"Ihr seid ein Segen. Worte an die älteren Menschen", Johannes Paul II, Freiburg-Basel-Wien 1981 : [recenzja]

Stefan Moysa

"Ihr seid ein Segen. Worte an die

älteren Menschen", Johannes Paul II,

Freiburg-Basel-Wien 1981 : [recenzja]

Collectanea Theologica 52/3, 204-205

204 RECEN ZJE

D ia lo g d e r W a h r h e it. P e r s p e k tiv e n f ü r d ie E in h e it z w is c h e n d e r k a th o lis c h e n u n d d e r o r th o d o x e n K ir c h e , w y d . A n a s ta s io s К a 11 i s, F r e ib u r g - B a s e l- W ie n

1981, V e rla g H e r d e r , s. 124.

N a p rz e ło m ie s ie r p n ia i w r z e ś n ia 1979 r o k u o d b y ło się w A k a d e m ii K a to lic ­ k ie j w H a m b u r g u z e b r a n ie te o lo g ó w p r a w o s ła w n y c h i k a to lic k ic h , k tó re g o c e le m b y ło z a s ta n o w ie n ie się n a d p e r s p e k ty w a m i d ia lo g u i z je d n o c z e n ia m ię d z y o b y d w o m a K o śc io ła m i. W y n ik i te g o z e b r a n ia z y s k a ły b a r d z o n a a k tu a ln o ś c i n a s k u te k ro z p o c z ę c ia o fic ja ln e g o d ia lo g u m ię d z y K o śc io łe m k a ­ to lic k im a p r a w o s ła w ie m w m a j u 1980 r. n a w y s p ie P a tm o s . Z a p e w n e i to s k ło n iło a u to r ó w do w y d a n ia d r u k ie m r e f e r a tó w w y g ło sz o n y c h w H a m b u r g u w ra z z d y s k u s ją .

А . К a 11 i s, te o lo g p ra w o s ła w n y , z a s ta n a w ia się w p ie r w s z y m rz ę d z ie n a d z a s a d n ic z y m w a r u n k ie m d ia lo g u , ja k im m a b y ć ró w n o ś ć p a r tn e r ó w . T a ró w n o ś ć n ie z o s ta ła jeszcze, z d a n ie m r e f e r e n ta , z r e a liz o w a n a . P r z e c iw s ta w ia ­ j ą się je j a u to r y ta t y w n e d e k la r a c je K o śc io ła k a to lic k ie g o w r o d z a ju d o k u ­ m e n tu K o n g re g a c ji d o S p r a w N a u k i W ia ry M y s te r iu m E cclesia e, w k tó r y m z o s ta ł r a z jesz c z e p o d k re ś lo n y ju r y s d y k c y jn y p r y m a t p a p ie ż a . P ra w o s ła w ie m o że p r z y ją ć ty lk o p r y m a t R z y m u w m iło ści, k tó r y je d n a k n ie p o w in ie n b y ć n a rz u c o n y .

K r o k ie m n a p r z ó d są d w a ró w n o le g łe r e f e r a ty : W j a k i e j m ie r z e K o śc ió ł

p r a w o s ła w n y w in ie n s ta ć się „k a to l ic k i ” ? w y g ło sz o n y p rz e z k a to l ik a E. S u t -

i n e r a , i d ru g i, W j a k i e j m ie r z e K o śc ió ł k a to lic k i w in ie n się sta ć „ p ra w o ­

s ł a w n y ”?, w y g ło sz o n y p rz e z te o lo g a p ra w o s ła w n e g o C. Y a n n a r a s a . T e ­ m a te m p ie r w s z e j k o n f e r e n c ji są ż y c z e n ia k a to lik ó w s k ie ro w a n e p o d a d r e s e m p e w n y c h s k r a jn y c h p o g lą d ó w w p ra w o s ła w iu . I s tn ie j ą ta m b o w ie m jeszcze g ru p y , k tó r e n ie u z n a ją k a to lic k ic h s a k r a m e n tó w i c h rz c z ą k o n w e rty tó w z k a to lic y z m u . S ą te ż ta c y , k tó r z y p o tę p ia ją w s z y s tk ie z w y c z a je k a to lic k ie . S k o ry g o w a n ie te g o r o d z a j u p o g lą d ó w je s t w a r u n k ie m p e łn ie js z e g o k a to lic y z ­ m u . T rz e b a z a z n a c z y ć , że p o g lą d y S u t t n e r a s p o tk a ły się w d y s k u s ji z o s try m s p rz e c iw e m К a 1 1 i s a, k tó r y z a k w e s tio n o w a ł z n a c z e n ie p o d a n y c h p rz e z r e f e r e n ta fa k tó w . W d r u g im r e f e r a c ie Y a n n a r a s d o m a g a się u s t a ­ le n ia p o ję c ia p r a w d y i d ą ż e n ia k u je j p e łn i, z g o d n ie ze z n a c z e n ie m sło w a „ p r a w o s ła w ie ”, c z y li n a le ż y ta w ia r a . K o ń c o w y r e f e r a t H . S c h u l z a m ia ł n a c e lu s tw o r z e n ie p o d s ta w p o d p ra w d z iw ą , e u c h a r y s ty c z n ą w s p ó ln o tę . A u to r s t a r a się w y k a z a ć , że sp o só b s p r a w o w a n ia li tu r g ii b y ł z a w sz e u w a ż a n y w o b u K o śc io ła c h z a w y ra z ic h w ia ry . D la te g o r e f e r e n t z a le c a , a b y w ra z ie w ą tp liw o ś c i, ja k a je s t p r a w d z iw a w ia r a K o śc io ła , u c ie k a ć się d o te k s tó w litu rg ic z n y c h .

Z a ró w n o r e f e r a ty , ja k te ż g ło s y w d y s k u s ji b y ły p e łn e k u r t u a z ji , co n ie o z n a c z a , b y n ie m ó w io n o so b ie w z a je m n ie g o rz k ie j p r a w d y i u k ry w a n o p r e ­ te n s je , ja k ie je d e n K o śc ió ł m a w s to s u n k u do d ru g ie g o . J e d n a k ż e śm ia ło ść w s ta w ia n iu p ro b le m ó w i p o d ję c ie tr u d n y c h z a g a d n ie ń s t w a r z a ją n a d z ie ję , że ro z p o c z ę ty d ia lo g m ię d z y K o śc io łe m k a to lic k im a p r a w o s ła w n y m d o p ro w a d z i do rz e c z y w is ty c h z m ia n w k ie r u n k u je d n o ś c i. k s . S te f a n M o y s a S J , W a r s z a w a JO H A N N E S P A U L II., I h r s e id e in S e g e n . W o r te a n d ie ä lte r e n M e n s c h e n . M it A n r e g u n g e n z u m N a c h d e n k e n v o n H e in r ic h S p a e m a n n , F re ifo u rg - - B a s e l-W e in 1981, V e rla g H e r d e r , s. 46. P rz e m ó w ie n ie p a p ie ż a d o lu d z i s ta r s z y c h w y g ło sz o n e w M o n a c h iu m 19 lis to p a d a 1980 ro k u , a w ię c w cza sie p a p ie s k ie j p ie lg rz y m k i do R F N , z o sta ło tu w y d a n e w p ię k n e j g ra f ic z n e j szacie. S ta r a n o się n a d a ć m u form ę^ w ie rs z o ­ w a n ą ; k o m e n ta r z H e in r ic h a S p a e m a n n a p o d e jm u je n ie k tó r e m y ś li J a n a P a w ł a I I i d a le j je ro z p ro w a d z a .

-m ę te g o , co s ta ro ś ć -m oże d la c z ło w ie k a o zn aczać, ja k ie b ło g o s ła w ie ń s tw a i c ię ż a ry ze s o b ą n ie s ie , ja k ie w y m a g a n ia p rz e d c z ło w ie k ie m s ta w ia . „ S ta ­

ro ść p rz y n o s i ż n iw o — p o w ia d a O jc ie c Ś w ię ty — ż n iw o te g o w sz y stk ie g o , co z o s ta ło n a u c z o n e , p rz e ż y te , ż n iw o d o k o n a ń i o s ią g n ię ć , ż n iw o teg o , co zo­ s ta ło p r z e c ie r p ia n e i p r z e t r w a n e ” . B ło g o s ła w ie ń s tw e m s ta ro ś c i j e s t m ą d ro ś ć , k tó r a s tw a r z a d y s ta n s do ży c ia , a le n a k a z u je te ż , a b y w r a z z B o g iem p o w ie ­ d z ie ć ż y c iu „ t a k ” . S ta r o ś ć je d n a k p rz y n o s i te ż c ie r p ie n ie i c h o ro b y , u m n i e j­ sz e n ie czy u s t a n ie a k ty w n o ś c i, w y o b c o w a n ie z ży c ia . P a p ie ż ch ce lu d z io m c ie r p ią c y m p rz y n ie ś ć C h r y s tu s a u k rz y ż o w a n e g o , k tó r y je s t to w a rz y s z e m s ta ­ ro ś c i, k tó r y o b e jm u je c ie r p ie n ie i czy n i, że je s t ono b ło g o s ła w ie ń s tw e m . O jc ie c Ś w ię ty z a c h ę c a te ż , b y n ie w s ty d z ić s ię teg o , że c z ło w ie k s ta r y czeg o ś p o tr z e b u je , a le s w o je p ro ś b y w y r a ż a ć z p r o s to tą i c ie sz y ć za k a ż d y m ra z e m , g d y m o ż n a w y p o w ie d z ie ć k ró le w s k ie sło w o : „ d z ię k u ję ” . T e n m o m e n t p o d e jm u je sz c zeg ó ln ie k o m e n ta to r . D z ię k o w a ć w e d łu g n ie g o z n a c z y w sp o ­

só b w o ln y o d w z a je m n ia ć m iło ść, z n a c z y p rz e z w y c ię ż a ć ś w ia t c z y sto p rz e d ­ m io to w y , a u rz e c z y w is tn ia ć ś w ia t, w k tó r y m c z ło w ie k p o z w a la s ię o b d a ro ­ w y w a ć .

P rz e m ó w ie n ie J a n a P a w ł a I I p rz e z s w o ją g łę b ię i p ro s to tę , p rz e z tr o s k ę o c z ło w ie k a i p rz e z m iło ś ć k u n ie m u w y ra ż o n ą m u s i k a ż d e g o , a n ie ty lk o c z ło w ie k a s ta re g o , c h w y c ić z a serce.

ks. S te f a n M o y s a S J , W a rsza w a K A R O L W O JT Y Ł A , D er R o s e n k r a n z . B ild e r u n d B e tr a c h tu n g e n , F r e i b u r g - - B a s e l-W ie n 1981, V e rla g H e r d e r , s. 64. R o z w a ż a n ia ró ż a ń c o w e , k tó r e O jc ie c Ś w ię ty n a p is a ł, g d y b y ł jesz c z e a r ­ c y b is k u p e m K ra k o w a , z o s ta ły po je g o w y b o rz e n a S to lic ę P io tr o w ą sz e ro k o ro z p o w sz e c h n io n e . D la k r a j ó w ję z y k a n ie m ie c k ie g o u c z y n iło to w y d a w n ic tw o H e r d e r a , k tó r e p rz y ro z w a ż a n iu k a ż d e j ta je m n ic y u m ie śc iło r e p r o d u k c ję z k la s y c z n e g o m a la r s tw a , il u s tr u ją c ą d a n ą scen ę. C ało ść je s t w ię c b a r d z o u d a n a ta k ż e p o d w z g lę d e m a rty s ty c z n y m . W je d n y m ze s w o ic h p rz e m ó w ie ń , k tó r e z o sta ło z a m ie sz c z o n e ja k o p r z e d ­ m o w a , n a z y w a p a p ie ż ró ż a n ie c sw o ją u lu b io n ą m o d litw ą . Ł ą c z y o n a z J e ­ z u s e m p rz e z s e rc e M a tk i. P o z w a la w łą c z y ć w h is to r ię z b a w ie n ia w y d a rz e n ia , k tó r e s k ł a d a ją się n a ż y c ie ro d z in y , n a r o d u , K o śc io ła i lu d z k o ś c i. P r z e d o c z y m a te g o , k tó r y w te n sp o só b p r a g n i e m o d lić się z O jc e m Ś w ię ty m p r z e s u w a j ą się s c e n y z ż y c ia J e z u s a . J e s t to po p r o s tu głos E w a n ­ g e lii; w s z y s tk ie r o z w a ż a n ia s ą u ło ż o n e z c y ta tó w b ib lijn y c h a lb o ściśle n a n ic h o p a rte . N a ic h u m i e ję t n y m d o b r a n iu i u ło ż e n iu p o le g a a r ty z m ty ch ro z w a ż a ń . J a k w e w s z y s tk ic h w y p o w ie d z ia c h p a p ie ż a , z w ła s z c z a ty c h , k tó r e s ą s k ie ro w a n e do sz e ro k ie j p u b lic z n o śc i, u d e r z a p ro s to ta , g łę b ia i w ie lk a m i­ ło ść d o B o g a i lu d z i. P o w y ż sz e r o z w a ż a n ia m o g ą b y ć p o m o c n e d la ty c h , k tó r z y p r a g n ą ś w ia ­ d o m ie o d m a w ia ć ró ż a n ie c i w s p ie r a ć O jc a Ś w ię te g o s w o ją m o d litw ą . k s . S te f a n M o y sa S J , W a r s z a w a

D ie S p r a c h e d es P a p ste s . T h e o lo g isc h e u n d lite r a r is c h e A n a ly s e n , w y d . G ü n ­

t e r S t a c h e l , M ü n c h e n 1981, C h r. K a is e r V e rla g , s. 102.

N ie je s t ta je m n ic ą , że p e w n e — w ą s k ie z re s z tą — k a to lic k ie k r ę g i in t e li­ g e n c ji n a Z a c h o d z ie są k r y ty c z n ie u s to s u n k o w a n e do d z ia ła ln o ś c i o b ecn eg o p a p ie ż a . P r z y c z y n k i z e b r a n e w k sią ż c e w y r a ż a ją te g o r o d z a ju k r y ty k ę . N ie p o d e jm u ją o n e c a ło ś c io w e j o ce n y t e j d z ia ła ln o ś c i i p ro b le m ó w , k tó r e n a s u ­ w a, a le a n a li z u ją p o sz c z e g ó ln e w y r a ż e n ia i z d a n ia z n ie k tó r y c h p rz e m ó w ie ń o ra z w y p o w ia d a ją d e z a p ro b a tę . C h o d z i w ię c o to , a b y p a p ie ż a — ja k m ów i w y d a w c a w p rz e d m o w ie —■ „ c h w y c ić za s ło w o ”. RECEN ZJE 2 0 5