XII Międzynarodowy Kongres Historii Nauki

K

R

O

N

I

K

A

X II M IĘ D Z Y N A R O D O W Y K O N G R E S H IS T O R II N A U K I *

W dniach 26— 31 sierpnia 1968 r. obradował w Paryżu X I I M iędzynarodowy Kongres Historii Nauki. O ile poprzedni, warszawsko-krakowski kongres przyniósł poważny wzrost liczby uczestników i komunikatów w porównaniu z dziesiątym, ame­ rykańskim kongresem i , X I I Kongres utrzymał się pod tym względem na poziomie poprzedniego: wstępna lista uczestnictwa obejmowała ok. 700 nazwisk i(z czego kilka co najmniej procent nie przybyło do Paryża), a liczba komunikatów, których stresz­ czenia wydrukowano w odrębnej p u blik acji2, nieco przekroczyła czterysta. O brady X II Kongresu odbywały się w gmachu Narodowego Konserwatorium Sztuk i Rze­ miosł (Conservatoire National des Arts et Metiers).

Kongres obejmował dwa posiedzenia plenarne, 7 kolokwiów oraz obrady 11 sekcji-Posiedzenie inauguracyjne obejmowało przemówienie przewodniczącego Kom i­ tetu Organizacyjnego, członka Akademii Francuskiej J. Rostanda oraz referat prof. M. Florkina (Belgia) Tw órczość naukowa a osobowość. Posiedzenie zamykające (od­ było się ono w jednym z gmachów Narodowego Muzeum Historii Naturalnej — M u­ seum National d’Histoire Naturelle) rozpoczęło się od referatu prof. A. C. Crombiego (W ielka Brytania) M atem atyka, m uzyka i nauki medyczne, po czym prof. L. P la n - tefol podsumował w imieniu organizatorów całość obrad Kongresu.

Kolokw ia 3 obradowały nad 30 referatami, napisanymi na prośbę organizatorów i opublikowanymi w wydawnictwie rozdanym uczestnikom K on gresu 4. Jeden z re ­ feratów kolokwium W a ru n k i i postępy ob ie k ty w iza cji w dziejach nauki przygotował prof. B. Suchodolski.

Liczba sekcji kongresowych wynosić miała początkowo 8 5, ostatecznie jednak zwiększono ją do 11. Były to sekcje: ogólnych zagadnień historii nauki i epistemolo­ gii, związków nauki i filozofii (do X V III w.), historii matematyki i mechaniki, hi­ storii fizyki i astronomii, historii chemii, historii nauk o Ziemi, historii nauk bio­ logicznych, historii nauk o człowieku, historii techniki i przyrządów naukowych, historii społeczności naukowych, monografii uczonych. Polskie komunikaty na obrady sekcyjne Kongresu zostały opublikowane w specjalnej publikacji w językach kon­ gresowych, wydanej przez Zakład Historii Nauki i Techniki P A IN 6. Z 42 tych ko­ munikatów tylko 7 zostało wygłoszone na Kongresie, gdyż 2 dalsze wygłoszone ko­ munikaty nie znalazły się w publikacji Zakładu, a reszta członków 17-osobowej pol­ skiej delegacji nie zgłosiła komunikatów na Kongres.

W czasie Kongresu odbyły się posiedzenia zgromadzeń ogólnych Sekcji Historii Nauki Międzynarodowej Unii Historii i Filozofii Nauki oraz Międzynarodowej A k a ­ demii Historii Nauki, a także posiedzenia komisji i komitetów Sekcji Historii Nauki.

* Szczegółowe sprawozdania z XIŒ Kongresu oraz z obrad Międzynarodowej A k a ­ demii Historii Nauki i Sekcji Historii iNauki Międzynarodowej Unii Historii i Filo­ zofii Nauki ukażą się w następnym numerze „K w artalnika”.

1 Por. sprawozdania z tych kongresów w nrach 1/1963 (s. 133), 4/1965 (s. 663) i 1— 2/1966 (s. 157) „Kwartalnika”.

2 X I I e Congrès In te rn a tio n a l d’H isto ire des Sciences. Résumés des com m u n ica ­

tions. Paris 1968.

3 Tematy kolokwiów podane zostały w informacji o programie X II Kongresu w nrze 2/1968 „K w artalnika”, s. 516.

4 X l l e Congrès In te rn a tio n a l d’H is to ire des Sciences. C olloques. T e x te s des ra p ­

ports. Paris 1968.

6 Por. informację cytowaną w przypisie 3.

6 Études d’h istoire de la science et de la technique. W rocław — W arszaw a— K rak ów

1968. Jest to t. 50 M o n o g ra fii z dziejów nauki i tech n ik i. K W A R T A L N IK H IS T O R II N A U K I I T E C H N IK I, R O K X I I I — N R 4

¡852

W szczególności dokonano wyboru nowych władz obu międzynarodowych orga­ nizacji. Prezesem Międzynarodowej Akademii został prof. A . C. Crombie (W ielka Brytania), a przewodniczącym ISekcji Historii N auki — prof. I. B. Cohen (Stany Z je d ­ noczone) 7. N a jednego z wiceprezesów Akademii powołany został prof. B. Sucho­ dolski, a na zwolnione w ten sposób miejsce w Radzie Sekcji Historii Nauki wybrano prof. E. Olszewskiego. Oprócz tego na opróżnione wskutek śmierci prof. A. Birken- m ajera stanowisko przewodniczącego Komitetu Kopernikowskiego Sekcji powołany został prof. J. Bukowski, a przewodnictwo powołanego w czasie Kongresu, na pra­ wach wydziału naukowego Sekcji, Komitetu Międzynarodowej Współpracy w Z ak re­ sie Historii Techniki objął prof. E. Olszewski.

O miejscu następnego kongresu historii nauki zadecydować ma w najbliższych miesiącach Rada Sekcji.

E. O.

W Y S O K IE O D Z N A C Z E N IE P R O F E S O R A K. R O W IŃ S K IE G O

W dniu 8 listopada 1968 r. prezes P A N prof. J. Groszkowski wręczył przyznany przez Radę Państwa order „Sztandar Pracy” I klasy prof. Ksaweremu Rowińskie­ mu, sekretarzowi Wydziału Nauk Medycznych P A N , członkowi Prezydium Komitetu Historii Nauki i Techniki P A N , członkowi Komitetu Redakcyjnego „Kwartalnika H i­ storii Nauki i Techniki”.

Z D Z I A Ł A L N O Ś C I

Z A K Ł A D U H I S T O R I I N A U K I I T E C H N I K I P A N

T R Z E C H S E T N A R O C Z N IC A V IC A

Chwilą intelektualnej uwagi nazwał prof. Bogdan Suchodolski sesję zorganizo­ waną 28 m aja 1968 r. przez Zakład Historii Nauki i Techniki P A N dla upamiętnie­ nia trzechsetlecia urodzin Giambattisty Vica. Przypomniał zarazem w zagajeniu charakterystycznie zmienne koleje losu, którym podlegała puścizna włoskiego m y­ śliciela: mało ceniona za życia autora, zapomniana w wieku oświecenia, budząca zachwyt romantyków, będąca przedmiotem licznych kontrowersji w naszych cza­ sach — jest wymownym przykładem „za grobem zwycięstwa”.

Sesja zgromadziła uczonych z W arszaw y i Krakowa, najliczniej reprezentowane były: Zakład Historii Nauki i Techniki oraz Instytut Badań Literackich. Wśród gości przybyli przedstawiciele ambasady włoskiej w Polsce z prof. Antonio Ste- faninim.

Pierwszy referat, A n tro p o lo g ia filozoficzn a G iam ba ttisty V ica, wygłosił prof. Suchodolski. Poświęcił wystąpienie tej części poglądów Vica, która pokazuje, jak uczeń Bacona zwątpił o przyrodzie, ponad wszystko stawiając nauki humanistycz­ ne. Człowiek bowiem tworząc a następnie badając własną historię — może niejako w ięcej wiedzieć o człowieku niż nawet Bóg. Mówca zastrzegł się, że tak jaskrawy kierunek interpretacji (który rzeczywiście podczas dyskusji był tonowany) przekra­ cza tó, co Vico powiedział expressis verbis; ale właśnie taki jest przywilej uczonych żywych: nie odsyłamy ich do antykwariatu, lecz modyfikujemy ich filozofię wedle naszej miary rzeczy.