Ydza K A R O L A
/ /Z
D I E H L
D E P U T O W A N E G O M I A S T A W A R S Z A W Y z C Y R K U Ł U C Z W A R T E G O ,
i S i E w y p a d a w p r a w d z i e z p r o i e k t ó w d c u wa żani a i r o z t r z ą ś n i e -
W s p ó ł c z ł c n k i e m b yd ź mam h o n o r , o d z y w a ć się do W a s , s z a n o wni K o l e dz y ; l ec z k o r z y s t a i ą c z d o g o d n e y p o r y , k t ó r a mi się dziś p o d a i e , ni e m o g ę p r z y t ł u m i ć w t e y Ś wi ąt y n i P r a w o d a w s t w a gł os u d o b y w a i ą c e g o się z u c z u ć r a d o s n y c h s er ca m ó i e g o , kt ór emi t o ż n a p e ł n i o n e , ż y c z y ł o b y p o n i ek ą d dać si ę p o z n a ć. M ó w i ę ,
CZŁONKA KOMMISSYI PRAWODAWSTWA CYWILNEGO
M I A N Y
w I Z B I E P O S E L S K I E Y ,
n a S e ssji S e jm o w e j d n ia 15* G ru d n ia 1 8 1 1 roku.
Pr z e ś w i e t n a I z b o Se t m u i a c a!
ia Kommissyi t e y P r a w o d a w s t w a C y w i l n e g o p o d an y c h , k t ó r e y
\
p o n i e k ą d , g d y ż w y n u r z y ć t a k o w e zispełnie ni e j e s t e m i b yd ź nie m ó g ł b y m z d o l n y m .
Z w r a c a i ą c u wa g ę mole na bi eg ż y c i a m o i eg o , p r z e k o n y w a m s i ę , iż ma t o z d a r z e ń w t y m s p o s t r z e g a m , k t ó / e b y mi r ówne u- k o r i t e n t o w a n i e , a ż a d n e g o , k t ó r e b y mi z r z ą d z i ł o wi ęks ze nad t o , i ak i e mi s p r a w i a z a s c z y t z po wo ła n i a d z i s i ey s ze go . T e n do wó d za uf a n i a t a k w i e l u o ś w i e c o n y c h Mężów z e w s z y s t k i c h części kra
j u n a s z e g o , i ako R e p r e z e n t a n t ó w N a r o d o w y c h z e b r a n y c h , nie t y l k o mi z t e g o p o w o d u i est m i ł y m , iż os obi e m oi ey p o c h l e b i a , l e c z i z t e y p r z y c z y n y , iż p o z n a i ę w t y m w r o d z o n y k o c h a n y m W s p ó ł o b y w a t e l o m m o i m , ( nie u y m u i ą c nic ż a d n em u N a r o d o w i )
■właściwie w s p a n i a ł y c h a r a k t e r , j ż w s z ę d z i e , g d z i e i dzi e o s t o sunki o b y w a t e l s k i e , o d o ł o ż e n i e się do p u b l i c zn e g o d o b r a , na r ó ż n o ś ć reli gi i w z g l ę d u ni ę ma. — Z s czegól nym u k o n t e n t o w a n i e m c z y t a ć mi się d a ł y dzi ei e m o i ey O y c z y z n y pod P a n o w a n i e m Z y g m u n t a p i e r w s z e g o , Z y g m u n t a A u g u s t a i S t e f ana B a t o r e g o . O g d y b y ś m y z a w s z e b y l i z o s t a w a l i na d r o d z e p r z e z pr z od kó w n a s z y c h u t o r o w a n e y : n i e o m y l n i e b y l i b y ś m y p r z e
wo dn i k am i do t e g o ś w i a t ł a , k t ó r e nam d zi s i ay obce udzi el ają n a r o d y . W t e y t o ś w i e t n e y N a r o d u n a s z e g o e p o c e k w i t n ę ł y nauki , i n a y p i ę k n i e y s z y m ich o w o c e m b y ł a w z a i e m n a w s t o s u n k ac h k o ś c i e l n y c h ró ż ni ąc y c h się P a r t y i T o l e r a n c y a ; t a t o T o l e - r a n c y a , kt ór a wi od ł a za s obą za l udni eni e k r a i u , p o w s t a n i e k u n s zt ó w , f a b r y k i m a n u f a k t u r , s t a n o w i ą c y c h f u n d a m e n t p o l i t y c z n e g o b y t u Na ro dó w.
W s k r z e s i c i e l N a r o d u n a s z e g o , N a p o le o n W i e l k i , w y d o b y w s z y O y c z y z n ę P o l a k a z g r u z ó w ni epami ęci, i p o s t a w i w s z y ią w r z ę d z i e M o c a rs t w E u r o p y , w n a d a n y c h nam K o n s t y t u c y i i Ko- d ex i e ni e t a k p r z y t ł u m i o n e m u , a l a r a c z e y w s t r z y m a n e m u d z i e l n e g o N a r o d u P ol sk i e go D uc h o w i o b s z e r n i e y s z e p r z y w r ó c i ł pol e.
T e n n i ez w y c i ę ż o n y M o n a r c h a , dla u z u p e ł n i e n i a sczęścia n as ze g o , p o d da ł nas p od b e r ł o n a y l e p s z e g o z Królów F red e ryka A u - gustci; k t ór y p r z e z usi ł owani e s w o i c h o ś w i e c o n y c h Mi ni st ró w do-
b r o d z i e y s t w o , p r z e z W i e l k i e g o N a p o le o n a w y ś w i a d c z o n e , c o r a z b n r d z ie y r o z s z e r z a ć ra cz y . T y m t o s p o s o b e m z a c h o dz ą ce d o t ą d n i ez a uf a n i e , na w z ó r m g ł y n i k n ą ć , p r z e k o n y w a o t e y p r a wd z i e*
iż w z a i e m n y s z a c u n e k , wz aj emna u f n o ś ć , j ednoś ć u m y s ł ó w , u z n a w a n i e w os obi e d r u g i e g o S y n a t e y ż e samey u k o c h a n e y O y c z y - z n y , i w s p ó l n em i siłami do ws pól ne go c e l u , t o i est do p o m n o że ni a s c z ei ci a k r a to w e g o ubi egani e s ię , są obowi ąz ka m i d o b r e g o O b y w a t e l u i. s t a n o w i ą p e w n o ś ć e x y s t e n c y i N a r od ó w.
Ob y t o sczeście i d o b r o k o c h a n e y na s ze y O y c z y z n y b y ł o z a w s z e n a y p i e r w s z y m p r z e d m i o t e m u s i ł o w a ń n a s z y c h ! i a b y ś m y dla n i ey w- ofi erze. , idąc za p r z y k ł a d e m P r z o d k ó w , nieśli iak d o t ą d z r ó w n y m z a p ał e m ż y c i e i m ai ąt ek !
P o c z ą t k i o d r o d z e n i a n a s z e g o z a d z i w i a ł y i ns ze n a r o d y : N i e c h że one i t o zadzi wi a , że P o l a k , co d o b r z e z a c z ą ł , i d o b r z e d o k o ń c z y ć u m i e , w p r z e k o n a n i u , ż e k o n i e c w i e ń c z y dzieło.
N a l e ż a ł o b y mi i uż p r z e s t a ć , g d y w s z y s t k o t o , c o b y m w z g l ę d ni e w n i es i on eg o do I z b y p r o i e k t u pow i edzi eć mó g ł , p r z e z j e d n e g o lub d r u g i e g o z moi ch s z a n o w n y c h Ws p ó ł k o l l eg o w dal eko d o k ł a d n i e y w y t ł u m a c z o n y m z o s t a ł o ; g d y b y nie i edna o k o l i c z n o ś ć
p o w o d o w a ł a mię do w n i e s i en i a t a k o w e y uwagi.
Śmi ele p o w i e d z i e ć m o g ę , iż p r a w i e c a ł y ogół I z b y P o s e l - s ki ey u c z u ł t o z ni emał ą b o l e ś c i ą , iż p r z e d m i o t y , k t ó r e d o t ą d t r a k t o w a n e b y ł y , t a k m a ł e g o są z n a c z e n i a , ż e czas S e y m o w a - ni a i uż do p o ł o w y z bi egł , a nic do z b a w i e n n e g o d o b r a k r a i o w e - g o d ą ż ą c e g o iescZe u s t a n o w i o n y m ni e z o s t a ł o . J ak s p r a w i e d l i w e i e s t t a k o w e Z a ż a l e n i e, i iak t o i es t n i e z a w o d n ą p r a w d ą , iż wa ż n i e j s z y c h p r o i ek t ó w w z g lę d e m P r a w o d a w s t w a , C y w i l n e g o o c z e k i w a l i ś my ; w s z e l a k o z t y c h d r o b n y c h n a w e t przedmi otów' , k t ó r e ś m y t r a k t o w a l i , wi dzi eć m ożna t ę p r z y i e m n ą pe w noś ć , iż z w o l ności nam n ada ney , a b y ś m y Ko d e x do p o t r z e b i o byc z a i ów k r a j o w y c h p r z y s t o s o w a l i t a m , g d zi e t e g o o k ol i cz n o ś ci w y m a g a j ą ,
N2 %6
i w w
w i . d z !ony ch d ot ąd n a s z y c h na dz ie ia c h t ą p o w i n n i ś m y się c i es zy ć u wa g ą , iż n i e p r z e ł a m a n e p r z e s z k o d y w z g l ę d n i e d o g o d z e n i a p o w s z e c h n e m u ż y c z e n i u i ocz ek i wa n i u w s z y s t k i c h , i a k o t o : w w p r o w a d z e n i u Kode xu urzę^lownie na ięzyk Polski p r z e ł o ż o n e g o , w •wpro
w a d z e n i u d o g o d n i e y s z e y d a nas p r o c e d u r y K o d e x o w e y , i co o- p r ó c z t e g o w p ł y w mieć m o ż e do skróceni a i b e z p i e c z n e g o bi egu s p r a w i e d l i w o ś c i , i ż , p o w t a r z a m , t e m u w s z y s t k i e m u n i e p r z e - ł a m a n e z a w a d y s p r z e c i w i ł y się. T a k o w e d o r o z u m i e w a n i a się na
s ze p o t w i e r d z a d ana w c z o r a y w N ń y w y ż s z e y R a d z i e S t a n u pr z ez J W . M i n i s t r a S p r a w i e d l i w o ś c i na p o d a n e w t e y m i e r z ę p r z e d s t a wi eni a i p r o ś b y o d p ow i ed ź.
P r z y k o ń c z e n i u gł os u m e g o nie p o z o s t a i e mi , iak t y l k o p o w t ó r z y ć do C i e b i e , J aś n i e W i e l m o ż n y M i n i s t r z e S p r a w i e d l i w o ś c i , w imieniu ws z y s t k i ch moi ch s z a n o w n y c h Kol lcgów p r o ś b y i ż y w e n a l ega ni a nas ze , a ż e b y ś u ż y ć r a c z y ł w s z e l k i c h ś r z o d k ó w w m o c y t w o i e y bąd ąc y c h z p r z y z w o i t ą Ci r o z t r o p n o ścią i g o r l i w o ś c i ą , do u s kut ec z ni eni a iak n a y r y c h l e y s z e g o ż y c z e ń R e p r e z e n t a n t ó w N a r o d o w y c h . T e ż y c z e n i a , k t ó r e znas z d o b r z e , bo c z ę s t o o b ii ał y się o ucho t w o i e , J a ś ni e W i e l m o ż n y M i n i st r z e S p r a w i e d l i w o ś c i , s k o r o u z u p e ł n i s z , z a p e w n i ą Ci n i e ś m i e r t e l n y p o m n i k w sercach ws pół oby wa t e l ów k o c h a i ą c y c h p o r z ą d e k i s p r a wi edl iwoś ć.
ażnśeyshzych o bi ekt ac h k o r z y s t a ć będz i e my. Na k o n ie c w za
