W piątek Żydzi obchodzili Szabat - Bolesław Kotlik - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

BOLESŁAW KOTLIK

ur. 1925; Goraj

Miejsce i czas wydarzeń Goraj, II wojna światowa

Słowa kluczowe Żydzi, Szabat, Goraj, "prostokąt żydowski", dyscyplina religijna, sklepy żydowskie, judaizm

W piątek Żydzi obchodzili Szabat

W piątek oni [Żydzi] zasiadali do swojego święta. Chodził Żyd po rynku i stukał. Jak zastukał w okiennice okna to dyscyplina religijna była niesamowita. Tam nie było żadnych spraw, żadnego handlu, żadnej sprzedaży. Nawet pieniądze jakbyś [dawał], to ci kazał wziąć, zabrać sobie to. Towaru on ci nie podał, tylko idź sobie weź.

Wziąłeś to jutro mi zapłacisz. Żyd obchodził dookoła wszystkie domy, w Goraju

„prostokąt żydowski” i stukał w te okiennice. To wystarczyło, aby ekspedientka, przeważnie Żydówka zamykała drzwi, założyła drzwi na klucz i mówiła: „Obsłużyła was tylko tyle i więcej nie”. Żebyś prosił ona cię już nie wpuściła i nie obsłużyła. To jest dyscyplina religijna. Wyszliśmy ze sklepu, ona zamknęła drzwi. Mogłeś stukać, ale dla nich już było święto. A gdybyś zachorował i przyszedł po lekarstwo do apteki z receptą to pokazał go, mogłeś sobie wziąć, bo ci nie podał. Płaciło się następnego dnia.

W czasie szabatu Żydzi] nie wpuszczali do domu. Rodzina się zbierała i odbywały się rodzinne ich ceremoniały.

Data i miejsce nagrania 2011-10-06, Goraj

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski, Piotr Lasota

Transkrypcja Justyna Lasota

Redakcja Justyna Lasota