Rembrandt i jego dzieła 1. Cele lekcji
Wiadomości
znajomość biografii i dzieł Rembrandta Umiejętności
analiza dzieła sztuki
2. Metoda i forma pracy
metody praktyczne:
- pogadanka - drama
metody podające:
- wykład
Formy pracy:
- zbiorowa - grupowa - indywidualna
3. Środki dydaktyczne
Prezentacja, karty pracy Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza Przywitanie uczniów.
Sprawdzenie obecności.
Przedstawienie uczniom celów lekcji.
Zapisanie na tablicy tematu lekcji.
b. Faza realizacyjna
Nauczyciel przedstawia biografię Rembrandta. Powszechnie uważa się, że jego życie było bardzo tajemnicze. Malarz nie napisał żadnego dziennika. Nie pozostawił po sobie listów. Jak podaje Charles L. Mee, Jr: „Z siedmiuset przypisanych w 1900 r. Rembrandtowi obrazów tylko trzysta wytrzymało próbę dwudziestowiecznych badań naukowych, a w przypadku wielu z nich niektórzy historycy sztuki nadal kwestionują autorstwo Rembrandta”. Istnieje krótka notka dotycząca tego malarza – napisana w roku 1641 przez księgarza i historyka Jana Orlersa. Sporządził on przewodnik rodzinnego miasta Rembrandta – Lejdy, którego był burmistrzem. Notka brzmiała:
„Rembrandt van Rijn, syn Harmena Gerritszoona van Rijn i Neeltgen Willemsdr van Zuytbroeck, urodzony w mieście Lejdzie 15 lipca 1606 roku. Rodzice posłali go do szkoły, gdzie miał nauczyć się łaciny, tak by potem mógł wstąpić do Akademii Lejdejskiej i po osiągnięciu dojrzałości jak najlepiej służyć swą wiedzą miastu i jego społeczności, a także by popierać interesy miasta i jego mieszkańców.
Jednakże Rembrandt nie miał żadnych w tym kierunku skłonności ani pragnień, gdyż natura kierowała go w stronę sztuki malarstwa i rysunku. Rodzice zostali zatem zmuszeni zabrać syna ze szkoły i – zgodnie z jego wolą – oddać go do terminu do malarza, od którego mógłby nauczyć się podstaw i głównych reguł sztuki. Wybrali więc dobrego malarza, pana Jacoba Issacsz van Swanenburga, by on pokierował jego nauką. Rembrandt przebywał u swojego mistrza około trzech lat. W tym czasie uczynił tak znaczne postępy, że zadziwił wielu miłośników sztuki, dla których stało się jasne, iż Rembrandt z pewnością zostanie znakomitym malarzem...”
Za pierwszy obraz w twórczości malarza uważa się „Ukamienowanie świętego Stefana”. To obraz historyczny, który opiera się na historii pierwszego męczennika w kościele chrześcijańskim.
Nauczyciel pyta uczniów, czy znają twórczość tego malarza. Czy potrafią wymienić konkretne tytuły jego dzieł? Czy widzieli te obrazy w konkretnym muzeum? W Warszawie – np. w Zamku Królewskim? W Zamku znajduje się obraz „Żydowska narzeczona”, natomiast w Muzeum Czartoryskich w Krakowie – „Pejzaż z miłosiernym Samarytaninem”.
Nauczyciel podaje tytuły znanych dzieł mistrza:
Straż Nocna (właściwie: Wymarsz kompanii strzelców)
Samson i Dalila
Wskrzeszenie Łazarz
Tobiasz i Anna
Dawid z głową Goliata przed Saulem
Ukamienowanie św. Szczepana
Balaam i oślica
Koncert
Lekcja anatomii doktora Tulpa
Nauczyciel przedstawia prezentację PowerPoint, która dotyczy trzech dzieł malarza: „Straży nocnej”, „Ryciny stuguldenowej” i „Autoportretu z roku 1640”. (ok. 5 min.)
Następnie nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy, które pomogą w analizie dwóch z tych dzieł: „Straży nocnej” i „Ryciny stuguldenowej”. Uczniowie mają za zadanie indywidualnie przeczytać zadania z tych kart i na nie odpowiedzieć.
Nauczyciel prosi wskazanych uczniów o przeczytanie pytań i odpowiedzi. Jeśli są niepełne, nauczyciel wspólnie z resztą uczniów uzupełnia je.
Na koniec nauczyciel jeszcze raz wyświetla obraz „Straż nocna”. Prosi uczniów, aby spróbowali przedstawić ten obraz. Najpierw muszą przygotować miejsce do pracy, czyli odsunąć ławki. Nauczyciel pomaga w odpowiednim ustawieniu się uczniów, zwraca uwagę na szczegóły (gesty czy miny konkretnych postaci). W inscenizacji nie należy zapomnieć o żadnej z postaci.
c. Faza podsumowująca Podsumowanie i ocena działań uczniów.
Sporządzenie notatki z lekcji.
Test, który sprawdza wiedzę z lekcji.
Podziękowanie uczniom za udział w lekcji.
Bibliografia
Charles L. Mee Jr, Portret Rembrandta, PIW, Warszawa 1988.
Załączniki
Zadanie domowe
Napisz na następną lekcję wypracowanie na wybrany temat. Zwróć uwagę na formę pracy.
Pamiętaj, aby zajęła ona ok. jednej strony A4.
1. Zinterpretuj dowolny obraz Rembrandta.
2. Twoje zdanie o twórczości Rembrandta.
