K ron ika 4 1 7
gow ą K om isją Opieki nad Zabytkam i PTTK a W ojewódzkim K om itetem Porozu m iew aw czym NOT w spraw ie p ow oływ ania tzw. opiekunów .zbiorowych, którym i m ogą być zakłady pracy lub k oła stowarzyszeń naukow o-techn icznych NOT.
Podobna współpraca powsitała w w ojew ództw ach: katow ickim i kieleck im przy rejestracji zabytków te c h n ik i7. Przy W ojewódzkich K om itetach P orozum iew aw czych .NOT powołano tam kom isje robocze z udziałem p rzedstaw icieli PTTK oraz środow isk konserw atorskich i naukow ych. A kcja rejestracji zabytków techn iki n ależała do tych im prez Roku, które .zaplanowano n a dłuższy okres czasu. D ośw iad czenia uzyskane bowiem w e w spom nianych w yżej w ojew ództw ach zostaną z k olei w ykorzystane przy przeprowadzaniu akcji n a pozostałym terenie kraju.
W sum ie Rok M u zeów i Z a b y tk ó w T ech n iki spowodow ał skupienie uw agi na tych instytucjach i obiektach, w skazał na ich potrzeby i m ożliw ości w ięk szego w ykorzystan ia społecznego. Dalej rozszerzył ak tyw w spółpracow ników , stał się okazją dla im prez popularyzujących nasze tradycje techniczne, zapoczątkow ał w reszcie w ażne akcje zm ierzające do in tensyfik acji ochrony zabytków techn iki i rozw oju m uzealnictw a .technicznego.
N ie udało się n atom iast w ciągu trw ania R oku stw orzyć jed nolitych ram orga n izacyjnych dla ochrony zab ytków techniki i muzealnicrtwa technicznego, ściślej: pow ołać instancję koordynującą poczynania w tym zakresie, której pow ołanie po stulow ali uczestnicy konferencji Z a b y tk i i tra d y c je tech n ik i w T ysiąclecie P a ń stw a P olskiego. Opracowano jedynie projekt u tw orzenia tego rodzaju organu przy K o m itecie N auki i Techniki. P oniew aż potrzeby stają się coraz bardziej naglące, m ożna m ieć nadzieję, że projekt znajdzie się niedługo w stadium realizacji.
J e r zy Jasiuk
PATRONAT HUTNICTW A N A D ZABYTKAM I TECHNIKI
N a jesieni J965 r. z in icjatyw y Stow arzyszenia Inżynierów i T echników P rze m ysłu Hutniczego kilka w ielk ich hut postanow iło roztoczyć patronat nad najcen niejszym i zabytkam i techniki m etalurgicznej" w Zagłębiu Staropolskim . Zakłady podejm ujące tego rodzaju zobowiązanie m iały na celu z jednej strony dopom ożenie w pracach zw iązanych z odbudową i konserw acją zabytków, a z drugiej — zbliżenie do sw oich załóg historycznych tradycji naszego hutnictwa.
Po parom iesięcznych przygotowaniach, obejm ujących przede w szystk im u sta len ie zakresu prac podejm owanych przez poszczególne huty, na w iosn ę i latem br. rozpoczęto realizację zobowiązań. Zapoczątkow ały ją: H uta W arszawa oraz Huta im. B. Bieruta w Częstochowie. P ierw szy z tych zakładów objął patronat nad d aw n ą w alcow nią i pudlingarnią w Sielpi <obeonie siedziba M uzeum Zagłębia Staropolskiego, które jest oddziałem M uzeum Techniki w W arszawie), drugi — nad ruinami huty w Sam sonow ie.
Prace przew idziane program em na rok 1966 zostały w Obu zabytkach w y k o nane, w Sielpi np. odgruzowano i przygotow ano do odbudowy ruiny daw n ej su szarni drewna, a w Sam sonow ie uporządkowano otoczenie w ielkiego pieca. .Prace te b y ły w ykonyw ane jako w kład społeczny załogi zakładów spraw ujących patro nat. Organizacją akcji zajm owały się k oła zakładow e Stow arzyszenia Inżynierów i T echników Przem ysłu Hutniczego.
Patronaty zakładów hutniczych nad zabytkam i techn iki n ie m ają charakteru akcji jednorazowej, ograniczanej oznaczonym okresem czasu. D otychczasow e w y n iki są w ięc początkiem realizacji tego zobowiązania, przy czym do w yn ik ów tych trzeba również zaliczyć p ozytyw n y oddźwięk, z jakim patronat spotkał się wśród
— i— t— *— i— ■- . ' ■-■■■.
418 K ron ika
pracow ników hut. Stanow i to gwarancję ciągłości akcji w następnych latach, po dobnie jak stała opieka ze strony Zarządu G łównego SITPH , który za pośredni ctwem K om isji H istorii i Zabytków H utnictw a koordynuje poczynania związane ze sprawow aniem patronatów.
J e r zy Jasiuk
ROCZNICA KIELECKIEJ SZKOŁY AKADEMICZNO-GÓRNICZEJ
Z okazji stopięćdziesięciolecia powstania Szkoły A kadem iczno-G órniczej w K ielcach odbyła się w tym m ieście w dniu 4 czerwca br. sesja naukowa. M iejscem sesji była sala zamku k ieleckiego, w którym niegdyś m ieściła się Szkoła.
Na sesji w ygłoszono siedem referatów . Zasadniczy referat S zkoła A k a d em icz- n o-G órn icza w K ielcach na tle dążeń do stw o rzen ia polskiego szk o ln ic tw a tech n icz nego w ygłosiła dr Anna Żeleńska-C hełkow ska. W skazała ona na związek Szkoły z ów czesną organizacją polskiego górnictwa i polityką gospodarczą K rólestw a P o l skiego oraz om ówiła dokładnie dzieje Szkoły, program nauczania, kadrę p rofe sorską, znaczenie S zk oły i rolę jej w ych ow ank ów w polskim górnictw ie.
Trzy referaty dotyczyły postaci tw órcy S zk oły — Stanisław a Staszica, który był w tym czasie także prezesem D yrekcji Przem ysłu i K unsztów w K om isji Spraw W ewnętrznych i P olicji K rólestw a Polskiego. P ierw szy referat: prof. W alerego Goetla O sobow ość naukow a S tan isław a S taszica ja k o in icjatora S zk o ły A k a d e m ic z- n o -G ó m ic zej w K ielcach podkreślał zasługi naukow e Staszica, szczególnie w dzie dzinie geologii. Autor doszedł do w niosku, że znajomość bogactw m ineralnych kraju stała się podstawą starań Staszica o rozbudowę hutnictwa i górnictwa. Prof. Zenon K lem en siew icz zanalizował w łaściw ości pisarskiego języka Staszica, a prof. B olesław K łąpkow ski om ówił jego id ee pow ołania izb handlow ych i rękod ziel niczych.
R eferat S zk o ła A kadem iczn o-G órn icza w K ielcach w św ie tle po trzeb gospo darczych w ygłosił prof. Jan Pazdur. O m ówił on stan polskiego przem ysłu w okre sie K rólestw a Polskiego i w skazał na potrzebę posiadania fachow ych kadr jako na przyczynę powstania Szkoły. R eferat mgr Ireny R ybickiej pośw ięcony był d zie jom szkolnictw a górniczo-hutniczego od zam knięcia S zk oły w K ielcach do powsta nia szkoły sztygarów w Dąbrowie Górniczej w 1889 r.
D yskusja, w której zabrało głos ¡1!1 osób, b yła w dużej m ierze uzupełnieniem faktów zawartych w referatach. Sporo uwagi pow ięcono historii polskiego w y ż szego szkolnictw a technicznego w X IX w. oraz szkole sztygarów im ienia S tanisła w a Staszica w D ąbrow ie Górniczej.
Z okazji jubileuszu odsłonięto na zamku tablicę pam iątkową z płaskorzeźby Staszica. Nadano 'także honorowe odznaki w ojew ództw a kieleckiego organizatorom sesji. Specjalną nagrodę za prace naukowe nad historią Zagłębia Staropolskiego i ochronę zabytków w ojew ództw a kieleckiego otrzym ał doc. M ieczysław Radwan,
R afał Ł ąkow ski
O STANISŁAW IE STASZICU W TELEWIZJI
W ostatnich dniach czerwca br. w P rogram ie h isto ry czn ym TV przedstawiono telew idzom postać Stanisław a Staszica. Program telew izyjny poprzez ujęcia f il m ow e i kom entarz ukazał przede w szystk im m aterialne ślady jego działalności. D a kom entarza telew izyjnego w ykorzystano m ało znane fragm enty z D ziennika p o d ró ży Staszica do Włoch. Scenariusz i realizację programu opracowała M. K o - rotyńska w e w spółpracy T. Rosiak.
