Sprawozdanie Zarządu Okręgu Pomorskiego Rodziny Kolejowej w Toruniu za Rok 1938

UMK Toruń

RODZINA KOLEJOWA

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI

ZA ROK

1 9 3 8

ZARZĄD OKRĘGU

W

RESTAURACJA

DWORZEC GŁÓWNY

DZIERŻAWCA

FRANCISZEK SZMELTER

POLECA

DOBRĄ KUCHNIĘ WARSZAWSKĄ

ORAZ

POLSKIE DOBREPIELĘGNOWANE

• PIWA •

»PASIEKA POMORSKA«

SKŁADNICA

ZWIĄZKU PSZCZELARZY

TORUŃ

WIELKIE GARBARY 11 MIÓD PITNY

MIÓD PSZCZELI PIERWSZORZĘDNEJ JAKOŚCI BADANY, W ORYGINALNYM OPAKOWANIU,

PRZYBORY PSZCZELARSKIE ULE SZTUCZNĄ WĘZĘ

CENNIKI I OFERTY NA

ŻĄDANIE BEZPŁATNIE

APTEKA

PRZY

PLACU TEATRALNYM

J. KLABECKI W BYDGOSZCZY

UL.MARSZ. FOCHA10 • TELEF. Nr 19-62 POLECA:

ZIOŁA LECZNICZE

SPECYFIKI KRAJOWE I ZAGRANICZNE ŚRODKI ODŻYWCZE

WODY MINERALNE

BANDAŻE I OPATRUNKI ARTYKUŁY GUMOWE

1*

KOLEJARZE!

Zwiedzając Gdynię i wybrzeże korzystajcie z STOŁÓWKI RODZINY KOLEJOWEJ W GDYNI przy ul. Okrężnej

Stołówka jest czynna cały rok, wydajeobiady po cenie60 grtudzież inne posiłki pocenach minim.

Wycieczki winny zgłosić swój przyjazdw Kole Rodziny Kolejowej w Gdyni.

PRENUMERATA GAZETY ŚCIENNEJ

Abonament dwutygodnika bogato ilustrowanego wynosi półrocznie — 75 groszy, natomiast rocznie — 1.45 zł.

SPRAWOZDANIE

ZARZĄDU OKRĘGU POMORSKIEGO RODZINY KOLEJOWEJ

W TORUNIU ZA ROK 1938

Zakłady Wydawnicze — Żnin Wlkp.

Alfred Krzycki

polecająwszystkim CzłonkiniomRodzinyKolejowej — ilustro­ wany dwutygodnik kobiecy pt. „MOJA PRZYJACIÓŁKA“.

Prenumerata miesięczna w zbiorowym abonamencie — 60 gr.

WARSZTAT NARZĘDZI dokonuje przeróbki wo-

PSZCZELARSKICH sku na węzę sztuczną po

PIOTRA ZIEUńSKIEGO

W JEŻEWIE POW. ŚWIECKI

cenie 1,— zł od 1 kg w porze wiosennej, w cza- sie lata — po 1,50 zł.

DRUK:

ZAKŁADY GRAFICZNE

„BIBLIOTEKA POLSKA"

W BYDGOSZCZY

JAGIELLOŃSKA 3

n

SPIS RZECZY.

I. SEKCJA OGÓLNO - ORGANIZACYJNA

Str.

1. Zarząd Okręgu ...■ • • • 5

2. Ilostan członków... 7

II. SEKCJA OCHRONY ZDROWIA 3. Kolonie... » 8

4. Półkolonie...10

5. Domy wypoczynkowe ...12

6. Budowa kolonii nadmorskiej... > ...13

7. Pomoc lekarska...J3 8. Zapomogi lecznicze...J3 III. SEKCJA DOŻYWIANIA I STOŁÓWEK 9. Dożywianie dzieci...r4 10. Stołówki ...!5

IV. SEKCJA SPOŁECZNA 11. Obchody gwiazdkowe . . t »... 15

12. Pomoc w uzyskaniu pracy ...16

13. Fundusz pożyczek doraźnych...16

14. Porady prawne ...:7

15. Stypendia...*7

16. Tanie miejsca letniskowe...J8 17. Zapomogi bezzwrotne ... 18

18. Fundusz Odpraw pośmiertnych 18 19. Ubezpieczenie na życie .... i 23 20. Opieka nad niedorozwiniętymidziećmi . •...24'

21. Opieka nad sierotami ... .’...24

4

V. SEKCJA KULTURALNO-OŚWIATOWA

Str.

22. Przedszkola... 26

23. Wycieczki krajoznawcze ....26

24. Biblioteki...28

25. świetlice ...29

VI. SEKCJA HARCERSKA 26. Drużyny harcerskie...29

27. Kursy harcerskie...34

28. Harcówki... 35

29. Biblioteki...35

30. Obozy...35

31. Udział drużyn w życiu społecznym ... 36

32. Sprawy finansowo-gospodarcze... 37

VII. SEKCJA GOSPODARCZA 33. Pszczelarstwo...37

34. Ogrodnictwo ...38

35. Rybołówstwo ...38

36. Hodowla ...39

VIII. REFERAT ZAKUPÓW I PRZEDSIĘBIORSTW 37. Przedsiębiorstwa „R. K.‘‘... 39

IX. SEKCJA TECHNICZNA 38. Sekcja Techniczna...,... 40

X. SEKCJA PAN 39. Kobiece kursy gospodarcze... 41

XI. SEKCJA FINANSOWA 40. Sekcja Finansowa ... 42

41. Sprawozdania rachunkowe... 44

XII. RÓŻNE 42. Protokół Komisji Rewizyjnej ...50

43. Regulamin Funduszu Odpraw Pośmiertnych ...51

44. Spis członków Zarządów Kół „Rodziny Kolejowej" Okręgu Pomorskiego . . 54

I.

SEKCJA

Zarząd Okręgu.

W dniu 29 czerwca 1938 r. odbyło się w sali nowo wybudowanej stołówki w Gdyni doroczne Walne Zgromadzenie Okręgu Pomorskiego Rodziny Kolejowej. W zgromadzeniu wzięli udział delegaci Kół ,,RK tut. Okręgu, przedstawiciele bratnich organizacyj kolejowych oraz delegat Dyrektora K. P. i delegaci Zarządu Głównego ,,RK“.

Na podstawie uchwały Walnego Zgromadzenia ukonstytuował się Zarząd Okręgu w następującym składzie:

p. Mgr Władysław Batycki p. Inż. Tadeusz Glotz p. Mgr Bernard Kosmowski p. Stanisław Stanowski

Dr Mieczysław Eysymontt Mgr Zygmunt Duszyński

Stanisław Sikorski P-

P- P-

śp. Władysław Konopiński p. Hieronim Wojciechowski p. Stefan Proczkowski p. Czesława Dobrzycka oraz członkowie Zarządu Pp.

i Józef Rogowski.

— Prezes

•— Wiceprezes i Przewodniczący Sekcji Kolonii i Półkolonii

— Sekretarz i Przewodniczący Sekcji Ogólno-organizacyjnej

— Skarbnik i Przewodniczący Sekcji Fi­

nansowej

— Przewodniczący Sekcji Ochrony Zdro­

wia

— Przewodniczący Sekcji Dożywiania i Stołówek

— Przewodniczący Sekcji Społecznej oraz Okręgowego Komitetu Opieki nad Sierotami

— Przewodniczący Sekcji Kult.-Ośw.

— Przewodniczący Sekcji Harcerskiej

— Przewodniczący Sekcji Gospodarczej

— Przewodnicząca Sekcji Pań

Tadeusz Jabłoński, prof. Krynicka Maria

p. Dr Stefan Hański p. Stanisław Pilch p. Guidon Pilarz

Komisja Rewizyjna:

— Przewodniczący

— członek

i >

O

Zastępcy:

p. Mgr Lęcznarowicz Wincenty p. Raszka Jan

Sąd Koleżeński:

p. Dr Juliusz Haraschin — Przewodniczący p. Inż. Kazimierz Kniat — członek

p. Inż. Bronisław Glancer — ,, p. Kazimierz Stabrowski — ,,

W przytoczonym składzie personalnym Zarządu nastąpiły w roku ubiegłym pewne zmiany, a mianowicie:

Z dniem i. XI. 38 r. ustąpiła p. Dobrzycka, a funkcję Przewodniczą­

cej Sekcji Pań objęła p. prof. Krynicka. Z końcem roku ustąpił ze sta­

nowiska członka Zarządu p. inż. Glotz z powodu przeniesienia; funkcję Przewodniczącego Sekcji Kolonii i Półkolonii objął p. mgr Kosmowski, natomiast funkcję sekretarza powierzono p. mgrowi Duszyńskiemu.

W końcu wspomnieć należy o wielkiej stracie, jaką poniósł Zarząd Okręgu przez nagły zgon śp. Władysława Konopińskiego, Przewodniczącego Sekcji Kulturalno-Oświatowej, b. zasłużonego działacza na polu pracy społecznej, a w szczególności nad przedszkolami.

W roku sprawozdawczym odbyło się 7 zebrań Zarządu, w których każdorazowo brało udział przeciętnie 11 członków. Delegaci Zarządu brali dwukrotnie udział w posiedzeniach Rady Głównej Rodziny Kole­

jowej w Warszawie.

Sekretariat Zarządu Okręgu:

W Sekretariacie Zarządu, który jest organem wykonawczym, praco­

wało 5 osób, w tym 2 pracowników kolejowych delegowanych przez Ministerstwo Komunikacji jako referentów oraz 3 osoby opłacane przez Zarząd Okręgu, mianowicie maszynistka, rejestratorka i goniec.

Oprócz tego Zarząd Okręgu zatrudnia księgowego (prac. kol. służby czynnej pracujący w godzinach pozasłużbowych) oraz emeryta kontrolera kasowego, który przeprowadza rewizję kas.

Obsada taka jest niedostateczna, szczególnie wobec silnego rozwoju agend sekcji gospodarczej konieczną i bardzo pożądaną rzeczą byłoby powiększenie składu personalnego sekretariatu o jedno stanowisko refe­

renta spraw gospodarczych.

Dowodem wzmożonej pracy Sekretariatu Zarządu może posłużyć statystyka w porównaniu z rokiem 1937.

nie licząc okólników i pism okólnych.

Rok Otrzymano pism Wysłano

1937 I3OI I4SI

1938 2378 3872

Ilostan

członków

Ilostan członków według poszczególnych Kół z dnia 31. XII. 1938 r.

ilustruje podane poniżej zestawienie:

Ilostan członków

w poszczególnych Kolach według stanu z dnia 31. XII. 1938 r.

L.

P-

Siedziba (nazwa) Koła

Członków zwyczajnych

Członków nadzwyczaj nych

Ogó­ pracow­ łem

ników czyn­

nych

emer.

i ren­

cistów żon i wdów

emer.

i renc. wdów prac.

R. K.

iczłonk.

K.P.W.

I Brodnica... 247 ¹⁰ 11 1 2 — 271

2 Bydgoszcz I (Dw.) . 1.446 ₉ 3 1 2 — 1.461

3 ,, II (Dyr.) . 169 161 210 38 56 3 637

4 „ III (CBR) 217 — 35 — — — 252

5 „ IV (W. Gł.) 1-233 — 18 — — — 1.251

6 Chełmża ... 245 7 15 ^{I 6} — 274

7 Chojnice ... _5S4 22 32 9 7 — 624

8 Czersk... 174 18 12 12 2 —- 218

9 Gdynia... 986 21 8 — 2 — 1.017

IO Gdańsk... 54 — 4 — I — 59

II Grudziądz... 745 ²¹ 3° 3 9 — 808 12 Iłowo... 353 9 O 2 2 — 383

13 Jabłonowo... 216 17 32 2 5 — 272

14 Kartuzy... 178 ⁶ II 2 9 — 206

15 Kowalewo Pom. . . 179 3 2 , — 5 — 189

16 Laskowice... 278 9 12 3 7 — ₃₀₉

17 Nakło n. Not. . . . 281 16 8 I 2 — 308

18 Pruszcz Bag. . . . 126 ₃ 2 — — — ₁₃₁

19 Puck... 181 I I — 2 — 185

20 Sierpc ... ¹²⁸ 2 I — — — 131

21 Smętowo... 178 3 ⁶ — I — 188

22 Tczew ... 1-775 38 83 7 13 — 1.916

23 Toruń I (Dw.) . . 1.162 24 70 9 33 — 1.298

24 Toruń II (Dyr.) . . 738 5 ¹⁰ — I — 754

25 Wejherowo . . . . Członkowie zam. na terenie innych O-

114 5 8 I 15 143

kręgów RK. . . . — 24 7 I 8 — 4°

Ogółem 11.957 434 648 93 190 3 I3-325

2*

8

W porównaniu z rokiem ubiegłym, w którym ogólna liczba członków Okręgu Pomorskiego wynosiła 14.079 głów, stan członków w roku spra­

wozdawczym wykazuje ogólny ubytek 754 głów. Ubytek ten jest pozorny, gdyż powstał on w pierwszym rzędzie z powodu utworzenia nowego Okręgu Rodziny Kolejowej Śląsk—Bałtyk i przejścia do tegoż Okręgu członków Okręgu Pomorskiego skupionych w Kołach Karsznice i Koście­

rzyna — w całości i częściowo w Kołach: Bydgoszcz, Czersk i Kartuzy.

Ponieważ do Okręgu Śląsk—Bałtyk przeszło w ten sposób 1.250 człon­

ków i nie można przeto mówić o ich utracie dla Stowarzyszenia, przeto ilostan członków Rodziny Kolejowej Okręgu Pomorskiego wzrósł w roku sprawozdawczym o 496 osób.

W końcu nadmienić należy, że w roku sprawozdawczym zlikwidowano Zarząd Koła Rodziny Kolejowej Terespol Pom. przez przyłączenie do Koła ,,R.K.“ w Laskowicach. Natomiast utworzono nowe Koło ,,R.K.“

w Sierpcu, w związku z wybudowaniem nowej linir kolejowej.

n.

SEKCJA OCHRONY

Podobnie jak w latach ubiegłych zorganizował Zarząd Okręgu w se­

zonie letnim roku sprawozdawczego kolonie nadmorskie o charakterze klimatyczno-wypoczynkowym z uwzględnieniem wychowania fizycznego.

Dla chłopców urządzono kolonię w Wielkiej Wsi, w wagonach towarowych odpowiednio wyposażonych w urządzenia, natomiast kolonia dla dziew­

cząt mieściła się na Helu w budynku kolejowym. Czas trwania kolonii obejmował dwa okresy, mianowicie: I okres od 25. VI. do 22. VII. i prze­

znaczony był dla dzieci w wieku od 9—12, natomiast II okres od 25. VII.

do 21. VIII dla dzieci w wieku od 12—15 lat.

Dzienny program, na który składały się gry i zabawy, plażowanie, kąpiel, pogadanki i wycieczki, zapewniał jak najdłuższy pobyt na świeżym powietrzu oraz należyty wypoczynek w czasie ciszy poobiedniej i w nocnej porze. Zorganizowano również na zakończenie każdego turnusu wycieczkę statkiem ,,Żeglugi Polskiej“ do Gdyni i Gdańska, która pozostawiła dzie­

ciom wiele miłych wrażeń i wspomnień.

Pewną inowacją był podział kierownictwa pod względem wychowaw­

czym i gospodarczym; mianowicie stronę wychowawczą powierzono wytrawnemu pedagogowi p. prof. Bolesławowi Woźniakowi, natomiast sprawami gospodarczymi zajmował się p. Feliks Zbrożek. Poza tym za­

trudniona była na koloniach odpowiednia liczba personelu wychowawczego (składającego się przeważnie ze studentów studium Wychowania Fizycz­

nego) i personelu gospodarczego w łącznej liczbie 39 osób razem z kie­

rownictwem, z czego przypada ną Wielką Wieś 26 osób, Hel 10 osób, mianowicie:

9

Wielka Wieś Hel

ió wychowawców 1 lekarz

1 kucharz

9 osób personelu kuchennego 3 Stróży 1 buchalter 1 magazynier.

4 wychowawców 1 kucharz

4 osoby personelu kuchennego 1 stróż.

Ogólna ilość dzieci na koloniach nadmorskich wynosiła 894 (co sta­

nowi wzrost o 75 dzieci w porównaniu z r. 1937), w tym 633 chłopców i 231 dziewcząt.

Podane poniżej zestawienie ilustruje podział według Okręgów:

____ Z tego z Okręgu____________________

Ogółem |

było na kolonii(Toruń War­

szawa Radom Wilno Poznań Kato­ wice

Kra­

ków Lwów Śląsk- Bałtyk dziew­

cząt chłop­

ców dz.chł.dz. chł. dz. chł.dz. chł.dz.chł.dz. chł. dz. chi.dz. chł. dz. chł.

I. II3 326 14 54 15 49 11 49 13 32 15 40 16 40 14 33 13 3° 2 3 II. 118 ₃₃₇ 12 48 17 49 13 38 13 4° 15 40 13 4° 17 37 15 38 3 7

Ogółem 231 — 663 = 894.

oraz podział według stanowisk rodziców:

Podział wyżej wymienionych dzieci wedle stanowiska rodziców.

Wdo­

wy Eme­

ryci

Pracownicy czynni; grupa uposażenia: (kateg. płacy) V VI VII VIII IX/i X/2 XI/3 XII/4 XIII/5^{XIV/6 cza}­

sowi pełne sieroty

59 39 5 7 23 75 88 104 121 144 ^{129 82 10 8}

Ogólne koszty kolonii nadmorskich wyniosły 41.752,35 zł. Wspomnia­

ną sumę pokryto:

a) wpływami z opłat rodziców... . . . x-955,—’

b) z dotacji Zarządu Okręgu ,,R. K.“ łącznie z innymi

Okręgami... 39-797,35 ,, Razem:...41-752,35 zi Dzienny koszt wyżywienia dziecka wyniósł 1,23, a koszt utrzymania 1,72 zł.

Oprócz kolonii nadmorskich' dzieci tut. Okręgu wysłano na kolonie zorganizowane przez inne Okręgi,,R. K." w następujących miejscowoś­

ciach: Jastrzębie Zdrój, Węgierska Górka, Aleksandrów Kuj. oraz w obozie wychowania fizycznego w Zalesiu.

Podana poniżej tabela przedstawia ilość dzieci z Okręgu Pomorskiego na poszczególnych koloniach i koszty utrzymania z tym związane:

ZESTAWIENIE

ilości dzieci tut.

które przebywały

koloniach

roku 1938

Tytułem opłat za pobyt jednego dziecka na koloniach pobierano od rodziców kwotę 15,— zł, a w wypadkach wyjątkowego ubóstwa udzielano procentowej zniżki względnie nawet zwalniano całkowicie od opłaty.

Miejscowość _dziew.^Ilość _chłop.^Ilość Razem Czas trwania kolonii

Koszty ogólnezł Hel... 26 — 26 2 okresy

po 28 dni

Wielka Wieś . . . . — 102 102 8-075.54

Jastrzębie Zdrój . . . 12 ^II 23 .. 1.622,90

Węgierska Górka . . ₄₅ 51 96 .. 5.600,50

Aleksandrów Kuj. . . ₂₃ 19 42 .. 2.429,—

Zalesie

Obóz Wychów. Fiz. 23 24 47 2.770,10

Razem . . . 129 207 336 20.498,04

Półkolonie

Ponieważ z kolonii letnich mogło skorzystać zaledwie 336 dzieci tut. Okręgu, co stanowi niewielką liczbę w porównaniu z liczną rzeszą dzieci członków Rodziny Kolejowej, Zarząd Okręgu, podobnie jak w r. 1937 zorganizował w roku sprawozdawczym półkolonie w 7 większych ośrod­

kach pracowników kolejowych: w Bydgoszczy, Chojnicach, Grudzią­

dzu, Iłowie, Pucku, Tczewie i w Toruniu.

Dzienny program zajęć, podobnie jak na koloniach, obejmował gimna­

stykę, gry i zabawy, kąpiel, plażowanie, wycieczki oraz pogadanki.

Ogólna ilość dzieci tut. Okręgu, które spędziły wakacje na półkolo­

niach wynosi 1.301, w tym 27 dzieci najuboższych rodzin bezrobotnych z Iłowa, których koszt utrzymania poniósł Powiatowy Komitet Pomocy

12 13

Dzieciom i Młodzieży w Działdowie (co stanowi wzrost w porównaniu z r. 1937 o 379 dzieci). Kwota ogólna wydatkowana na akcję półkolonii wynosiła 17.866,82 zł. Dzienny koszt utrzymania dziecka łącznie z wy­

datkami administracyjnymi i wyżywieniem wynosił 65 do 69 gr.

Opłata za pobyt dziecka na półkolonii wynosiła zasadniczo 2,-— zł (dobrowolnie płacono do 4,— zł); udzielano również zniżek w wypadkach ubóstwa, a sieroty zwolniono zupełnie od opłaty.

Akcję półkolonii ilustruje zestawienie na str. 11.

Domy wypoczynkowe

W okresie sprawozdawczym wysłano do domów wypoczynkowych w Makowie Podhal., Wiśle i Tatarowie 243 osób na 11—14-dniowy pobyt za opłatą ulgową w wysokości 50 gr dziennie od osoby. Z ogólnej liczby wysłanych osób było 32 pracowników warsztatowych.

Oprócz tego Zarząd Okręgu wysłał 23 osób (pracowników kontrakto­

wych, czasowych, oraz wdowy i sieroty po pracownikach kol.), którzy nie mają prawa do kol. pomocy lekarskiej, pokrywając koszta pobytu z tym związane w ogólnej kwocie 815,50 zł.

Poniższa tabela ilustruje szczegółowymi danymi akcję Zarządu Okręgu w roku sprawozdawczym.

Na

P. K. P.

Dom wypoczynkowy

Ilość

Razem Ilość dni prac. żon ^{dzieci |} emeryt.

Maków Podhal. . 59 38 5 ^{I 103} r-357

Wisła... ₄₅ 16 2 I 64 743

Tatarów... 32 18 3 — 53 696

Razem. . 136 72 10 2 220 2.796

-

Na

Dom ^Ilość

Razem Ilość dni Koszty

wypoczynkowy prac. żon wdów zł

Maków Podhal. . 6 — I 7 98 245.—

Wisła... 8 — ₃ ^II 133 302,50

Tatarów... ₄ — I 5 64 160,—

Razem. 18 — _{5 23} 295 707.50

Inne wydatki 108,—

Razem 815.50

Budowa

kolonii

W roku sprawozdawczym ukończono opracowywanie ogólnego pro­

jektu budowy kolonii nadmorskiej na terenach w Jastarni Borze i uzgod­

niono ten projekt z Zarządem Głównym. W pierwszym etapie ma być wybudowana kolonia dla dzieci na 384 miejsc na terenach położonych między torem kolejowym a zatoką, kosztem około 500.000 zł.

W roku sprawozdawczym nie zdołano rozpocząć budowy z powodu przewlekania się uzgodnienia między zainteresowanymi władzami ogólnego planu zabudowy terenu w Jastarni Borze; postępowanie to znajduje się obecnie w stadium końcowym i mamy pełną nadzieję, że w bieżącym roku przystąpimy już do budowy kolonii.

Pomoc

Akcją pomocy lekarskiej objęto w roku sprawozdawczym najbied­

niejszych członków Rodziny Kolejowej nie posiadających prawa do kolejo­

wej pomocy lekarskiej, tzn. emerytów, rencistów, wdowy i sieroty po prac, kol., których renta względnie zaopatrzenie nie przekracza kwoty 150, — zł miesięcznie.

W zakres pomocy wchodziło udzielenie bezpłatnych porad lekarskich przez lekarzy kolejowych w przychodniach, albo w domu chorego za opłatą 3,— zł oraz częściowe pokrycie kosztów szpitalnych w wypadkach szczególnego ubóstwa.

Odnośnie środków koniecznych, to na podstawie wystawionych kart porady apteki na terenie Okręgu Pom. wydawały lekarstwa z 25 % zniżką (specyfiki 10% zniżki).

Poza tym w roku sprawozdawczym przekazano na leczenie do szpi­

tala św. Floriana w Bydgoszczy na podstawie umowy 13 osób (wdów i rencistów) oraz 1 osobę do Sanatorium we Włodawie.

Podział wydatków na pomoc lekarską przedstawia się następująco:

1. na udzielenie porad w domu chorego... 81,— zł 2. na leczenie szpitalne i sanatoryjne... 3T6, >>

3. na lekarstwa . . ... I5T>87 >>

a ogółem wydatkowano kwotę... 548,87 zł Zapomogi

lecznicze

Odnośnie akcji zapomóg na pokrycie kosztów leczenia w roku spra­

wozdawczym udzielono 58 członkom Rodziny Kolejowej przeciętnie od 15,— zł do 30,— zł na kwotę ogólną 1.388,— zł.

Zapomogi udzielano jedynie w wyjątkowych wypadkach zasługu­

jących na uwzględnienie jak np. dłuższa choroba lub konieczność pokrycia 3

i $ % kosztów pobytu w szpitalach za członka, który otrzymuje bardzo niskie uposażenie itp.

Jeżeli chodzi o sposób udzielania zapomóg, to dokonywały tego ko­

misje w granicach przydzielonego kredytu, w wypadkach zaś konieczności przyjścia z natychmiastową pomocą osobie obłożnie chorej odstępowano od tego sposobu i udzielano zapomogi doraźnej.

Ogółem wydatkowano na pomoc lekarską i zapomogi lecznicze kwotę zł 1.936,87.

III.

DOŻYWIANIA

dzieci

Akcja dożywiania dzieci w roku sprawozdawczym rozwijała się po­

myślnie w trzech ośrodkach: Bydgoszcz, Tczew oraz Iłowo; akcja ta obejmowała sieroty oraz dzieci najbiedniejszych członków Rodziny Kole­

jowej i trwała przez okres 6 miesięcy od listopada do kwietnia.

W dożywialniach prowadzonych przez Zarządy Rodziny Kolejowej przy pomocy Sekcji Pań wydawano jednodaniowe posiłki, np. zupa jarzy­

nowa, grochówka z wkładką, kapuśniak, rosół, fasola, gulasz, ryż, krupnik itp.

W roku sprawozdawczym wydatkowano na akcję dożywiania dzieci 9.267,14 zł i wydano 42.287 posiłków; przeciętny koszt jednego posiłku wynosił 21,9 gr łącznie już z kosztami administracyjnymi i wydatkami

na utrzymanie, inwestycje, remont lokali.

Szczegóły akcji dożywiania dzieci w poszczególnych ośrodkach ilustruje podana poniżej tabela:

Nazwa ośrodka dożywialni

Liczba dożyw, dzieci

Ilość wydanych

posiłków

Ogólny koszt dożywiania

Przeciętny koszt 1 posiłku

Ilość piat, personelu

Bydgoszcz . . . . I.III 25.871 5-787.22 22,37 gr ₃ Tczew... 476 11.722 2.403,61 20,5 „ 2

Iłowo... 224 4-694 1.016,31 21,6 ,, 2

Razem. . 1.811 42.287 9.267,14 _{21,9 gr 7}

Poza tym udzielono subwencji w kwocie 60,—• zł Zarządowi Koła ,,RK“ w Kartuzach na dożywianie dzieci.

Projekt Zarządu Okręgu utworzenia dożywialni w Toruniu i w Gdyni nie został zrealizowany na razie z uwagi na brak odpowiednich lokali.

Stołówki

Akcja stołówek nie przyjęła się na terenie tut. Okręgu, jedynie stołówka w Gdyni miała widoki powodzenia zwłaszcza w okresie letnim, z uwagi na liczne wycieczki. Ponieważ stołówka w Gdyni została otwarta dopiero dnia 1. VII. 1938 r., więc sprawozdanie z działalności obejmuje czasokres 7s roku.

W tym to czasokresie wydano 9.365 posiłków. Jeżeli chodzi o ro­

dzaje posiłków, to wydawano obiady dwudaniowe w cenie 60 gr, zupy treściwe z chlebem w cenie 15 gr, kolacje 40 gr oraz śniadania na za­

mówienie w cenie od 30—60 groszy. Płatny personel w stołówce wynosił trzy osoby, mianowicie: kucharka, pomocnica i kasjerka. Ogólna kwota wydatkowana w roku sprawozdawczym wynosi 6.165,60 zł.

IV.

Dorocznym zwyczajem lat ubiegłych Zarząd Okręgu zorganizował z okazji świąt Bożego Narodzenia w 1938 r. tradycyjną gwiazdkę dla wdów, sierot i najbiedniejszych pracowników oraz ich dzieci.

Obchody gwiazdkowe odbyły się w 24 Kołach RK. w formie bardzo uroczystej; w salach gustownie udekorowanych przy ślicznie ubranych choinkach zebrali się starsi i młodzież. Na program obchodów złożyły się przemówienia okolicznościowe prezesów Kół, deklamacje, śpiewy i obrazki sceniczne w wykonaniu dzieci przedszkoli oraz występy chórów i orkiestr K. P.W. Obchody gwiazdkowe zaszczycili swą obecnością przedstawiciele władz, duchowieństwa oraz instytucyj społecznych.

Jeżeli chodzi o stronę finansową, to ogólna kwota zebrana na obchody gwiazdkowe wyniosła 9.136,76 zł, na którą złożyły się:

dotacja Zarządu Okręgu ... 7.130,— zł, dochody ze składek oraz imprez wszystkich Kół . . . 1.386,76 ,, poza tym K. P.W. ofiarowało... 520,— ,, oraz Związki Zawodowe... 100,— ,, Z powyższej kwoty wydatkowano:

na upominki praktyczne... 5.003,68 zł na żywność... . 2.205,37 ,, na zapomogi... 1.106,35 ,, i na słodycze... 821,36 ,, Ogólna ilość obdarzonych wynosi 4.262 osób, z czego przypada na:

dzieci pracowników... 3116 osób wdowy ... 846 ,, sieroty... 184 ,, najbiedniejszych prac... 116 ,,

3*

— 16

Pomoc

uzyskaniu pracy

Rozwijając akcję zmierzającą do poprawy bytu materialnego sierot, wdów oraz bezrobotnych dzieci członków R. K. zwrócił się Zarząd Okręgu za pośrednictwem Zarządu Głównego do Ministerstwa Komunikacji z wnioskiem należycie uzasadnionym o przyjmowanie do służby na P* K. P.

w pierwszym rzędzie sierot po pracownikach kolejowych oraz bezro­

botnych dzieci prac. kol. W rezultacie Min. Kom. wyraziło zasadniczo zgodę na wspomniany wniosek i poleciło Dyrekcjom przy rozpatrywaniu podań brać pod uwagę przede wszystkim podania opiniowane przez Zarządy Okręgów i uwzględniać je w granicach istniejących możliwości, jednakże pod warunkiem, że kandydaci będą odpowiadać ściśle ogólnym

wymogom, stawianym im przy przyjęciu.

W roku sprawozdawczym wpłynęło do Zarządu Okręgu ioi wniosków o udzielenie zatrudnienia na P. K. P., które po zaopiniowaniu przesłano

do rozpatrzenia Dyrekcji. . . .

Ze względu na okoliczność, że Dyrekcja me zawiadomiła dotąd Zarządu Okręgu o wynikach załatwienia poszczególnych wniosków, Zarząd nie ma możności ogłoszenia ilości pozytywnie załatwionych wniosków.

Fundusz pożyczek

doraźnych

Pomoc kredytowa w formie pożyczek doraźnych (chwilówek) obej­

muje z każdym rokiem coraz większą ilość członków R. K. W roku spra- wozdawczym udzielono w Okręgu Pomorskim 20.123 członkom pożyczek w ogólnej kwocie 449.320,22 zł. W porównaniu z rokiem 1937 zwiększyła się ilość osób korzystających z pożyczek o 1.5x3 głów i kwotę 50.763,77 zł.

Z opłat manipulacyjnych osiągnięto w roku sprawozdawczym kwotę 2.678, 79 zł i przekazano ją na zwiększenie funduszu pożyczkowego.

Oprócz pożyczek doraźnych udzielanych do kwoty maksimum 40, — zł, zatwierdził jeszcze w 80 wypadkach udzielenie przez Zarządy Kół po­

życzek większych, ponad 4°>'— zł, lecz z braku odpowiednich kredytów tylko w wypadkach bezwzględnie zasługujących na uwzględnienie. Po­

życzki te wypłacały Zarządy Kół z fuduszu pożyczek doraźnych.

Akcję udzielania pożyczek w wysokości ponad 40,— zł zamierzał Zarząd Okręgu rozszerzyć jeszcze przez utworzenie specjalnego funduszu.

Z uwagi jednak na brak rezerwowych kredytów na ten cel powstała koncepcja utworzenia takiego funduszu przez zmniejszenie o 50% dotych­

czasowego funduszu pożyczek doraźnych, znajdującego się w posiadaniu Zarządów Kół. W tym celu wydano ankietę do wszystkich Kół Okręgu Pomorskiego. Odpowiedzi na nią jednakże wypadły w przytłaczającej większości negatywnie, gdyż Zarządy Kół w żadnym wypadku nie zgo­

dziły się na zmniejszenie kredytów na pożyczki doraźne. Wobec powyż­

szego projekt ten upadł i pozostał nadal dotychczasowy system zatwier-

— 17 —

dzania przez Zarząd Okręgu pożyczek długoterminowych tylko w nadzwy­

czajnych wypadkach, przy czym wypłata musi nastąpić z funduszów po­

życzek doraźnych Kół.

Porady

prawne

Referat prawny, prowadzony w ciągu roku sprawozdawczego przez p. Janickiego Władysława, udzielił 75 ustnych oraz 64 pisemnych porad z zakresu prawa cywilnego i administracyjnego członkom Rodziny Ko­

lejowej tudzież z zakresu spraw podatkowych, stemplowych itd., wy­

nikłych z działalności Zarządu Okręgu i Kół.

Do zakresu działalności referatu należało również sprawdzanie umów o pracę z personelem przyjmowanym przez Biura i instytucje Rodziny Kolejowej pod względem formalno-prawnym.

Stypendia

Z funduszu stypendialnego Zarząd Okręgu w roku sprawozdawczym udzielił 28 stypendiów zwrotnych słuchaczom wyższych uczelni i uczniom średnich szkół zawodowych na sumę 5.157,20 zł.

Wśród stypendystów jest 9 półsierot, które bez pomocy finansowej Rodziny Kolejowej nie mogłyby w ogóle studiować na wyższych uczelniach.

Podział stypendystów według fakultetów przedstawia się następu­

jąco: medycyna 2, prawo 4, akademia handlowa 3, teologia 2, politechnika 5, pedagogika 3, reszta inne fakultety jak chemia, geografia, leśnictwo itp.

Bilans 4-letniej działalności funduszu stypendialnego, tzn. od roku T934/35 do roku 1937/38, przedstawia się bardzo dodatnio; w tym czaso­

kresie wyższe studia ukończyło: 4 lekarzy, 4 prawników, 1 ekonomista, 1 inżynier, 2 muzyków, 2 nauczycieli oraz 5 ukończyło średnie szkoły zawodowe. Powyższa liczba 15 akademików z ukończonymi studiami oraz 5 z ukończoną szkołą zawodową ilustruje wymownie, że inicjatywa pomocy finansowej biednej młodzieży studiującej była bardzo zdrowa i ogromnie pożyteczna.

Z uwagi na małe fundusze nie można było uwzględnić wszystkich podań o stypendia, które bezwzględnie na to zasługiwały. Wobec po­

wyższego z rokiem 1938/39 wprowadzono pewną zmianę, mianowicie cały fundusz stypendialny przeznaczono wyłącznie dla studentów wyż­

szych uczelni.

Akcję udzielania stypendiów na szerszą skalę będzie można podjąć z chwilą, gdy fundusz stypendialny, oprócz corocznej dotacji Zarządu Okręgu, zacznie powiększać się o zwroty stypendiów od byłych stypen­

dystów ,,R. K.“.

Oprócz akcji stypendialnej Zarząd Okręgu udzielił subwencji „To­

warzystwu Pomocy Naukowej dla Dziewcząt Polskich — Oddział w Byd-

»łunncu

goszczy“ w kwocie 40,— zł, które opiekowało się również córkami pra­

cowników kolejowych.

Tanie

Zarząd Okręgu w roku sprawozdawczym w dalszym ciągu konty­

nuował akcję wyszukiwania tanich i zdrowych miejscowości letniskowych, w których członkowie R. K. razem z swymi rodzinami mogliby spędzić kilkutygodniowy urlop. Dowodem pomyślnego rozwoju akcji jest wzrost liczby członków, którzy wyjechali w r. 1938 do wskazanych im miejsco­

wości letniskowych.

Cel wspomnianej akcji jest podwójny:

1. przede wszystkim umożliwienie jak najszerszym masom pracow­

ników spokojnego i zdrowego wypoczynku oraz

2. zapoznania członków Rodziny Kolejowej z innymi dzielnicami kraju, szczególnie z ich zabytkami, osobliwościami oraz miejsco-

oraz północno- i południowo-wschodnie.

Zapomogi bezzwrotne

Do agend najbardziej: ruchliwych i żywotnych Sekcji Społecznej Rodziny Kolejowej należy doraźna pomoc materialna udzielana wdowom i sierotom oraz w wyjątkowych wypadkach także najbiedniejszym' pra­

cownikom służby czynnej w formie „bezzwrotnych zapomóg“.

W okresie sprawozdawczym wpłynęło 899 wniosków (w r. 1937 wniosków 904), z czego uwzględniono 615 wniosków, tj. 65% (o i21/2%

więcej niż w r. 1937), w tym 314 wniosków wdów i sierot, a 301 prac. kol.

służby czynnej na ogólną kwotę 8.490,10 zł.

Ponadto udzielono w kilku specjalnie uzasadnionych wypadkach jednorazowe zapomogi bezzwrotne dzieciom prac. kol. na częściowe

pokrycie opłat szkolnych w kwocie 480,— zł.

W końcu nadmienić należy, że Zarząd Koła Gdynia wypłacił zapo­

mogi bezzwrotne swym członkom z własnych funduszów, uzyskanych ze składek dobrowolnych czy też z imprez w kwocie 728,50 zł.

Reasumując działalność za rok sprawozdawczy, to ogólny wynik wypłaconych zapomóg bezzwrotnych zamyka się kwotą 9.698,60 zł (a więc o 650,— zł więcej niż w r. 1937).

Fundusz

Odpraw Pośmiertnych

Jakkolwiek Fundusz Odpraw Pośmiertnych należy do najmłod­

szych agend Sekcji Społecznej, gdyż istnieje zaledwie jeden rok, to jednak może poszczycić się już bardzo dobrymi wynikami. Tymczasowy „Regu­

lamin“ z pewnymi zmianami został zatwierdzony uchwałą Walnego Zgromadzenia Rodziny Kolejowej w Gdyni. Obowiązujący obecnie Regulamin dołącza się jako załącznik do niniejszego sprawozdania. Wy­

kazany w wykonaniu preliminarza Fundusz Odpraw Pośmiertnych wynosił w roku sprawozdawczym 15.702,— zł, na który złożyły się prze­

lewy po 10 gr od każdego członka miesięcznie. Prawo do pośmiertnego wynika z członkostwa i z tytułu tego nie pobiera się żadnych opłat do­

datkowych.

Myśl utworzenia takiego funduszu okazała się w praktyce bardzo zdrowa i ogromnie pożyteczna, czego najlepszym dowodem jest fakt, że do dnia 30. IV. 38 r. wypłacono pośmiertne 32 osobom w kwocie 2.650 zł (co zostało już umieszczone w sprawozdaniu za rok 1937). Obecnie podajemy jako załącznik do sprawozdania pełną listę osób, z powodu zgonu których dokonano wypłatę pośmiertnego; lista ta obejmuje 140 nazwisk na kwotę zł 11.150,-—. Wydatki administracyjne wynosiły zł 113.20, resztę zaś w wysokości zł 4.438,80 ulokowano jako rezerwę w Banku Związku Spółek Zarobkowych.

ZESTAWIENIE

wypłaconych

Nr

P- Nazwisko i imię Charakter

służbowy Nazwa Koła Wysokość odprawy

I Jankiewicz Marianna żona hamulcowego Toruń Główny 5°,— zł

2 Łazarski Franciszek prac, stały Grudziądz IOO,— ,,

3 Folborski Piotr Paweł prac, stały Bydgoszcz I IOO,— „

4 Ignatowski Mikołaj prac, stały Toruń I. 100,— ,,

5 Dorszewski Marian st. asystent Toruń I. 100,— ,,

6 Dumiński Jan prac, stały Iłowo , IOO,— ,,

7 Zielke Franciszek prac, stały Tczew IOO,— ,,

8 Inż. Gliszczyński Józef st. kontr, mech. Toruń II 100,— ,, 9 MatuszewskaWładysł. żonaprac, stałego Kowalewo 50 — ..

IO Baag Paweł prac, stały Tczew 100,— ,,

II Rajkowska Anna żonaprac, stałego Tczew 50.— ..

12 Sadowski Adam emeryt, kond. Toruń I IOO,— ,,

13 Kreft Mikołaj kond. II kl. Kowalewo IOO,— ,,

14 Welke Franciszek prac, stały Bydgoszcz IV IOO,— ,,

15 Lassa Franciszek prac, stały Bydgoszcz IV IOO,— ,,_

16 Podobińska Leokadia prac, stały Toruń I 50— ..

do przeniesienia i 400,— zł

— 20 —

Nr

P- Nazwisko i imę Charakter

służbowy Nazwa Koła Wysokość odprawy

z przeniesienia 1 400,—■zł

17 Dr Majkowski Aleks. lekarz rej. Kartuzy IOO,— ,,

18 Mausolf Leokadia żona prac, stałego Toruń I 50,— „

19 Kirschenstein Marta żona asystenta Chojnice 50,—

20 Domagalski Józef prac, stały Tczew 100,— ,,

21 Kalamarski Jan emeryt Chełmża IOO,— „

22 Kobus Bolesław st. mag. Chojnice IOO,— ,,

23 Moldzyński Czesław mąż prac. czas. Toruń II. 50.— ..

24 Brylowski Klemens prac. czas. Kartuzy IOO,— ,,

25 Krysiak Stanisław prac, stały Bydgoszcz I IOO,— ,, 26 Siuda Anna żonamasz. II kl. Bydgoszcz I _50.— ..

27 Wojewódzka Helena żonaprac, stałego Bydgoszcz IV 50,— „ 28 Maradzińska Teresa żona prac, stałego Bydgoszcz I _50.— ..

29 Pipka Jan em. adiunkt Chojnice 100,— ,,

30 Hirsch Brunon em. konduktor Kartuzy 100,— ,,

31 ^Janeczek Marta żona dróżnika Gdynia 50.— ..

32 Michalak Feliks prac, stały Gdynia 100,— ,, 33 Berliński Alojzy prac, stały Gdań: k 50,— „

34 Szumyn Marta żonaprac, stałego Toruń I 50,—,,,

35 Nowak Władysław kond. I. kl. Bydgc szcz I IOO,— „

36 Kupper Elżbieta żona prac, stałego Chojnice 50,— „

37 Szwajkowski Feliks kier. poc. Bydgoszcz I IOO,— ,, 38 Perlik Maria żona masz. II. kl. Bydgoszcz I 50 — »

39 Modrzyński Konstanty prac, stały Toruń I IOO,— „

40 Frommholc Franciszka żonakier. poc. Toruń I 50.— ..

4i Ciskał Zofia żonahamulcowego Toruń I 50,— „ 42 Pruska Bronisława żona prac, stałego Smętowo _50.—..

43 Grzonkowska Antonina żonakond. II. kl. Iłowo _5°.— ..

44 Hinc Helena żona st. ustawiacza Tczew 50,— „

45 Podjaski Jan prac, stały Tczew 100,— ,,

46 Kamińska Helena żona prac, stałego Bydgoszcz IV 50,— „

47 Czerwiński Stanisław prac, stały IOO,— ,,

48 Kowalska Stefania żona adiunkta Toruń II 50.—

49 Kaiser Michał zwrotniczy Chojnice 100,— „

50 Skierka Paulina żona prac, stałego Tczew _50.— ..

51 ^Olejniczak Franc. żona masz. II. kl. Toruń I 50— >.

doprzeniesienia 3 900,—zł

21

Nr

P- Nazwisko i imię Charakter

służbowy Nazwa Koła Wysokość odprawy

z przeniesienia 3.900,— zł

52 Stepczyńska Joanna żonamasz. II kl. Chełmża 50— ..

53 Krezymon Władysław prac, stały Iłowo IOO,— ,,

54 Cybulski Benedykt em. kier. poc. Toruń I 100,— ,,

55 Olszewska Helena żona prac,stałego Iłowo 50.— ..

56 Gęsicki Władysław prac, stały Toruń I 100,— ,,

57 Kortus Maria żonaprac, stałego Bydgoszcz I _50.— ..

58 Kaniecka Eleonora żonamont. syg. Kowalewo 50,— „

59 Juśkowiak Jan konduktor Toruń I 100,— ,,

60 Rosińska Marta żona prac, stałego Toruń I 50—

61 Tycner Włodzimierz prac, stały Jabłonowo IOO,— ,,

62 Zimmer Paweł em. masz. Grudziądz IOO,— „

63 Rytlewski Paweł prac, stały Laskowice IOO,— ,, 64 Kempińska Maria żona prac, stałego Iłowo _50.— ..

65 Chojnowska Joanna żona masz.mot. Grudziądz 50— >.

66 Melkowska Pelagia żona prac, stałego Grudziądz 50,— „ 67 Rybak Maria żona prac, stałego Bydgoszcz IV 50,— ,,

68 Stolz Maria żona prac, stałego Tczew ₅₀ — >.

69 Tomczak Mieczysław prac, stały Bydgoszcz I IOO,— ,, 7° Smarz Franciszek prac, stały Laskowice IOO,— ,, 7i Szyczewski Cyryl st. stacyjny Toruń I IOO,— ,, 72 Witkowska Antonina żona emeryta Gdynia 50— ..

73 Muza Tadeusz kancel. II kl. Gdynia IOO,— ,,

74 Jaskólski Leon kond. poc. Pruszcz Bag. IOO,— ,,

75 Wudarska Leokadia żona prac, stałego Toruń II 50,— „

76 Żołądek Marcin prac, stały Gdynia IOO,— ,,

77 Roszak Maria żonaprac, stałego Tczew 50,— ,,

78 Szypliński Jan prac, stały Brodnica IOO,— ,,

79 Czerniewska Rozalia żona prac, stałego Tczew _{50— ..}

80 Smoczyński Franciszek masz. II kl. Bydgoszcz I IOO,— ,,

81 Meller Władysław hamulcowy Bydgoszcz I IOO,— ,,

82 Sznypkowska Anna żona prac, stałego Tczew _50.— „

83 Romantowski Alfons prac, stały Brodnica 50 —

84 Kowalski Jan prac, stały Bydgoszcz I 100,— ,,

85 Trajkowski Paweł prac, stały Bydgoszcz I IOO,— ,,

86 Philipp Anna żona prac, stałego Tczew 50,— ,,

• do przeniesienia 6550,— zł