Stanisław Głowa
"Theologie der Frage", Hans-Dieter
Bastian, München 1969 : [recenzja]
Collectanea Theologica 42/3, 219
R E C E N Z J E
219
H a n s - D ie te r B A S T IA N , T h e o lo g ie d e r F ra g e , M ü n c h e n 1969, C h r. K a is e r V e rla g , s. 359.
A u to r z a jm u je się w sw y m d z iele w p rz y b liż e n iu ty m , co te o lo g ia k a to lic k a n a z y w a h e r m e n e u ty k ą . D la ja s n o ś c i w a r to p rz y p o m n ie ć , że h e r m e n e u ty k a je s t t o n a u k a , k tó r a z a jm u je się z a s a d a m i słu ż ą c y m i do w y ło ż e n ia i w y ja ś n ie n ia ja k ie jś w y p o w ie d z i. K o n k r e tn ie h e r m e n e u ty k a je s t ro z u m ia n a ja k o h e r m e n e u ty k a b ib lijn a , p o d a je k r y te r ia , ja k im i k ie r u je się teo lo g czy e g z e g e ta d la w y ja ś n ie n ia te k s tu P is m a św .
H .— D. B a s t i a n je s t p ro f e s o re m te o lo g ii w y z n a n ia e w a n g e lic k ie g o i d la te g o w sw e j k sią ż c e p o s łu g u je się ta k im p o ję c ie m h e rm e n e u ty k i, k tó r e ty lk o częścio w o p o k ry w a się z u ję c ie m k a to lic k iip . S w o ją T h e o lo g ie d e r F rage p o jm u je p rz e d e w s z y s tk im ja k o p o z y c ję z z a k r e s u te o lo g ii p ra k ty c z n e j, z a j m u ją c się p o ś r e d n ią d z ie d z in ą le ż ą c ą m ię d z y o b s z a re m te o lo g ic z n y c h te o r ii a p r a k t y k ą ż y c ia k o ścieln eg o . J e s t u c z u lo n y n a to, a b y z b a w ie n ie d o k o n y w a ło się n ie w o d e rw a n iu , a le w k o n k r e tn y m k s z ta łc ie życia. W y s tę p u je p r z e ciw k o ta k ie j p r a k ty c z n e j teo lo g ii, k tó r a z a się g ie m sw eg o d z ia ła n ia o g ra n ic z a się do tzw . k la s y c z n y c h te m a tó w , ja k słu ż b a B oża czy n a u k a re lig ii, a w y k lu c z a a lb o p rz e m ilc z a in n e . D la te g o św ia d o m ie s ta w ia z a g a d n ie n ie h e r m e n e u ty k i ja k o p ro b le m w e w n ą trz k o ś c ie ln e g o p o ro z u m ie n ia się ( K o m m u n ik a
tio n sth e o rie ), czyli sw o is te j te o lo g ic z n e j d y d a k ty k i. S tą d T h e o lo g ie d e r F ra g e
d o m a g a się, b y k a ż d a n a u k o w a p u b lik a c ja z z a k re s u te o lo g i p r a k ty c z n e j b y ła ja s n a i z ro z u m ia ła w o b liczu s ta w ia n y c h d z is ia j p y ta ń . K ie d y zaś n ie o d p o w ia d a n a p y ta n ie , tr a c i n a z a in te re s o w a n iu , g d y ż n ie w łą c z a się w d y sk u s ję , w p o le m ik ę , tr a c i w y m ia r a k tu a ln o ś c i i s t a je się s ta ty c z n a . D z isia j z aś ż y je m y w e p d c e „ re f o rm y K o ś c io ła ”, k tó r a n ie m o że się d o k o n y w a ć a n i w sp o só b u to p ijn y , a n i te ż re w o lu c y jn y (p o zy cje o te o lo g ii r e w o lu c ji w o s ta tn ic h la ta c h m o ż n a s p o tk a ć p rz e d e w s z y s tk im po s tro n ie k a to lic k ie j!).
A u to r w ie r n y w y p ra c o w a n e j p rz e z s ie b ie m e to d z ie , a b y tr a k to w a ć c h r z e ś c ija ń s k ą w ia r ę ja k o s ta w ia n ie p y ta ń (a ls F r a g e v e r h a lte n ) s z k ic u je w s p ó ln o tę K o ścio ła ja k o sp o łeczn o ść u c z ą c ą się, k t ó r a te o lo g ic z n ie św ia d o m ie r o z w ija i z m ie n ia sie b ie s a m ą , w ła s n ą tr a d y c ję , s t r u k t u r y i d z ia ła n ie . P o d o b n ie ja k c h rz e ś c ija ń s k a w ia r a o b e jm u je sto p n io w e u c z e n ie się i w g łę b ia n ie p rz e z c a ły o k re s ż y c ia je d n o s te k czy w sp ó ln o ty , ta k sa m o d ie ecclesia s e m p e r r e fo r -
m a n d a d ie s o z ia ld id a k tis c h e L e b e n s fo r m e n a ls L e r n g e m e in s c h a ft (s. 349).
T re ś ć k s ią ż k i je s t u ję t a w ro z d z ia ły , w k tó r y c h w ie le d z ie d z in w s p ó ł czesn eg o ż y c ia j e s t p o s ta w io n y c h w o b lic z u m e to d o lo g ic z n e j z a s a d y p y ta n ia . M a m y tu n ie ty lk o filo z o fię p y ta n ia , p sy ch o lo g ię, so cjo lo g ię i a n tro p o lo g ię , a le ta k ż e p o lito lo g ię p y ta n ia , lin g w is ty k ę , a w re s z c ie p ro b le m p y ta n i a w t e k s ta c h b ib lijn y c h , w p e d a g o g ic e r e lig ijn e j i w h o m ile ty c e .. T e m ik r o s t r u k tu r y p y ta ń , tr a k to w a n e w u ję c iu p r o te s ta n c k im , k ie r o w a n e są ja k o w y ra z n i e u f n o śc i p rz e c iw te o lo g ic z n y m sy n te z o m i te o lo g ic z n y m im p e ra ty w o m , ta k im j a k n p . te o lo g ia sło w a, p o słu g i k o ś c ie ln e j, K o śc io ła itd . Ą iito r sąd zi, że ta „ im p e r a t y w n a te o lo g ia ” w s k u te k w y m a g a n e g o p o s łu s z e ń s tw a z d e fo rm o w a ła c h r z e ś c ija n i o d z w y c z a iła się o d s ta w ia n ia p y ta ń a lb o ro z u m ie n ia o tr z y m y w a n y c h p y ta ń . A u to ro w i c h o d z i zaś, o to, b y c h rz e ś c ija n ie m o g li się p rz y g o to w a ć n a p rz y jś c ie B oga, k tó r y ta k ż e k a ż d e g o z n a s j a k o n g iś J o b a , in t e r p e l u je w n a sz y m w n ę tr z u i z ja w ia się w p y ta n ia c h .
K s ią ż k a n a p e w n o n a le ż y do b a rd z o tr u d n y c h i c h y b a n ie ty lk o d la k a to lic k ie g o c z y te ln ik a . D o b rz e b y ło b y , g d y b y k a to lic k a te o lo g ia o b o k s łu s z n e g o ro z w o ju k ie r u n k u im p e ra ty w n e g o zajęła* się ta k ż e te o lo g ią p y ta n ia —
T h e o lo g ie d e r F r a g e .
