<iow„SwaW?zTl«Łt“iTkh b»d“ *«<> IV fwVŁit u -~ych

212 ZOFIA GOŁUBIEWOWA

programów sklepiennych, charakterystyczne sa dla nrM > , 4 dominikańskiej właściwie aż do schyłku XIIT u, n f hl^ ktury

dycyjn ic r o i i s k t a i “ S “ J“ y * ,ende“ Ji" » ! ,r = '

wczesnogotyckie w

W . ■b° Wlem wowczas nowe kościoły nowe tendencje 7 d ™ 7 ™ ^ ’ 3 i edno czeim e te których wszystkie £ e lL e ^ y ^ ^ y T w I S n o W

fw V Ł it u - ~ ych

IV

W

skromnych

w braku transeptu lub dycyjnie d S ą o s S e g t i r przeni ka« * * t » -

<iow„SwaW ? zTl«Łt“iTkh

^TZF+ b»d“ *«<>

jego początków hpH^io • j , Parokrotnie podkreślałam

— źródeł architektury gotySdej* w P o f s l e — te*0*81? ukazania wkrótce zdolna była zapewnić <snhi* • ♦ architektury, która

* . dwa stulecia o ‘

szaw a 1963As."To1n °5 4 ę d Z k l ’ Z arys dzie)°™ architektu ry w Polsce, War-

P o d J ^ t u t g ^ S r t r e i r f z n a c z e ń ^ S L f e T ^ ^ - y c h ) nie m imkanska, jakkolw iek i n t e r p r e t a c j a l i zaw iera architektura do- przypadku, m ogłaby p r z y S S e ^ e z S y 08102113’ Zape'Vne 1 w

KRYSTYNA ZAWADZKA

ZE ŻRODEŁ

DOTYCZĄCYCH

DAWNYCH KLASZTORNYCH BIBLIOTEK DOMINIKANÓW W POLSKICH PROWINCJACH Dawne polskie biblioteki klasztorne budzą coraz większe zainte­

resowanie wśród badaczy naszych dziejów. Jest to zrozumiałe, gdyż w przeszłości książka była niemal wyłącznym nosicielem wiedzy lu ­ dzkiej, najskuteczniejszym propagatorem nowych prądów umysło­

wych, najpoważniejszym inspiratorem postępu społecznego, naj­

ważniejszym świadectwem kultury jednostek, grup społecznych i całych narodów ł. Poznanie wspomnianych bibliotek jest tym bar­

dziej konieczne, ponieważ duchowieństwo zakonne miało u nas w ielkie znaczenie i wywierało poważny w pływ na społeczeństwo.

A więc ta znajomość ułatwiłaby zrozumienie wielu faktów z naszej przeszłości2. Prócz tego stanowiłaby ważny wkład do historii za­

konów w Polsce, które nie posiadają dostatecznej i zgodnej z praw­

dą pełnej sam ow iedzy3.

Zakon dominikanów, istniejący na ziemiach polskich od 1222 r . 4 do naszych czasów, liczył ok. 240 klasztorów 3, rozmieszczonych na olbrzymiej przestrzeni od Bałtyku prawie do Sudetów i Karpat, od terenów na zachód od Odry aż za Dniepr i D źw in ę6. Władze

1 W. J a b ł o ń s k a , In w entarze i katalogi biblioteczne w zbiorach r ę ­ kopiśmiennych Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, w: „Ze skarbca kultury. B iuletyn inform acyjny Zakł. Nar. im. Ossol. Bibl.

P A N ” z. 20(1969) s. 73.

: L. Z a l e w s k i , Biblioteka Semin ariu m Duchownego w Lublinie i biblioteki klasztorne w die cezji lubelskiej i podlaskiej, W arszawa 1926, s. II.

5 J. U m i ń s k i , N ajn owsze prace z historii zakonów w Polsce, „Col- lectanea Theologica” 16(1935), fasc. 4, s. 670.

4 J. K l o c z o w s k i , Dominikanie polscy na Śląsku w XIII—XIV w i e ­ ku, Lublin 1956, s. 290—291.

5 J. M. G i ż y c k i (Wołyniak), Wiadom ości o dominikanach prowincji litew skie j, Kraków 1917, s. 7, 319—321; t e n ż e , W y k a z kla sztorów d o ­ minikańskich prowincji ru skie j, K raków 1923, s. 366; J. W o r o n i e c k i , Sic. Jacek Odrowąż i w prow adze n ie Zakonu Kaznodzie jskiego do Pol­

ski. K atow ice 1947, s. 317—321.

! T. W o r o n i e c k i , Sio. Jacek... po s. 346: Mapa rozm ieszczenia kla­

sztorów polskich prowincji Zakonu Kaznodziejskiego.

zakonne nie pozwalały na zakładanie klasztorów

7, tj. bez lektora, dokształcającego zakonników w teologii.

Z tego więc względu, a także dla ułatwienia pracy duszpasterskiej

— każdy konwent posiadał chociażby małą, podstawową bibliote­

kę 8. Większe klasztory szczyciły się bogatymi księgozbioram i9.

Z tej tak wielkiej ilości dominikańskich bibliotek tylko 3 zostały opracowane i przygotowane do druku. Należały one do klasztoru w e Lwowie (Bożego Ciała)10, w Sieradzu 11 i we W rocław iu12. Dość zaawansowana jest praca nad śląskimi księgozbioram i13. Jednak to niewiele, więc nasuwa się pytanie czy są możliwości opracowa­

nia innych bibliotek tego zakonu. Odpowiedź na to zagadnienie ma dać niniejszy artykuł. Materiał w nim zebrany wykazuje źródła w postaci inwentarzy, katalogów i resztek dawnych księgozbiorów, a także fragmentaryczne wzmianki w literaturze o dominikańskich bibliotekach. Niełatwo jest odnaleźć książki należące kiedyś do tych bibliotek. Zostały one bowiem po kasacie klasztorów dominikań­

skich rozproszone po bibliotekach państw zaborczych, a część z nich już wcześniej wywieziona do S zw ecji14. Niektóre z nich w e­

szły w skład polskich księgozbiorów uniwersyteckich, towarzystw naukowych, seminariów duchownych i pryw atn ych 15. Dokładniej­

sze przebadanie archiwum i biblioteki dominikanów w Krakowie,

8 J. K ł o c z o w s k i , Zakony na ziemiach polskich w wiekach śre d ­ nich, w: Kościół w Polsce, t. 1, Kraków 1966, s. 548.

9 Tamże.

10 I. S z o s t e k , Biblioteka dominikanów lw ow skich na podstaw ie k a ­ talogu z roku 1776, znajdującego się w bibliotece OO. Dom inikanów w K rakowie, Grudziądz 1962, m aszynopis przygotow any do druku.

11 J. A. K o s i ń s k i , Biblioteka dom inikanów w Sieradzu, Łódź 1960, m aszynopis przygotow any do druku.

12 K. Z a w a d z k a , Biblioteka klasztoru dom inikanów w e W rocławiu (1226-—1810), W rocław 1971, maszynopis przygotow any do druku.

13 M ateriały gromadzi K. Z a w a d z k a .

14 I. C o 11 i j n. Bericht ueber polnische Buechersammlungen in schwedischen Bibliotheken, Kraków 1911, s. 53; S. P t a s z y c k i , Ency­

klopedia nauk pomocniczych historii i literatury polskiej, Lublin 1921, s. 75.

15 E. B a r w i ń s k i , Katalog inkunabułów Biblioteki U niw ersyteckiej w e Lw ow ie, Lw ów 1912, s. III—IV; M. B o h o n o s, Katalog starych dru k ó w Biblioteki Zakł. Nar. im. Ossolińskich. Polonica w ieku XVI, Wro­

cław 1965, pass.; K. K a r d a s z e w i c z , W y k a z d r u k ó w XV , X V I i XV II w., zn ajdujących się w Bibliotece Publicznej miasta Stołecznego W a rsz a ­ w y , Warszawa 1930, s. 5; A. K a w e c k a - G r y c z o w a , Katalog in k u ­ nabułów Biblioteki Zakł. Nar. im. Ossolińskich w e Wrocławiu, Wrocław 1956, s. 10, 76; M. M a r c z a k , Biblioteka Tarnowskich w Dzikowie, K ra­

ków 1921, s. 22; S. P t a s z y c k i , Encyklopedia... s. 89, 93, 97, 99— 100, 108—110, 114—115.

a

także katalogów, względnie zbiorów tych różnych bibliotek, być może ujawniłoby więcej źródeł odnoszących się do księgozbiorów dominikańskich. Do wspomnianych katalogów nie zawsze można do­

trzeć, a prócz tego nie zawsze wykazują one proweniencję książek.

Biblioteki klasztorne dominikanów zestawiono alfabetycznie wTg miejscowości, w czterech grupach, zależnie od rodzaju materiału,

•świadczącego o istnieniu księgozbiorów.

I. Biblioteki posiadające inwentarze (katalogi), część książek i wzmianki w literaturze:

B och n ia16, Borek S ta r y 17, Dzików 18, K ościan19, K raków 20, Lu-

ków, Arch. dominik., teczka Bochnia; M. B o h o n o s , Katalog... nr 2755 b, sygn. X V I. Qu. 2055; L. T e l e ż y ń s k i , De rebus Provinciae Poloniae S. H iacynthi Ordinis Praedicatorum, rkps sygn. BK 93, k. 299v, przyp. b.

17 W. H a h n, Bibliografia bibliografii polskich, W rocław 1966, s. 27, nr 313: rkps nr 274 Bibl. Uniw. w e Lw owie, zawierający m. in. katalog b i­

blioteki dom inikanów w Borku Starym; książki z tej biblioteki znajdują się w klasztorze dom inikańskim w Borku Starym (informacja uzyskana u dominikanów); S. B a r ą c z , K lasztor OO. Domin ikanów w S ta ry m

Borku, Lw ów 1878, s. 71,' 79; E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV.

18 W. H a h n , Bibliografia... s. 27, nr 313: rkps nr 274 Bibl. U niw . w e Lw ow ie, zaw ierający m. in. katalog biblioteki dom inikanów w D ziko­

w ie; księgozbiór ten w g inform acji dominikanów znajduje się obecnie w ich bibliotece w Krakowie; E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV; E.

C h w a 1 e w i k, Zbiory polskie w ojc zyźn ie i na obczyźnie, archiwa, b i­

blioteki, gabin ety, galerie, m uzea i inne zbio ry pam iątek przeszłości, t.

1, Warszawa 1926, s. 76; t e n ż e , Zbiory polskie w ojc zyźnie i na o b c z y ź ­ nie w zesta wieniu a lfa b etycz n y m wedłu g miejscowości, W arszawa 1916, s. 22; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość h isto ryczno-sta ty sty czna o zn a ­

kom itych bibliotekach, Kraków 1875, s. 13; H. W i l d e r , Polskie a r­

chiwa, biblioteki, muzea, zb iory i zbieracze. Ułożone w edłu g m ie jsco­

wości. „Rocznik N aukow o-literacko-artystyczny (encyklopedyczny)” na rok 1905, Warszawa 1905, s. VI.

19 Inventorium sacristiae et privilegiorum Conventus Costensis... A n ­ no Domini 1607, Inventorium librorum, Kraków, Arch. dominikanów, teczka Kościan; Libri C onventus Costensis (bez daty), Kraków, Arch.

dom inikanów , teczka Kościan; Inventorium librorum Conventus C osten­

sis (bez daty), Kraków, Arch. dom inikanów, teczka Kościan; M. B o ­ h o n o s , Katalog... nr 1563b, sygn. XVI. F. 4041 adl.; J. L. ( Ł u k a s z e ­ w i c z Józef?), Historyczna wiadom ość o klasztorach w da w n ej Wie l- kopolsce. „Pamiętnik religijno-m oralny” 12 (1847), s. 100; L. T e l e ­ ż y ń s k i , De rebus... k. 127v.

20 Wykaz tabellaryczny ksiąg w B ibliotece K sięży Dom inikanów K ra­

kow skich znajdujących się, w: Inwentarz Kościoła Zakonnego i K lasz­

toru Księży Dom inikanów w Gm inie I-w szej przy ulicy Szeroka zw a­

nej w w olnym M ieście Krakowie, Roku 1820, Kraków, Arch. dom inika­

nów, sygn. arch. K. 75; M. B e r s o h n, O ilumin owanych rękopisach polskich, W arszawa 1900, s. 67 i nn.; K. G ó r s k i , W. K u r a s z k i e - w i c z , Rozmyślania dominikańskie, wyd. i oprać.... t. 1., W rocław 1965;

W. K ę t r z y ń s k i . Katalog rękopisów Biblioteki Zakł. Nar. im. Osso­

lińskich, t. 1, Lw ów 1881, nr II 168,3; t e n ż e , O rękopisie nr 470 Bi-

b iin 21, M ościska22, Warszawa (św. Jacek)23, Wilno I (Sw. D u ch )24, Ż ółk iew 25.

blioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie, Kraków 1917; E.

L a s k o w s k i , J. R e c z e k , Glosy polskie rękopisu Sermones de te m - pore et de sanctis nr X V 32 biblioteki OO. Dominikanów w K r a k o w ie z drugiej p o ło w y X V wieku, Wrocław 1968; L. T e l e ż y ń s k i , De r e ­ bus... k. 290v (zawiera spis tytułów 12 rękopisów i 3 druków, które T.

Czacki zabrał z biblioteki krakowskiej); Z. W ł o d e k , Inventaire des manuscrits m e dićv au x latins, philosophiąues et theologiąues de la Bi- bliotheąue des Pere s Dominicains de Cracovie, W rocław 1970 s. 155—

186 M ediaevalia Philosophica Polonorum 14; M. B o h o n o s , Katalog...

nr 70b, sygn. XVI. Qu. 1955; nr 77d, sygn. XV. 146 adl.; nr 97, sygn.

XVI. Qu. 2809; nr 127, sygn. X V I. Qu. 2813; nr 266, sygn. X V I. Qu 2407; nr 267, sygn. XVI. Qu. 2508; nr 600, sygn. XVI. Qu. 3561; nr 766, sygn. XVI. O. 774; nr 776, sygn. XVI. Qu. 2424: nr 831, sygn. XVI.

Qu. 1551; nr 898d, sygn. XVI. O. 520; nr 907, sygn. X V I. Qu. 1949- nr 1072, sygn. X V I. Qu. 3635; nr 1124b, sygn. XVI. F. 4078; nr 1204a, sygn.

XVI. Qu. 2113; nr 1267, sygn. XVI. F. 4294; nr 1883, sygn. X VI O 593; nr 1957c, sygn. XVI. O. 694; nr 2032a, sygn. XVI. Qu. 3236- nr 2049b, sygn. XVI. Qu. 2743; nr 2114a, sygn. XVI. Qu. 1578; nr 2281, sjg n . XVI. Qu. 2350; nr 2344a sygn. XVI. O. 545; w g inform acji dom i­

nikanów, n iew ielka ilość książek, które znajdowały się w celach zakon­

ników, uratowała się z pożaru ich krakowskiej biblioteki w 1850 r.;

S. B a r ą c z, K lasztor i kościół Domin ikanów w Krakowie . Poznań 1888, s. 7, 12, 13, 25, 27, 29, 37; t e n ż e , R y s d z ie jó w Zakonu K a z n o d zie j­

skiego w Polsce, Lw ów 1861, t. 1, s. 223—224, t. 2, s. 297, 307' E C h w a l e w i k , Zbiory... t. 1, s. 213; t e n ż e , Zbiory... alfabet., s. 46:

B. D ud i k, Biblioth ek der Dominikaner ad St. Trinitate m. Arch f Oesterreichische Gesch” 39 (1868), s. 51—58; M. D y n o w s k a , B z o w ­ ski Stanisław, w : Polski S ło wnik Biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s.

187; Encyklopedia w ie d z y o książce, Wrocław 1971, s. 222, 1225; G E n e r s t r o e m , Schwedische Bibliothsken. „Zentralbl. f. Bibliotheks- w esen 4 (1887), s. 329—335; K. G ó r s k i , Uwagi o ,.Rozmyślaniach dominikańskich” na tle prądów religijnych X V i początku X V I w i e ­ ku. „Średniowiecze. Studia o kulturze”, 2 a 965), s. 303—320; A. G r a ­ b o w s k i , K r a k ó w i jego okolice, Kraków 1866, s. 153; C. G r u e n -

h a g e n , Bericht weber eine Reise nach Krakau (Pfingsten 1868)

„Zeitschr. f. Gesch. Schles.” 9 (1868), H. 1, s. 136; J. G r y c z , A. G r y - c z o w a , Historia książki i bibliotek w zarysie, Warszawa 1959, s. 47;

K. K a c z m a r c z y k , Rew izja bibliotek kla sztorów krakow skich w r o ­ ku 1810. „Przegl. bibliot." 2 (1909), s. 185; J. K ł o c z o w s k i , Zakony...

s. 552; t e n ż e , Z akony m ę skie w Polsce w X V I—X VIII w., w: K o ś ­ ciół w Polsce, t. 2, Kraków 1969, s. 688; F. K o p e r a , Średniowieczna architektura Kościoła i klasztoru OO. Dominikanów. „Rocz. krak.” 20 (1926), s. 65; J. A. K o s i ń s k i , Doskonały książkołap. W izyta Tadeusza Czackiego w bibliotece dominikanów krokowskich. „Roczn. bibliot.” 5 (1960), s. 224—225; J. M u c z k o w s k i , Kościół św. Trójc y w K r a k o ­ wie. „Rocz. krak.” 20 (1926), s. 50—51; F. N o w o w i e j s k i , Phoenix decoris et ornamenti Prov. Poloniae S. Ord. Praed. S. Hyacynthus O ro- vansius redivivu s, Poznań 1752, s. 94. 95. 107, 188. 207; S. O k o l s k i , Russia florida rosis et liliis, Lw ów 1696, s. 62; J. M. O s s o l i ń s k i ! Wiadomości h isto ryczno-kryty czne, t. 1, Kraków 1819, s. 20; P. H.

P r u s z c z , K le jn o ty stołecznego mia sta K r a k o w a albo kościoły i co w nich je s t widzen ia godnego i znacznego, K raków 1861, s. 94; „Przegl.

bibliogr.-archeol.” 1 (1881), s. 110; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość...

s. 31; M. S i e j k o w s k i , Dni roczne, K raków 1743 ,22, 25, 28, 335, 343,

/

II. Biblioteki posiadające inwentarze (katalogi) i ewentualnie wzmianki w literaturze:

363; Słownik geograficzny K r ó le stw a Polskiego i innych k ra jó w sło­

wiańskich, t. 4, Warszawa 1883, s. 591; L. T e l e ż y ń s k i , De rebus...

k. 189r, 248r, 261v, 289v, 290r, 299ar, 351v; W. W i c h e r , Mikołaj z Moś­

cisk, teolog, moralista i pisarz ascetyczn y z początku X V II w. „Przegl.

teol.” 9 (1928), z. 3, s. 218; M. W i s z n i e w s k i,Historia literatury p o l­

skiej, t. 4.' Kraków 1842, s. 212; L. Z a l e w s k i , Biblioteka... s. 65;

H. Z e i s s b e r g , Necrolog des Domin ikaner-Convents in Krakau. Klei- nere Geschichtsąuellen Polens im Mittelalter, Wien 1887, s. 140, 144, 147, 149, 150.

Index librorum Conventus Lublinensis existentium in scrinio con- scriptus m ense Octobre die 18, Libri Conventus in Camera Fratris Praedicatoris, Libri Conventus in Camera, w: A D 1601 Prim a O cto- bris, Inventarium Conventus Lublinensis... Kraków, Arch. dom inika­

nów, sygn. Lb 10; J. C z u b e k , Katalog rękopisów Polskie j Akadem ii Umiejętności, dodatek 1, Kraków 1912, nr 1753; B. K o c ó w na, K.

M u s z y ń s k a , Imoentarz rękopisów Biblioteki Ordynacji Zamojskiej, svgnatury 1—2051, oprać.... W arszawa 1967, nr 1732 (I—II); A. K a w e c - k a - G r y c z o w a , J. A d a m c z y k , Katalog starych dru k ó w Biblio­

teki Publicznej miasta stołecznego Warszawy, cz. 2, Polonica XV I w i e ­ ku, oprać.... Warszawa 1957, nr 274, sygn. XVI. O. 27, i s. 147; M.

B o h o n o s , Katalog... nr 884c, sygn. XVI. O. 889: nr 1951c, sygn. XVI.

Qu. 2138; E. C h w a l e w i k , Zbiory... t. 1, s. 289 i nn., t. 2, s. 516;

t e n ż e , Zbiory... alfabet., s. 118, 238; t e n ż e , Losy zbiorów polskich w rosyjskiej Bibliotece Publiczn ej w Leningradzie, Warszawa 1926, s.

•>4 39; S. B a r ą c z , Rys... t. 2, s. 313, 332; J. A. K o s i ń s k i , Doskona­

ły książkołap... s. 226; A. M o s z y ń s k i , Rozpraw y i sprawozdania z posiedzeń w ydziału filologicznego Akademii Umiejętności, t. 1, K ra­

ków 1874, s. 224; F. N o w o w i e j s k i , Phoenix... s. 249; „Przew. bi- bliogr.” 10 (1887), s. 160, 179; tamże, 12 (1889), s. 100; S. P t a s z y c k i , Encyklopedia... s. 98, 110; t e n ż e , W yw ożenie do Rosji polskiego m i e ­ nia kulturalnego i jego z w r o t obecny. „Przegl. p o w sz ” 157 (1924), s.

217; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 40; M. S i e j k o w s k i , Dni roczne, po s. G2; Sło wnik geograf. Król. Pol. t. 4, s .423; L. T e l e - ż v ń s k i, De rebus... k. 132r, 210r, 213v; J. A. W a d o w s k i , Kościoły lubelskie. Na podsta w ie źródeł archiwalnych, Kraków 1907, s. 293 i nn.

T. W i e r z b o w s k i , Vademecum, Warszawa 1926, s. 252; Z. S., Opis kościoła i klasztoru OO. Domin ikanów w Lublinie. „Pam. rei.-m or.”

17 (1849), s. 498—499; L. Z a l e w s k i , Biblioteka... s. X II, 58—60.

22 W. H a h n , Bibliografia... s. 27, nr 313: rkps nr 274 Bibl. Uniw.

w e L w ow ie, zawierający m. in. katalog biblioteki dom inikanów w M oś­

ciskach; A. K a w e c k a - G r y c z o w a , Katalog... nr 309, sygn. XV. 12;

E T r i l l e r , Katalog inkunabułów Bibl. Zakł. Nar. im. Ossolińskich.

Konty nuacja katalogu Alodii K aw e c k ie j-G ry c zo w e j, W rocław 1963, nr 15, sygn. XV. 256; E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV.

23 B. K o c ó w n a , K. M u s z y ń s k a , Inwentarz... nr 1178: Catalogus Bibliothecae Conv. Vars. O. P. (polsko-łac. z XVIII w.); Na popis p u ­ bliczny uczniów Szkoły W y d zia ło w ej XX . Dominikanów mają cy się o d b y w a ć w d. 21 i 22 lipca 2828 r., W arszawa 1828, s. 9—15: Spis ksią- żek znaidujących się w bibliotece ok. 1806 r. oraz tych. które utraci a ona w tym czasie; H. K o z e r s k a , S tra ty w zbiorze rękopisow B i­

blioteki U niw ersyte ckiej w W arszaw ie w czasie I i II w o jn y św ia to ­ we), Warszawa 1960, nr 143, sygn. 839; nr 638, sygn. 7. 1. 1.: Skoro­

w idz putorów spisanej biblioteki OO. Dom inikanów w arszawskich, r.

1854; B. K o c ó w n a . K. M u s z y ń s k a , Imoentarz... nr 1165, 1190; S.

B e łz 26, Brześć K ujaw sk i27, B uczacz28, B u sk 29, C hełm 30, Chołopie-

H yacint” (bez sygnat.); w g inform acji O. Brunona Mazura O. P. część książek z dawnej biblioteki klasztornej w W arszawie znajduje się obec­

nie w bibliotece dom inikanów w Krakowie; S. B a r ą c z, Rys... t. 2, s. 332; J. B a r t o s z e w i c z , Kościoły w ar sza w sk ie rzym sko-katolickie, Warszawa 1855, s. 174, 183, 189, 191, 197; „Biul. Bibl. Publ. m. stoł.

W arszawy” 1 (1929), s. 52; E. C h w a l e w i k , Zbiory... t. 2, s. 315; t e n ­ ż e , Zbiory... alfabet., s. 195; K. K a n t a k, Pogląd na zakon y żebrzące w Polsce przedrozbio row ej. „Przegl. teol.” 9 (1928), s. 379 i przyp. 1;

H. K o z e r s k a , W arszaw ska Bibliote ka U niw ersytecka 1832—1871, W arszawa 1967, s. 67—68; Les Biblioth iąu es de L w ó w , redige... sous la direction de M. E. G a b e r l e , L w ów 1929, s. 70; F. N o w o w i e j s k i , Phoenix... s. 111— 112, 123—124; M. S i e j k o w s k i , Dni roczne, po s.

H2; L. T e l e ż y ń s k i , De rebus... k. 259v, 266r; Z d zie jó w książki i b i ­ bliotek w Warszawie , praca zbiór., red. S. T a z b i r , Warszawa 1961, s. 99; L. Z a l e w s k i , Biblioteka... s. 65.

24 Libri C onventus V ilnensis, Kraków, Arch. dominikanów, teczka Wilno; Pars Librorum Bibliothecae Generalis V ilnensis S. Spiritus ord.

Praed. ... 1844 ... 1849, Wilno, Bibl. Uniw., rkps sygn. 149; M. B o h o - n o s , Katalog... nr 898a, sygn. XVI. O. 308; S. B a r ą c z, Rys... t. 2, s.

393; E. C h w a l e w i k , Zbiory... t. 1, s. 384; t e n ż e , Zbiory... alfabet...

s. 239; G. E n e r s t r o e m , Schwedische Bibliotheken... s. 332; Z. K l e ­ m e n s i e w i c z , Bibliografia ekslibrisu polskiego, W rocław 1952, s. 125;

J. K ł o c z o w s k i , Zakony męskie... s. 688; J. I. K r a s z e w s k i , W i l ­ no od początków jego do roku 1750, t. 1—4, W ilno 1840—1842, t. 4, s. 82;

Les Bibliotheąues de L w ó w , s. 70; Podręczna encyklopedia kościelna, red. Z. C h e ł m i c k i, t. 9— 10, W arszawa 1906, s. 90.

25 Inventarium Rerum Conventuum et Ecclesiarum Provinciae Rus- siae... et earum tam Mobilium quam Im mobilium , 1708— 1709, (gdzie znajduje się inw entarz biblioteki klasztornej); wg. inform acji O. Bru­

nona Mazura O. P. część książek z tego księgozbioru znajduje się w b i­

bliotece dom inikanów w Krakowie; S. B a r ą c z, Pamiątki m iasta Ż ó ł­

kwi, Lw ów 1852, s. 41, 100; E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV; E.

C h w a l e w i k , Exlibrisy polskie szesnastego i siedem nastego wieku, Wrocław 1955, s. 89; t e n ż e , Zbiory... t. 2, s. 543; Z. K l e m e n s i e w i c z , Bibliografia... s. 125.

20 W. H a h n , Bibliografia... s. 27, nr 313: rkps nr 274 Bibl. Uniw. w e Lw ow ie, zaw ierający m. in. katalog biblioteki dom inikanów w Bełzie;

E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV.

27 Anno Domini 1604 Regestrum Librorum Conventus Brestensis Sanc- ti M ichaelis Ordinis Fratrum Praedicatorum, Kraków, Arch. dominik., teczka Brześć Kujaw ski.

28 W. H a h n , Bibliografia... s. 27, nr 313: rkps nr 274 Bibl. Uniw. w e Lw ow ie, zaw ierający m. in. katalog biblioteki dom inikanów w Buczaczu;

S. B a r ą c z, Pam iątki buczackie, Lw ów 1882, s. 109; E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV.

29 W. H a h n , Bibliografia... s. 27, nr 313: rkps nr 274 Bibl. Uniw. w e Lwowie, zaw ierający m. in. katalog biblioteki dom inikanów w Busku;

E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV; S. O k o l s k i , Russia... s. 85.

30 Inventorium Librorum Conventus C ulm ensis Ordinis Preadicatorum, Kraków, Arch. dominik., teczka Chełm; L. Z a l e w s k i , Biblioteka...

s. 58.

n ic z e 31, C hotajew icze32, Druja Sapieżyńska 33, G dańsk34, G rodno35, H rubieszów S8, Janów Lubelski (Janów Podlaski?)37, Jaw orów 38, K łe c k 39, Krasnobród40, Łańcut 41, Ł ow icz42, Ł u ck 43, M ińsk44, No-

51 Katalog king... po-m onastyrskich bibliotekach... Mińsk 1841, k. 30—

— 33, Wilno, Bibl. Uniw., rkps sygn. F 3, 165; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 7.

32 Katałog knig..., k. 28— 29v, Wilno, Bibl. Uniw., rkps sygn. F 3, 165.

83 Tamże, k. 76—79v; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość..., s. 11.

34 C atalogus librorum C onventus Gedanensis, Kraków, Arch. dom i­

n ik. teczka Gdańsk; S. B a r ą c z, Rys... t. 2, s. 297; A. C h m i e l , R ę ko­

pisy Biblioteki hr. Tarnowskich w Dzikowie, Kraków 1908, s. 24; E.

C h w a l e w i k , Zbiory... alfabet., s. 109; Gdańsk, jego dzie je i kultura.

Praca zbiorowa, Warszawa 1969, s. 505; T. G l e m m a , O dzyskanie k la sz­

toru dominikań skiego w Gdańsku w latach 1565— 1568. „Rocz. gdań.” 12 (1938), s. 77; J. K ł o c z o w s k i , Zakony... s. 547; F. N o w o w i e j s k i , Phoenix... s. 78, 213; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 15; L. T e l e ­ ż y ń s k i , De rebus... k. 203v, 258v.

35 Pars librorum bibliothecae Grodnensis Ord. Praed. ... 1833 ... 1849, W ilno, Bibl. Uniw., rkps sygn. F 4 151; S. B a r ą c z , Rys... t. 2, s. 344;

D. C. C h o d ź k o , Agłona, kościół i klasztor OO. Dominikanów w In ­ flantach. „Pam. rei.-m or.” 31 (1856), s. 139; E. C h w a l e w i k , Zbiory...

t. 1, s. 313—314; t e n ż e , Zbiory... alfabet., s. 236; Z. K l e m e n s i e ­ w i c z , Bibliografia... s. 125; J. K u r c z e w s k i , Biskupstw o wileńskie , W ilno 1912, s. 323; J. L e l e w e l , Bibliograficznych ksiąg dw oje, t. 1—

—2, W ilno 1826, t. 2, s. 111, 156; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s.

16, 113; S. J. S i e n n i c k i , Les Elzevirs... s. 5, 149— 150, po tek ście p o­

dobizna ekslibrisu biblioteki dom inikanów w Grodnie.

;e Anno Domini m illessim o sexcentessim o 2 Junii Inventorium con- ven tu s H rubiessoviensis conscriptum, Kraków, Arch. dominik., teczka

Hrubieszów; L. Z a l e w s k i , Biblioteka... s. 58.

37 Inventorium librorum conventus Janouiensis factum ... in die 20 A prilis anno Domini 1607, Kraków, Arch. dominik., teczka Janów (Lu­

belski?, Podlaski?); Janów Lubelski: E. C h w a l e w i k , Zbiory... t. 1, s.

357; L. Z a l e w s k i , Biblioteka... s. 64; Janów Podlaski: E. C h w a l e ­ w i k , Zbiory... t. 1, s. 357; L. Z a l e w s k i , Biblioteka... s. 62.

38 Inventarium Rerum Conventuum et Ecclesiarum Provinciae Rus- siae... et earum tam Mobilium quam Im mobilium , 1708— 1709, (gdzie znajduje się inw entarz biblioteki klasztornej); por. I. S z o s t e k , B i­

blioteka... E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV; S. O k o l s k i , Russia...

s. 91.

30 Katałog knig..., k. 63—63v, Wilno, Bibl. Uniw., rkps sygn. F 3, 165; J. M. G i ż y c k i (Wołyniak), Wykaz... s. 99.

40 W. H a h n , Bibliografia... s. 27, nr 313: rkps nr 274 Bibl. U niw . w e L w ow ie, zaw ierający m. in. katalog biblioteki dom inikanów w K rasno­

brodzie; E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV; E. C h w a l e w i k , Zbiory...

t. 1, s. 261; L. Z a l e w s k i , Biblioteka... s. 60—62.

41 W. H a h n , Bibliografia..., s. 27, nr 313: rkps nr 274 Bibl. U niw. w e L w ow ie, zaw ierający m. in. katalog biblioteki dom inikanów w Ł ańcu­

cie; E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV.

42 Inventorium Conventus L oviciensis, (1602), Libri Conventus, Kra­

ków, Arch. dominik. teczka Łowicz; M. M a r c z a k , Biblioteka... s. 22;

F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 46.

43 Librorum Conventus Luceoriensis Ordinis Praedicatorum denuo re-

■collectorum descriptio Anno Dom ini 1607 die 16 Ianuarii, Kraków, Arch.

wogród 45, Oświęcim 46, Piotrków 47, Pińsk 48, Poławień 49, Poporcie 50, R aków 51, R zeczyca52, Sambor M, Sejny Sieniawa 5S, Sochaczew 56’

dominik., teczka Łuck; Catalogus librorum Conventus Luceoviensis Or- dinis Praedicatorum Anno Domini 1608, tamże; Catalogus librorum Con- ventus Luceoviensis B. M. V., tamże; S. B a r ą c z , Rys... t. 2, s. 316, 323;

E. C h w a l e w i k , Zbiory... t. 2, s. 547; t e n ż e , Zbiory... alfabet., s.

251; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 46; J. M. G i ż y c k i (Woły- niak) Zniesione kościoły i kla szto ry rzym sko-katolickie przez rząd ro ­ syjski w w ieku X I X - t y m . „Nova Pol. sacra” 1 (1928), s. 65; F. N o w o ­ w i e j s k i , Phoenix... s. 62; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 46;

M. S i e j k o w s k i , Dni roczne, po s. H2.

44 Inventarium Rerum Conventuum et Ecclesiarum Provinciae Rus- siae... et earum tam Mobilium quam Im m obilium , 1708— 1709, (gdzie znajduje się inw entarz biblioteki klasztornej); por. I. S z o s t e k , B iblio­

teka... Katalog knig..., k. 66—67v, Wilno, Bibl. Uniw., rkps sygn. F 3, 165.

4= Inventarium Rerum Conventuum et Ecclesiarum Provinciae Rus- siae... et earum tam Mobilium quam Im mobilium , 1708— 1709, (gdzie znajduje się inw entarz biblioteki klasztornej); por. I. S z o s t e k , B iblio­

teka...

46 Cathalogus Rerum omnium (Conventus Oswiatimensis)... Anno D o­

mini 1602 Maii 13 conscriptus, Cathalogus librorum, Kraków, Arch. do­

minik., teczka O święcim ; E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV.

47 Index librorum omnium spectantium ad conventum Petricoviensem Ordinis Praedicatorum (1602), Kraków, Arch. dominik., teczka Piotrków;

J. L e l e w e l , Bibliograficznych ksiąg... t. 2, s. 180.

48 Inventarium Rerum Conventuum et Ecclesiarum Prov. Russiae...

1708—1709, (gdzie znajduje się inw entarz biblioteki klasztornej); por.

I. S z o s t e k , Biblioteka...

19 Catalogus librorum conv. Polavecensis... comparatus anno domini 1828 m ensis Ju lii die 26, Wilno, Bibl. Uniw., rkps sygn. F 4, 236; S. B a- r ą c z , Rys... t. 2, s. 383; J. M. G i ż y c k i (Wołyniak), Wiadomości... s.

172; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 62; Aukszta-L etuw a, „Tyg.

ilustr.” 11 (1873), s. 296.

50 Księga zapisowa w ydaw anych ksiąg z biblioteki poporckiej, R. 1844, k. 18, Wilno, Bibl. Uniw., rkps sygn. F 4 4442; J. M. G i ż y c k i (W oły­

niak), Wiadomości... s. 178; J. K u r c z e w s k i , Biskupstw o wileńskie , s. 323; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 58.

51 Katalog knig..., k. 47—47v, W ilno, Bibl. Uniw. rkps sygn. F 3, 165.

52 Tamże, k. 51—52v.

51 Cathalogus Librorum Conventus Sam boriensis, Kraków’, Arch. do­

minik., teczka Sambor; E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV.

54 Registrum librorum Conventus Seynensis, Kraków, Arch. dominik., teczka Sejny; Z. K l e m e n s i e w i c z , Bibliografia... s. 125; W. K ł a p ­ k o w s k i , Kolegiu m księży domin ik anów w Sejnach, L w ów 1936, s. 9—

—10; t e n ż e , Konwent Domin ikanów w Sejnach. „Aten. w il.” 3 (1938', s. 65 (133), 89 (157).

55 W. H a h n, Bibliografia... s. 27, nr 313: rkps nr 274 Bibl. Uniw. w e Lw ow ie, zaw ierający m. in. katalog biblioteki dominikanów w S ien ia­

w ie: S. B a r ą c z , A rch iw u m OO. D omin ikanów w Jarosławiu, Lw ów 1£84, s. 214; E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV.

58 O fficina Librariae, Kraków Arch. dominik., teczka Sochaczew; J.

N o w a c k i , Dzieje archidiecezji poznańskiej, t. 2: Archidiecezja poznań­

ska u- granicach historycznych i je j ustrój, Poznań 1964, s. 763.

Stołpce 57, Środa W lkp.58, Tarnopol 59, W łodzimierz60, Zasław Miń­

ski 61, Żmigród 62, Żnin 63.

III. Biblioteki posiadające książki i ewentualnie wzmianki w li­

teraturze:

B o lesła w iec64, B rzeg c5, C ieszyn 66, D ereczyn67, G id le68, G łogów 69,

1708—1709, (gdzie znajduje się inw entarz biblioteki klasztornej); por. I.

S z o s t e k , Biblioteka...; Katalog knig... k. 34—34v, Wilno, Bibl. Uniw., rkps sygn. F3, 165.

58 Inventorium conventus Sredensis (1602), K sięgi konwenckie, Kra­

ków, Arch. dominik., teczka Środa W ielkopolska.

19 W. H a h n , Bibliografia... s. 27, nr 313: rkps nr 274 Bibl. Uniw. w e L w ow ie, zawierający m. in. katalog biblioteki dom inikanów w Tarno­

polu; E. B a r w i ń s k i, Katalog... s. IV.

co Inventarium rerum conventus W łodim iriensis et primo descriptio li ­ brariae, Kraków, Arch. dominik., teczka Włodzimierz.

01 Katałog knig... k. 35—38, Wilno, Bibl. Uniw., rkps sygn. F 3, 165;

J .M. G i ż y c k i (Wołyniak), Wykaz... s. 286.

62 Inyentarium rerum conventus Zmigrodensis Ordinis Praedicatorum...

factum in anno Domini m illesim o sexcentesim o septimo... Libri con- ventus, Kraków, Arch dominik., teczka Żmigród; W. H a h n , Bibliogra­

fia... s. 27, nr 313: rkps nr 274 Bibl. Uniw. w e Lw ow ie, zaw ierający m.

in. katalog biblioteki dom inikanów w Żmigrodzie; E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV; E. C h w a l e w i k , Zbiory... t. 2, s. 542.

65 Inventorium librorum Conventus Znenensis, Kraków, Arch. dom i­

nik., teczka Żnin; W. H a h n , Bibliografia... s. 27, nr 313: rkps nr 274 Bibl. Uniw. w e Lwowie, zaw ierający m. in. katalog biblioteki dom ini­

kanów w Żninie; Żnin. 700 lat d zie jó w miasta, Bydgoszcz 1965, s. 35.

64 Rkps sygn. I F 78, I F 268, I F 470, I F 568, I F 686, Bibl. U niw . W rocław skiego (dalej BUWr); por. prow eniencyjny katalog kartkowy działu rękopisów; B. K o c o w s k i , Katalog inkunabułów Biblioteki Uni­

w e rsy te c k ie j w e Wrocławiu, cz. 1—2, W rocław 1959—1962, cz. 1, nr 287, sygn. XV. F. 284, nr 1843, sygn. XV. Q. 308, nr 2053, sygn. XV. F. 652, nr 2728, sygn. XV. F. 930; J. G. B e r g e m a n n , Peschich te der katholi- schen Religion, Kirchen, Schulen und ihrer Lehrer, Bolesław iec 1831, s.

43; H. H o f f m a n n , Schlesische Kirchenbuechereien. „Arch. f. schles.

Kirchengesch.” 4 (1939), s. 122; J. S t a e n d e r , Die Handschriften der Koeniglichen und U niversitaets-Bib lio th ek zu Breslau. „Zft. f. Gesch.

Schles.” 33 (1899), s. 19, 40; E. W e r n i c k e, Chronik der S ta d t Bunzlau, B olesław iec 1884, s. 146.

63 Rkps sygn. IV F 174, IV F 224, BUWr.; por. prow enien­

cyjn y katalog kartkow y działu rękopisów ; B. K o c o w s k i , Katalog...

nr 2403, sygn. XV. F. 170 1—II; K. E i s t e r t , Das Dominikanerkloster in Brieg (1336—1545). „Arch. f. schles. Kirchengesch.” 18 (1960), s. 90;

C. G r u e n h a g e n , Miscellen. „Zft. f. Gesch.” 5 (1863), s. 165; B. K o ­ c o w s k i , K. M i g o ń, W y b ó r źródeł do historii książki i księgozbioru,

W rocław 1968, s. 142.

66 Rkps sygn. IV F 221 (może z Raciborza), BUWr.; por. prow enien­

cyjny katalog kartkowy działu rękopisów ; E. C h w a l e w i k , Z d zie jó w exlibrisu na Śląsku w w ieku X V I—XIX. „Silva rer.” 1939, z. 8, s. 197.

67 A. K a w e c k a - G r y c z o w a , J. A d a m c z y k , Katalog... oprać. ...

nr 263a, sygn. XVI. Qu. 129; J. K u r c z e w s k i , Biskupstw o wileńskie, s. 323.

Jarosław 70, Klimontów 71, Legnica 72, Lwów II (Maria Magdalena) 73„

N ieśw ież74, Opatowiec 75, Opole 76, Podkamień 77, Poznań 78, Prze-

scu; A. K a w e c k a - G r y c z o w a , J. A d a m c z y k , Katalog... oprać, ... nr 354, sygn. XVI. F. 85: J. L e l e w e l , Bibliograficznych ksiąg...

t. 2, s. 180; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 15.

69 Rkps sygn. I F 347, I O 41, BUWr.; por. prow eniencyjny katalog kartkowy działu rękopisów; B. K o c o w s k i , Katalog... nr 1102, sygn, XV. Q. 1074, 1, nr 1103, sygn. XV. Q. 1074,2, nr 1104, sygn. XV. Q. 1024, nr 2316, sygn. XV. Q. 339,1, nr 2317, sygn. XV. Q. 339,2, nr 2766, sygn.

XV. F. 757, nr 2772, sygn. XV. F. 849; sygn. 454181, 454199, 455492, 459526, 460260, 460321, 468281; por. fotokatalog starych druków BUW r.;

J. B l a s c h k e , Geschichte der S tadt Glogau und des Glogauer Lan- des, G łogów 1913, s. 252, 446, 447; J. H e y n e , Dokumentierte G eschi­

chte des B istu m s und Hochstiftes Breslau, Bd 1—3, Wrocław 1860— 18o8, t. 2, s. 730, t. 3, s. 1030; F. M i l k a u , Die Koenigliche und U niyersi- taets-Bib lio th ek zu Breslau, W rocław 1911, s. 35, przyp. 1; W. S c h e n k , Rękopisy liturgiczne od XI II do X V w iek u w Bibliotece U n iw e r sy te c ­ kiej w e Wrocłaiuiu. ,A rch. Bibl. Muz. kośc.” 2 (1961), s. 192; J. S t e n - d e r , Die Handschriften... s. 17, 46; F. W o l t m a n n , J. G. G ott- lieb Buesching und die Zentralbibliothek in Breslau. „Ruebezahl der schles. Provinzialbl.” 77 (1873) N. F. 12 Jhrg., s. 9.

70 Wg inform acji O. Brunona Mazura O. P. resztki księgozbioru obec­

nie w bibliotece dominik. w Krakowie; S. B a r ą c z , A r ch iw u m OO. Do­

m inikanów w Jarosławiu. „Przegl. archeol.” 1 (1882), z. 3, s. 64: t e n ż e , A rch iw u m OO. Dom in ikanów w Jarosławiu, Lw ów 1884, s. 54; E. B a r ­ w i ń s k i , Katalog... s. IV; E. C h w a l e w i k , Zbiory... t. 1, s. 133: F.

R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 20.

71 M. B o h o n o s , Katalog... nr 907b, sygn. XVI. Qu. 1949; J. G a c k i , B e n e dyktyń ski kla szto r Świę tego K r z y ż a na Ł yse j Górze, W arszawa 1873, s. 187; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 27.

72 B. K o c o w s k i , Katalog... nr 884, sygn. XV. F. 204; Cod. Dipl. Sil.

Bd 9, W rocław 1870, s. 247; C. G r u e n h a g e n , Miscellen, s. 166; B.

K o c o w s k i , K. M i g o ń , Wybór źródeł... s. 142; H. S z w e j k o w s k a,.

Z d zie jó w biblioteki kościoła św. Piotra i Pawia w Legnicy ja ko książnicy m iejskiej i szkolnej. „SI. kwart. hist. Sobótka” 18 (1963), s. 142;

A. Ś w i e r k , Śląskie biblioteki od początku X V I wieku, w: Studia z d zie jó w ku ltu ry i ideologii, W rocław 1968, s. 82: Urkundenbuch d e r Stadt Liegnitz und ihres Weichbildes bis zu m Jahre 1455, hrsg. F. W.

S c h i r r m a c h e r , Legnica 1866, s. 151.

73 M. B o h o n o s , Katalog... nr 858a, sygn. XVI. Qu. 2185; S. B a r ą c z , Rys... t. 2, s. 458; E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV; E. C h w a l e w i k , Zbiory... t. 1, s. 384; S. O k o 1 s k i, Russia... s. 83.

74 M. B o h o n o s , Katalog... nr 160a, sygn. XVI. F. 4176; S. B a r ą c z , Rys... t. 2, s. 354; F. R a d z i s z e w s k i,Wiadomość... s. 53.

75 M. B o h o n o s , Katalog... nr 1798, sygn. XVI. Qu. 2751; F. R a d z i ­ s z e w s k i , Wiadomość... s. 57.

71 Rkps sygn. IV F 200a, BUWr.; por. proweniencyjny katalog kartko­

w y działu rękopisów: B. K o c o w s k i , Katalog... nr 2142, sygn. XV. F.

664; sygn. 459742; por. fotokatalog starych druków BUWr.; F. I d z i ­ k o w s k i , Geschichte der S ta d t Oppeln, Opole 1863, s. 268; J. S t a e n - d e r, Die Handschriften... s. 53.

■7 Wg inform acji O. Brunona Mazura O. P. reszta księgozbioru w b i­

bliotece dominik. w Krakowie; S. B a r ą c z , Wiadomość o kla sz to rze OO. D omin ikanów w Podkamieniu, L w ów 1858, s. 25, 36; t e n ż e , D zie -

m y ś l79. Racibórz80, Sandomierz I (św. Jakub)81, Ś w idn ica82, To­

ruń 83, Ząbkowice Ś lą sk ie84.

je klasztoru OO. Dominikanów w Podkamieniu, Tarnopol 1870, s. 134, 152, 193; t e n ż e , Rys... t. 2, s. 488; E. C h w a l e w i k , Zbiory... t. 2, s.

72; t e n ż e , Zbiory... alfabet., s. 33; A. C z o ł o w s k i , Zniszczenia w o ­ jenne w bibliotekach polskich, w: Pam ię tn ik trzeciego zjazdu bibliofi­

lów polskich w e L w o w ie w Zielone Ś w iątki 26 V—29 V 1928, Lw ów 1S29, s. 86, 89; L. K., Kościół i kla szto r OO. D ominikanów w Podka­

mieniu. „Przyjaciel Ludu” 16 (1849), s. 131; F. R a d z i s z e w s k i , W ia­

domość... s. 61; Słoum. geogr. Król. Pol., t. 8, s. 405; T. S z y d ł o w s k i , Ruiny Polski. Opis szkód w yrządzon yc h przez wojnę w dziedzinie z a ­ b y t k ó w sztuki na ziemiach Małopolski i Rusi C zerw onej, L w ów 1919, s. 125; H. W i l d e r , Polskie archiwa... s. XVIII.

78 J. Z a t h e y, Katalog rę kopisów średniowiecznych Bibliote ki K ó r ­ nickiej, Wrocław 1963, nr 92, 295;; T. T r z c i ń s k i , X. A. L., Krótkie wiadomości z bibliotek gnieźnieńskich. II. K atalcg rę kopisów bibliote­

ki se m in aryjn ej w Gnieźnie aż do w ieku X V I włącznie, Poznań 1904, odb. z „Przegl. kośc.”, t. 6, s. 212—228. 282—306, rkps sygn. MS. 8, MS.

11, MS. 22; Inwentarz rękopisów Biblioteki Kórnickiej, 1930, m aszyno­

pis, rkps nr 92; H. J ę d r z e j o w s k a , M. P e l c z a r ó w a, Katalog in ­ kunabułów Biblioteki Miejskie j w Gdańsku, oprać..., Gdańsk 1950, nr 640, sygn. XV. 151; A. L e w i c k a - K a m i ń s k a, Inkunabuły Biblioteki Jagiellońskie], oprać.... Kraków 1962, sygn. Inc. 3025; P. B u c h w a l d - - P e l c o w a , Katalog starych d ru k ó w Biblioteki Kórnickiej, t. 1, P o ­ lonica X V I wieku, cz. 2, uzupełnienia, oprać... Wrocław 1969, nr 1744, sygn. 31312, nr 1793, sygn. Cim. Qu. 3030; nr 1796, sygn. 4230, nr 1912, sygn. 4220, nr 1937, sygn. 2630; M. B o h o n o s , Katalog... nr 507b, sygn.

XVI. Qu. 2705 adl., nr 1797a, sygn. XVI. Qu. 2128; sygn. 460834, BUWr.;

por. fotokatalog starych druków; A. B i r k e n m a j e r , Ksią żka O. Wal- aego o szw edzkich zdobyczach bibliotecznych, „Exlibris” 5 (1924), s. 65, 72; E. C h w a l e w i k , Zbiory... t. 2, s. 80; I. C o l l i j n , Bericht... s. 53;

G. E n e r s t r o e m , Schwedische Bibliothcken... s. 332; L. F o r m a n o - w i c z, Katalog dru k ó w polskich X V I w. Biblioteki K apitulnej w G nieź­

nie, cz. 2, Poznań 1930, s. 102: Encyklopedia w ie d z y o książce, s. 1958;

T. G 1 e m m a. Biblioteka bisku pstw a chełmińskiego to Pelplinie, w:

Biblioteki wielkopolskie i pomorskie. Praca zbiór., red. S. W i e r c z y ń - s k i , Poznań 1929, s. 7; J. Ł u k a s z e w i c z , K r ótki opis h isto ryczny kościołów daw n iejszej diecezji poznańskiej, t. 1—3, Poznań 1858— 1863, t 1, s. 90; E. M a j k o w s k i , Bibliote ka archidiecezjalna (Poznańska),.

w: Biblioteki wielkopolskie i pomorskie, s. 7; F. N o w o w i e j s k i , Phoenix... s. 50, 220; C. P i 1 i c h o w s k i, Z d zie jó w szw edzkich zaborów bibliotek i archiw ów polskich w X V II i XVI I I wieku, Gdańsk 1960, odb. z ..Rocz. gdańsk.”, t. 17/18. s. 10, 11; S. P t a s z y c k i, Encyklopedia...

s. 73; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 66; M. S i e j k o w s k i, Dni roczne, k. F.

75 Wg inform acji O. Brunona Mazura O. P. dość dużo książek na m iejscu; E. B a r w i ń s k i , Katalog... sygn. 24, 25, 27, 29, 50, 75, 95, 89, 148; A. K a w e c k a - G r y c z o w a . Katalog... prawdopodobnie z b iblio­

teki dominikanów: nr 152a, sygn. XV. 59, nr 276, sygn. XV. 229 adl., nr 38, sygn. XV. 234 adl., nr 66, sygn. XV. 230 adl., nr 74, sygn. XV. 237 adl., nr 110, svgn. XV. 231 adl., nr 173, sygn. XV. 232 adl., nr 192b, sygn. XV. 23 adl. ,nr 306c, sygn. XV. 23 adl.. nr 334, sygn. XV. 239 adl.; M. B o h o n o s , Katalog... nr 1113, sygn. XVI. F. 4141: A. K a w e c - k a - G r y c z o w a , J. A d a m c z y k , Katalog... s. 147 i nr 163, sygn. XVI..

F. 134; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 67.

IV. Biblioteki posiadające wzmianki w literaturze:

Agłona 85, Bar 86, Brahiłów

Brześć Litewski 88, Chełmno 89, Cho- roszcza 90, Cieszanów 91, Czernelica 92, Czortków 93, Elbląg 94, Góra S5,

schaft Ratibor, Racibórz 1881, s. 788, 792.

81 M. B o h o n o s , Katalog... nr 625b, sygn. XVI. Qu. 2115, nr 691a, .sygn. XVI. Qu. 3464; E. C h w a l e w i k , Zbiory... t. 2, s. 184; t e n ż e . Zbiory... alfabet., s. 163; J. G a c k i , B e n e d yk tyń sk i klasztor... s. 187;

J. L e l e w e l , Bibliograficznych ksiąg... t. 2, s. 180; M. M a r c z a k , Biblioteka... s. 22; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 74; L. P i o t ­ r o w i c z,Historia i stan Biblioteki S em in ariu m w Sandomierzu. „Przegl.

k atol.” 1881, nr 29, s. 476; J. R o k o s z n y , Stare dru ki p r z e c h o w y w a ­ ne w Bibliotece S em in aryjn ej w Sandomierzu. „Kwart, teol.” 1 (1902), z. 3—4, s. 1; M. S i e j k o w s k i , Dni roczne, po „kalendarz” (br. num era­

cji stron).

82 Rkps sygn. I F 18, I F 231, I F 496, I F 497, I F 724, II F 69, II F 105, IV F 74, IV F 76, IV F 223, I Q 7, I Q 124, I Q 240, BUWr.; por. prow eniencyjny katalog kartkow y w dziale rękopisów ; B.

K o c o w s k i , Katalog... nr 417. sygn. XV. Q. 850, nr 1248, sygn. XV. Q.

984, nr 2016, sygn. XV. Q. 704; W. U r b a n , K atalog in kunabułów Bi­

blioteki K apitu lnej w e Wrocławiu, oprać. ..., Wrocław 1955, nr 12, sygn.

IV, 130/1—3, Fol., nr 50, sygn. IV, 130/3, Fol.; sygn. 460134 BUWr.; por.

fotokatalog starych druków; J. H e y n e, D okum entierte Geschichte... t.

1, s. 940; H. H o f f m a n n , Schlesische Kirchenbuechereien, s. 122; J.

S t a e n d e r , Die Handschriften... s. 16, 56.

83 M. B o h o n o s , Katalog... nr 18b, sygn. XVI. F. 4249; E. C h w a ­ l e w i k , Zbiory... t. 1, s. 48, t. 2, s. 249; T. G 1 e m m a, Biblioteka... s.

291; Z. M o c a r s k i , Ksią żka w Toruniu do roku 1793, Toruń 1934, s. 4.

84 Rkps sygn. II F 12a, I Q 228,, BUWr.; por. prow eniencyjny katalog kartkow y działu rękopisów; B. K o c o w s k i , Katalog... nr 2711, sygn.

XV. F. 682,6; sygn. 455974, BUWr.; por. fotokatalog starych druków; J.

H e y n e, Dokum entierte Geschichte... t. 1, s. 321; H. H o f f m a n n , Schlesische Kirchenbuechereien, s. 122; J. S t a e n d e r , Die Handschrif­

ten... s. 43.

85 D. C. C h o d ź k o , Agłona... s. 162; F. R a d z i s z e w s k i , W ia do­

mość... s. 1.

86 J. M. G i ż y c k i (Wołyniak), Wykaz... s. 9; S. O k o l s k i , Russia...

s. 109; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 1.

87 E. C h w a 1 e w i k, Zbiory... t. 1, s. 145.

88 J. M. G i ż y c k i (Wołyniak), Wykaz... s. 18; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 5.

89 E. C h w a l e w i k , Zbiory... alfabet., s. 15; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 6; H. W i l d e r , Polskie archiwa... s. V.

90 J. M. G i ż y c k i (Wołyniak), Wiadomości... s. 75.

91 E. B a r w i ń s k i, Katalog... s. IV.

92 Tamże.

93 S. B a r ą c z , Rys... t. 2, s. 417; E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV;

E. C h w a l e w i k , Zbiory... alfabet., s. 18; F- R a d z i s z e w s k i , W ia­

domość... s. 9; H. W i l d e r , Polskie archiwa... s. 5.

91 E. C a r s t e n, Geschichte der Hansestadt Elbing, Elbląg 1937, s.

166.

93 Na popis publiczny... s. 9.

Góra Kalwaria 96, Gryfia 97, Halicz 93, Horodło ", Jazłowiec 10°, Je- zu p ol101, Ju rew iczeł02, Kalwaria Żm udzkał03, Kamieniec Podol­

ski 104, Kamień I (św. Idzi), Kamień II? ł05, Kowno los, Lachowce 107, Latyczów 108, Łęczyca 109, Łysków no, Merecz m , Nowogródek 112, N y­

sa 113, Orsza 1H, Oszmiana 115, Płock I (św. D om inik)116, Potok Zło­

ty 117, Pozwałk (Pozdaw ilk)118, P rzem yślany119, R ohatyn120, Rosie­

nie 121, Różanystok 122, Sidorów 123, Słonim 124, Słupsk 12S, Stary Kon­

96 F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 23.

97 H. H o o g e w e g , Die S tifter und K loester der P rovinz Pommern, Bd 1—2, Szczecin 1924—1925, t. 1, s. 625, t. 2, s. 231; P. Mittheilungen aus und ueber Bibliotheken. „Zentralbl. f. B ibliotheksw esen” 4 (1887), s. 177; T. P y l , Geschichte der G reifsw alder Kirche und Kloster, Greifs- w ald 1887, s. 71—77, 488.

98 E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV.

90 L. Z a l e w s k i , Biblioteka... s. 58.

100 E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV.

101 Tamże; E. C h w a l e w i k , Zbiory... t. 1, s. 138; t e n ż e , Zbiory...

alfabet., s. 34.

192 J. M. G i ż y c k i (Wołyniak), Wykaz... s. 63.

103 Tamże, s. 105; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 23.

104 S. B a r ą c z , R y s ... t. 2, s. 433: E. C h w a l e w i k , Zbiory... t. 1, s.

145; J. M. G i ż y c k i (Wołyniak), Zniesione kościoły... s. 234; Z. K l e ­ m e n s i e w i c z , Bibliografia... s. 125: A. P r u s i e w i c z . Bibliote ki na Podolu i ich ekslibrisy. „Exlibris” z. 4 (1922), s. 75; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 23.

105 H. H o o g e w e g , Die Stifter... t. 1, s. 215.

108 F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 30.

107 J. M. G i ż y c k i , (Wołyniak), Wykaz... s. 114: t e n ż e , Zniesione kościoły... s. 59.

108 E. C h w a l e w i k , Zbiory... t. 1, s. 276.

109 A. K a w e c k a - G r y c z o w a ,

J.

szawa 1899, s. 118, 120.

110 J. K u r c z e w s k i , B iskupstw o wileńskie, s. 324.

1.1 F. R a d z i s z e w s k i, Wiadomość... s. 48.

1.2 S. B a r a c z, Rys... t. 2, s. 356: F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość...

s. 54.

113 J. S t a e n d e r , Die Handschriften... s. 57.

114 F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 57.

1,5 'Tamże, s. 58.

118 W. H. G a w a r e c k i, 'Wiadomość o Zgromadzeniu K s ię ży Domini­

kanów w Płocku „Alleluja.” 1843. s. 120: A. J. N o w o w i e j s k i , Płock.

Monografia historyczna, Płock 1917. s. 508; F. N o w o w i e j s k i , Phoe- nix... s. 222: L. T e 1 e ż y ń s k i. D e rebus... k. 200v, 208v, 243v.

1,7 F.. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV.

118 H. H o o g e w e g , Die Stifter... t. 2, s. 231.

119 F. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV.

120 Tamże.

121 M. W o ł o n c z e w s k i, Biskupstw o żm u jdzkie, Kraków 1898, s.

179.

122 J. K u r c z e w s k i . B isku pstw o wileńskie, s. 324.

123 E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV.

124 J. K u r c z e w s k i , B isku pstw o wileńskie, s. 323.

125 H. H o o g e w e g , Die Stifter... t. 2, s. 651.

15 — Nasza Przeszłość t. 39

stantynów

t y n 1Sł, T cze w 132, T erespol133, T ro k i134, T rynopol13S, Tyśmienica 136, Warka 137, Warszawa II (obserwanci)138, Werki (Kalwaria Werkow- sk a )139, W ielkie Oczy 140, Wysokie K o ło 141, Zabiały 142, Zaleszczy­

ki 143, Ziębin 144, Żytom ierz145.

Dla pełniejszego obrazu bibliotek dominikańskich zostaną jeszcze wymienione te, o których istnieniu można wnioskować na podsta­

wie zwyczajów dominikańskich. Jak wiadomo, nie zakładali oni swych klasztorów bez lektora. Zaś jego obecność w konwencie świadczyła o egzystującej tam bibliotece 146.

Miejscowości posiadające klasztory dominikanów:

Adamgród, Bielica, Bohdanów, Bohorodczany, Brody, Buchowicze, Byszew, Carskie Sioło, Chodorków, Czarnobyl, Czartorysk, Czasz- niki, Czerkasy, Czernichów, Czerwonogród, Dudakowicze, Duniło- wicze, Eycwałd, Gierdawy, Glinczyszki, Gross Werder, Hołowcżyn, Hoszczów, Jałowicze, Jamburg, Jelna, Kamień Koszyrski, Kijów I (św. Mikołaj), Kijów II (NMP), Klimówka, Kniażyce, Kołomyja, Koniuchy, Konstantynów, Kozin, Krasnybór, Kronsztadt, Krosno Odrzańskie, Krzyczew, Kudak, Kulczyny, Landau, Lejpuny, Lewin Brzeski, Lipowiec, Liszków, Lubar, Lublin (obserwanci), Malaty-

126 J. M. G i ż y c k i (Wołyniak), Wykaz... s. 234.

127 E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV.

128 J. M. G i ż y c k i (Wołyniak), Wykaz... s. 246,

129 S. O k o l s k i, Russia... s. 129; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość...

s. 82.

130 S. B a r ą c z , Rys... t. 2, s. 375.

131 E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV.

132 A. B i r k e n m a j e r , Książka... s. 69, przyp. 4.

133 L. Z a l e w s k i , Biblioteka... s. 58.

131 S. B a r ą c z , Rys... t. 2, s. 380.

133 F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 85.

138 S. B a r ą c z , Rys... t. 2, s. 417; E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV;

E. C h w a l e w i k , Zbiory... alfabet., s. 18.

137 Na popis publiczny... s. 9.

1:3 S. L o r e n z , Z d zie jó w architektu ry w a r szaw skiej XVI I I wieku.

„Biul. Hist. Szt.” 22 U960), 3, s. 4.

135 S. B a r ą c z , Rys... t. 2, s. 383; J. M. G i ż y c k i (Wołyniak), W ia­

domości... s. 245; F. R a d z i s z e w s k i , Wiadomość... s. 107.

110 F. R a d z i s z ew s k i, Wiadomość... s. 107.

111 J. G a c k i , B e nedyktyń ski klasztor... s. 186—187; T. S z y d ł o w ­ s k i , Ruiny... s. 134.

142 Z. K l e m e n s i e w i c z , Bibliografia... s. 125; F. R a d z i s z e w ­ s k i , Wiadomość... s. 114.

113 E. B a r w i ń s k i , Katalog... s. IV.

141 J. M. G i ż y c k i (Wołyniak), Wykaz... s. 293.

143 E. C h w a 1 e w i k, Zbiory... alfabet., s. 251.

148 Por. w yżej, przyp. 7.

cze, Mannheim, Mozdok, Murachwa (Murafa), Nesterwar-Tulczyn, Niestanowicze, Niewiarków, Niżyn, Nordenbork, Nowogród S ie­

wierski, Odessa, Opawa, Orenburg, Ostrohlady, Ostrowiec, Ostróg, Ostrówno, Owrucz, Packów, Petersburg, Piaski, Połock, Połonka, Po- sin, Pryłuki, Psków, Rewel, Ruszona, Ryga, Saratów, Seret, Sewas­

topol, Skopiszki, Smolany, Smoleńsk, Smotrycz, Sokołów, Sokólec, Sołodkowce, Symferopol, Tambów, Targowica, Tomsk, Trembowla, Tywrów, Ułła, Usacz, Wałówka, Wasiliszki, Wiatka, Wierzbołowo, Winnica, Witebsk, Woroneż, Wronki, Wyborg, Wysoki Dwór, Za­

wichost, Złotoujście, Zofibór 147.

Sumaryczne zestawienie bibliotek dominikańskich w g wym ienio­

nych grup zawiera poniższa tabela;

L.p.

Biblioteki w liczbach w Vo

1 Inwentarze (katalogi), książki, w zm ianki w literaturze

10 4,16

2 Inwentarze (katalogi), ewent. wzm.

w literaturze

39* 15,99

3

4 W zmianki w literaturze 62* 25,42

5

108 44,28

Razem 240**

* Wliczono drugi klasztor dom inikanów istniejący w danej m iejsco­

w ości, n ie mogąc stw ierdzić do którego z nich odnoszą się te dowody.

** Z klasztoram i dom inikanów krótko istniejącym i lub powstałym i

w

Zestawienie alfabetyczne i sumaryczne dominikańskich bibliotek wskazuje na możliwość rozwiązania kilku problemów badawczych związanych z tymi księgozbiorami. I tak, w oparciu o źródłowy materiał I grupy bibliotek, uzupełniony literaturą — opracowanie ich nie wydaje się zbyt trudne. Przy tej rekonstrukcji najwłaściw­

szą będzie metoda zalecana przez A. Gryczową, polegająca na połą­

czeniu metody J. Ptaśnika (oparcie prac o historii bibliotek o źródła archiwalne, tj. inwentarze i katalogi dawnych księgozbiorów) oraz

147 Tsm że, przyp. 5.

143 J. M. G i ż y c k i (W ołyniak), Wiadomości... pass., s. 319—321;

J.

W o r o n i e c k i, Ś w ię ty Jacek... s. 321.