Elementy dzieła muzycznego – dynamika
1. Cele lekcji
a. WiadomościZapoznanie uczniów z pojęciem dynamiki w muzyce. Przedstawienie określeń związanych z nagłą i stopniową zmianą dynamiki w utworze oraz ich wyjaśnienie. Rozpoznawanie dynamiki w
wysłuchanym utworze i jej nazwanie. Umiejętne posługiwanie się nazwami włoskimi w celu rozpoznania dynamiki. Nauczenie się kanonu Don, Don oraz zaśpiewanie utworu w zmiennej dynamice.
b. Umiejętności
Uczeń potrafi:
1. Wyjaśnić pojęcie dynamiki muzycznej.
2. Omówić pochodzenie nazw dynamiki.
3. Posługiwać się nazwami dynamiki muzycznej.
4. Wskazać zmiany dynamiczne w wysłuchanym utworze.
5. Zaśpiewać kanon Don, Don w zmiennej dynamice.
2. Metoda pracy
Metoda pogadanki z elementami opisu. Aktywna metoda pracy z uczniem – rozpoznawanie dynamiki w wysłuchanym utworze oraz wspólne zaśpiewanie kanonu Don, Don w zmiennej dynamice.
3. Środki dydaktyczne
1. Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4-6.
2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.
3. Nagrania utworów:
- Józef Haydn – Symfonia G-dur Nr 94 „Niespodzianka”, część II i III.
- Piotr Czajkowski – Taniec łabędzi z Baletu Jezioro łabędzie.
4. Karta pracy ucznia.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza1. Powitanie, czynności organizacyjno-porządkowe.
2. Sprawdzenie zadania domowego.
3. Powtórzenie piosenki poznanej na ostatniej lekcji.
4. Podanie tematu lekcji.
(10 min)
b. Faza realizacyjna
1. Wysłuchanie drugiej części Symfonii G-dur Nr 94 Józefa Haydna. Metodą pogadanki, wskazanie cech brzmieniowych charakterystycznych dla utworu oraz naprowadzenie przez nauczyciela uczniów na pojęcie dynamiki. Wyjaśnienie pojęcia i zapisanie notatki do zeszytu.
Notatka:
Dynamika – siła natężenia dźwięku, stopień głośności danego fragmentu utworu.
2. Wprowadzenie metodą opisu oznaczeń dynamiki muzycznej. Wskazanie różnic między cicho a głośno w muzyce. Wyjaśnienie pochodzenia nazw określeń dynamicznych, wskazanie na konkretnych przykładach różnic dynamicznych w utworze.
Notatka:
Znaki dynamiczne określają stopniowe lub nagłe zmiany głośności wykonywania muzyki. Nazwy pochodzą z języka włoskiego i są odpowiednie dla określenia głośno i cicho w muzyce.
Cicho w muzyce określamy takimi nazwami:
ppp - piano possibille – możliwie najciszej, pp – pianissimo – bardzo cicho,
p – piano – cicho.
Głośno w muzyce określamy takimi nazwami:
f – forte – głośno,
ff – fortissimo – bardzo głośno,
fff – fortissimo possibile – jak najgłośniej.
Dla określenia średnich głośności w muzyce wprowadzono takie określenia:
mf – mezzo forte – średnio głośno, mp – mezzo piano – średnio cicho.
Dla określenia nagłych zmian dynamicznych wprowadzono takie określenia:
sp – subito piano – nagle cicho, sf - subito forte – nagle głośno.
Dla określenia stopniowych zmian dynamicznych stosuje się określenia:
Cresc. – crescendo – coraz głośniej, stopniowe wzmacnianie dźwięków, Decresc. – decrescendo – coraz ciszej, stopniowe ściszanie.
2. Wysłuchanie trzeciej części Symfonii G-dur Józefa Haydna. Metodą pogadanki, wskazanie przez uczniów właściwych nazw zmian dynamicznych zachodzących w utworze.
3. Przy akompaniamencie nauczyciela nauczenie się i zaśpiewanie kanonu Don, Don.
(25 min)
c. Faza podsumowująca
Podzielenie klasy na trzy grupy. Każdej grupie nauczyciel dyktuje jaką dynamiką mają śpiewać kanon Don, Don. Wspólne odtworzenie kanonu z określoną dynamiką.
Po zaśpiewaniu kanonu w grupach, wrócenie do wersji podstawowej kanonu, czyli do jednej grupy.
Zapoznanie uczniów z gestami dyrygenta dla określenia zmian dynamiki utworu, a także zaśpiewanie pod dyrekcją nauczyciela kanonu w dynamice określonej przez dyrygenta.
(10 min)
5. Bibliografia
Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4-6.
6. Załączniki
a. Karta pracy ucznia
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Elementy dzieła muzycznego – dynamika.
b. Zadanie domowe