemniejsze utwory

iwirowo-piaszczy-ste, w spqgu wapien.

Fig. 4. Photograph of the southern wan of a test pit at Czarkowy. Loess, lighter in colour, visibly seen at the top; below - there are darker gravel-sandy

formations; at the bottom - limestone.

Ryc. 5. Widok zachodnie; ~ciany wkopu. Po prawej stroftie widac wyraznie zsuwy w lessie.

Fig. 5. View of the western wall of the test pit. To the right loess slides are visible.

te nawiercone na obszarze szkoly w Korczynie Sta-ryro dla ce16w pitnych nie nadajl\ si~, gdyz Sl\ nie-smaczne (wyrazny wplyw gips6w), wydajnosc ich jest niewielka. Na obszarze zalegania czwartorz~du, bez-poSrednio na utworach kredowych stwi~dzono w otworach wiertniczych wielokrotnie ucieczk~ pJuczlti. spowodowanl\ istnieniem sp~kaii w utworacb kredo-wych. Istnienia wady w stropie utwor6w kredowych nie stwiel'dzonQ. Chcl\c zabezpieczyc sobie wod~ w

nieograniczonej i:losci dla potrzeb szkoly, czy Pl'O-jektowanych tu innych obiekt6w, jedynyro rozwil\za-niem jest wykonanie uj~cia wody z Nidy, jak to uczy-niono w pobliskiej WiSlicy.

ZAKO~CZENIE

W zwillzku z prawie calkowitym brakiero opraco-wail dotyczllcych UVw01'6w czwartorz~du z rejonu

mi~dzy Wislicll - Nw. KOl'czynem - Opatowem (obszar w widlach rzek Wisly i Nidy), opr6cz kr6t-kich wzmianek w pracach R. Krajewskiego (3), T. Osm6lskiego (6, 7, 8) artykul ten b~dzie jeszcze jednym przyczynkiem do poznania czwartorz~du tego rejonu. Zarejestrowane slady dawnych rob6t g6r-144

Ryc. 6. Zdj~cie poludniowej sciany wkoP'U ze sladami dawnych rob6t g6rniczych. Chodnik 0 obudowie

dre-wnianej do stropu wypelniony kurzawkq. Fig. 6. Photograph

of

with quicksand.

niczych oraz ich stan zachowania, a mianowlcle stwierdzone zasucie - wypelnienie dhodnika do stro-pu kUl'zawkl4, w duZym stopniu pozwolll na odbwo-rzenie lWarunk6w istniejllcych w kopalni siarki w Czark()wych.

LITERATURA

1. K 1 i m a s z e w ski M. - Zagadnienia plejsto -cenu poludniowej Polski. Biul. Panstw. Inst. Geol. 1952, or 65.

2. Ko wa 1 ski K. - Katalog ssak6w plejstocenu 1:'olski. Inst. Zoo1. PAN, Oddz. Krak6w, 1959. 3. K raj e w ski R. - Zloze siarki w CzarkQwach.

Spraw. Paflstw. Inst. Geol. T. 8, z. 2, 1935. 4. L y c z e w s k a J. - Sprawozdanie z badan geo

-iogicznycb w p61nocno-zachodniej cz~sci arkusza Brzesko Nowe. Biu1. lost. Gtlol. 1948, or 42. 5. Morawiecki A., Domaszew·ska T.

o

6. 0 s m 61 ski T. - Wyniki dotychczasowycb prac poszukiwawczych w rejonie Czarkowych. Kwart. grol. 1961, or 4.

7. 0 s m 61 ski T. - Siarkonosna seria ewaporat6w miocenskich w okolicy Czarkowych nad Nidl\. Przegl. geol. 1961, or 12.

8. 0 s m 61 ski T. - Miocen w widlach rzek Wisly i Nidy oraz jego siarkonosnosc. Kwart. geol. 1963, nr 2.

9. Pus ch J. B. - Geognostische Beschreibung von Palen so wie der iibrigen Nordkarpathen --Land er. Stuttgart und Tiibingen. 1833.

10. R ii h leE. - Mapa utwor6w czwartorz~d()Wych

Po!Iski w skali 1: 200000. Biul. Inst. Geol. 1957, or 118.

SUMMARY

The elevation of the Miocene structure Wawrowi -ce-Karsy, along which the river Nida flows, is co -vered with a compact manUe of the Quaternary f01'-mations, up to 40 m in thickness. The Quaternary formations make here a swell of a WE direction (si-milar to that of the structure), slightly dipping to S, and strongly to N (Nida river escarpment).

The Quaternary section presented by bore hol s Czarkowy 4s and 5s are representative of the entire region. Loesses that crop out in numerous gorges, described for the first time by J. B. Pusch (1833) and R. Krajewski (1935), are typical formations of the Quaternary in this region.

Two horizons of boulder clay have been ascertai-ned to occur in the ar:ea studied: the lower horizon - 9 m in thickness, and the upper horizon - 1 m in thickness, divided by an 11 m thick loess bed. If we accept, after M. Kllmaszewski (1952) and E. Ruble (1957), the. existence of one glaciation only, i.e. Cra-cow· Glaciation, then the occurrence of the upper bo-ulder clay would prove lan oscillation of the continen-tal ice front. On the other hand, if we 'assume that the upper boulder clay was formed during the Cra-cow Glaciation - this would be a proof of the exis-tence of an older glaciation here.

The author points to the occurrence, of bones of fossil mammalia in the loesses, already mentioned by s. Staszic (1815) and J. B. Pusch (1833), and em-phasizes the encountered traces of old mine work-ings.

PE310ME

IIo,ltHRTJ:Ce, oOpa30BaHHOO :WW~eHaBoi: cTPyrrypoA ~e-i{a,pcId. B;ltOm. xO'l'Ol)OA tJpOTeItaE!'l' p. ~, nepeKpbl!To CIIJIOIIUtbl:M "<[exJIOIJII[ "<[eTBeP'J,'JR-HbIX OO!JIOJKe:HIfi:, ltOIl'ophIe ;ltOC'l'lm'aIOT 3;1tecb 40 III

III~. qersep'l'iABhIe OTJIO:mJelUm CJIaraIOT BaJI,

npoCTMParo~i:cs COrJIaCHO HaIIpaBJIeHHlO CTPYrl'YPh!

c ~ Ha BOC'l'OX, c nOJIOl"KM IOEHb%M J![ ltPYTLDf CEfBepHhIM: (npmDf,lllClKlIDt ClKJIOH) CKJIcma:M:H.

Il~EmHl>Ie B pa60Te Paspe3hI

'IErl'Bep'NA-HhIX OTJIOJlt~ DO CKBaEifBaJo( qaPKOBhI 4s H 5s

xapQK'!1eIPHbI ;ltJIS Beero paitOHa. 'rHmAHbIe

"<[eTBep-'mI'IHhJ.e OTJIo:m:emm pal(oaa npe;ltCTa:B:lIem.I J:teccaIDI:,

06Ha:m:arou:emmcs B MHOrO'IHCJIeHHbIX oaparax I!I

arxepBbIe ~I!I H. B. IIymeM (1833) H P.

Kpa-eiBcIDDI (1935).

B HCCJI~OBaBHOIJII[ paAOHe BhIHBJIem.I ~a ropH-30H'l'a BaJIYHHhIX fJIHH: HJOR:H:IDi: MOIIlHOCTl>IO 9 M ])I

Bep~ - 1 11, pa3.'ZleJl'eHHbIe TOJIIQei: J1@cca, M~­

HOC'l'WO 11 M. Ilpfmm.faH, COl'JlamIO M.

K.mm.l:ameB-CltOMY (1952) H 3. PIoJIe (1957); 'lTO Ha 9T'Oi: DJIOIqa,l\'H

6bL1l'O JIlKIIIb ~o - It'paKOBCKoe OJIe)teHE!IDre,

CJIe-;ltYfn! Dpe;It1lOJIaraTb, :rno Bepxmdt CJIo:l1! BaJIYBHoil

fJIHHbI CBH,qe'1'BJIbCTByeT' 0 wm:OTopoM JOOJIeOaHHJl

cppoH'l'a JI~ Ec.!m ;m:e .BepXDUl BaJIYHH8SI

rJIH-Ha ~ JqlQK.OBCKOe OJIe)tE!lleEme, TO

sepo-H'DHO, '1"1'0 B ;ltaHHOM pa:l1!oae pa3BHBBJIOCb ])I 60JIee

}.\peBH'ee OJIe}tE!lleEme.

ABTOpOM O'l'JIe<i~O paOIl!POC~ lCOCTea

HC-KOnaeMbIX MJIeKomrralO~ B

.neccax,

~e

c.