URZĄD STATYSTYCZNY W WAŁBRZYCHU

(1)

Uy~ l!

^AT

URZĄD STATYSTYCZNY W WAŁBRZYCHU

######

li

^.v.v

i

•v

m

• # m

• • • •

.... ...

• •••••

1 .•.•.t.WÄSxv:*:*:*:-'

• •

...v.v.v

• • v/a%va%%%v.v.:.v.vX:‘:7.

# # # #

• • • •

..v.v.v.rXvAvXv

.......

• * . . .

•v.ra.sv

• • • •

’•%%%%!

. . . .VAV,

IliMillH

• • • • • ...

• • • •_{• • • •}• • • • • see#

• •••••

• * • • •••••••••••

••••••• • • • •^******* w.v.v«

• • ••••••••••• *••••••••• • e * • • • •

... ^{... .}^{• • • • •}^{• • • •} a###*#*#**»^{• •••••}^{##»,# #}• • • • •

iii

• ••••••

•v.\%

ii#

• • •

i-

I

ii

• • • •

• • •

• • • •

• • •

m;

■

•V.v... .

iimI 1

^{• • • •}

III*

^:

I

$

8

(2)

Opracował: dr Andłrzej Strumiłło

Przy publikowaniu lub wykorzystywaniu danych - prosimy o podanie źródła

(3)

*

Uwagi ogólne

Wałbrzyskie należy do grupy ' województw, najbardziej dot

kniętych bezrobociem. Zmiany w systemie gospodarczym (odejście od centralizmu) rozpoczęte w 1990 r. zaczęły szybko ujawniać

wszystkie słabości strukturalne, techniczne i ekonomiczne pols

kiego przemysłu. W województwie wałbrzyskim objawiło się to upad- kiem przemysłu węglowego oraz dziedzin bezpośrednio z nim zwią

zanych, które dawniej dominowały. Szereg innych, np. przemysł

włókienniczy, odczuło również presję rynku,, zwłaszcza gwał

towne załamanie się eksportu do b. Związku Radzieckiego.

Ogólne zubożenie społeczeństwa zredukowało drastycznie ruch

turystyczny, który koncentrował się w Kotlinie Kłodzkiej. Również rolnictwo odczuło poważnie skutki przemian gospodarczych, głównie

przez rozpad więzi organizacyjnych (np. system skupu rolnego).

Szczególnie uciążliwe społecznie okazały się upadłości i lik

widacje przedsiębiorstw, będących głównymi pracodawcami w danej miejscowości, np. w Szklarach koło Ząbkowic Śląskich, w Waliraiu* ?

Łagodzeniu skutków załamania się gospodarki sprzyjały różne

zagraniczne programy pomocowe, wydatki budżetu Państwa oraz ro

dząca się pod presją twardej rzeczywistości - przedsiębiorczość społeczeństwa.

Niniejsze opracowanie koncentruje się na ogólnych trendach, strukturach i rozmieszczeniu bezrobocia w województwie wałbrzys

kim. Wszelkie badania socjologiczne bardzo wzbogaciłyby wiedzę

o złożoności tego zjawiska, które jak każde gwałtownie powstałe, może w jakiejś swej części utrwalić się na dłużej.

1/ Materiały Biura ds. Restrukturyzacji Urzędu Wojewódzkiego w Wałbrzychu, marzec 1996.

• I

(4)

»

Uwagi metodyczne

Informacje o bezrobotnych dotyczą wyłącznie osób zarejestrowa

nych w rejonowych urzędach pracy i poszukujących pracy poprzez te urzędy. Dane te zaczerpnięte są ze sprawozdawczości Ministerstwa

# I

Pracy i Polityki Socjalnej (na formularzu MPiPS) przez rejonowe urzędy pracy.

sporządzanej

Pojęcie bezrobotny nującą żadnej pracy za:

nienia w pełnym wymia:

». *

(dziennej), > zarejest

1/ oznacza osobę nie zatrudnioną • i nie wyko

powej, zdolną i gotową do podjęcia zatrud-

• #

czasu pracy, nie uczącą się w szkole dla miejsca zameldowania właściwym

(stałego lub czasowego) rejonowym ^{• • •} - ukończyła 18 lat (z wyjątkiem młodocianych absolwentów),

- nie ukończyła 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni),

- nie ma prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej lub nie pobie

ra innych świadczeń (rehabilitacyjnych, chorobowych, macierzyń

skich lub wychowawczych),

#

- nie jest właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych powyżej 2 ha przeliczeniowych,

- nie podlega ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z tytułu stałej pracy jako domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni użyt

ków rolnych powyżej 2 ha przeliczeniowych,

- nie podjęła pozarolniczej działalności gospodarczej lub nie po

dlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego lub zaopatrzenia emerytalnego,

- jest osobą niepełnosprawną, której stan zdrowia pozwala na pod

jęcie pracy (co najmniej na 1/2 etatu) w danym zawodzie lub służbie.

1/ Ustawa z 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziała

niu bezrobociu (Dz.U. Nr 1, poz. 1 z 6 stycznia 1995 r.).

(5)

*

l I

• •

•M k •

:

Stopa bezrobocia obliczana jest jako procentowy udział bezrobot- nych w liczbie aktywnych szacowanej na koniec każdego

prezentowanego okresuPrzez aktywnych zawodowo rozumie się oso

by pracujące (w sektorze publicznym i prywatnym) oraz bezrobotne.

Istotną sprawą w obliczaniu stopy bezrobocia jest to, że dane

o bezrobotnych i pracujących pochodzą ze źródeł różniących się me

todą zbierania informacji, co rodzi pewne nieścisłości, szczegół- nie w odniesieniu do rejonów. Dla bezrobotnych miejscem rejestra

cji jest miejsce ich zamieszkania lub pobytu, a dla zatrudnionych

#

lokalizacja miejsca pracy.

1. BEZROBOCIE W WOJEWÓDZTWIE WAŁBRZYSKIM NA TLE POLSKI

Bezrobocie jest zjawiskiem towarzyszącym procesom rozwojowym

#

wszystkich krajów, choć może wynikać z różnych przyczyn. Współ

czesna ekonomia posługuje się również pojęciem "bezrobocia natu

ralnego", które występuje wówczas, gdy rynek pracy jest w równo

wadze"^ . Ma ono charakter całkowicie dobrowolny i jak dotąd trud-

#

no mówić, aby takie występowało gdziekolwiek. Dane dotyczące

kształtowania się stóp bezrobocia w niektórych krajach europejs

kich zawiera tablica 1.

Tabl. 1 Stopa bezrobocia w Polsce na Europejskiej (w % aktywnych

2,

(6)

6

i ■

Tabl- 1. Stopa bezrobocia w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej (dok.)

Wśród zachodnich krajów europejskich najwyższe stopy bezrobocia

od roku 1992 miała Hiszpania oraz Irlandia. W Polsce,w 1995 r.stopa bezrobocia była większa niż w Irlandii (mimo tendencji spadkowej,

która zarysowała się od roku 1994) , co stawia nasz kraj na drugim miejscu; wyraźnie to widać po wartościach średniorocznych.

. I •

Wałbrzyskie od początku procesów zmian gospodarczych znajduje się w grupie województw charakteryzujących się wysoką stopą bezro

bocia, którą uważać można za miarę szeroko rozumianego niedosto- sowania gospodarki tych rejonów do warunków rynkowych oraz skali

#

zaniedbań z okresu wcześniejszego. Przedstawia to tablica 2.

Tabl. 2. Województwa 1990-1995(w

najwyższej stopie bezrobocia w latach

% aktywnych Stan w dniu 31 XII

(7)

\ / -

•*

#•

*

\

Powyższe dane wskazują, ńa to, że bezrobocie w prezentowanych województwach znacznie odbiega od danych krajowych w poszczegól-

# #

nych latach. W województwie słupskim wielkość ta osiągnęła najwyż-

6

• • • •

• * . m • *

śży poziom w roku 1995 w lipcu i prawie dwukrotnie przewyższyła dane krajowe (28,6 wobec 14,9) .

%

Województwo wałbrzyskie w okresie od 1992 do 1995 roku było na 6 miejscu jeśli chodzi o poziom bezrobocia, w roku 1990 na miejs-

#

* .

cu 8, a w 1991 roku na 5,..;

Sytuację województw o najwyższej stopie bezrobocia ilustrują

. t

k • • % . • •

niektóre dane ujęte W tablicy 3 > _ ■ ' "

Tabl. 3. Wybrane dane o bezrobotnych w województwach o najwyższej stopie bezrobocia

Stan w dniu 31 XII 1995 r.,

"W tym

Stopa

Bezro botnych

bezro- prawa na 1

do za-

pracy

w osobach w tys

1448,6 1079,9 Polska

975 ■ 254 ■

Wałbrzyskie

Źródło: GUS.

We wszystkich prezentowanych województwach wśród bezrobotnych

większość stanowiły kobiety, ale ich udział był mniejszy niż śred

ni dla kraju (55,1 %) - z wyjątkiem województwa jeleniogórskiego, gdzie był wyższy (55,6 %). Najniższy odsetek kobiet w ogólnej licz

bie bezrobotnych odnotowano w województwie suwalskim (51,1 %).

• • ę

• • k#

(8)

8

Osoby, które • nie. 'miały prawa do zasiłku stanowiły w skali kraju - 41,1 % ogółu bezrobotnych. Powyżej średniej krajowej znaj

dowały się województwa: wałbrzyskie (47,8 %), olsztyńskie (46,7%) oraz jeleniogórskie (42,9 %). Jeśli wyraźnie nie wzrośnie tempo

rozwoju gospodarczego, wskaźnik ten będzie można uznać za miarę procesu utrwalania się bezrobocia w tych województwach. Sytuacja

taka może zaistnieć, jeśli polityka socjalna oraz organizacja ro

bót publicznych na większą skalę nie stworzy możliwości wielokrot

nego ponownego rejestrowania się z prawem do zasiłku.

Inną wielkością charakteryzującą bezrobocie jest liczba bezro

botnych przypadających na jedną ofertę pracy. W większości woje

wództw przekracza:ona wyraźnie średnie krajowe. Wskaźnik ten nie jest jednak precyzyjny, skoro dwa województwa o wysokiej stopie bezrobocia (gorzowskie 19,9 % oraz elbląskie 25,8 %) mają mniej

szą (w stosunku do krajowej) liczbę oczekujących na jedną ofertę pracy.

Doświadczenia Europy Zachodniej wskazują na to, że spadkowi

bezrobocia rejestrowanego nie towarzyszy wyraźny wzrost zatrudnie

nia. Bezrobotni, którzy już nie są zarejestrowani, w okresie po

prawy koniunktury szybko znajdują pracę, toteż rosnące zatrudnie

nie, a nie spadek bezrobocia rejestrowanego zwiastuje poprawę ko

niunktury.

Rejony największego bezrobocia rozlokowane są na zachodzie i północy Polski. W podobnej sytuacji są niektóre województwa

centralnej Polski, np. ciechanowskie (stopa bezrobocia 21,1 %),

ostrołęckie (19,2 %), toruńskie (20,6 %). oraz włocławskie (22,3%).

2. BEZROBOCIE W WOJEWÓDZTWIE WAŁBRZYSKIM W LATACH 1990-1995

Odejście od gospodarki scentralizowanej w kierunku wykorzysty

wania mechanizmu rynkowego postawiło na porządku dziennym sprawę bezrobocia. Statystyki odnotowują szybki jego wzrost zarówno

w kraju jak i we wszystkich województwach. Najwyższe wskaźniki

(9)

I

•*

dynamiki tego zjawiska wystąpiły w 1993 roku, co przedstawia poniż

sze zestawienie:

• e

Tabl. 4. Dynamika bezrobocia w Polsce i województwie wałbrzyskim

Maksymalne wartości dla Polski odnotowano jednak w marcu 1994 r.

(262,0 %), a dla województwa wałbrzyskiego we wrześniu 1994 r.

(321,4 %). Tempo wzrostu bezrobocia w Wałbrzyskiem jest wyraź

nie wyższe niż w kraju. Podobnie kształtuje się sytuacja w posz

czególnych rejonach województwa wałbrzyskiego. Przedstawia to ta

blica 5.

Rozmieszczenie bezrobocia wskazuje na 4 główne skupiska na te

renach przyporządkowanych urzędom pracy w: Wałbrzychu, Świdnicy, Dzierżoniowie i Kłodzku, które łącznie zarejestrowały 78;9 %

wszystkich bezrobotnych w województwie w roku 1990 (w grudniu).

W 1995 roku sytuacja była bardzo podobna - w tych rejonach znaj

dowało się 77,7 % bezrobotnych, ale równocześnie udział rejonu wałbrzyskiego zmalał z 32,8 % w roku 1990 do 20,9 % w roku 1995.

Ilustruje to tablica 5. Liczbę bezrobotnych w rejonach w poszcze

gólnych kwartałach w omawianym okresie ujęto w tablic ficzne ujęcie dynamiki bezrobocia przedstawia rys. 1.

a gra-

3. BEZROBOCIE REJESTROWANE WEDŁUG MIAST I GMIN W OKRESIE XII 1992 R. - III 1996 R.

Pierwsze szczegółowe dane o bezrobociu rejestrowanym według poszczególnych gmin statystyka odnotowuje na koniec grudnia 1992

roku. Tablica 7 prezentuje te informacje na przykładzie wybranych kwartałów, aby dokładniej przedstawić dynamikę tego zjawiska.

1/ Z zasady przebieg zjawiska ilustruje się wielkościami na ko

niec kwartału, co oczywiście może być nieraz dużym uproszczeniem.

I tak - dla ścisłości "szczyt" bezrobocia rejestrowanego w woje

wództwie wałbrzyskim przypadł na sierpień 1994 r. i wynosił 90883 bezrobotnych.

(10)

TABL. 5. BEZROBOTNI W WOJEWÓDZTWIE WAŁBRZYSKIM

a b

REJONOWE URZĘDY PRACY

w liczbach bezwzględnych 1990=100

c - w odsetkach

1990 1991

O g ó ł e m 28044

100,0 100, 0

58858

210

^,

0 100,0

Rejonowy Urząd Pracy

w Bystrzycy Kłodzkiej

Rejonowy Urząd Pracy a

w Dzierżoniowie b

c Rejonowy Urząd Pracy a

w Kłodzku b

c Rejonowy Urząd Pracy

4

a

w Nowej Rudzie b

c Rejonowy Urząd

%

Pracy

•

a

w Świdnicy b

c Rejonowy Urząd Pracy a

w Wałbrzychu

w Ząbkowicach Śląskich

1841

100,0

6,6 '4464

100,0

15,9 3380

100

,

0 12,0

1398

5110 100, 0 18,2 9201

100,0

32,8 2650

100,0

9,5

2920 158,6 5,0 10137 227, 1

17,2 8850 261,8 15,0 3228

11236 219.9 19.1 17108 185.9

29.1 5379 203,0 1) Stan w końcu marca.

• •

i I 1992

-•

73544 262,0 100,0

3880 210.7

5,3 12082 270, 6

16,4 9773 289,1

13,3 3727 266,6

5,1 16048 314.0

21,8

21070 229.0 28,6 6964 262.8

9,5

1993

82947 295,8

100

,

0

4304 233.8 5,2 14323 320.8 17.3 12706 375.9 15.3 4538 324, 6

5,5 18430 360, 7

22,2

20581 223,7 24,8 8065 304,3 9,7

1994

87240 311,1 100,0

4200 228, 1

4.8 16682 373.7 19.1 13050 386.1 15,0 5039 360,4 5.8 19022 372.2

21,8

19500 211,9

22,3 9747 367.8

11.2

1995

76014 271.0 100.0

3480 180,0 4,6 17255 386,5 22.7 12467

368.8 16,4 4407 315,2

5,8 13485 263.9 17.7 15892 172.7 20.9 9028 340.7

11.9

!

1996 ¹/

76038 271, 1

100,0

3687 200, 3

4,8 16746 375.1

22,0

12070 357.1

15,9 4629 .331,1

6,1

13699 268.1

18,0 16316 177, 3

21,5 8891 . 335,5

11,7

(11)

TABL. 6. BEZROBOTNI W LATACH 1990-1996 WEDŁUG REJONOWYCH URZPDÖW PRACY

MIESIĄCE Ogółem Bystrzyca Kłodzka

Dzierżo

niów • Kłodzko . Nowa

Ruda Świdnica Wał

brzych

Ząbkowice Śląskie

1990 a)

VII 15468 1135 2137 1911 953 3120 4533 1679

IX 20814 1605 3280 ,2350 1089 4002 6367 2121

XII 28044 • 1841 4464 3380 1398 5110 9201 2650

1991

III 34537 : 1984 4606

VI 39713 2137 6397

IX 51686 2504 .. 8912

XII 58858 2920 10137

III 63057 2998 11046

VI 67239 , 3064 11806

IX •' 72465 ; 3551 12350

XII 73544 3880 12082

1993

III 77091 4191 12536

VI 79284 4122 13118

IX 82282 4242 13710

XII 82947 4304 14323

4265 1604 6682 12152 9244

5256 1975 7958 11872 4118

7389 2879 10051 15071 . 4880

8350 3228 11236 17108 i 5379

1992

8076 3724 12416 19159 5638

8588 3710 13784 20180 6107

%

9547 3901 15307 20887 6922

9773 1 3727 16048 21070 6964

10519 4025 16932 21373 7515

11936 4115 16990 21418 7585

12554 4311 18201 21336 7928

12706 4538 18430 20581 8065

1994

III 86503 ; 4251 15260 13097 4868 19773 21394 8839

VI 87805 ' 4169 15907 12837 4896 20950 20644 8402

IX 90122 4240 16885 13064 5233 21340 20347 9013

XII 87240 4200 16682 13050 5039 19022 19500 9747

1995

III 83948 3671 16180 13420 4746 18080 18495 9356

VI #

80139 3338 17030 13802 4096 15620 17328 8925

IX 78593 3505 17640

•

13680 4194 14440 16083 9051

XII 76014 8480 17255 12467 4407 13405 15892 9028

1996

III 76038 3687 I 16746 | 12070 4629 I 13699 I 16316 |

# • • #

• * • • . .

• # •

a) Dane według rejonowych urzędów pracy po raz* pierwszy rejestrowane od lipca 1990

8891

(12)

I w

12 *•/•. '9 Rys. 1.

BEZROBOTNI W WOJEWÓDZTWIE WAŁBRZYSKIM

XII 1990

XII

1991 -

XII 1992

XII 1993

XII 1994

XII i; ⁱⁱ in iv V

1995 __ miesiące 1996

- »

I . %

• •

i i .Ir

(13)

TABL. 7. BEZROBOTNI ZAREJESTROWANI WEDLUG REJONÖW I GMIN

w Bystrzycy Kłodzkiej Miasta:

Bystrzyca Kłodzka Międzylesie

Stronie Śląskie

#

Gminy:

Bystrzyca Kłodzka Międzylesie

Stronie Śląskie

Rejonowy Urząd Pracy w Dzierżoniowie

Miasta:

#

Bielawa

Dzierżoniów Niemcza

Pieszyce

Piława Górna Gminy:

Dzierżoniów Niemcza

Rejonowy Urząd Pracy w Kłodzku

Miasta:

Duszniki Zdrój Kłodzko *

Kudowa Zdrój Lądek Zdrój

Polanica Zdrój Szczytna

1992 XII

1993 VI

ogółem

3880

2010

335 373

w tym kobiety

2098

505 462 195 12082

3443 5533 450 1134 776

625

121

9773

610 3049 1702 425 764 655

1110

189 176

ogółem

4122

2140 312 392

282 265 76

600 479 199 5710 13118

1596 2739 181 501 364

3667 5698

563 1467 899

269

/

60

690 134

5133 11936

309 1740

745 269 336 337

649 3848 2353

521 802 621

2228

1175 171

201

337 258

86

6399

1762 2962 229 629 415

XII ogółem

4304

2175 348 398

647 503 233 14323

319 83

6303

331 1998 1160 295 454

348

4035 5779 631 1612 1123

945 198

12706

748 4239 1834 755 ' 939

782

2309

1214 184 189

19 VI

ogółem w tym kobiety

359 264 99 6894

1940 2999

276 651 531

379 118

6535

376 2243 950 336 456 406

4169

i

!

2125 329 390

624 456 245 15907

4427 6219 743 1711 1352

1214 241

12837

792 4504 1761 795 905 610

2225

1172 167 205

341 238

102

7769

2105 3304 371 820 601

429 139

6604

410 2402 910 496 428 378

i94

XII

1995 VI

XII

1996 III

4200

2098 348 326

678 481

269 16682

4817 7098

723 1608 1235

907 294

13050

765 4550 1689

737 909 642

2246 3336

1187 173 180

1461 304 267

1847

835 174 166

3480 1919 3687

1533 315 268

874 178 171

1629 341 293

366 251 89

616 479

211

322 251 99

669 487 208

341 249 106

711 490

223

1917

882 172 !t

172 i i

345 244

102

8047 17030 8230 17255 8571 16746 8348

2247 3524 373 782

596

5461 6987

523 1708 1156

2475 3524 299 803

5290 7125 545 , 1842

2509 3667

321 912

423

102

867 328

6700 13802

417 2333 932 469 429 401

800 4709 1972 640 1048 737

5307 6736

508 1777

2526 3445 323 859 593

I

1237 617 1314 661

433 882₀ 441 789 428

103 334 104 315 106

7125 12467 6472 12070 6232

423 591 ' 304 577 276

2456 4288 2305 4081 2196

1023 1833 925 1775 887

420 409 213 479 251

520 1060 520 944 466

438 516 263 593 286

(14)

TABL. 7. BEZROBOTNI ZAREJESTROWANI WEDŁUG REJONÖW I GMIN (cd.)

Rejonowy Urząd Pracy w Kłodzku (dok.)

Gminy:

Kłodzko

Lądek Zdrój

Lewin Kłodzki Szczytna

Rejonowy Urząd Pracy w Nowej Rudzie

Miasta i

Nowa Ruda Radków

Gminy:

Nowa Ruda Radków

Rejonowy Urząd Pracy w Świdnicy

Miasta:

Jaworzyna Śląska Strzegom

Świdnica

Świebodzice Żarów

Gminy:

Dobromierz

Jaworzyna Śląska Marcinowice

Strzegom Świdnica Żarów

X

1160

(15)

ółem

6964

264 1742 878 269

249 280 892 562 416 469 744 199

>1070

12863 2290 1414 696

666

328

494 309 388 436 1186

*.

\ V

fcNI WEDŁUG REJONÓW I GMIN (dok.)

>

w tym cobiety

1993

VI XII

ogółem w tym , _

kobiety °9°łem

1994 VI

XII

1995

VI

XII

, w tym I kobiety

1996 III

3020

101

751 397 107

97

102

368 267 195 184 359 92

11193

6954 1194 709 359 353 169

269 167 206

221

592

7585*1 3376 8065

266 1691 1171 301

134 674 493 141

257 1604 1030 255

212

337 740 575 570 498 844 380

95 150 328 280 301 205 473

102

152 393 1130 734 673 665 976 196

21418 11754 20581

13259 2289 1415 713 675 338

7254 12936

485 312 391 435 1106

1283 720 441 370

185

2238 1401 725

1002

254

285 179

212

224 601

449 303 384 419 470

4061

123 895 493 124

52 169 628 368

316 347 480

66

11662

7227 1301 789 484 621 117

231

202

193 242 255

8402 4415 9747 ‘•'4838

496 2275 1444 743

280 1302 795 387

456 2628 1537 553

293 1481 796 307

8925

408 2281 1302 406

186 245 624 588 448 594 586 173

83 128 238 297 265

305 252 83

155 378 1286 491 613 790

727 133

75 179 530 248 310 331 275 63

141 485 1118 652 689 624 728

91

20644 12067 19500 11436 17328

13724 2233 1193 706 466 235

449 321 331 397 589

8019 12928 7506 11325 1290

716 414

332

112

1987 980 632 502 195

1157 645 378 334 104

226 203

175 234 346

464 317 355 365 775

220

231 191 216 454

1729 894 555 546 313

428 245 278 350 664

4705

234

1220

890 223

9028

256 1994 1309 383

64 225 591 353 398 257 195 54

221

423 1196 875 734 565 963 109

10850

7215 984 712 367 325 130

218 134 194 193C f

378

15892

9744 1726 973 564 521 350

478

220

321 285 710

4721

181 1053 982 204

73 156 657 490 345 249 270

61

9277

5606 1003 721 324 301 196

249 126 228 137 386

8891

258 1825 1290

389

231 494 1052 889 746 480 1115

122

16316

9893 1795 1113 603 514 333

489 185 380 306 705

4494

179

1000

817

202

72 196 560 479 358

221

344

66

9406 !

5655 1061 793 336 276 190

244 94 259 145

353 Ol

(16)

#

w

Należy jednak stwierdzić, iż dokładność tego typu ma niewielkie zna

czenie poznawcze z punktu widzenia przedsięwzięć, które mają prze

ciwdziałać bezrobociu, brak bowiem liczbowej (i werbalnej) ilustra

cji przyczyn. W tym miejscu kończy się rola "oficjalnej" statysty

ki, a zaczyna się zadanie dla lokalnych instytucji i organizacji,

które na podstawie analizy tych przyczyn są w stanie podjąć stosow

ne działania.

Przedstawione w tablicy 7 dane pozwalają np. stwierdzić, że

w Dzierżoniowie najwyższe bezrobocie odnotowano w-grudniu 1995 r., choć "szczyt" fali bezrobocia w województwie wałbrzyskim minął

w sierpniu 1994 roku.

4. BILANS BEZROBOTNYCH W OKRESIE OD I 1994 R. DO IV 1996 R.

Interesujące dane dotyczące zmian wśród zarejestrowanych poszu

kujących pracy poprzez rejonowe urzędy pracy, a zestawione w woje

wódzkim "bilansie bezrobotnych" - zawierają kolejne tablice: 8, 9, i 10.

Pierwsze spostrzeżenie dotyczy zachowania się strumienia osób rejestrujących się po raz pierwszy. Tak więc z wyjątkiem czerwca

i lipca w roku 1994 i 1995, w których to miesiącach notuje się

największy napływ ludności (w tym absolwentów ze szkół) - w pozos

tałych miesiącach (od stycznia 1994 r.) - coraz wyraźniej zaryso

wuje się tendencja spadkowa, np. dla pierwszych 4 miesięcy roku (w kolejnych latach 1994,-1995, 1996) liczby rejestrowanych są

z roku na rok wyraźnie mniejsze. Podobnie kształtują się te dane w innych analogicznych okresach kolejnych lat: 1994 i 1995.

Zjawisku, o którym mowa wyżej, towarzyszy wzrost liczby osób

rejestrujących się po raz trzeci, co szczególnie widać w roku 1996 w stosunku do analogicznych okresów lat poprzednich.

Kolejną tendencją, którą można zauważyć od września 1994 r.,

jest rosnąca szybciej liczba osób co miesiąc wyłączanych z ewiden

cji bezrobotnych niż liczba rejestrowanych bezrobotnych.

Na uwagę zasługują przyczyny wyłączania z ewidencji, spośród

*

których najważniejszymi są:

1) podjęcie pracy,

2) brak potwierdzenia gotowości do pracy,

3) dobrowolna rezygnacja ze statusu bezrobotnego.

16

(17)

TABL. 8. BILANS BEZROBOTNYCH W WOJEWÓDZTWIE WAŁBRZYSKIM W 1994

Osoby wyłączone z ewidencji sprawozdawczej

w tym z powodu:

podjęcia pracy w tym:

pożyczki na działalność gospodarczą

niepotwierdzenia gotowości do pracy

dobrowolnej rezygnacji ze statusu bezrobotnego

Stan w końcu miesiąca

w tym zarejestrowani:

po raz 1

w tym bez prawa do zasiłku

1

Miesiące

VI VII VIII IX XI XII

3430 4478 5506 3952 3724 4247 4193 3464

1476 3192 3973 2313 2104 1931 1449 1141

1489 890 1202 1305 1223 1764 2069 1704

465 396 331 334 397 552 675 619

3960 2954 3036 3344 4485 5763 5230 3793

3144 2290 2337 2564 3210 3671 2799 1814

1418 1165 1416 1202 1290 1525 1198 1037

39 16 15 23 24 34 34 18

574 364 480 468 884 1261 1919 1670

69 127 84 168 164 98

86281 87805 90275

J ¹ ⁹⁰⁸⁸³ ⁹⁰¹²² ⁸⁸⁶⁰⁶ ⁸⁷⁵⁶⁹ ⁸⁷²⁴⁰

900 54035 55926 56952 : 56574 54006 52473 51892

508 27077 23423 23397 23423 24390 24947 25543

181 10693 10926 10534 10926 10210 10149 9805

41563 1 43155 11 50886 53512 53768 51280 48906 46685

•vj

(18)

TABL. 9 BILANS BEZROBOTNYCH W WOJEWÓDZTWIE WAŁBRZYSKIM W 1995 R.

WYSZCZEGÓLNIENIE

Rejestrowani w miesiącu sprawozdawczym

po raz 1

Osoby wyłączone z ewidencji sprawozdawcze j

w tym z powodu:

podjęcia pracy

I j II I III r IV

5091 3141 3307 4199

1747 1162 1315 1409

2363 1482 1390 1971

981 1489 602 819

3679 4091 7061 5985

1358 2230 2779 3643

w tym:

stałej

pożyczki na działalność gospodarczą.

671 968 774 735

niepotwierdzenia gotowości

do pracy 1605 1391 2370 2005

dobrowolnej rezygnacji ze

statusu bezrobotnego 269 86 100

Stan w końcu miesiąca

w tym zarejestrowani:

po raz 1

w tym bez prawa do zasiłku

88652 87702 83948 82162 51935 51127 49575 47916 26391 26398 24973 24688

10326 10177 4499 9558

46154 44610 44696 43660

CD

v

r

^VI^Miesiące^VH ¹ ^VIII ^IX

3903 6324

*

6070 3807 1 4895

1189 4394 3344 1487 1874

1759 1299 1793 1456 ' 1923

955 631 933 864 1098

6474 5776

■

5425 4461 6432

3018 2836 2415 . 2268 3038

978 1095 955 883 1091

20 43 28 16 14

3043 2495 2620 1898 2846

45 66 107 45 75

79591 80139 80784 80130 78593 46428 47183 48853 47404 46419 23584 23691 22701 23987 23347

9579 9265 1 9230 8739 8827

41648 44088 ] 45034 44922 40561

X XI XII

5731 4796 3883

1685 1221 1002

2498 2032 1618

1548 1543 1263

6631 6175 4183

3665 2890 2153

1324 1119 860

14 14 28

1934 I 2541 1545

67 86 52

77693 76314J 76014 44904 45700 42929 23555 22757 22877 9234 10057 10207 39645 1 37286 1 36318

(19)

19 I

TABL. 10. BILANS BEZROBOTNYCH W WOJEWÓDZTWIE WAŁBRZYSKIM W 1996 R.

• •

• % •

%

WYSZCZEGÓLNIENIE

5807 3913 3743 3990 sprawozdawczym

po raz 1 1291

1795

2512 1513 1490

1994 1126 1288 1504

4505 4538 4396 5513

w tym z powodu:

2321 2218 2168 3827 w tym:

1048 1127

gospodarczą

1743 1885 1595 1035

statusu bezrobotnego

77316 76691

Stan w końcu miesiąca 76038 74515

42761 41785

po raz 1 40271 37900

23334 23543 23433 23965

11221

₁₂₃₃₄ ₁₂₆₅₀

36079 35582 35259 32723

(20)

20

Zgodnie z przepisami "podjęcie pracy" odnosi się do:

1) pracy stałej,

2) prac interwencyjnych, 3) robót publicznych,

4) krótkotrwałej pracy sezonowej,

5) uruchomienia działalności gospodarczej z pomocą udzielonej po

życzki przez rejonowy urząd pracy.

Tabl. 11. Ważniejsze przyczyny wyłączenia z ewidencji bezrobotnych w województwie wałbrzyskim

1995 1994

udział

Przyczyny w wyłą- w wyłą-

ogółem ogółem

czonych czonych

ogółem ogółem

66373 42788

w tym z powodu:

32293 w tym:

13485 11485

9329 26293

ze statusu bezro-

1046

botnego 1072

Dane z tablicy 11 wskazują na znaczne zwiększenie się liczby osób podejmujących pracę w roku 1995 w stosunku do roku 1994, ale

pracę stałą i własną działalność gospodarczą podejmowało znacznie mniej osób. Widać to również po wskaźnikach struktury. Podkreślić

trzeba prawie 3 krotny (2,82 %) wzrost liczby osób nie potwier

dzających gotowości do pracy, co siłą rzeczy - uzasadniałoby pod

jęcie dodatkowych szczegółowych badań.

(21)

5. CZAS OCZEKIWANIA NA PRACĘ

' . •

Czas oczekiwania przez bezrobotnego na pracę jest ważnym elemen

tem oceny skuteczności przeciwdziałania bezrobociu. W powiązaniu z szeregiem cech zbiorowości bezrobotnych, np. wiekiem i wykształ

ceniem łącznie, może służyć dokładniejszemu badaniu struktury tego zjawiska. Aktualna statystyka wiąże czas pozostawania bez pracy

z wiekiem i oddzielnie z wykształceniem, co znacznie zmniejsza

"siłę" interpretacji.

W związku z powyższymi uwagami rozważania trzeba ograniczyć do relacji między oczekiwaniem na pracę a wiekiem bezrobotnego, któ

ra to cecha zmienia się w sposób naturalny, a więc nie jest podat

na na oddziaływania społeczne, jak np. wykształcenie.

Wiek powyżej 35 lat, wydaje się najbardziej stosowny do analizy wy

żej wspomnianego związku.

Ogólne dane na ten temat zawarte są w tablicy 12, a dane pogru

powane według rejonowych urzędów pracy w tablicy 13.

Tabl. 12. powyżej

Okresy

db roku życia oczekujący Bezro

botni

W tym powyżej 35 roku

życia

powyżej roku życia

wskaż nik dyna

miki

w tym ponad 6 miesięcy pozostawania

bez pracy razem

w tym ponad 12 miesięcy pozostawania

bez pracy

razem

wskaź

nik

razem

wskaź

nik dyna

miki 1994 IV kw. 87240 100,0 35477 25846 100,0 10712 5529

■ 100,0 1995 I kw. 83948 96,2 35793 25851 j 100,0 |11052

# 1 6149 111,2 II kw. 80139 91,9 33452 24699

i 95,6 10755_{% • 1} 6044 109,3 III kw. 78593 90,0 32704 23837 92,2 10746 5973 108,0

IV kw. 76014 87,1 32716 23341 90,3 10923 1 5926 107,2 1996 I kw. 1 76038 1i 87,1 133772 1 23876 1 92,4 1 11432 11 5973 108,0