Aleksander Oleszko
Glosa do uchwały Sądu Najwyższego
z dnia 8 sierpnia 1986 r. III CZP 48
Palestra 32/4(364), 89-93
1988
Nr 4 (364)
Orzecznictwo S ąd u N ajw yższego89
N a le ż y u zn a ć, iż ro s z c z e n ie o e k s m i s ję n ie je s t ro s z c z e n ie m p e ty to ry jn y m , a z a te m n ie m o ż e o n o p o c ią g a ć z a so b ą p rz e rw a n ia b ie g u z a s ie d z e n ia . O c h ro n a p e ty to ry jn a s ta n o w i c y w ilis ty - c z n ą o c h ro n ę w ła s n o ś c i p rz e w id z ia n ą w art. 2 2 2 k.c. P rz y s łu g u je o n a w y łą c z n ie w ła ś c ic ie lo w i w ra z ie n a ru s z e n ia je g o p ra w a w ła s n o ś c i i z m ie rz a d o o c h ro n y te g o p ra w a . N a to m ia s t p o w ó d z tw o o e k sm is ję (o p ró ż n ie n ie lo k a lu ) nie z m ie rz a d o o c h ro n y p ra w a w ła s n o ś c i i m o ż e być w y to c z o n e n ie ty lk o p rze z w ła ś c ic ie la , ale ta k ż e p rz e z p o s ia d a c z a lu b Inne o s o by, w y m ie n io n e np. w art. 4 0 ust. 2 u s ta w y z d n ia 1 0 .IV .1 9 7 4 r. - P ra w o lo k a lo w e (te kst je d n o lity : D z. U. z 1 9 8 3 r. N r 11, po z. 55). W k o n k re tn y m w y p a d k u bieg z a s ie d z e n ia m o g ło b y p rz e rw a ć ty lk o ro s z c z e nie w in d y k a c y jn e (art. 2 2 2 § 1 k.c.) bą d ź ro s z c z e n ie n e g a to ry jn e (art. 2 2 2 § 2 k.c.), ja k o ro s z c z e n ia z a lic z o n e do o c h ro n y p e ty to ry jn e j. Ż a ło w a ć n a le ż y , ż e S ąd N a jw y ż s z y nie m ia ł o k a z ji d o w y p o w ie d z e n ia s ię w te j kw e stii. dr Andrzej Zieliński
2
GLOSA
do uchwały Sądu Najwyższego
z dnia 8 sierpnia 1986 r.
lit CZP 48/861
*
T e z a g ło s o w a n e j u c h w a ły brzm i, ja k n a s tę p u je :
Jeżeli
Z a k ła d
O czyszczania
M iasta na p o d staw ie decyzji ad
m in istracyjnej o zatw ierd zen ie
planu realizacyjneg o budowy dro
gi za jął część gruntu rolnego bez
za w a rc ia um ow y o przeniesienie
praw a w łasności gruntu zajętego
pod drogę z w ła ś cic ie lem nieru
chom ości i nie uruchom ił postę
pow ania w yw łaszczeniow ego, to
strony, za w ie ra ją c e ugodę sądo
1. Z a ró w n o te z a u c h w a ły ja k i je j p ra w n e u z a s a d n ie n ie z a s łu g u ją n a a p ro b a tę. C e le m g lo s y je s t ro z w in ię c ie fra g m e n tu te z y o ra z z w ią z a n e g o z n ią p o g lą du d o ty c z ą c e g o n a b y w a n ia n ie ru c h o m o ści na p o d s ta w ie art. 8 u s ta w y z d n ia 29 k w ie tn ia 1 9 8 5 r. w d ro d z e o k re ś le n ia
w ą , m ogą o kreślić w a rto ś ć grun
tu według cen wolnorynkow ych,
z tym za s trz e le n ie m , że cen a ta
nie m oże p rzekraczać ceny m ak
sym alnej ustalonej w tryb ie a rt. 8
u staw y z dnia 29 k w ie tn ia 1985 r.
o gospodarce gruntam i i w y w ła
szczaniu nieruchom ości (Dz. U.
Nr 2 2, poz. 9 9) przez radę narodo
w ą stopnia w o jew ódzkiego dla
danej m iejscow ości.
w a rto ś c i te g o g ru n tu w e d łu g ce n w o ln o ry n k o w y c h , z ty m z a s trz e ż e n ie m , że c e n a ta n ie m o ż e p rz e k ra c z a ć c e n y m a k s y m a ln e j u s ta lo n e j w try b ie p o w o ła n e g o w y ż e j p rz e p is u . W s z c z e g ó ln o ś c i w te z ie z o s ta ły u ż y te o k re ś le n ia „c e n y w o ln o ry n k o w e ” o ra z „c e n y m a k s y m a ln e ” . W
90
Orzecznictwo St/iht Najwyższego
Nr 4 (364)
z w ią z k u z ty m i s fo rm u ło w a n ia m i od razu p o w s ta ją w ą tp liw o ś c i, któ re m o g ą być w y ra ż o n e w p y ta n iu : w e d łu g ja k ic h z a sad c e n o w y c h n a g ru n c ie art. 8 u s ta w y z 1985 r. o k re ś la s ię u s ta le n ie ro d z a jó w ce n o ra z ich w y s o k o ś ć z a n a b y c ie n ie ru c h o m o ś c i n ie s ta n o w ią c e j w ła s n o ś c i p a ń s tw o w e j? P y ta n ie to z y s k u je na a k tu a ln o ś c i z w ła s z c z a po w e jś c iu w ż y cie u s ta w y z d n ia 2 6 lu te g o 1982 r. o ce n a ch (jedn. te k s t: Dz. U. z 1987 r. N r 8, poz. 5 2 ),cyt. d a le j ja k o „u s ta w a z 1982 r.” J a k b o w ie m w ia d o m o , u s ta w a ta nie u ch yliła ż a d n e g o p rz e p is u k o d e k s u c y w iln e g o re g u lu ją c e g o p ro b le m a ty k ę c e n o w ą , a z w ła s z c z a art. 5 3 7 i nast. k.c., w p ro w a d z iła n a to m ia s t n o w e ro d z a je c e n : ceny u rz ę d o w e , re g u lo w a n e o ra z c e n y u m o w ne (art. 2 ).1 O g ra n ic z a ją c d a ls z e w y w o d y ty lk o d o u s ta w y z 19 85 r., n a le ży s tw ie r dzić, że w z a k re s ie cen m a m y trz y p o d s ta w o w e re g u la c je : art. 8 u s ta w y z 1985 r., u s ta w ę z 1 9 8 2 r. o ra z p rz e p is y k.c. a z w ła s z c z a d o ty c z ą c e s p rz e d a ż y n ie ru c h o m o ś c i w o b ro c ie p o w s z e c h n y m . P o w s ta ją c e na ty m tle w ą tp liw o ś c i bę dą p rz e d m io te m d a ls z y c h ro zw a ża ń glosy. 2.1. W p o ró w n a n iu z p o p rz e d n im s ta nem p ra w n y m ,* 2 u s ta w a z 1985 r. w p ro w a d z iła z a s a d n ic z e z m ia n y w z a k re s ie u re g u lo w a ń z a s a d i s p o s o b ó w o d p ła tn o ści za n a b y w a n e p ra w a do n ie ru c h o m o ś ci, z a ró w n o tych, k tó re u is z c z a ją p a ń s t w u o b y w a te le i ich o rg a n iz a c je , ja k i tych, któ re p rz y p a d a ją o d p a ń stw a . O d p ła tn o ści te u s ta w a z 1 9 8 5 r. n a z y w a — z a le ż n ie od ro d z a ju n a b y w a n e g o p ra w a ora z s p o s o b u ich u is z c z e n ia — ce n a m i (s p rz e d a ż n ie ru c h o m o ś c i p a ń s tw o w y c h i n a b y w a n y c h na w ła s n o ś ć o d p a ń s tw a ), o p ła ta m i (u ż y tk o w a n ie w ie c z y s te , u ż y t ko w a n ie i za rzą d ) o ra z o d s z k o d o w a n ie m (w y w ła s z c z e n ie ).3
2.2. Ram y glosy p o zw a lają na d o k o n a nie bliższej analizy p ro blem atyki ceny za nabycie nieruchom ości w trybie art. 8 ustaw y z 1985 r., chociaż nie m o żn a w zu pe łności pom inąć kw estii rodzaju ce n y w razie p rzysług iw a nia państw u p ra w a pie r wokupu na w yp ad ek zbycia n ie ru c h o m o ś ci przez w ła ścicie la (art. 82 I 85 ustaw y).
2.3. Z g o d n ie z p rz e p is e m ust. 1 art. 8 u sta w y z 1985 r. n a b y c ie n ie ru c h o m o ś c i n a s tę p u je w d ro d z e u m o w y z a w ie ra n e j na z a s a d a c h o g ó ln ych . O d ra z u p o ja w ia się p yta n ie , ja k ro z u m ie ć s fo rm u ło w a n ie o d s y ła ją c e d o z a w ie ra n ia u m o w y na z a s a d a c h o g ó ln y c h w kw e stii u s ta le n ia ro d za ju i w y s o k o ś c i ceny.
Sąd N a jw y ż s z y w u z a s a d n ie n iu o m a w ia n e j u ch w a ły a n a liz ie te j nie p o ś w ię c a w ie le uw agi. W s k a z u je je d y n ie , ż e z a s a d a w y ra ż o n a w art. 8 u s ta w y z 19 85 r. m a c h a ra k te r g e n e ra ln y i z n a jd u je s z c z e g ó ło w e ro z w in ię c ie w p rz e p is a c h d o ty c z ą c y c h z a s o b ó w g ru n tó w , a z w ła s z c z a w art. 13 ust. 2 i art. 16 ust. 4 o ra z w p rz e p is a c h re g u lu ją c y c h k w e s tię w y s o kości cen n ie ru c h o m o ś c i w o d n ie s ie n iu do ró żn ych i o d m ie n n y c h s ta n ó w fa k ty czn y c h o ra z p ra w n y c h (c h o d z i z w ła s z cza o art. 4 4 ust. 1 w zw. z art. 5 5 i art. 59). W ś w ie tle p o w y ż s z y c h u n o rm o w a ń — k o n k lu d u je S ą d N a jw y ż s z y — n a le ży przyjąć, że w ra zie n a b y w a n ia p rz e z p a ństw o , p a ń s tw o w e je d n o s tk i o rg a n iz a c y j ne i je d n o s tk i g o s p o d a rk i u s p o łe c z n io n e j g ru n tó w w ra m a c h art. 8 u s ta w y z 19 85 r.
■ P. B u b i e ń s k a - L e f i k : Uwagi na temat systemu cen (aspekty cywilistyczne), PiP 1983, nr 3, s. 42; E. Ł ę t o - w s k a : Zjawisko inflacji i prawo cywilne, NP 1985, nr. 5. s. 53; A. O le s z k o : Wybrane zagadnienia zcywilnopra- wnej problematyki cen, NP 1986, nr 1 1 -12, s. 23.
2 Chodzi tu zwłaszcza o art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości oraz art. 33 i 36 ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach {zob. art. 100 pkt. 3 i 5 ustawy z 1985 r.).
3 J. Ig n a t o w i c z : Ważniejsze problemy cywilistyczne ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieru chomości. NP 1985, nr. 9, s. 106,
Nr 4 (364)
Orzecznictw o Sąd u N ajw yższego91
s tro n y m o g ą w u m o w ie lu b u g o d z ie z a w a rte j p rz e d s ą d e m o k re ś lić w a rto ś ć g ru n tu w e d łu g ce n w o ln o ry n k o w y c h k s z ta łtu ją c y c h się a k tu a ln ie w o b ro c ie z z a s trz e ż e n ie m w y n ik a ją c y m z ust. 2 te go ż p rz e p is u . T ra fn o ś ć ty c h w y p o w ie d z i nie w y c z e rp u je je d n a k z a s y g n a liz o w a n e j p ro b le m a ty k i, k tó ra d o p ie ro w y m a g a p e ł n ie js z e j an alizy.
3.1. D o tych cza so w e n a ten te m a t w y p o w ie dzi p iś m ie n n ic tw a ty lk o częściow o p rz yb liża ją na m o m a w ia n ą pro blem atykę.
3.2. W e d łu g J. Ig n a to w ic z a za g ru n t n a b y w a n y w d ro d z e c z y n n o ś c i p ra w n e j (art. 8 i 5 3 u s ta w y z 19 85 r.) n a b y w c a pła ci c e n ę o k re ś lo n ą p rz e z s tro n y w um o w ie . L ic z ą c się je d n a k z tym , że n ie k tó re p a ń s tw o w e je d n o s tk i o rg a n iz a cyjn e, a ta k ż e o rg a n iz a c je s p o łe c z n e (z w ła s z c z a te, które są, ja k z re g u ły p rz e d s ię b io rs tw a p a ń s tw o w e , z a s o b n e w ś ro d k i fin a n s o w e ), s k ło n n e s ą n ie ra z p ła c ić c e n y n a w e t w y g ó ro w a n e , u s ta w a w art. 8 ust. 2 s ta n o w i, ż e ra d a n a ro d o w a s to p n ia w o je w ó d z k ie g o m o ż e u s ta lić d la p o s z c z e g ó ln y c h m ie js c o w o ś c i m a k s y m a ln e c e n y n a b y c ia g ru n tó w , u w z g lę d n ia ją c z a s a d y s to s o w a n e p rz y u sta la n iu ce n n ie ru c h o m o ś c i p a ń s tw o w y c h . C e n y ta k o k re ś lo n e s ta n o w ią c e n y m a k s y m a l n e w ro z u m ie n iu art. 5 3 8 k.c. J e ż e li p rz e to s tro n y u m ó w iły c e n ę w y ż s z ą , to k u p u ją c y n ie je s t z o b o w ią z a n y d o z a p ła c e n ia te j c e n y w y ż s z e j, a s p rz e d a w c a , któ ry o trz y m a ł c e n ę w yższą , o b o w ią z a n y je s t z w ró c ić k u p u ją c e m u p o b ra n ą różn icę . U m o w a s p rz e d a ż y je s t je d n a k w a żn a . W p e łn i n a to m ia s t o b o w ią z u je s tro n y u m ó w io n a c e n a n iższa od u s ta lo n e j w p o w y ż s z y s p o s ó b .4 3.3. G o d n e o d n o to w a n ia s ą ró w n ie ż w y p o w ie d z i S. M ize ry, k tó re w p ra w d z ie d o ty c z ą p rz e d e w s z y s tk im c e n n ie ru c h o m o ś c i w ra zie d o jś c ia d o s k u tk u p ra w a p ie rw o k u p u n a rze cz p a ń s tw a , a le trz e b a s tw ie rd z ić , ż e w y ra ż o n e p o g lą d y m a ją s z e rs z y z a s ię g na g ru n c ie u s ta w y z 1985 r. A u to r tra fn ie s tw ie rd z a , ż e w p o ró w n a niu z p o p rz e d n im s ta n e m p ra w n y m k w e s tia c e n y n a b y c ia n ie ru c h o m o ś c i p rz e s ta ła b yć d la z b y w c y „m ie c z e m D a m o- k le s a ” ru jn u ją c y m je g o s y tu a c ję m a ją tk o w ą. J e ż e li d o s ło w n e o d c z y ta n ie prze p isu art. 8 5 u s ta w y m o ż e b y ć u z n a n e z a je d y ne d o p rz y ję c ia , a m ia n o w ic ie że S ka rb P a ń s tw a o b o w ią z a n y je s t z a p ła c ić ce n ę u s ta lo n ą w u m o w ie , to je s t to w ła ś n ie ta cen a, o k tó re j m o w a w art. 5 3 6 k .c .5
Isto tn e d la o m a w ia n e g o pro blem u je s t s ta n o w isko S. M izery, w e d łu g którego z a w a rta w art. 8 5 u s ta w y z 1985 r. form uła w y c e n y nieru ch o m o ści p o d d a n e j praw u p ierw o kup u o z n a c z a ca łk o w ite e lim in o w a n ie reg la m e ntacji ce n o w e j. Z dan ie m te g o ż au tora je s t o c z y w is te , że prze pisy u s ta w y z 1982 r. nie w c h o d z ą tu w og óle w rachubę, g d y ż d o ty c z ą w za sa d zie cen a rtyku łó w i u sług w o b ro c ie handlow ym . T re ś ć a rt.85 u sta w y w s p ó łb rz m i w yra źnie z d w o m a in nym i p rze p isa m i (art. 8 i 53 ustaw y) w y ra ż a ją c y m i m yśl u s ta w o d a w cy, że a k ty w n a p o lityka g ru n to w a m a być pro w a d zo n a g łó w n ie z w yko rzysta n ie m m etod ek o n o m ic z n y c h i ś ro d k ó w cy w iln o pra w n ych, a je d y n ie w o g ra n iczo n ym z a kresie dzia ła ń a d m in istra cyjn o p ra w n ych ja k o ś ro d k ó w w s p o m a g a ją cych . A b y p rz e c iw d z ia ła ć e w e n tu a ln e j anarchii ce now ej, u s ta w o d a w ca p rz e w id z ia ł o k re ś lo ne b a rie ry w skali re g io n a ln e j (art. 8 ust. 2. u s ta w y z 19 85 r.).6
3.4 . M niej z d e c y d o w a n e w y p o w ie d z i
4 J. I g n a t o w i c z : W ażniejsze problemy (...), jw., s. 108.
s S. M i z e r a: O prawie pierwokupu nieruchomości na rzecz państwa według ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, Palestra 1985, nr. 10, s. 4 (ze wskazanym tam zastrzeżeniem zawartym w przypi sie 7 oraz na s. 13).
92
O rzecznictw o Sąd u N ajw yższegoNr 4 (364)
syg n a liz u ją , że z c h w ilą w e jś c ia w ż y c ie u s ta w y p rz e s ta ły o b o w ią z y w a ć „c e n y u rz ę d o w e ” u s ta lo n e p rz e z S k a rb P a ń s t w a , a o b e c n e ro z w ią z a n ia p ra w n e p o z w a la ją s tro n o m n a z a w ie ra n ie um ó w o b u s tro n n ie k o rz y s tn y c h i są d o s to s o w a niem re g u la cji d o in s ty tu c ji p ra w a c y w il ne go , a z w ła s z c z a k o d e k s u c y w iln e g o .7 W s k a z u je s ię ró w n ie ż , że u m o w n e n a b y c ie n ie ru c h o m o ś c i w try b ie a rt.8 u s ta w y nie p o w in n o się o d b y w a ć po c e n a c h s p e ku la c y jn y c h , le cz p o w in n y o n e o s c y lo w a ć w o k ó ł cen s p rz e d a ż y p a ń s tw o w y c h n ie ru c h o m o ś c i ro ln y c h , d o p ó k i w ła ś c iw a ra d a n a ro d o w a s to p n ia w o je w ó d z k ie g o n ie usta li ce n m a k s y m a ln y c h .8 4.1 . P rz e c h o d z ą c d o b e z p o ś re d n ie j o d p o w ie d z i na p y ta n ie s p re c y z o w a n e na p o c z ą tk u glosy, trz e b a p rz e d e w s z y s tk im p o d k re ś lić , iż w s k a z a n y w p rz e p is ie art. 8 ust. 1 u s ta w y z 19 8 5 r. s p o s ó b n a b y c ia n ie ru c h o m o ś c i w d ro d z e u m o w y z a w ie ra n e j n a z a s a d a c h o g ó ln y c h n a le ż y ro z u m ie ć w tym s e n s ie , ż e u s ta w o d a w c a ró w n ie ż w z a k re s ie re g u la c ji c e n o w e j o d s y ła d o u n o rm o w a ń k o d e k s u cy w iln e g o . N ie o z n a c z a to je d n a k , ż e b ę d ą m ia ły z a s to s o w a n ie w s z y s tk ie ro d z a je cen , o k tó rych m o w a z w ła s z c z a w p rz e p is a c h art. 5 3 7 -5 4 0 k.c. z e w s z e lk im i w s k a z a n y m i w nich s k u tka m i. G d y b y u s ta w o d a w c a o g ra n ic z y ł s ię d o u n o rm o w a n ia z a w a rte g o w ust. 1 art. 8 u s ta w y z 19 85 r., w ó w c z a s c e n ą z a n a b y c ie n ie ru c h o m o ś c i b y ła b y u s ta lo n a p rz e z s tro n y c e n a u m o w n a na p o d s ta w ie art. 5 3 6 k.c. T e n d o p u s z c z a ln y p rze z k o d e k s c y w iln y ro d z a j cen y w y p ro w a d z a s ię z o g ó ln e j z a s a d y s w o b o d y um ó w , .która m a ró w n ie ż z a s to s o * •
w a n ie do u m o w n y c h s to s u n k ó w z o b o w ią z a n io w y c h p o w s ta ły c h na g ru n c ie art. 8 ust. 1 i art. 53 ust. 2 u s ta w y z 19 8 5 r. W z a k re s ie k s z ta łto w a n ia cen y u m o w n e j w s k a z a n e p rz e p is y u s ta w y m a ją c h a ra k te r d y s p o z y ty w n y , a n ie w ą tp liw ie ce n a je s t e le m e n te m tre ś c i u m o w y, k tó ra p o z o s ta w io n a z o s ta ła s w o b o d n e j w o li stron do u s ta le n ia rod zaju i w y s o k o ś c i c e n y .9 W ujęciu S ąd u N a jw y ż s z e g o c e n ę w o l n o ry n k o w ą n a le ż y ro z u m ie ć w ła ś n ie ja k o c e n ę u m o w n ą u s ta lo n ą w u c z c iw y m o b ro c ie w p rz e c iw ie ń s tw ie do c e n y s p e k u la cyjn e j. J e d n a k ż e u s ta w o d a w c a nie p o z o s ta w ił s tro n o m c a łk o w ite j sw o b o d y w w y b o rz e c e n y p rz e z d o w o ln e w s k a z a nie p o d s ta w d o je j u s ta le n ia (art. 8 ust. 1 u s ta w y z 19 85 r. w zw . z art. 5 3 6 § 1 i 2 k.c.), c h c ą c u n ik n ą ć z d a rz a ją c y c h s ię w tym o b ro c ie s p e k u la c ji ce n o w e j. D la te g o w p ro w a d z ił o g ra n ic z e n ie w u sta le n iu w y so k o ś c i c e n y p rze z u n o rm o w a n ie z a w a r te w ust. 2 art. 8 u s ta w y z 1985 r. W ta kim ra zie skutki c y w iln o p ra w n e n ie s u m ie n n e g o u s ta le n ia c e n y m og ą zn a le ź ć w y ra z w c e n ie m a k s y m a ln e j w ro z u m ie niu art. 53 8 k.c. 4.2 . P o d z ie la ją c p o g lą d y p iś m ie n n i ctw a p rz y jm u ją c e , ż e d o s p o s o b ó w o ra z za s a d u s ta la n ia ce n z a n a b y c ie n ie ru c h o m o ś c i w try b ie art. 8 u s ta w y z 19 85 r. m a ją z a s to s o w a n ie p rz e p is y k.c., nie m o ż n a p o m in ą ć fa k tu o b o w ią z y w a n ia u s ta w y o c e n a c h z 1 9 8 2 r. któ ra z w ła s z cza w art. 9 o d s y ła ró w n ie ż d o p o ję c ia c e n y m a k s y m a ln e j, a c z y n i to w o d n ie sie n iu do ce n u rz ę d o w y c h i re g u lo w a nych (art. 3 i 5). U s ta w ie te j zn a n e je s t ta k ż e p o ję c ie c e n y u m o w n e j (art. 11 ust.
7 O praktyce notarialnej stosowania niektórych przepisów ustawy o gospodarce gruntami (rozmowa z kierowni kiem PBN dla m.st. Warszawy, notariuszem Czesławą Kołcun, przeprowadzona przez S. Mizerę), Palestra 1986, nr 4, s. 25 i 27.
a B. B a r ł o w s k i : Cywilnoprawne aspekty gospodarowania gruntami, Palestra 1986, nr 12, s. 14.
• P. B u b i e ń s k a - L e f i k : Uwagi na temat (...), j.w., s. 42; J. S k ą p s k i (w:) System prawa cywilnego, t. III, cz. 2, Ossolineum 1986, s. 49; M. S o ś n i a k: Zasada swobody umów w prawie obligacyjnym z perspektywy schyłku XX wieku, „Studia luridica Silesiana", Katowice 1985, nr 10, s. 15.
Nr 4 (364)
O rzecznictw o Sqdu N ajw yższego93
3). G od zi s ią w tym m ie js c u p rz y p o m nieć, że p o w e jś c iu w ż y c ie u s ta w y z 1982 r.10 z a ró w n o w o rz e c z n ic tw ie S ąd u N a jw y ż s z e g o ja k i w p iś m ie n n ic tw ie p o w s z e c h n ie p rz y jm u je się, że c y w iln o p ra w n e s k u tk i c e n u rz ę d o w y c h i re g u lo w a nych ja k o cen m a k s y m a ln y c h o c e n ia się w e d łu g prze p isu art. 5 3 8 k .c .11 W ta k im razie w y m a g a u s to s u n k o w a n ia s ię d o m o g ą c e j p o w s ta ć w ą tp liw o ś c i, c z y w o bec o b o w ią z y w a n ia ró w n ie ż u s ta w y z 1982 r. je s t se n s p y ta ć o c e n ę m a k s y m a ln ą z art. 8 ust. 2 u s ta w y z 19 8 5 r. ja k o c e n ę u rz ę d o w ą lu b reg u lo w a n ą . Na p y ta n ie to trz e b a je d n o z n a c z n ie u d z ie lić o d p o w ie d z i n e g a ty w n e j. C e n a m a k s y m a ln a , o której m o w a w ust. 2 art. 8 u s ta w y z 1985 r. nie je s t an i m a k s y m a ln ą c e n ą u rzę d o w ą , an i te ż m a k s y m a ln ą c e n ą reg u lo w a n ą . U sta w a z 19 85 r. nie p rzyję ta b o w ie m ż a d n e g o z e s p o s o b ó w o k re ś la n ia ce n u rzę d o w ych o ra z c e n re g u lo w a n y c h w s k a z a n y c h w p rz e p is a c h art. 3 ust. 1 o ra z art. 5 ust. 1 u s ta w y z 19 82 r. R ó w n ie ż c e n a u m o w n a o k re ś lo na w art. 8 ust. 1 u sta w y z 19 85 r. nie m a c h a ra k te ru ce n y u m o w n e j w s k a z a n e j w p rz e p is ie art. 11 u s ta w y z 1 9 8 2 r. N a g ru n c ie u s ta w y z 19 85 r. c a ło k s z ta łt re g u la c ji p ro b le m a ty k i c e n o w e j m a c h a ra k te r s a m o is tn y z je d n o z n a c z n y m o d e s ła nie m d o p rz e p is ó w c e n o w y c h z a w a rty c h ty lk o w k o d e k s ie c y w iln y m . W s z c z e g ó l n o ś c i — in a c z e j n iż to m a m ie js c e na g ru n c ie u s ta w y z 19 82 r. — u s ta w o d a w ca w u s ta w ie z 19 85 r. p rz e w id z ia ł z u p e ł n ie in n y s y s te m o z n a c z a n ia cen. W tej o s ta tn ie j u s ta w ie w y z n a c z e n ie ce n y m a k s y m a ln e j n a s tę p u je w d ro d z e aktu n o rm a ty w n e g o (u c h w a ły ra d y n a ro d o w e j s to p n ia w o je w ó d z k ie g o ) w p o s ta c i o k re ś le n ia g ó rn e j, m a k s y m a ln e j g ra n ic y d la c e n y w y z n a c z o n e j u m o w ą s tro n . W n ie k tó ry c h s y tu a c ja c h (ust. 2 a rt. 8 u s ta w y z 19 85 r.) w y z n a c z o n y z o s ta ł ty lk o m a k s y m a ln y p u ła p c e n y w c e lu o g ra n ic z e n ia s w o b o d y s tro n w z a k re s ie u s ta le n ia o k re ś lo n e j w y s o k o ś c i cen . O g ra n ic z e n ie te j c e n y d o p e w n e j m a k s y m a ln e j w y s o k o ści nie c z y n i o g ra n ic z e n ia ta k ie g o , z ja k im m a m y d o c z y n ie n ia na g ru n c ie u s ta w y z 1982 r. z c e n a m i u rz ę d o w y m i i c e n a m i re g u lo w a n y m i. S ą to b o w ie m z u p e łn ie in n e p ła s z c z y z n y i s p o s o b y o ra z s k u tk i u s ta la n ia cen.
dr hab. Aleksander Oleszko
w Przejściowo od 1 stycznia 1982 r. do dnia 8 marca 1982 r. obowiązywała w tym wzglądzie samoistna uchwała nr 243 Rady Ministrów z dnia 30 listopada 1981 r. w sprawie zasad działalności przedsiębiorstw państwowych (M.P. Nr 32, poz 287).
" Zob. zwłaszcza: uchwałę SN z dnia 13.IX .1983 r. III C ZP 36/83, O S N C A P 1984, nr 5, poz 66 oraz glosę E L ę t o w s k i e j (NP 1984, nr 3, s. 130): uchwałę S N z dnia 13 X11 1983 r III CZP 63/83. O S N C A P 1904, nr 7, poz. 109; glosę A. O l e s z k i : NP 1986, nr 3, s. 95; uchwałę SN z dnia 12.VH.1984 r. III C Z P 30/84, O SNCAP 1985, nr 7, poz. 03.
