J.W. Rosłon
"Exegese des Alten Testaments :
Leitfaden der Methodik : ein
Arbeitsbuch für Proseminare,
Seminare und Vorlesungen",
Hermann Barth, Odil Hannes Steck,
Neukirchen-Vluyn 1978 : [recenzja]
Studia Theologica Varsaviensia 20/1, 306-307
3 0 6 J. W. ROSŁON [ 2 1
H e r m a n n B a r t h , O d i l H a n n e s S t e c k ; Exege-
se des A lten Testam ents. Leitfaden der M ethodik. Ein Ar~
beitsbucH jü r Proseminare, Sem inare und Vorlesungen. 8.,
neulbeambeitete Auflage, N eukirchen—Vluyn 1978 Neulkirche*
n e r V erlag 8° ss. X III, 145.
Każda gałąź w iedzy pracuje, rozwija się i osiąga ooraz lepsze w y n ik i dzięki w ynajdyw aniu, rozwijaniu, ulepszaniu i w łaściw em u za stosow aniu odpowiednich m etod badaw czych i produkcyjnych. Przygo tow ując ogólnie studentów do pracy w dziedzinie biblijnej, podaje się im już w e W prowadzeniach czy W stępach do Pism a św. h istorię egzegezy, opisuje się różne m etody badań biblijnych, ale zazw yczaj b yw a to czynione z konieczności raczej dość ogólnie i teoretycznie- W naszym polskim W stępie ogóln ym do Pisma świętego (Pallottinum 1973) próbowaliśm y z ks. J. Łachem dać' bardziej praktyczne w skazów k i i podać przykłady przeprowadzania badań najw ażniejszym i m eto dam i egzegezy krytycznej, ale zostało to usunięte, aby nie rozsadzać ram całego tomu, bo wciąż dław im y się brakiem m iejsca i m usim y do stosow ać treść do ilości przeznaczonych odgórnie stroniczek. Nie wiem,, jak będzie sprawa w yglądała w drugim przygotowywanym w ydaniur bo już nie biorę w tym udziału, ale tęskniąc w ciąż za praktycznym przew odnikiem dla studiujących i dla w ykładow ców , którym m ożna posłużyć się na proseminariach, sem inariach i przy innych okazjach,, gdy przeprowadzać trzeba egzegezę, czymś jak Henryka Zim m erm an- na: M etody h istoryczn okrytyczne w N o w y m Testam en cie, czymś ob szerniejszym niż, zasadniczo też N ow y Testament, m ającym na u w a dze przew odnikiem wydanym przez ks. Kazimierza Romaniuka, ch ciał bym , dopóki nie w ypracujem y w łasnej pozycji, zwrócić uwagę na pu blikację Bartha i Stecka, która w ciągu siedmiu lat doczekała s ię ośm iu w ydań wciąż udoskonalanych i rozszerzanych oraz unow ocześ nianych. Dziełko n iew ielkie, a jakże bogate w inform acje i pożyte czne.
Po ogólriym naszkicow aniu m etodologii pracy egzegety nad tek stem biblijnym i zapoznaniu z ogólną literaturą potrzebną w tej pra cy i to .nie w yłącznie niem iecką, ale o zasięgu ogólnośw iatowym , a w ięc przydatną również dla polskiego studenta przygotowującego pra cę dyplom ow ą (pomoce bibliograficzne, tek sty i ich przekłady, lek sy kony, gram atyki, konkordancje, zarysy w iedzy biblijnej, w prow adze nia biblijne, herm eneutyka i m etody egzegetyczne, realia biblijne, ar cheologia i geografia biblijna, dzieje i życie społeczne Izraela, środow i sko starożytne, pojęcia egzegetyczne, teologia starotestam entow a, ko m entarze w ażniejsze do ST, oraz technika pracy naukowej), n astęp u je
1 3 ] R E C E N Z JE 3 0 7
w drugiej części gruntow ne om ów ienie poszczególnych metod (kryty ka tekstu, krytyka literacka, zagadnienia historii przekazywania tek stu, historii redakcji, historii form, dziejów tradycji, krytyka history czna, reinterpretacje tekstu w dziejach i określenie sensu historycz nego, by w reszcie w cz. IV przedstaw ić na konkretnym przykładzie z Rdz 28, 10—22, jak om ówione badania egzegetyczne się w arsztatow o przeprowadza. Do każdej m etody podana jest osobno literatura u- w zględniająca w prowadzenie, zasady i ogólny pogląd, m ożliw ości dal szego rozwoju i pozycje krytyczne przeciwne oraz przeprowadzanie na przykładach w już opublikowanych pracach, a niekiedy także hi storia badań tą metodą przeprowadzanych. C zytelnik jest dokładnie pouczony w każdym wypadku czego ma się spodziewać po danej m e todzie egzegetycznej, jak się do niej zabierać, jakie poszczególne kroki w niej czynić, do jakich w yników można dojść i w reszcie, jak osią gnięte w yniki krytycznie oceniać. W dodatku podano jeszcze dalszą literaturę, gdzie można sobie znaleźć inne przykłady wzorowego opra cow ania jakiegoś konkretnego tekstu metodą egzegetyczną przez zna nych biblistów , egzegetów renom owanych.
Przestudiow anie tego podręcznika może wyrobić zm ysł podejśoia ' naukowego i praw idłow ego zastosowania w egzegezie w łaściw ego w ar sztatu nawet do trudnych m iejsc biblijnych.
J. W. Rosłon
R. T. F r a n c e , A Bibliographical Guide to N ew Testam ent
Research. Edited by..., W arden, Tynidaie House, Cambridge 1979
JSO T P ress 8° ss. 56.
Cienki zeszyt w żółtej kartonow ej okładce z charakterystycznym dla w ydaw n ictw a Journal for the Study of the Old Testam ent, U niver- sytetu w Sch effield z lw em Judy na starożytnej pieczęci hebrajskiej z napisem l ’Szem a’ebed Jorob’am (zob. D. Diriger, Le iscrizioni antico- ebraiche palestinesi, 1934, pieczęć nr 68) przedstaw ia już trzecie w y danie (poprzednie w 1968 i 1974) praktycznego przewodnika bibliogra ficznego dla studiujących N ow y Testam ent, m ające na uwadze jednak w pierw szym rzędzie zainteresow anych z kręgów brytyjskich (nawet n ie am erykańskich) i dlatego naw et obce pozycje cytuje w przekładzie angielskim , gdy tak i istnieje. W spółpracownikam i w ydaw cy są filolog sem icki A. R. M illard z Uniw. w L iverpool i niowotestam entalista G. N. Stanton z Uniw. w Londynie Kings C ollege. Począw szy od w sk a zania brytyjskich księgozbiorów, od których zacząć n ależy poszukiw
