Z E S Z Y T Y N A U K O W E P O L I T E C H N I K I Ś L Ą S K I E J
25 M echanika 7 1960
Prof. H ubert Forestier
(U n iw ersy tet w Strasburgu)
W PŁYW ZAADSORBOW ANYCH GAZÓW NA W ŁASNOŚCI M ECHANICZNE I NA REK RY STA LIZA CJĘ M ETALI I SZK IEŁ*)
(S treszczen ie refera tu w y g ło szo n eg o w języ k u fran cu sk im )
W iele fizycznych, fizykochem icznych a także m echanicznych w łas
ności ciał stały ch zależy od w łasności ich pow ierzchni. S tru k tu ra i za
chow anie się pow ierzchni i cienkich w a rstw pow ierzchniow ych zasługują w1 zw iązku z tym na szczególną uw agę. K ażde zjaw isko zdolne do zm iany sta n u pow ierzchni może bow iem pozwolić na pogłębienie naszych w iado
m ości w tej dziedzinie.
M niej w ięcej przed 15 la ty stw ierdzono, że zaadsorbow ane gazy p rz y spieszają p rzebieg rea k c ji m iędzy su b stan cjam i stałym i. Spostrzeżenie to skłoniło do system atycznego przeb ad an ia w pływ u fizycznej adsorpcji ga
zów na w łasności fizyczne i fizykochem iczne, oraz m echaniczne. Można było w ten sposób w y k ry ć obniżenie te m p e ra tu r p rzem ian polim orficz- nych w su b stancjach sproszkow anych. Gazy te sp rz y ja ją rów nież spieka
niu. N ajnow sze prace W tej dziedzinie dotyczą re k ry sta liz a c ji m etali zgniecionych, k ry sta liz ac ji szkieł, w ytrzym ałości na rozciąganie i w spół
czynnika sprężystości przy sk ręcan iu d ru tó w i w łókien szklanych.
B adaniom poddano cynk, m iedź i srebro. Po zgniocie p róbki były izoterm icznie ogrzew ane do różnych te m p e ra tu r w obecności określonych m ieszanin gazowych. M ierzono czas p o trzeb n y do osiągnięcia określonego stopnia rek ry sta liz a c ji (ukazanie się pierw szych skupionych śladów d y fra k c y jn y c h na kliszach rentgenow skich). Dośw iadczenia w ykazały, że przy zachow aniu stałego stopnia zgniotu czas ogrzew ania jest reg u larn ie rosnącą fu n k cją absolutn ej te m p e ra tu ry sk rap lan ia gazu, w obecności którego odbyw a się ogrzew anie. E fekt s ta je się ty m w iększy, im tem pe
ra tu ra , w k tó rej odbyw a się ogrzew anie, je s t niższa. Podobne w yniki o trzym ano w przy p ad k u k ry sta liz ac ji n iek tó ry ch gatunków szkła oraz bezpostaciow ego selenu.
*) R efera t w y g ło szo n y w d n iu 26. 9. 1960 r. w K ated rze M eta lo zn a w stw a Pol.
Sl. z o k a zji w iz y ty Prof. H. F o restiera w P o lsce.
48 Pro f. H u b e r t F o rćstier
B adania w ytrzym ałości na rozciąganie cienkich d ru tó w (Pt. Au, Ag, Cu, Fe, W, Ta) i w łókien szklanych w ykazały, że adsorpcja fizyczna po
w oduje zm niejszenie w ytrzym ałości w stosunku do w artości obserw ow a
nych w próżni. W pływ jest ty m większy, im silniej dany gaz je^t adsor- bow any.
Podobne badania w y kazały spadek w spółczynnika sprężystości róż
nych ciał stały ch przy skręcaniu.
Zaobserw ow ane efek ty p rzy p isu je się zm niejszeniu energii w iązania atom ów w pow ierzchniow ej w arstw ie kry ształó w tzn. obniżeniu pow ierz
chniow ej energii ciał stałych pod w pływ em adsorpcji.
