Głos Jasnie Wielmoznego Antoniego Madalinskiego Posła Wwodztwa Gnieznienskiego Maiora Kawaleryi Narodowey Na Sessyi Seymowey Dnia 4. Maja Roku 1790. Miany

J A i N I E I V I E L M O Ż N E

A N T O N I E G O

A D A L I N S K I E G O

POSŁA WWODZTWA GNIEZNIENSiUGO

MAIORA KAWALERYI NARODOWE*

Na Sessyi Seymowey Dnia 4. Maja Roku 179°*

M I A N Y.

KRÓLU NAYIASNIEYSŻ.Y PANIE MOY MIŁOŚCIWY!

PjNZESWiETNE SKONFEDEROWANE RZPLITEY S TA NY

Ało mownych ust moich niechciałbym otwo­

rzyć , w toczącey się materyi, gdyby nie obo­

wiązek Instrukcyi; ale teź i to sobie ostrzegam, ze głos móy podnoszę , nie końcem ,abym popadł rozu­

mieniu , iż się Waszey

sprzeciwiam, lub Jego zawsze ku dobrotliwości skłonnemu sercu.

M ówiłeś Wasza

Mość razy kilka , iak pro- i ekt podniesiony wkontynuacyi, będący ża D

patary- uszami , Nadgrodzicielami, Zamienicielami, Przywła- szczycielami, (juovis titulo , Dóbr i Summ Rzplitey, izby ci wszyscy zostali przy wyzyskanych udziałach w Seymie R. 1775. a to dla zachowania spokoyności i nieporuszenia wewnętrznego Kraiowego.

Boże

Stwórco móy

który przenikasz flcrytości serc ludzkich, skarż mnie,ieżeli się znayduię w my­

śli sprzeciwienia się komu.

Nayialnieyszy

Prześwietne Rzeplitey Skonfederowane

wyznawani szczerze , nie ie*

I

nil w nie cliętnym , nikt mną dotąd nie- po wodował i nie będzie , ale raczey tak zawsze stawać

^pragnę, iak mi rnoia każe Instrukcya , i własne wie­

dzie mię przekonanie.

Zapadły dwie Konstytucye, iedna na Starostwo Kowelskie, druga na Szadowskie , te w zdaniu moim są przeciwne , ale gdy się tak Nayiaśnieyszym

nom

podobało, iżby nawet bez większey opłaty do Skarbu Rzplitey w ręku Dziedziców zostały, toć i ia niemam o czym mówić ; powiadam iednakźe cho­

ciażbym się miał komu i narazić, że ta materya , gdyby była poszła per turnum, zawszebym był poszedł za pomnożeniem Skarbu

Do tego oświadczam się , że do ostatniego pun­

ktu proiektu w decyzyi będącego , inaczey stawać nie będę , iak tylko tak, aby Skarb Rzplitey miał powięk­

szone dochody , na opłatę Woyska zamierzonego kom­

pletu.

Niech kto chce chwali Seymowanie nasze, ia po­

dług widoku inaczey mówić muszę, i naganiam go, kiedy dla iednych Konstytucyą Seymu R. 1775. u- znaiemy bydź dobrą i onę approbuiemy, a dla drugich zaś z ł ą , i uchylić onę usiłuiemy.

Niechay nikt nie rozumie , abym był obrońcą lub Plenipotentem JW. Hetmana Branickiego , ale sta- wam przy sprawiedliwości, dobra Konstytucyą na dwa Starostwa Kowelskie , i Szadowskie , za cóż zła na Kamionobrodzkie, kiedy toż ma Posiedziciel za Przywileiem i Dekretem, nie wchodzę, złym czy do­

brym i dla tego go ani chwalę ani ganię , bom niebyt Sędzią tey sprawy. Mamy za złe i ifazywamy bez­

prawiem , iż JW. Branicki wyzyskał suSdole Dekret w Assessoryi na toż Starostwo ; i o to się niesprze-

czam, ale ieżeli ten ieden tylko roztrząsać mamy ,

a nie wszystkie podobnież może zapadłe , od R. 1766.

i leżeli iego tylko iednego wystawiamy na c e l , ^ ^ ma źle suknią przykrojona, i z tego powodu iego i •*' dnego iak się zdaie szykanować mamy, niewiem , cz y <' się zgadza z sprawiedliwością.

Pytam się: któryż to Facyent powiew Sądzie źe ma złą sprawę i niepomyślny stara się wyzylka Dekret ? podobno niemasz takiego.

Daruycie Nayiaśn:

moiemu rozumieniu, i iż tak sobie wnoszę, gdyby tu Rychłowskich , wię- cey lub innych współ-Braci niezłączonych z mccniey- szemi Familiami w tym wieku mieli spraw ę , o Dona- tywy , lub Zamiany , bez długiey sprzeczki takowe uchylilibyśmy ; maiąc po sobie Senat i Ministeryum, i tych , którzy naypryncypalnieysze posiadaią maiątki z udziału Dóbr Rzplitey ; dla tego zatym ten proiekt tak z oporem idzie, że tu naywięcey tych inte- ressuie starszych Braci naszych , którzy pierwsi w do- stoieństwa , moż nieysi w maiątki, byli zawsze nay- bliźszemi , i naypierwszemi do wyzyskania takowych udziałów od Królów , i na Seymach podług fwoiey my­

śli wyrabiali Konstytucye , ułagodziwszy sobie nas Braci, iednych datkami, drugich obietnicami , trze­

cich postrachem , nakoniec zwykłą w czasie potrze­

by grzecznością.

Przezacni Kolledzy ! czasby iuż poznać tę poli­

tykę , kiedy oto i teraz w opłacie 10. Grosza nay­

więcey są ci dotknięci Bracia nasi, którzy z krwawo wy­

pracowanych przez swoich Antenatów kawałków Zie­

mi, które posiadaią podług proporcyi istotnego ma­

jątku , podatek ten przyzwoicie opłacaią. Pierwsi Du­

chowni nasi czuiąze ten podatek ? kiedy oto my tylko go opłacąmy mnieysze posiadaiący maiątki.

Mam to w przeświadczeniu i mówię z dowodu , że Do­

bra Duchownych , z których płacił Possessor Dzierża­

wy w Roku przeszłym

podciągniony

o>«

§

,

. IuH więcej. Podobnież Dobra Królewskie na­

zwane, za prawami Em fi te u tyczni.'11'

innęffc: iy ‘j- ■ Qa płacaiąże podatek podług proporcji i sprawiedliwo­

ści ? kiedy o,to są Starostwa, z których Dzierżawcy płacą 60,000. prócz kwarty , i tak do tego przypadku wystawiam Starostwo Odolanowskie, toż Starostwo płaciło podług ostatniey lustracyi półtory kwarty 9,175. gr: 39. den! 8- dziś 10. grosza płaci 16,52*. gr; 7. den: 7. Pytam się, iestże proporcya do połowy podług Prawa zapadłego, kiedy bio­

rą, czyli brali Emfiteutowie , czyli Dożywotniczka óo,ooo. gotowego grosza. Jeżeli mi kto powag , że mpia powieść mylna, oświadczam się, że

tego kontraktami, nietylko do tego iednego Staro­

stwa, ale i do innvch podobnemu Toż s u m i do Dóbr D uchownych podobne złożę dowody, zgoła mó­

wiąc , iści się prawda przysłowia , ze

ąk przez paię- czynę się przsfiiie , a mucha uwięźiis. To się 1 z na- ini dzieie , którzy niemamy nic z udziału Rzpłitey pod pretextem zasług i nazwiłkiem JPanis Ssns merentium.

Nayiaśn;

podobało wam

przez prawo na dniu wczorayszym zapadłe Punkt proiektu o roz­

poznanie Dekretów do Kommissyi Skarbowey odesłać, temu się niesprzeciwiałem , ani sprzeciwam, lecz dla wszelkiego beśpieczeństwa pragnę terminu Normalne­

go , a to podług wniosków, na dniu wczorayszym przez JWWż Inowrocławskiego , Leszczyńskiego i Kra- kowlkiego Jordana , iżby czas był oznaczony, przy­

niesienia

tey wyexaminow^ney roboty, i przy

tym stawam; na co ieżeli powszechna niezachodzi

zgoda, o 3~urnum dopraszam się , i podaię propozy-

cyą.