Cracovia - Kraköw, 9: 2004, 267-272
PROF. JAN POPIEL SJ (1914-2003)
J a n P o p i e l u r o d z i l siq d n i a 28 I 1914 r. w B r o d n i c y k . S r e m u w Wielkopolsce w glyboko religijnej rodzinie z i e m i a n s k i e j . B y l synem M i c h a l a i J a d w i g i z M a n k o w s k i c h . Mlodosc s p ^ d z i l w r a z z pi^ciorgiem rodzenstwa w majg^tku r o d z i n n y m w Wöjczy k . P a c a n o w a . D w i e jego siostry obraly z a k o n n y s t a n zycia w Z g r o m a d z e n i u Siostr U r s z u l a n e k Serca J e z u s a Konajg^cego ( U r s z u l a n k i Szare).
P i e r w s z y i d r u g ^ k l a s ^ g i m n a z j a l n ^ J a n p r z e r a b i a l p r y w a t n i e w l a t a c h 1923-1925 i pod koniec r o k u z d a w a l egzaminy w G i m n a z j u m Sw. A n n y w K r a k o w i e (po II wojnie swiatowej L i c e u m B . Nowodworskie-go). N a s t ^ p n e k i l k a miesi^cy w y k o r z y s t a l n a n a u k ^ j y z y k a niemieckiego (1925/1926). O d 1926 do 1932 r . k s z t a l c i l s i ^ w prowadzonym przez j e z u i t ö w z a k l a d z i e naukowowychowawczym Stella Matutina w F e l d -k i r c h , V o r a r l b e r g , w A u s t r i i . O s i e m -k l a s g i m n a z j u m -klasycznego za-kon- zakon-c z y l e g z a m i n e m m a t u r a l n y m w 1932 r. M a t u r ^ n o s t r y f i k o w a l przed K o m i s j ^ K u r a t o r i u m O k r ^ g u Szkolnego K r a k o w s k i e g o (20 II 1933).
Do Z a k o n u J e z u i t ö w w s t g ^ i l 8 V 1933 r. i w Starej W s i k . K r o s n a odbyl d w u l e t n i nowicjat pod k i e r u n k i e m m a g i s t r a i z a r a z e m r e k t o r a K o l e g i u m Starowiejskiego, A u g u s t y n a D y l i . W l a t a c h 1935-1938 stu¬ d i o w a l filozofiq n a W y d z i a l e F i l o z o f i c z n y m T o w a r z y s t w a Jezusowego w K r a k o w i e , gdzie w 1938 r . u z y s k a l licencjat koscielny ( r ö w n o w a z n y d z i s i e j s z e m u m a g i s t e r i u m ) n a podstawie pracy: Filozofia dziejöw Mikotaja Bierdiajewa, pisanej pod k i e r u n k i e m wybitnego h i s t o r y k a S t a n i s l a w a B e d n a r s k i e g o S J , k t ö r y zgine^l w D a c h a u w 1942 r.
N a s t y p n i e odbyl roczny staz, t z w . magisterk^, w W y d a w n i c t w i e A p o s t o l s t w a M o d l i t w y w K r a k o w i e , gdzie b y l sekretarzem d y r e k t o r a WAM'U, S t a n i s l a w a Bednarskiego (1896-1942), oraz p r z e p r o w a d z a l korekty p r z y g o t o w y w a n y c h do d r u k u ksis^zek (1938/1939).
W y b u c h II w o j n y swiatowej z a s t a l go w L u b l i n i e . D n i a 10 I X 1939 r. u c i e k l z L u b l i n a , docieraj^c m . i n . do K r a s n e g o s t a w u , U c h a n i a i C h e l m a . J u z j e d n a k w p i e r w s z y c h d n i a c h p a z d z i e r n i k a 1939 r . p o w r ö c i l do L u b l i n a . P o a r e s z t o w a n i u j e z u i t ö w w L u b l i n i e opuscil miasto i przeby-w a l u r o d z i c ö przeby-w przeby-w Wöjczy oraz u siostry przeby-w R u s z c z y k . K r a k o przeby-w a .
W w o j e n n y c h w a r u n k a c h rozpocz^l w L u b l i n i e s t u d i a teologii, k t ö r e k o n t y n u o w a l p r y w a t n i e w K r a k o w i e (1939/1940), W a r s z a w i e (1940/ 1941) i N o w y m S ^ c z u (1941-1943) i u w i e n c z y l je t y t u l e m licencjata
268 Roman Darowski
(Xyivi r ö w n o w a z n y z obecnym magisterium) n a W y d z i a l e Teologicznym T o w a r z y s t w a Jezusowego Bobolanum w W a r s z a w i e . Ö w i ^ c e n i a k a p l a n skie przyja^l d n i a 8 I X 1941 r. w W a r s z a w i e z r ^ k a r c y b i s k u p a S t a n i s l a -w a G a l l a (1865-1942).
T z w . trzeciq probacj^, c z y l i roczne s t u d i u m p r a w a zakonnego i d u -chowosci i g n a c j a n s k i e j , odbyl w O t w o c k u p r z y u l . K o n o p n i c k i e j 4 (1943/
1944) pod k i e r u n k i e m J a n a Rostworowskiego S J . Uroczystg^ profesj^ czterech s l u b ö w z a k o n n y c h z l o z y l 15 V I I I 1950 r. w kosciele N a j s w i ^ t -szego Serca P a n a J e z u s a w K r a k o w i e .
Jesienia^ 1945 r. - po z a k o n c z e n i u II w o j n y swiatowej - podje^l s t u d i a f i l o z o f i i i h i s t o r i i s z t u k i n a U n i w e r s y t e c i e J a g i e l l o n s k i m w K r a k o w i e , gdzie j e d n y m z jego p r o f e s o r ö w b y l R o m a n Ingarden.
W 1949 r. u z y s k a l n a U n i w e r s j ^ e c i e W a r s z a w s k i m , d o k ^ d podg^zyl z a s w y m promotorem, W l a d y s l a w e m T a t a r k i e w i c z e m , m a g i s t e r i u m z filo-z o f i i w filo-zakresie estetyki n a podstawie pracy pt. Estetyka krajobrafilo-zu w rzeczywistosci i malarstwie.
N a tejze u c z e l n i odbywal s t u d i a doktoranckie i o t w o r z y l p r z e w ö d d o k t o r s k i . P o d presja^ j e d n a k r ö z n y c h cz3niniköw p o z a n a u k o w y c h (poli-tycznych) zmuszony b y l odsts^ic od finalizowania s p r a w y d o k t o r a t u n a U n i w e r s y t e c i e W a r s z a w s k i m i p r z e n i ö s l s i ^ do A k a d e m i i Teologii K a t o l i c k i e j w W a r s z a w i e , gdzie w 1963 r. n a W y d z i a l e F i l o z o f i i C h r z e s c i j a n -skiej u z y s k a l doktorat filozofii n a podstawie r o z p r a w y pt.: Estetyka sztuki sakralnej, przygotowanej r ö w n i e z pod k i e r u n k i e m prof. T a t a r k i e -w i c z a . W l a t a c h czterdziestych i p i ^ c d z i e s i ^ t y c h O. P o p i e l b y l t a k z e mode-r a t o mode-r e m S o d a l i c j i M a mode-r i a n s k i e j nauczycielek. O d 1950 do 1957 r. O . P o p i e l b y l r e k t o r e m K o l e g i u m J e z u i t ö w w K r a -k o w i e . J a -k o t a -k i u d z i e l a l w l a t a c h pi^cdziesig^tych, w i m i e n i u z a -k o n u j e z u i t ö w , materialnej pomocy d z i e n n i k a r z o m « T y g o d n i k a P o w s z e c h n e g o » zlikwidowanego czasowo przez wladze k o m u n i s t y c z n e w 1953 r. (do 1956 r.) z powodu odmowy przez r e d a k c j ^ p i s m a zamieszczenia n e k r o l o g u po s m i e r c i S t a h n a . D n i a 17 X I 1 9 5 0 r. zostal w y b r a n y w s p ö l p r a c o w n i k i e m K o m i s j i F i l o -zoficznej P o l s k i e j A k a d e m i i U m i e j y t n o s c i w K r a k o w i e , k t ö r y to w y b ö r W y d z i a l II P A U z a t w i e r d z i l d n i a 23 I V 1951 r. ( A r c h i w u m P A U ) . O d 1973 do 1977 r. k s . P o p i e l b y l p r o w i n c j a l e m P r o w i n c j i P o l s k i P o l u d n i o w e j i w t5mLi c h a r a k t e r z e b r a l u d z i a l w X X X I I K o n g r e g a c j i Ge-n e r a l Ge-n e j J e z u i t ö w w R z y m i e Ge-n a przelomie 1974/1975 r. R e f l e k s j e Ge-n a t e m a t y zwia^zane z t^ K o n g r e g a c j i o p u b l i k o w a l w a r t y k u l e pt. Jezuitöw dtugie obrady ( „ T y g o d n i k P o w s z e c h n y , 1975, n r 15, s. 1-2).
W okresie jego p r o w i n c j a l s t w a nawia^zano szeroka^ w s p ö l p r a c y z G ö r -n o -n i e m i e c k ^ P r o w i -n c j i J e z u i t ö w z siedzibg^ w M o -n a c h i u m , g l ö w -n i e d z i y k i O j c u K a r o l o w i A . K r e u s e r o w i , k t ö r y od 1962 do 1994 r. p e l n i l
o b o w i y z k i ekonoma tamtej P r o w i n c j i , a od 1972 r. b y l czynnie zaangazow a n y zaangazow u r z e c z y zaangazow i s t n i a n i e i r o z zaangazow ö j p a r t n e r s t zaangazow a m i y d z y obu P r o zaangazow i n c j a -mi. D z i y k i pomocy j e z u i t ö w n i e m i e c k i c h i r ö z n y c h f u n d a c j i powstaly n i e k t ö r e d z i e l a apostolskie P r o w i n c j i P o l s k i Poludniowej, w szczegölnos-ci: D o m P i s a r z y i W y d a w n i c t w o W A M w K r a k o w i e , dom we W r o c l a w i u p r z y u l . S t y s i a i Osrodek D u s z p a s t e r s t w a A k a d e m i c k i e g o « X a v e r i a n u m » w O p o l u . Duz£^ pomoc o t r z y m a l y tez domy rekolekcyjne w Czystochowie i Czechowicach oraz Osrodek d l a D z i e c i w Zmi^cej k. L i m a n o w e j , a takze s^siaduj^ce z B a z y l i k ^ N a j s w . Serca P a n a J e z u s a w K r a k o w i e Ignatianum.
W l a t a c h 1982-1985 O. P o p i e l p e l n i l u r z ^ d d z i e k a n a W y d z i a l u Filozoficznego T J w K r a k o w i e . O d 1948 do 1990 r. - a wiyc przez 42 l a t a - w y k l a d a l historiy filozofii, a w l a t a c h osiemdziesia^tych takze estetyky, n a W y d z i a l e F i l o z o f i c z n y m T J w K r a k o w i e , historiy filozofii i przedmiot zwany: „ s z t u k a koscielna" w W y z s z y m Sla^skim S e m i n a r i u m D u c h o w n y m w ö w c z a s w Kraikowie (19581973), sztuky s a k r a l n ^ w W y z -sz3nii S e m i n a r i u m D u c h o w n y m D i e c e z j i Czystochowskiej tez wtedy w K r a k o w i e (1959-1973), ponadto na P a p i e s k i m W y d z i a l e Teologicznym w K r a k o w i e (obecnie P A T ; 1959-1965, 1968-1973) oraz w W y z s z y c h S e m i n a r i a c h D u c h o w n y c h D o m i n i k a n ö w i P a u l i n ö w (1954-1958). W W y z s z y m Instytucie K a t e c h e t y c z n y m w K r a k o w i e , prowadzonym przez S S . U r s z u l a n k i U n i i R z y m s k i e j (obecnie: M i y d z y z a k o n n y W y z s z y I n s t y t u t K a t e c h e t y c z n y p r z y W y d z i a l e Teologicznym P A T ) , w y k l a d a l n a j p i e r w historiy s z t u k i (1951-1953), a po przerwie - historiy filozofii (1977-1990).
W l a t a c h 1955-1959 b y l przewodnicz^cym T o w a r z y s t w a Naukowego K s i y z y J e z u i t ö w w K r a k o w i e . N a jego f o r u m w y g l o s i l k i l k a r e f e r a t ö w , m.in. 10 X I I 1952 r. referat na temat: Zarys filozoßi egzystencjalizmu.
W r o k u a k a d e m i c k i m 1966/1967 w M e t r o p o l i t a l n y m S t u d i u m L i t u r -g i c z n y m , zalozonym przez ö w c z e s n e -g o abpa K . W o j t y l y , a prowadzonym przez F r a n c i s z k a Malaczynskiego O S E , przerobiono m a t e r i a l przewidzia-ny na d w a l a t a . W y k l a d y t r w a l y po 7 godzin dziennie. N a t y m to Studium k s . P o p i e l p r o w a d z i l w y k l a d y przez caly rok w w y m i a r z e 4 godzin dziennie n a temat: „ P o s o b o r o w e prawo a r c h i t e k t u r y koscielnej" (informacja od Z b i g n i e w a G ö r e c k i e g o S J , uczestnika studium).
W 1969 r. po u z y s k a n i u nihil obstat W a t y k a n s k i e j Kongregacji pro Institutione Catholica general z a k o n u Pedro A r r u p e , j a k o W i e l k i K a n
-clerz W y d z i a l u Filozoficznego T o w a r z y s t w a Jezusowego w K r a k o w i e , m i a n o w a l go profesorem z w y c z a j n y m n a tymze W y d z i a l e .
W e w r z e s n i u 1977 r. P o p i e l uczestniczyl w G r o t t a f e r r a t a k. R z y m u w dziesiyciodniowym s y m p o z j u m zorganizowanym przez j e z u i t ö w z u n i -w e r s y t e t u Gregorianskiego n a temat n a u c z a n i a filozofii -w osrodkach k s z t a l c e n i a j e z u i t ö w .
270 Roman Darowski
W l a t a c h 1979-1981 P o p i e l w y k l a d a l estetyky i p r o w a d z i l semina-r i u m n a P a p i e s k i m U n i w e semina-r s y t e c i e G semina-r e g o semina-r i a n s k i m w R z y m i e (po j e d n y m , p i e r w s z y m semestrze). S w o j ^ w i e l o l e t n i ^ dzialalnosc dydaktyczns^ z a k o n c z y l w 1990 r.
W 1952 r. zostal m i a n o w a n y przez abpa E u g e n i u s z a B a z i a k a czlon-k i e m K o m i s j i A r c h i d i e c e z j a l n e j w & a czlon-k o w i e d l a spraw s z t u czlon-k i czlon-koscielnej i k o n s e r w a c j i z a b y t k ö w . W 1964 r. n a podobny f u n k c j y w D i e c e z j i C z y -stochowskiej m i a n o w a l go bp S t e f a n B a r e l a . Ponadto od 1975 r. b y l c z l o n k i e m K o m i s j i E p i s k o p a t u P o l s k i do S p r a w S z t u k i K o s c i e l n e j . W s z y s t k i e te f u n k c j e p e l n i l przez dlugie l a t a .
W 1996 r. zostal A s y s t e n t e m K o s c i e l n y m S t o w a r z y s z e n i a A p o s t o l ö w Bozego M i l o s i e r d z i a Faustinum p r z y S a n k t u a r i u m Bozego M i l o s i e r d z i a w K r a k o w i e - L a g i e w n i k a c h , gdzie przez k i l k a l a t glosil konferencje d l a jego c z l o n k ö w .
P o c z y w s z y od 1944 r. p r a c o w a l r ö w n i e z duszpastersko, g l ö w n i e w B a z y l i c e N a j s w . Serca P a n a J e z u s a w K r a k o w i e . P r o w a d z i l takze dzialalnosc r e k o l e k c y j n ^ i k o n f e r e n c y j n ^ . O d 1960 do 1973 r. (przerwa z powodu p e l n i e n i a u r z y d u prowincjala) oraz od 1978 do 1990 r. b y l k a p e l a n e m S i ö s t r U r s z u l a n e k U n i i R z y m s k i e j p r z y u l . S t a r o w i s l n e j 9. W a z n y m elementem jego e d u k a c j i b y l a n a u k a j y z y k ö w obcych, st^d znajomosc nie t y l k o j y z y k ö w k l a s y c z n y c h (lacina i greka), ale i w s p ö l -czesnych: f r a n c u s k i , n i e m i e c k i , a n g i e l s k i i w l o s k i , k t ö r y m i p o s l u g i w a l siy w mowie i p i s m i e . D z i y k i bieglej znajomosci j y z y k a francuskiego i h i s t o r i i s z t u k i koscielnej, n a prosby ö w c z e s n y c h w l a d z p o l s k i c h , w 1967 r. oprowadzal prezydenta F r a n c j i C h a r l e s a de G a u U e ' a po K o s c i e l e M a r i a c k i m w Ki-akowie. Z niemieckiego p r z e l o z y l pracy z z a k r e s u ascetyki: Theo S c h m i d k o n z S J , W Twoich dtoniach [tytul o r y g i n a l u : In Deiner Hand], K r a k ö w 1990, W A M , ss. 64.
P o p i e l w y d a l ksie^zky: Bög jest mitosciq. Rozwazania rekolekcyjne ( K r a k ö w 1990, W A M , ss. 262). Z k o n f e r e n c j i , j a k i e w l a t a c h osiemdzie-s i ^ t y c h p r o w a d z i l w D u osiemdzie-s z p a osiemdzie-s t e r osiemdzie-s t w i e A k a d e m i c k i m W A J w K r a k o w i e pt. « S z k o l a m o d l i t w y » , powstala p u b l i k a c j a : Rozmowy o modlitwie ( K r a -k ö w 1992, W A M , ss. 37); p r z e -k l a d u -k r a i n s -k i pt.: Rozmouy po molytvu, B i a l y D u n a j e c 1997, ss. 55). Ponadto o p u b l i k o w a l ok. 70 a r t y k u l ö w z r ö z n y c h d z i e d z i n , m . i n . z h i s t o r i i s z t u k i , estetyki i h i s t o r i i f i l o z o f i i , k i l k a r ö w n i e z w j y z y k u n i e m i e c k i m , z czego wiykszosc u k a z a l a siy w czasopismie „ D a s M ü n s t e r " . S p o r a czysc tej spuscizny dotyczy r ö z n y c h zagadnien z z a k r e s u duchowosci.
Z filozoficznego p u n k t u w i d z e n i a n a uwagy z a s l u g u j e z w l a s z c z a n a -stypuja^ce prace:
1. Filozofia dziejöw Mikotaja Bierdiajewa (praca m a g i s t e r s k a n a W y d z i a l e F i l o z o f i c z n y m T J , K r a k ö w 1938, ss. 5 + 85; maszynopis w B i -bliotece Ignatianum w K r a k o w i e , sygn.: III-19529).
2. Z powrotem do przedmiotu [w dziedzinie sztuki], « P r z e g l q d Po-w s z e c h n y » , t. 226 (Hpiec-grudzien 1948), s. 401-407.
3. Estetyka krajobrazu w rzeczywistosci i malarstwie (praca magi-s t e r magi-s k a z emagi-stetyki n a U W ; mamagi-szynopimagi-s, egz. w A r c h . U W oraz w BibHo-tece Ignatianum w K r a k o w i e , K r a k ö w 1949, k. 66, sygn.: IV-2505).
4. Przedmiot estetyczny w przezyciu krajobrazu, « P r z e g l q d Filozoficz-ny», 45 (1949) n r 1/2, s. 225-239.
5. Zycie Kosciola w sztuce, «Znak», X I : 1959, n r 7-8 (61-62), s. 888¬ 898.
6. Filozofia Wtadystawa Tatarkiewicza. Pröba charakterystyki, w: «Charisteria. Rozprawy filozoficzne zlozone w darze Wladyslawowi Tatarkiewiczowi w siedemdziesiqtq rocznic^ urodzin», W a r s z a w a 1960, P W N , s. 7-15.
7. Estetyka sztuki sakralnej (rozprawa doktorska; maszynopis, SS. 6 + III + 160 w A r c h i w u m dawnej A T K w W a r s z a w i e oraz w B i b l i o -tece Ignatianum w K r a k o w i e , sygn. IV-852; tamze streszczenie rozpra-w y , SS. 1 + 12, sygn. IV-2527 - d rozpra-w a egz.; czysc r o z p r a rozpra-w y zostala opu-b l i k o w a n a , zoopu-b. nizej, n r 9).
8. Obraz i tytul, w : Szkice filozoficzne, praca zbiorowa, K r a k ö w 1964, s. 413-421 ( n a d b i t k i w Bibliotece Ignatianum, sygn.: III-12785 oraz B N 85635).
9. Zagadnienie sakralnego wyrazu sztuki chrzescijanskiej, «Znak», X V I : 1964, n r 12 (126), s. 1427-1459.
10. Czy filozofia jest potrzebna? «Tygodnik P o w s z e c h n y » , 19 (1965) n r 46, s. 2-3.
11. Czlowiek a sztuka, w: Czlowiek i swiat. Szkice filozoficzne. P r a c a zbiorowa pod red. R . Darowskiego, K r a k ö w 1972, s. 101-125.
12. Estetyka, skr3rpt z w y k l a d ö w n a W y d z i a l e F i l o z o f i c z n y m T J w K r a k o w i e w r. 1972/1973, A 4 , 78 k a r t ; maszynopis w Bibliotece Igna-tianum, sygn.: IV-2396).
K s . J a n P o p i e l z m a r l 21 X I 2003 r. w Starej W s i k. K r o s n a , gdzie p r z e b y w a l od m a j a tegoz r o k u . Odszedl w 90. r o k u zycia, w 71. r o k u pobytu w zakonie, w 63. r o k u k a p l a n s t w a . Pogrzeb odbyl siy w K r a k o wie 29 X I 2003 r. M s z y sw. koncelebrowanej przez 80 k a p l a n ö w w B a z y -lice N a j s w . Serca J e z u s a przewodniczyl bp J a n Szkodon, b i s k u p pomoc-n i c z y A r c h i d i e c e z j i K r a k o w s k i e j . K a z a pomoc-n i e wyglosil ks. R o m a pomoc-n D a r o w s k i S J . Nabozenstwo n a C m e n t a r z u R a k o w i c k i m prowadzil k a r d . F r a n c i s z e k M a c h a r s k i . Z m a r l y zostal pochowany w (nowym) grobowcu z a k o n n y m p r z y alei g l ö w n e j .
K s . P o p i e l n a l e z y n i e w y t p l i w i e do n a j w y b i t n i e j s z y c h j e z u i t ö w p o l s k i c h X X w i e k u . J a k o w y k l a d o w c a b y l znakomity: odznaczal siy rzetelns^ wiedzy, b y l w swych d z i e d z i n a c h wysoce kompetentny, a k a z
-272 Roman Darowski
dego czlowieka d a r z y l s z a c u n k i e m i zyczliwosciy. Cechowalo go nadto duze poczucie h u m o r u . U o s a b i a l i d e a l h u m a n i s t y chrzescijanskiego.
Z o k a z j i pogrzebu k s . P o p i e l a Ojciec S w i y t y J a n P a w e l II n a d e s l a l n a ryce k a r d . F r a n c i s z k a M a c h a r s k i e g o t e l e g r a m nastypujycej tresci:
„ J e d n o c z y siy w d u c h u z K s i y d z e m K a r d y n a l e m , k r a k o w s k y w s p ö l n o -t y j e z u i -t ö w , duchowiens-twem i wiern5mii K o s c i o l a w K r a k o w i e , k -t ö r z y g r o m a d z y siy w o k ö l zmarlego ojca profesora J a n a P o p i e l a .
B y l e m z n i m z w i y z a n y j a k o a r c y b i s k u p K r a k o w a przez w s p ö l p r a c y i osobisty z y c z l i w y k o n t a k t . B o g u d z i y k u j y z a ty s w i e t l a n y postac.
B o z e m u M i l o s i e r d z i u polecam duszy sp. ojca J a n a . R o d z i n i e , B l i s k i m i P r z y j a c i o l o m Zmarlego p r z e s y l a m w y r a z y glybokiego w s p ö l c z u c i a . W s z y s t k i m u c z e s t n i k o m pogrzebu z serca blogoslawiy: W i m i y O j c a i S y n a , i D u c h a Swiytego.
W a t y k a n , 28 Ustopada 2003 r.
J a n P a w e l II, P a p i e z " B i b l i o g r a f i a : A r c h i w u m T J K r a k o w i e ( M a l y R y n e k 8), D o k u m e n t y i m a t e r i a l y biograficzne; Elenchus Patrum in Congregatione Generali XXXII, R o m a 1974, s. 180; „Rocznik W y d z i a l u Filozoficznego T o w a -r z y s t w a Jezusowego w K -r a k o w i e " , 1988, K -r a k ö w 1989, s. 155-157 (bi-bliografia); J . L . K o n t k o w s k i , Jezuicki kosciol Serca Jezusa w Krakowie, K r a k ö w 1994, s. 372; Informator filozofii polskiej, K r a k ö w 1995, s. 192; E . M . Rostworowski, Popioly i korzenie, K r a k ö w 1985, s. 495, 513; Ency-klopedia SJ; G . P o l a k , Kto jest kirn w Kosciele, W a r s z a w a 1999, s. 293, fot.; St. C i e s l a k , Ks, Prof Dr Jan Popiel SJ, „ R o c z n i k W y d z i a l u Filozoficznego T J w K r a k o w i e " , 1999, s. 67-73 (bibl.); T . Ölipko, Studia jezuitöw w latach PRLu, „ Z e s z y t y N a u k o w e U n i w e r s y t e t u J a g i e l l o n
-skiego". P r a c e E t n o g r a f i c z n e , Z . 36, 2001, s. 1 2 1 , 1 2 2 , 1 2 5 ; R . D a r o w s k i , Filozofia jezuitöw w Polsce, Pröba syntezy - Siownik autoröw, K r a k ö w 2001, s. 247-250; „ N a s z e Sprawy", K r a k ö w 2003, n r 11-12, s. 20-23 (S. Cieslak); „ W o l a n i e z W o l y n i a " , 2004, n r 1, s. 25-26 (S. C i e s l a k ) .
