• Nie Znaleziono Wyników

Nowiny Raciborskie. R. 3, nr 44 (143).

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Nowiny Raciborskie. R. 3, nr 44 (143)."

Copied!
28
0
0

Pełen tekst

(1)

M c *

2:2

W N UM ERZE:

• Boje o delegaturę str. 3

• Zagadkowe koleje losu str. 8

• Program TV str. 13-16

• Sport str. 20

• Kolumna młodych str. 21

• Kultura str. 26

Rok III Nr 44 (143) 10 L IST O PA D A 1994 NR INDEKSU 38254X ISSN 1232-4035 cena 3000 zł

Ochrona Środowiska je s t dziś problem em , o którym się dużo mówi.

Problem p alący szczególnie na Śląsku, gdzie zanieczyszczenie gleb i p o ­ wietrza je s t największe w kraju. Racibórz je st swoistą oazą województwa katowickiego, gdzie nie m a uciążliwego przem ysłu choć uwarunkowania geograficzne położenie miasta w dolinie i bliskość ośrodków prze­

mysłowych ROW-u powodują, że miasto znajduje się w strefie zagrożenia.

Sytuację wydaje się pogarszać fa k t, że znajdujemy się w strefie tzw. róży wiatrów, która je s t bezpośrednią przyczyną degradacji drzewostanów okolicznych lasów.

^ko Raport - Racibórz

Średnie stężenie pyłów zaw ieszonych w I kw artale 1994 roku wyniosło 89 uq/m 5, m aksym alne w lutym w yniosło przykła­

dowo 266 u q /m \ W tym okresie dopusz­

czalne stężenie zostało przekroczone o 20 procent. Średnie stężenie: dw utlenku siarki w I kw artale 1994 wyniosło 47 uq/m 5 zaś tlenków azotu 35 uq/m 3. Średnie stężenia amoniaku, tlenków azotu i dwutlenku siar­

ki utrzym ują się w normie, tzn. nie prze­

kraczają w artości dopuszczalnych. Zgod­

nie z obliczeniam i, w roku 1993 w pry­

watnych gospodarstw ach zainstalow anych było 1261 pieców gazowych. W użyciu znajdow ało się jedynie około 5 procent, gdyż proporcje cenowe obejm ujące war­

tość opału węglowego i gazu zdecydowa­

nie przem aw iają na korzyść węgla, który jes t po prostu tańszy choć bardziej s ¿łt». iwy dla środowiska. Prawo nie zab­

rania osobom prywatnym używ ania węgla i jeg o pochodnych do ogrzew ania m iesz­

kań więc nikt nie chce ponosić większych kosztów, by ratow ać środowisko. W Ra­

ciborzu próbow ano motywować użytkow ­ ników pieców gazowych do ogrzewania mieszkań gazem poprzez ustanowienie odpow iednich ulg podatkowych. Odgórnie takie rozw iązanie okazało się jednak nie­

możliwe.

M ontowane s ą jednak nowe kotły ole­

jo w e w obiektach użyteczności publicznej.

W tym roku m.in. zlikwidowano dw ie kot­

łow nie w ęglowe PSS “ Społem” przy Ryn­

ku i ul. Nowej. Pow stała w zam ian jedna gazowa. W RDK -u zlikw idow ano również kotły w ęglow e na rzecz dwóch kotłów ole­

jow ych. Podobnie rzecz się m iała w “ Pol­

mosie” , Okręgowej Spółdzielni M leczar­

skiej, Brow arze i Stacji K rw iodaw stw a. W okresie od 1991 do 1994 roku dokonano aż 38 inwestycji m ających na celu ochronę środow iska. Likw idow ano głównie kot­

łownie węglowe na rzecz olejowych, mon­

towano w ym iennikownie i filtry. Stosunko­

wo zadow alająco kształtuje się sytuacja w raciborskich zakładach pracy, w któ­

rych poczyniono w iele inwestycji w tym względzie.

Coraz więcej trujących zw iązków dos­

taje się do atm osfery w skutek wzrastającej

liczby samochodów. Niestety większość samochodów nie posiada katalizatorów zaś te. które były zamontowane ju ż dziś w w iększości nie spełniają swojej roli, gdyż właściciele pojazdów tankowali różne ro­

dzaje etylin. N ikt dziś nie wymaga okreso­

wych przeglądów sprawności katalizato­

rów. Pocieszający je s t jednak fakt, że co­

raz więcej kierow ców decyduje się tanko­

wać do sw oich, głównie nowych, pojazdów benzynę bezołow iow ą mimo żernie są one wyposażone w katalizatory. '

Dobry je s t stan ra c ib o rs k i^ gleb. Wy­

niki badań potwierdziły, że móżna na nich upraw iać żywność ekologiczną. W Moni­

toringu gleb na terenie miasta Racibórz opracowanym przez Ośrodek Badania i Kontroli Środow iska w Katowicach czy­

tamy: “ Na podstawie stężeń metali w po­

wietrzu, glebie i trawach z obszarów użyt­

kowanych rolniczo i leżących w granicach adm inistracyjnych Raciborza klasyfikuje się ten rejon jak o niezanieczyszczony (ka­

tegoria A). W praktyce oznacza to moż­

liwość utrzymania dotychczasowej struk­

tury upraw bez konieczności jakichkolw iek ograniczeń. Rośliny wyprodukowane na tym obszarze nie stanow ią zagrożenia dla konsumentów pod względem zawartości ołow iu i kadmu. Kwaśny, a w niektórych przypadkach bardzo kwaśny odczyn gleb narzuca konieczność wapnow ania.” .

Poprawia się także stan wód w rzece Odrze. Ma na to wpływ zmniejszenie pro­

dukcji przemysłowej, co powoduje także zmniejszenie ilości szkodliwych ścieków.

Racibórz posiada bodaj najlepszą wodę pitną pochodzącą z ujęć głębinowych. W efekcie wodę z kranów w raciborskich domach można pić bez obawy o zdrowie.

W ostatnim czasie w zakresie ochrony wód zainstalow ano prasę do błota w ZEW-ie i dwa biobloki w Rafako.

Prawdziwe jes t także stwierdzenie, że Racibórz jes t najbardziej zielonym m ias­

tem w województwie. Otoczony przez duże obszary leśne sam posiada wiele zieleni.

N a wiosnę 1994 roku zasadzono 424 nowe drzew a i 3795 krzewów na co wydano

ciąg dalszy na str. 3

Konkurs "NASZE NAJPIĘKNIEJSZE”

L O JUZ

drugie zdjęcie w naszym konkursie.

Bohaterka tego zdjęcia otrzyma nagrodę-

zabawkę, jeśli Jej rodzice zgłoszą się do Redakcji z numerem

“Nowin

Raciborskich”

fo to : Z ibi _____________________________

CENTRUM ZAOPATRZENIA BUDOWLANEGO

UNIBUD

O F E R U J E :

• płytki ceramiczne najwyższej światowej jakości

W Ł O SK A T E C H N O L O G IA P O L S K IE C E N Y

(kilkadziesiąt wzorów, płytki 20x25 cm już od 163 tys. z a m2 z VAT-em)

• kleje, fugi KERA KOLL listwy narożne

sprzęt płytkarski firmy TOMECANIC i polskich firm kabiny natryskowe, brodziki__________________

lustra

— również kryształowe______

aglomeraty marmuru

Z a p r a s z a m y d o n a s z y c h h u r t o w n i!

• R acibórz — u l. O c ic k a 1 6 3 , te l. 5 6 3 7 , f a x 5 0 1 2

• R acibórz — u l. K o le jo w a 1 0

• Jastrzęb ie — u l. W ie lk o p o ls k a J a r P o łu d n io w y , t e l. ( 0 3 6 ) 7 1 2 5 1 6 , 7 1 1 2 7 4

• W o d zisław Ś l. — u l. M ic h a ls k ie g o 2 , te l. ( 0 3 6 ) 5 5 2 6 2 1

• R ybnik — u l. J a n k o w ic k a 1 0 , t e l. ( 0 3 6 ) 2 7 0 7 1

w godz. 7,00 ■ 17,00 — w soboty godz. 8,00 - 12,

a

(2)

Tydzień na św iecie

Byty minister spraw zagranicznych Holandii Hans van den Broek będzie od stycznia od­

powiadał za stosunki Unii Europejskiej z krajami Europy Środkowej i państwami byłego Związku Radzieckiego. Zastąpi na tym stanowisku Bry­

tyjczyka, sir Leona Brittaną którego nasza dy­

plomacja oceniała jako przychylnego Polsce.

###

Prezydent Lech Wałęsa zaprosi na uro­

czystość 50Jecia wyzwolenia obozu konce­

ntracyjnego w Oświęcimiu wszystkich laureatów Pokojowej Nagrody Nobla Decyzja ta wzbudziła kontrowersje, gdyż wśród zaproszonych znajdzie się również przywódca OWP Jaser Arafat który oskarżany jest o wspieranie terroryzmu w nie­

odległej przeszłości.

###

Prezydent Bill Clinton podpisał ustawę o zwalczaniu międzynarodowego obrotu narkoty­

kami, która zawiera min. tzw. poprawkę Browna przewidująca stworzenie dla Polski, Czech, Węgier i Słowacji “szybkiej ścieżki do NATO” oraz umoż­

liwia tym krajom korzystne zakupy broni w USA.

###

Prezydent Rosjii Borys Jelcyn podpisał dekret w sprawie ochrony obywateli rosyjskich za gra nicą. W myśl dekretu, w przypadku zagrożenia życia i zdrowia Rosjan przebywających za granicą prezydent może m in. podjąć decyzje o ewakuacji obywateli rosyjskich, o użyciu sił i środków w celu zabezpieczenia tej ewakuacji i o czasowym za­

wieszeniu lub ograniczeniu działalności rosyjskich przedstawicielstw za granicą. Ocenia się, że incy­

dent z pobiciem Rosjan na dworcu w Warszawie przyspieszył wydanie tego dokumentu.

###

Podczas pierwszego po wyborach posie­

dzenia parlamentu Słowacji, na wniosek obecnego premiera Vladimira Mecziarą lidera zwycięskiego Ruchu na Rzecz Demokratycznej Słowacji doko­

nano prawdziwej czystki w administracji państwo­

wej. Wszystkie wysokie urzędy, a także stanowiska w parlamencie zostały obsadzone zwolennikami Mecziara.

###

Premier Waldemar Pawlak i premier Rosji Wiktor Czernomyrdin odbyli długą rozmowę te­

lefoniczną, w trakcie której omawiali incydent na warszawskim dworcu oraz zagadnienia gos­

podarcze, które miały być głównym celem od­

wołanej wizyty rosyjskiego premiera Podobno ustalono, że stosowne umowy gospodarcze, na których bardzo rosyjskiej stronie zależy, można będzie podpisać na niższych szczeblach rzą­

dowych. Natomiast prezydent Rosji Borys Jelcyn oświadczył, że do wizyty rosyjskiego premiera w Polsce powinno dojść jeszcze w listopadzie.

###

Były prezydent USA Ronald Reagan ujawnił, że cierpi na nieuleczalna chorobę Alzheimera. Od momentu wykrycia choroby chorzy na nią żyją ok.7-10 lat. Lekarze stwierdzili, że choroba Rea­

gana znajduje się w początkowym stadium.

###

45-letni pastor George Foreman został naj­

starszym w historii mistrzem świata wszechwag w boksie. W walce o ten tytuł Foreman znokautował w 10 rundzie młodszego od siebie o 2 0 lat Ame­

rykanina Michaela Moorera

Tydzień w kraju

W związku z przewyższającym podaż po­

pytem na samochody produkowane przez Fiat Auto Poland, firma wprowadziła przedpłaty. Wpła­

ca się tyle ile wynosi cena samochodu w dniu

W samo południe, 3 listopada, roz­

poczęła się w sali kolumnowej Urzędu M iejskiego w Raciborzu kolejna, pią­

ta, sesja Rady Miejskiej. Otworzył j ą Przew odniczący RM — Tadeusz W oj­

nar. Obrady rozpoczęły się od przyjęcia protokołu z IV sesji RM. Z propono­

wanego porządku obrad postanowiono wyłączyć dyskusję nad uchw ałą o ko­

nieczności zmian w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w jej miejsce przyjęto zmianę w budżecie Raciborza za rok 1994. Rada pozytywnie ustosunkowała się do wcześniejszych propozycji i zwiększyła o kwotę 270 milionów złotych wydatki na opiekę społeczną oraz zmniejszyła o 40 milio­

nów w /datki z budżetu miasta w zak­

resie zadań administracji rządowej.

Rada także dokonała wyboru 3 ław­

ników do Sądu W ojewódzkiego i 105 do Sądu Rejonowego oraz 34 członków Kolegium d.s. Wykroczeń. Tu warto do­

dać, że trzech proponowanych kandy­

datów do Kolegium nie uzyskało ak­

ceptacji Rady. D okonano również wy­

boru Ryszarda M ichalaka do Rejono­

wej Rady Zatrudnienia.

Rada M iejska dyskutowała nad pro­

jektam i uchwał dotyczących: zasad naj­

mu i dzierżawy lokali użytkowych w zasobach budownictw a komunalnego;

sprzedaży lokali mieszkalnych na rzecz najemców; nieodpłatnego przekazania nieruchomości w' postaci drogi na rzecz Skarbu Państwa; sprzedaży i zamiany nieruchomości w postaci m.in. działek budowlanych przy ulicy Szczecińskiej;

przystąpienia gminy Racibórz do two­

rzenia Śląskiej Fundacji Dzieci i M ło­

dzieży z Cukrzycą; udzielenia pożyczki krótkoterminowej dla Zespołu Szkół Budowlanych z budżetu miasta w wy­

sokości 53 min złotych na opłatę za gaz.

W efekcie wszystkie one zostały przyjęte z tym, że najwięcej emocji i dyskusji wzbudził projekt uchwały do­

tyczącej zasad dzierżaw y lokali użytko­

wych w zasobach budow nictw a kom u­

nalnego, ale i ten projekt przeszedł po dokonaniu dwóch niew ielkich popraw-ek.

Rada Miejska zajęła stanow isko ne­

gatywne w sprawie ankiety dotyczącej poszerzenia kompetencji organów gm i­

ny, odrzucając j ą zdecydow aną więk­

szością głosów.

Zgodnie z zapadłą na poprzedniej sesji decyzją, radni w ysłuchali stano­

wiska firmy “Bartuś” w spraw ie ko­

munikacji, a wice-prezydent Adam Dzyndra przedstawił dzieje lokalu zaj­

mowanego przez “Transtur” .

Prezydent m. Raciborza Andrzej M arkowiak poinform ow ał o bieżącej realizacji, przez zarząd Miasta, uchw ał Rady Miejskiej, szczególnie w zakresie inwestycji i zadań bieżących.

A — P

trwały podczas kilku sesji.

W listopadzie 1991 r. elem enty oczyszczalni zostały' dostarczone na posesję firmy “PRO ZU M ” . Długo tam leżały i właściwie nie było wiadom o czy urządzenia_są kompletne — nie było protokołów zdawczo-odbiorczych Po odkupieniu terenów pod oczyszil .nię

— co przeciągało się w czasie — w 1994 r. przystąpiono do budowy i m on­

tażu urządzeń. N iedaw no okazało się, że brakuje dwóch istotnych elementów, których Czesi nie dostarczyli. Firma

“K ovona” tłumaczy ten krok tym, że

“ W obex” ma wobec niej długi. M ias­

to tymczasem zapłaciło za oczyszczalnię.

Co istotne, zgodnie z um ow ą z lip- ca 1991 r. elektroniczne urządzenia kontrolno-pom iarowe trzeba zakupić osobno.

Radny Alfred Bąk sprawę ’‘Kovo- ny” uznał za kolejny dowód na nie­

gospodarność Zarządu M iasta. Edward Szczygieł i Andrzej Kania mówili, że wszystko to trwa zbyt długo i jest roz­

mywane. Przewodniczący Komisji Re­

wizyjnej Henryk Rduch stwierdził, że

“K ovona” je st nadal przedm iotem pra­

cy tejże komisji. Nie je st ona I lak w stanie wszystkiego wyjaśnić.

N a wniosek radnego Józefa Żywiny pow ołano kilkuosobow ą specjalną ko­

misję, która zajmie się w yjaśnieniem tej sprawy. M a ona ustalić odpow iedzial­

ność poszczególnych osób za decyz­

je związane z “ Kovoną” . G rupa 10 rad­

nych zgłosiła w niosek o zwołanie do­

datkowej, nadzwyczajnej sesji poświę­

conej oczyszczalni “ K ovona” . Odbędzie się ona 18 listopada. Radni wysłucha­

li informacji o działalności Między­

gm innych Związków: W odociągów i Kanalizacji, K om unikacyjnego i Ciep­

łowniczego. Po wyborach ław ników i członków Kolegium d.s. W ykroczeń dy­

rektor MOPS M ałgorzata Porembska przedstawiła stan pom ocy społecznej w mieście.

/jak/

Kłopoty z “Kovoną”

Ostatnia sesja wodzisławskiej Rady Miejskiej była poświęcona głów nie wyborom ławników i członków kolegium do spraw wykroczeń. Doszło na niej jednak do burzliwej dyskusji dotyczącej głównie spraw y oczyszczalni ścieków “ Kovona” budowanej na osiedlu A kacjowa-Rym era w Radlinie.

O kazuje się, że sprow adzone z Czech urządzenia nie są kompletne, a na ukończenie tej inwestycji m iasto musi w ydać jeszcze kilka miliardów.

Tym czasem oczyszczalnia miała zacząć działać w grudniu tego roku. Co i tak jest terminem dość późnym biorąc pod uwagę, że zgodnie z umową dostaw y jej elem entów miały zostać ukończone \f październiku 1991 r.

Oczyszczalnię produkow aną przez czeską firmę “K ovona” z Karwiny miasto zakupiło za pośrednictwem wo­

dzisławskiej firmy “W obex” . Urządzenie to miało oczyszczać ścieki z osiedla domków jednorodzinnych Akacjowa-

R ym eryjj Rozwiązanie to miało wye­

liminować budowę drogich kolektorów.

Już wcześniej sprawa “K ovony”

wzbudzała wiele wątpliwości Komisji Rewizyjnej poprzedniej Rady M iej­

skiej. Burzliwe dyskusje na ten temat

TELEKOMUNIKACJA

T E L E F O N Y , T E L E F A X Y , C E N TR A LE T E L E F O N IC Z N E

E N T E R T E L

«

T E L E F O N Y K O M O R K O W E

RYBNIK, UL. WIEJSKA 1, TEL./FAX 233 63

N O W IN Y

R A C IB O R S K IE

47-400 Racibórz , ul. Solna 7/3 lei. 4727 Oddział

44-300 Wodzisław Śl., ul. Bogumińska 2 lei. 554919

W ydaw ca: N O W IN Y R A C IB O R SK IE Sp. z o.o., 47-400 Racibórz, ul. Solna 7/3. Prezes Zarządu A rk ad iu sz G ru ch o t, T Y G O D N IK redaguje ZESPÓŁ. Redaktor naczelny G ab riela L enartow icz. Materiałów nie zamówionych nie zwracamy O głoszenia przyjm uje sekretariat redakcji w Raciborzu w godz od 8,00 do 16,00 oraz oddział w W odzisławiu Śl. od godz 9,00 do 13,00 oprócz czwartków (dyżur redakcyjny w środy w godzinach od 13,00 do 15,00) Za treść ogłoszeń, reklam i tekstów płatnych redakcja nie ponosi odpowiedzialności.

Korekta tekstów: M a ria O rłow ska. Skład i łamanie: NOWINY RACIBORSKIE.

Druk: PPP “Prodryn”, Racibórz ul. Staszica 22.

T l NOWINY

f j RACIBORSKIE

(3)

Boje o delegaturę

Podczas ostatniej sesji w odzisław skiej R ady M iejskiej podjęto uch­

w ałę dom agającą się p rzyw rócenia D elegatury K uratorium O św iaty w W od zisław iu. Istniała ona od 1 w rześn ia 1992 r. a później została zlik­

w idow ana. P odlegające jej szkoły zaczęła ob słu giw ać D elegatura w R yb­

niku. Dla w ielu d yrek torów szkół szczegón ie z m iejscow ości bardziej oddalonych od R ybnika stało się to sporym utrudnieniem . W W o­

dzisław iu istn ieje R ejonow y Z espół O b słu gi E konom iczno-Finansow ej Szkół, który zajm uje się spraw am i ad m in istracyjn ym i. N atom iast pro­

blem y natu ry ped agogicznej trzeba załatw iać w R ybniku.

W zeszłym roku przez jeden dzień w tygodniu w W odzisławiu urzędowały wizytatorki z rybnickiej delegatury. Nie zawsze mogły one jednak podjąć na miejscu decyzję. N ierzadko musiały się najpierw porozum ieć z dyrektorem De­

legatury.

W ładze miasta podjęły starania o reaktywowanie Delegatury w W odzisła­

wiu motywując to opiniami dyrektorów szkół i placówek oświatowych z terenu m iasta i okolicznych gmin. M iesiąc temu doszło w Katowicach do spotkania wi­

ceprezydenta T adeusza Chrószcza, rad­

nej Wiesławy Kiermaszek-Lamla. prze­

w odniczącego Komisji Oświaty i Wy­

chowania Bogusława Szymczyka oraz naczelnika Wydziału Adama Ratajczyka z kurator Janiną Pillardy-Kozarzewską.

W yjaśniła ona, że odtworzenie delega­

tury w' W odzisławiu wiąże się ze zmianą statutu Kuratorium. Obecnie prowadzo­

ne są prace nad tymi zmianami. W no­

wym statucie delegatura wodzisławska może być uwzględniona. Tydzień póź­

niej na spotkaniu w Rybniku pani kurator zaprezentowała inną opinię twierdząc, że nie widzi powrotu do stanu sprzed

1 w rześnia 1992 r. Zaproponowała je ­ dynie, żeby wizytatorzy urzędowali w W odzisławiu. W ładzom W odzisławia i dyrektorom szkół chodzi jednak o to, by decyzje mogły zapadać na miejscu. Do tego potrzebne jest przywrócenie wo­

dzisławskiej delegatury; tylko jej dyrek­

tor miałby prawo podejm ować wiążące decyzje. W ładze W odzisławia są popie­

rane w tej sprawie przez okoliczne mias­

ta i gminy: Jastrzębie, Rydułtowy, Go­

dów, Gorzyce, Mszana i Zebrzydowice.

Jak mówi Adam Ratajczak zlikwi­

dowanie delegatury w W odzisławiu było błędem organizacyjnym, do którego te­

raz trudno się je st przyznać. Delegatura rybnicka jest zbyt duża obszarowo, co utrudnia kontakt ze szkołami.

N a początku roku szkolnego zwol­

niły się dotychczasowe wizytatorki ob­

sługujące teren W odzisławia i okolic.

N owe pracownice nawet nie wiedziały, gdzie leżą poszczególne szkoły im pod­

legające.

W odzisławska Rada Miejska upo­

ważniła Zarząd M iasta do wystąpienia do M inistra Edukacji Narodowej w spra­

wie przywrócenia delegatury.

/jak/

Seminarium miast

^iźniaczych

W następnym numerze naszego ty­

godnika ukaże się pod takim tytułem ar­

tykuł informujący o pobycie Prezydenta Raciborza Andrzeja Markow'iaka na se-' minarium miast bliźniaczych W spólnoty Europejskiej, które odbyło się w dniach 16-20 października w Dureń w Niem­

czech.

R ed a k c ja

P R Z Y J M Ę D O P R A C Y IMA ZACHODZIE

w yk w a Ufiko wartych stolarzy i murarzy.

O bow iązkow e ob yw a te lstw o niemieckie.

G R Z E G O R Z O W IC E ,

~ UL. P O W S TA Ń C Ó W ŚLĄSKICH 19

Śmieciowy problem

Przeciwko dalszemu eksploatowaniu wysypiska śmieci przy ul. Skrzy- szowskiej zaprotestowali niedawno okoliczni m ieszkańcy, blokując dojazd do niego śmieciarek. Na miejsce protestu udali się przedstawiciele władz m iej-skich. Doszło do burzliwej dyskusji z m ieszkańcami.

Zaognioną sytuację rozładowała pro­

pozycja członka Zarządu M iasta i prze­

wodniczącego Komisji Ochrony Środo­

wiska Andrzeja Kowalskiego, by powo­

łać wspólny zespól z udziałem przed­

stawicieli mieszkańców i Władz miasta.

Ma on przedyskutować ^ przedstawić rozwiązanie tego problemu.

W odzisławskie wysypisko śmieci jest nielegalne i mieszkańcy dom agają się jeg o zamknięcia. Obiecywano to im ju ż wiele razy jeszcze za prezydentur}

Stanisława Robenka. W 1987 r. podjął on decyzję, że wysypisko zostanie zlik­

widowane w ciągu dwóch lat - w 1989 r.

Tymczasem istnieje ono do dziś.

Po 1990 r. władze m iasta chciały

rozwiązać problem śmieci poprzez budowę spalarni. W skutek protestów mieszkańców do tego nie doszło. Nie dokonano również legalizacji istnieją­

cego wysypiska śmieci przy Skrzy- szowskiej. Warunkiem było opracowanie studium uciążliwości i projektu samego wysypiska. Studium zostało ukończone niedawno. Projektu nie ma do dziś.

Biorąc pod uwagę postawę mieszkańców może on ju ż nie powstać. D om agają się oni zamknięcia wysypiska do 16 lis­

topada 1994 r. Rada Miejska powołała czteroosobowy zespół, który po nego­

cjacjach z mieszkańcami ma przedstawić do 15 listopada rozwiązanie śmiecio­

wego problemu.

/jak/

ciąg dalszy ze sir. 1

Eko Raport

Racibórz

blisko 105 min zł. Łącznie w okresie od 1991 roku do 1994 posadzono 2185 sztuk drzew i 29.674 sztuk krzewów. W arto również w spomnieć, że w 1992 roku wy­

typowano i doprow adzono do uznania za pomniki przyrody 16 szt. drzew i 1 szt.

pnącza. W 1993 wykonane zostały na tych drzew ach zabiegi pielęgnacyjne.

W ydział Ochrony Środow iska Urzędu M iasta w Raciborzu odbiera dziennie około dwa telefony informujące o zwykłym niechlujstw ie m ieszkańców, którzy urzą­

dzają sobie głównie dzikie wysypiska śmieci. Na te naruszenia porządku reaguje Straż M iejska nakładając mandaty. Jest spraw ą oczywistą, że o środow isko w Ra­

ciborzu powinien dbać każdy z osobna.

Każdy również, kto je s t świadkiem zaśm ie­

cania i zanieczyszczania powinien te zda­

rzenia zgłosiś odpowiednim organom.

WAW

złożenia zamówienia a samochody (fiaty 126p, Cinquecento i montowane w kraju Uno) będzie można odbierać w pierwszym kwartale przyszłego roku.

###

Senat zaproponował zmiany w przyjętych przez Sejm ustawach podatkowych. Senatorowie chcą min. przywrócenia możliwości odpisu po­

datkowego za czesne w szkołach społecznych oraz zmniejszenia kwoty, która można odliczyć w przypadku remontowania mieszkania do ok. 18.5 min (Sejm proponował ponad 1 0 0 min w ciągu 3 lat). Zmiany te wejdą w życie jeśli Sejm przyjmie je bezwzględna większością głosów, a następnie podpisze prezydent

###

Rząd przyjął projekt ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń, w myśl którego w przyszłym roku ustawowa kontrolą wzrostu plac byłyby objęte wszystkie podmioty gospodarcze zatrudniające ponad 5 0 osób, także prywatne. Projekt, po konsultacjach ze zwiazkami zawodowymi i pra­

codawcami, ma trafić do Sejmu w trybie pilnym

###

Głosami koalicji SLD I UW odwołano wybra-, nego przed miesiącem prezydenta Warszawy Mieczysława Bareje i wybrano na jego miejsce Marcina Święcickiego z UW.

### »

Nadzwyczajna podkomisja sejmowa badajaca tzw. sprawę drawska zakończyła prace. Nie udało sie jej ustalić co dokładnie wydarzyło sie podczas obiadu w Drawsku z udziałem prezydenta, ministra obrony narodowej i generałów, ale za główną przyczynę konfliktu w MON uznała dążenie Lecha Wałęsy do podporządkowania sobie Sztabu Ge­

neralnego. Komisja opowiedziała sie za pozosta­

niem na stanowisku min. Piotra Kołodziejczyka.

###

PSL i SLD opracowało projekt ustawy o partiach politycznych, w którym proponują by umożliwić rejestracje tylko partiom liczącym nie mniej niż 10 tys. członków. Zarejestrowane partie miałyby być dotowane z budżetu państwa. Opo­

zycja uznała propozycje za zamach na partie post­

solidarnościowe.

###

Papież Jan Paweł II ogłosił 3 0 nowych no­

minacji kardynalskich. Wbrew oczekiwaniom nie ma wśród nich przedstawicieli Polski.

###

Prezes General Motors John ‘Jack" Smith i premier Waldemar Pawlak uroczyście otworzyli na Żeraniu montownie Opli Astra Montownia kosz­

towała ok. 3 0 min marek. W pierwszym roku w montowni zostanie złożonych 10 tysięcy samo­

chodów przeznaczonych do sprzedaży w Polsce.

Przedstawiciele wojewodztwa opolskiego i Chińskiego Autonomicznego Regionu Wewnę­

trznej Mongolii podpisali listy intencyjne w sprawie współpracy gospodarczej. W najbliższym czasie ma dojść do podpisania umów gospodarczych po­

między firmami z Opolszczyzny i firmami chińskimi.

###

Działacze śląskodąbrowskiej "Solidarności"

przygotowują projekt kontraktu dla wojewodztwa katowickiego, który gwarantowałby mieszkańcom min. dodatkowy siedmiodniowy urlop ekologiczny, więcej świadczeń zdrowotnych, szerszą listę bezpłatnych leków, osłony socjalne dla zwalnia­

nych z pracy a ulgi podatkowe dla przedsię­

biorców tworzących nowe miejsca pracy. "Soli­

darność" usiłuje zorganizować silne lobby śląskie (partie, organizacje), aby zainteresować kontrak­

tem rząd i parlament.

###

W Gliwicach odbył sie III Festiwal Chórów Mniejszości Niemieckiej. III miejsce zajął chór

“Św. Cecylii" z Krzanowic.

NOWINY

RACIBORSKIE L r .

(4)

Sklep w ie lob ran żo w y w Raciborzu ul. O drzańska 4 te l. 0 / 3 6 1 5 - 4 4 3 8

J m m o f e r u je : ¡ t t |

• Odzież skórzaną,

• Modne obuwie,

• Szeroki asortyment wyrobów kaletniczych (nesesery, torby podróżne, saszetki, portfele, portmonetki, paski itp.),

• Modną konfekcję,

• Jeans znanych firm,

• Sztuczną biżuterię,

• Kosmetyki uznanych firm m.in. Adidas, Care Reaction, Ex'cla-Ma'tion, Oíd Spice, Extase, Coty, Margaret Astor, Nivea, L'oreal.

Należymy do sieci sklepów

Prowadzimy sprzedaż butów LASOCKI R IN G

2 0 0 0

Giełda SPOŻYWCZA, Wodzisław, Pszów, Rydułtowy Radlin, notowania z dnia 03.11 .94

A so rt ym en t

S k l e p y

SSR Sklepnr9 ul.Raciborska GSR-wy Rynek MERKPOL-2 ul.Traugutta PSS DELIKATESY ul.Pszowska GWAREK W-w, ul.Kubsza PHS Sklepnr8 W-w, ul.J.Pawła II SUPERSAM W-w, ul.26Marca PHS Sklepnr2 Radlinul.Korfant GWAREXDel kat. Radlinul.Korfant

Bułka 1500 1500 1400 1500 1400 1200 1500 1300 1500

Chleb (duży) 11000 11000 10 500 10 500 10 500 10 000 10 500 11000 11500

Jajko 2 800 3 000 3 000 2 500 3000 3 300 2 800 3 000 3 000

Masło (kostka) 13 500 13 200 12 000 12 000 14 000 15 000 13 000 15 000 13 800

Mleko 4 800 5 000 4 300 4 700 4 800 5 000 4 500 5 000 5 300

Gouda (twardy) 71000 76 000 73 000 61900 66000 84 000 70 000 72 000 75000 Twaróg (płt.) 40000 40000 38 000 34 000 38000 42 000 36 000 38000 42000 Cukier 13 500 15 000 11500 11500 13000 15 000 12 500 13 500 14 500 Mąka tortowa 8 500 8 500 9 000 7 200 8 000 9 200 8 000 8700 9 500 Cytryny 25 000 31500 28000 20 700 30000 34 000 23000 31000 32 000 Pomarańcze 30000 28000 18000 18 300 25000 26000 24 000 — 17 000 Jabłka (krajowe) 15 000 10 000 14 000 8 000 10000 12 000 9 000 — 8 000

Pomidory 35000 31500 26000 20000 25 000 28500 23000 — 32 000

Ogórki 28000 27000 21000 23 700 30000 — — — 25000

Piwo (Rybnickie) 12 000 — 11000 — — 12 000 — 12 000 12 000

* ZA 1 KILOGRAM

• S p rzed am fortepian PETROF;

teł. grzecznościowy 0-69 24 Lyski, godz. 8,00 - 14,30 od poniedziałku do piątku.

• Żaluzje pionowe, poziome.

Wojciech Piątkowski, Racibórz, teł./fax 54 63

• Sprzedam dom z zabudowaniam i w Tworkowie, ul. Zam kow a 21.

W iadomość: Bolesław, ul. Środkowa 40.

• Sprzedam owczarki szkockie z rodowodem. Rudy Raciborskie, teł. 18 po 15,00.

• Kupię dom w Raciborzu lub okolicy, może być w Głubczycach.

W iadom ość R edakcja “N R”, teł. 47 27

• Sprzedam starszy dom z dwiema działkami. W ojnowice Raciborskie, teł. 20 77

O C zyszczenie dyw anów wykładzin, tapicerki sam ochodowej. Racibórz - Brzezie, ul. W ysoka 4

• Kupię GOLFA II po wypadku, teł. 48 77, 52 35.

• Sprzedam NISSAN SUNNY 1,5 GL - 1984, Kornowac, ul. Rybnicka 42.

• Poszukuję 2-pokojowego do wynajęcia w Raciborzu. Wiadomość:

Nowiny Raciborskie, tel. 47 27

Kupię działkę budowlaną w okolicach Raciborza.

Wiadomość R-rz, tel. 44 61 w godz. 18,00-20,00

W d n iu 3 lis to p a d a 1 9 9 4 r.

z n a le z io n o w R a c ib o rz u , n a ta rg o w is k u k o ło k io s k u

“ M le c z a r n ia ” , p ie s k a w r a z z s z e lk a m i i s m y c z ą . P ie s e k ra s y tz w . s a re n k a , k o lo ru c z a rn e g o , m ie js c a m i p o d p a la n y b rą z . W ła ś c ic ie la p ro s i s ię o o d b ió r p ie s k a u p a n i Pudlik, ul. Żółkiewskiego 13/1

Giełda MIĘSNA, Wodzisław, Pszów, Rydułtowy Radlin, notowania z dnia 0 3 .10 .94

A so rt ym en t

S k l e p y

SSR. SKLEP nr9 ul.Raciborska GSR-wy Rynek MERKPOL-2 ul.Traugutta PSS DELIKATESY ul.Pszowska PSS Sklep107 M ul. Pszowska JANETA W-w, ul.Kubsza GWAREK W-w, ul.Kubsza PHS Sklep nr8 W-w, ul.J. PawłaII SUPERSAM W-w, ul.26Marca PHS Sklepnr2 Radlinul.Korfant. BERGER Radlinul. Korfant. GWAREX Delkat. Radlinul.Korfant. HAJDUK Radlinul.korf?jJ

Schab 90 000 90 000 86000 — 92^00 84 000 90000 96 000 92 00087 000 95000 89 600

Karczek 70 000 70 000 72 000 — 6>dbo 70 000 67000 66 500 69000 — 65 000 — 69000

Łopatka 70 000 83000 65 000 — 66000 70 000 65000 66 500 65000 — 55000 — 67 900

Żeberka wp. 54 000 56 000 52 000 — 54 000 48000 55000 42400 60 000

50 000 52000 56 400

Pieczeń wp. 83 000 81000 — 69000 — — 96500 — — — — —

Piecz. woł. 90 000 92 000 — — 89000 88 000 86000 96500 78000 — 88 000 99 000 89 600

Rosół zwyk. 42 000 43000 43000

39 000 40000 39000 41200 42000

37000 41500

Szynka wp. g

128000 — 140000 126000 140000 141000 141000 —

. —

132 000 146000 135 400

Krak. sucha 122 000 125000 — — 108000

145 000 — 155000 80000 126000 —

Bocz. Wędz. 60 000 63000 66000 66 600 66 600 52 000 70 000 61700 70 000 — 60000 92 000 67 700 Parów. cien. 47 000 50000 49000 50 000 50 000 44000 55000 45400 55 000 48000 43000 49000 44 300 Śląska 72 000 74 000 71000 75 000 75 000 65000 75 000 76 800 80 000 82 000 70 000 77000 72 600 Frankfut. 99 000 96000 99 000 95 000 95 000 90000 98000 92000 99 000 96000 94 000 — 100 900 K. szynk, wp 99 000 110 000 98000

100 000 99000 100000 112 000 100000 100000 105800

Zwyczajna 59000 63000 52 000 50 000 50 000 50000 54 000 59200 54000 63000 54 000 57000 59100

* M IĘSO BEZ KOŚCI ' M IĘSO W ĘDZO NE

4 7 - 4 0 0 R a c ib ó r z , u l. P r z e ja z d o w a 4 3 t e l. 3 5 8 3

c z y n n e 1 0 .0 0 - 1 7 .0 0 s o b o t y 1 0 .0 0 d o 1 4 .0 0

s p r z e d a ż i z a k u p , z a m i a n a ,

w y n a j e m i d z i e r ż a w a n i e r u c h o m o ś c i - d o m ó w , m i e s z k a ń , p o s e s j i i g r u n t ó w , p o m i e s z c z e ń b i u r o w y c h , m a g a z y n ó w , h a l , p o m i e s z c z e ń w a r s z t a t o w y c h , rtp .

w y c e n a i o b s ł u g a p r a w n a m a j ą t k ó w : p r z e d s i ę b i o r s t w , i n s t y t u c j i o r a z o s ó b f i z y c z n y c h

B IU R O O B R O T U

N I E R U C H O M O Ś C I A M I

Z l e c e n i a p r z y j m u j e i u d z i e l a i n f o r m a c j i :

47-400 Racibórz, ul. Przejazdow a 43, tel. (0-335) 35 83

♦ P o szu ku jem y

lokalu z przeznaczeniem na dzia­

łalność handlową o pow. ok.

100 m2 w centrum.

♦ Pilnie

potrzebna kawalerka do wynajęcia.

♦ P o szu ku jem y

działki budowlanej o pow. ok. 10 ar.

♦ S p rzed am y

mieszkanie o pow. 52 m2, pierwsze piętro, domofon, satelitarna, żaluzje.

CENA 230 min

♦ P o szu ku jem y

terenu na bazę zakładu remontowo- budowlanego, obrzeża Raciborza, pow. 15-20 Ar, może być działka lub teren zabudowany.

♦ P o siadam y

również ponad 1000 domów i apartamentów na wybrzeżu Costa Blanca w Hiszpanii. Cena już od 30.000

DM.

7 1 NOWINY

^ RACIBORSKIE

(5)

S p rz e d a ż p o c e n a c h h u r t o w y c h ju ż o d lis to p a d a b r.

W "SPOŁEM” NAJTANIEJ!

Powszechna Spółdzielnia Spożywców w W odzisławiu Śląskim

zaw iadam ia szanownych klientów

o wprowadzeniu w swoich sklepach spożywczych na terenie Pszowa sprzedaży towarów

p o atrakcyjnie niskich cenach.

Wszystkie towary można będzie kupować p o cenach hurtowych.

N A J T A N I E J K U P I S Z W S K L E P A C H :

• 1 . 1 0 0 " D e lik a te s y ” , u l. P szo w ska

• 2 . 1 0 3 Spożywczy, u l. P szo w ska

• 3 . 1 0 7 M ię sn y, u l. P szo w ska

i

• 4 . 9 3 Spożywczy, u l. J a g ie łły

• 5 . 9 6 Spożywczy, ul. Tytki

U w a g a :

R ów n ocześn ie z a w ia d a m ia m y , ż e o d listo pada w p ro w a d z a się s p rze d a ż to rtó w i cia st d o m o w ych na in d yw id u a ln e z a m ó w ie n ie klienta.

Z a m ó w ie n ia będą p r z y jm o w a ły n astępujące sklepy:

1. Sklep nr 24, spożywczy na Rynku___________

2. Sklep nr 200 SDH "Gwarek” , ul. Kubsza 3. Sklep nr 3 "Supersam” , ul. Kubsza_________

4. Sklep nr 2 spożywczy, Osiedle XXX-lecia_____

5. Sklep nr 64 spożywczy, u|. Korfantego_______

6. Sklep nr 100 "Delikatesy", ul. Pszowska 7. Sklep nr 83 spożywczy, ul. Akacjowa________

8. Sklep nr 4 spożywczy, Osiedle 1-Maja_______

9. Zakład ciastkarski, ul. Kopernika

ZAPRASZAMY NA ZAKUPY!

NOWINY

RACIBORSKIE

(6)

WIEŚCI GMINNE

Kornowac

G m in a p o w stała tam w 1993 r.

p rzez o k ro jen ie gm iny Lyski z sołectw : K o m o w aca, K obyli, Ł an iec, R zu ch o w a i Pogrze- bienia.

G m in ę K o m o w ac zam iesz­

k u je ok. 5 tys. o sób. W iększość z n ich je s t zatru d n io n a w o ko­

licznych m iastach: R acib o rzu , R yd u łto w ach i W o d zisław iu . Z ro ln ictw a żyje niew ielki odsetek m ieszkańców . N a terenie gm iny nie m a żad n eg o zakładu prze­

m ysłow ego; s ą tylko d ro b n e w arsztaty usługow e.

Miedonia

O d 14 p aźd ziern ik a br. trw ją tam “dni sk u p ien ia” organizacji

“ C aritas” . U rządzane s ą o n e w celu d o sk o n alen ia zaw odow ego.

U czestn icy b io rą u d ział np. w k ursie p sychologii, po to, by lepiej zro zu m ieć w n ętrze ludzi z różnych g rup społecznych, na różny też sp o só b p o szk o d o ­ w anych przez los, a naw et przez sieb ie sam ych. P raco w n icy “C a­

ritasu” z R aciborza, K luczborka, N ysy i O p o la tra k tu ją sp o tk a­

n ia w M ied o n i ja k o rodzaj sw o isteg o treningu duchow ego.

U m a c n ia ją się d o dalszej pracy.

D o n iesienia serca każdem u, kto g o potrzebuje.

Rogów

Z kroniki policyjnej gm iny G o rzy ce w ynika, że średnio biorąc, zd a rz a ją się 4 w ypadki d ro g o w e n a m iesiąc. Jak na nie­

w ie lk ą w ieś, je s t to sporo. O s­

tatni w ypadek śm iertelny zan o ­ to w an o w sierpniu br. M iesz­

k ańcy w si u trz y m u ją że w ypad­

k o w o ść je s t z w iązan a z ist­

n ien iem baru piw nego.

K o n k lu zja: p icie p iw a nie je s t czym ś nagannym . Pić je d n a k m o g ą ludzie inteligentni, w ie­

dzący ile i w ja k ic h o k o licz­

n ościach.

Kietrz

P arafialny o d d ział “ C aritasu ” w K ietrzu p o d ejm u je się ró żn y ch prac, żeby skutecznie p o m ag ać biednym i p o trzeb u ­ ją c y m . M .in. sp rzed aw an e s ą

In fo rm a to r R acib o rski 1 0 .1 1 - 1 6 . 1 1 1 9 9 4 r.

P o g o to w ia

— Ratunkowe 999, 4777

— Policja 997, 4888

— Straż Pożarna 998

— Energetyczne 3043,4838

— Gazowe 3771

— Wodociągowo-kanalizacyjne 3033,3813

— Służba zdrowia, Szpital Miejski, ul. Bema 3, centrala 2151

— oddział chirurgii urazowej i ortopedii 2828

— oddział dziecięcy 3906

— oddział wewnętrzny 3816

— oddział chorób płuc i gruźlicy w Wojnowicach 3753 In form acje:

— PKS 3257

— PKP 3935 Dyżury aptek:

10.XI - PI. Wolności 13 11-13.XI - ul. Londzina 36 14-16.XI - ul. Książęca 12 Zmiana dyżuru w dni świąteczne następuje o godz. 9.00. Apteki podejmują dyżur nocny bezpośrednio p o godz. czynności.

Kino “ P rzem ko”

Raciborski Dom Kultury, uL Chopina 12, teL 3 7 72 10-14.XI, godz. 17.00 - “Rapa Nui”, USA

godz. 19.00 - “Gliniarz z Beverly Hills”, USA

15-16.XI, godz. 15.00 i 17.00 -

“Jaskiniowcy”, USA

godz. 19.00 - “Gra o życie”, USA Kino “ B a łty k ”

ul. Londzina 13, tel. 20 33 10.XI, godz 16.30 - “Dzieci jeszcze gorszego boga”

godz. 19.00 - “Panna z mokrą głową”

11-16.XI, godz. 16.30 - “Złoto dla naiwnych”

godz. 19.00 - “W czym mamy problem”

Dyskusyjny Klub Filmowy “Puls"

Raciborski Dom Kultury, ul. Chopina 12, teL 3 7 72

10.XI, godz. 17.00 - “Rapa Nui”, USA I6.X I, godz. 19.00 - “Gra o życie”, USA W ystaw y

M uzeum, ul. Chopina 12, teL 4905, Gimnazjalna 1, teL 2841,

otwarte poniedziałek-czwartek 10.00-15.00, środa, piątek 10.00-17.00,

sobota, niedziela 10.00-14.00 E k sp o zy cje s t a ł e :

Rok obrzędowy na Górnym Śląsku, Cmentarzysko Kultury Łużyckiej, Śladami człowieka prehistorycznego. Średniowiecze Raciborza, Dawne techniki dentystyczne.

E k sp o zy cje c z a s o w e :

M uzeum, uL Chopina 12, tel. 4905 XI - Wystawa kartograficzna Śląsk na dawnej mapie. M uzeum uL Gimnazjalna 1, teL 28 41

Giełda MIĘSNA, Racibórz, notowania z dnia 2 .1 1 .1 9 9 4 r.

A so rt ym en t

S k l e p y

DANP0L ul. Długa34 DESP0L ul. Opawska5 DRÓB-P0DR. ul. Długa7 JANETA ul. Mickiewicza7 JANETA ul. Opawska 67 JAWIN ul. Opawska 21 MATERZ0K ul. Londzina49 RSP "BOLESŁAW" Londzina46 SEGET ul. Ocieka 13 SZULIK ul. Długa36 WILUŚ-DELIK. h.targ. stoisko4

Schab 84000 102 300 87000 S 84000 85 000 85000 83 900 86000 82000 85000 Karczek 65000 74 800 66000 k *82000 61500 64 000 70 300 66000 63000 65 000

Łopatka *68 000 — — 1 — 62 700 *80000 87900 80 000 63000 65000

Żeberka wp. 47000 — 45000 e 48000 46500 46000 49 300 49 000 47 000 40000

Pieczeń wp. — *133100 — P 88000 — *90000 89300 80 000 *87000 90 000

Piecz. woł. 88000 95 700 80000 — 69000 85000 94 500 85 000 *85000 85000 Rosół zwyk. 38000 40700 33000 n 40000 38 500 38000 39500 38 000 35000 40000 Szynka wp.g — 130 700 128000 i 126000 — 115 000 126 000 118000 130 000 115 000 Krak. sucha 128000 157700 116 000 e 108 000 118 000 — 135200 102000 115 000 99000 Bocz. Wędz. 58000 81200 65000 c *65000 67000 68000 64 600 65000 50 000 60000 Parów. cien. 44000 48300 43000 z 45000 46 000 — 44 600 42000 42 000 42 000 Śląska 68000 75 400 67000

y

67000 68 000 64 000 72 800 65000 63 000 65 000 Frankfut. 98000 125950 96000 n 90000 96 500 84000 100 000 90000 . 90 000 89000 K. szynk, wp 98000 112 400 98000 n 99000 91500 90000 107 000 92 000 92 000 85 000 Zwyczajna 52000 57700 47000

y

50000 54 000 50000 56400 49000 50000 49000

* M IĘSO BEZ KOŚCI

Giełda SPOŻYWCZA, Racibórz, notowania z dnia 2.1 1 .1 9 9 4 r.

A so rt ym en t

S k l e p y

ALD0MA s ul. Nowa 17 BOLKO ul. Nowa 1 GAMA ul. Opawska 23 SUPERSKLEP ul. Ogrodowa46 JAWIN ul. Opawska 21 MARCUS ul. Ogrodowa32 MULTI-VITAMIN ul. Londzina9 N0VEX ul. Mickiewicza7 SMAKOSZ ul. W.Polskiego11 Pawilon-Ostróg ul. Jana3 CM

£

O*

co 15

Bułka 1500 1500 1300 1300 1300 1400 1400 1400 1500 1300 1500

Chleb (duży) .10,500 8 500 10000 10 000 — 11000 8 000 10 500 10 600 8500 10 500

Jajko 3 000 2 800 2 750 2 600 2 800 3 000 2 500 2 900 — 2 800 3000

Masło (kostka) 14 000 13 500 13 500 14400 13 500 14 500 14 000 13 700 14 500 13 000 14 000 Mleko 5 000 5 000 5000 5100 5 000 5 200 --- 5 000 5 200 5100 5 200 Gouda (twardy) 70 000 75 000 64 000 65000 65000 73000 --- —

67000 70 000

Twaróg (płt.) 41000 41000 39 000 38000 — 42000 --- 39000 41000 40000 42 000 Cukier 14 000 15 000 13 500 13 300 15 500 14 800 14 800 14 500 15 000 13 000 14 000 Mąka tortowa 9 000 8 000 8 700 8 200 8 700 9500 8200 8 500 — 8 300 7000 Cytryny 32 000 32 000 26 000 — 32 000 35 000 30 000 --- 37000 32 000 30 000 Pomarańcze 26000 25000 22 000 26000 26000 28000 --- 30 000 24 000 25000 Jabłka (krajowe) 10 000 8 000 14 000 — 10 000 12 000 10 000 --- 11000 9 000 10 000 Pomidory 35 000 — 26000 -— 25000 35 000 32 000 --- 36000 — 35 000

Ogórki 30 000 — — — 30000 — 28000 --- 27000 24000 30 000

Piwo (Zamkov«) 11000 10 500 10000 9 800 10000 — 10 000

----

— 10000 9 500

* ZA 1 KILOGRAM

XI - Wystawa prac poplenerowych Racibórz ’94 - “Galeria na drabinie", ul. Solna 5, tel. 23 77

XI - Wystawa fotograficzna Aleksandra Pałki

“Racibórz nocą” - Raciborski Dom Kutury, ul. Chopina, tel. 3 7 72.

Prezentacja zdjąć z ubiegłorocznych koncertów muzycznych.

XI - Wystawa poplenerowa prac plastycznych

“Racibórz ’94"

XI - “Poczet władców polskich” z Muzeum w Radomsku

Teatr:

Dom Kultury “Strzecha”, uLLondzina 38, tel. 3 2 1 4

14.XI, godz. 10.00 i 11.30 - “Nie bójcie się czarownic”- spektakl teatralny dla dzieci w wykonaniu teatru z Wrocławia.

USŁUGI A/IALARSTWA

ANDRZEJ MAJER 47-400 Racibórz, ul.Katowicka 8/2,

if ^ tel.: 0-3615/5680

0 -malowanie

- -tapetowanie

- układanie wykładzin

i Cena biletu 15.000 złotych. . Koncerty:

D om Kultury “Strzecha”, uLLondzina 38, teL 3214 >

10.XI, godz. 17.00 - “Stare dobre małżeństwo” - koncert poezji śpiewanej dedykowany młodzieży z okazji Święta Niepodległości. Cena biletu 60.000 złotych.

Klub “Kwadrans”, uLRudzka 105, teL38 46 11 .XI, godz. 19.00 - Kabaret “Długi” oraz Marian Ochnia (“Polskie ZOO”).

Licytacja zegarków szwajcarskich.

Inne:

Raciborski Dom Kultury, ul. Chopina 12, te l 37 72

15-17.X I - Mistrzostwa Śląska Kanarków i Ptaków Egzotycznych.

S port Piłka nożna.

Stadion “Unii” ul.Srebrna 12, te l 4743 12.XI, godz. 13.30 - Mecz o mistrzostwo Ligi Śląskiej

“Unia” Racibórz - KS “Górnik 09”

Mysłowice Siatkówka.

Hala sportowa “R a fa ko ” ul. Łąkowa 33, tel. 22 83

Mecze o mistrzostwo klasy międzywojewódzkiej

12.XI, godz. 17.00 “Rafako” - AZS Bielsko 13.XI, godz. 11.00 “Rafako” - “Hejnał” Kęty

A-P

c l NOWINY

U RACIBORSKIE

(7)

WIEŚCI GMINNE

R ACIBO RSKA GIEŁDA PR A C Y — 4 .1 1 .1 9 9 4 r.

zawód, stanowisko ilość prac. zarobki wykształcenie \ inne warunki

kierowca kat- T 2 ok. 3 min zawodowe osoby młode /

elektryk 1 douzg. zawodowe upraw, do 1 kW, praca stała

sprzedawca 1M douzg. średnie po wojsku, praca stała

pracownik działu zaopatrzenia 1 do uzg. średnie stała

stolarz - tapicer '1 douzg. zawodowe staż

główna księgowa , 1 ■4-6 min wyższe ekonomiczne znajomość zagadnień bankowych i obsługi komputera

chemik, lizyk 2 .3 min wyższe na czas określony -próba, później stała

inż. energetyk 1 3 ,5 -5 min wyższe praca stała

sekretarka 1 .4 -5 min średnie praca stała

gastronom 3 douzg średnie praca stała

bufetowa 1 stawka+premia średnie na czas określony, do 30 lat

spawacz elektryczno-gazowy 1 2 .5 min zawodowe stała

kierowca I lub II kat -1 4 -5 min średnie. stała

fryzjerka 1 douzg. zawodowe 5 lat staż - praca stała

murarz 2 3 -6 min zawodowe stała

płytkarz 2 3 -6 min zawodowe stała

blacharz samochodowy 1 15 tys./h zawodowe stała

magazynier 1 3 , 5 - 4 min średnie do 30 lat - praca stała

piekarz 1 do 3 min do przyuczenia stała

naucz, j n iem ieckiego 1 uzg. wyższe lub licencjat kwalifikacje pedagogiczne

naucz, ¡.angielskiego 1 uzg. wyższe lub licencjat próba - czas określ.

murarz 4 14-16tys/h zawodowe stał - akord

płytkarz 2 14-16tys/h zawodowe stała - akord

cieśla 1 14-16tys/h zawodowe stała - akord

spawacz gazow-elektr. 1 uzg. zawodowe

główny księgowy 1 uzg. wyższe próba - czas określ

majster na szwalni 1 uzg średnie staż

stomatolog 1 uzg. wyższe 1 /2 etatu

nauczyciel j. niemieckiego 1 uzg. wyższe lub licencja!

lektor j. angielskiego i niemieckiego 1 uzg. przynajmniej licencjat pełny etat

Wg danych uzyskanych w Rej. Biurze Pracy w Raciborzu. Szczegółowe informacje w Rejonowym Biurze Pracy w Raciborzu przy ul. Batorego. Tel. 45 50

W O D Z IS Ł A W S K A G IE Ł D A P R A C Y 0 2 . 1 1 . 9 4 r.

stanowisko il. prac. wynagrodzenie wykształcenie inne warunki

technik elektronik 3 - średnie elektronika medyczna

magazynier 1 - - -

pracownicy obsługi

administr.-biurowej 2

_

średnie

ślusarz-spawacz 2 - zawodowe

tokarz 1 - zawodowe

mechanik samochodowy 2 - - zawodowe

stolarz 1 - zawodowe

krawiec damski 10 - zawodowe odzież lekka

kuśnierz 2 - zawodowe

szwacz 6 - zjwodowe

piekarz 2 - zawodowe

kamieniarz 3 - zawodowe

kierowca autobusu 5 - zawodowe

kierowca samochodu

cieżarowego 6 - zawodowe

sprzedawca 5 - zawodowe \

¿"»■elner bufetowy 1 - zawodowe

"prasowacz bielizny i odzieży 3 - -

sprzedawca 1 - zawodowe artykuły spożywcze

robotnik niewykfalifikowany 20 ' - -

5 Listopada n a sz redakcyjny fo­

toreporter przypadkow o byt św iadkiem pożaru kotłowni w dom ku jednorodzin­

nym przy ul. Marty. W m om encie o d d a ­ w ania num eru do druku nie ustalono je s z c z e przyczyn pożaru.

Przy okazji w arto o strzec w szystkich właścicieli domków, by dokładnie sp raw ­ dzili w łasne instalacje grzew cze, gdyż przed nami podobno o stra zima.

Z IB I

5 listopada m ożna było na raci­

b o rskich ulicach zaobserwować grupkę krzątających się emerytów. Była to dele­

gacja byłych absolwentów Wyższej Ar­

chitektonicznej Politechniki Lwowskiej (WAPL). Delegacja w drugim dniu 7 Zjazdu odbywającego się w Gliwicach zawitała do Raciborza. Delegaci z różn­

ych regionów Polski bardzo ciepło wyra­

żali się o naszym miasteczku.

ZIBI

dew ocjonalia. R o zp ro w ad za się u ż y w a n ą o d zież z a cenę sym ­ boliczną. O rg an izu je się T ygod­

nie M iłosierdzia. N ajbardziej d otknięci b ie d ą s ą zaopatryw ani w o p ał i ziem niaki, O błożnie chorym , a przy ty m sam otnym niesie się p o m o c m edyczną. N a teren ie d ziałan ia kietrzańskiego

“C aritasu ” z n a jd u ją się n astę­

p u jące parafie: B abice, B abo­

rów , B o guchw ałów , D ziećm a- rów , D zielów , D zierżysław , K ietrz, K sięże Pole, M aciow ak- sze, S u ch a P sin a i Ściborzyce W ielkie.

Tworków

14 p aźd ziern ik a br. (D zień E dukacji; szkoły były nieczyn­

ne) zaginął “m ało lat” . Z ap an o ­ w ała panika. W akcji p o szu ­ k iw an ia w zięli ud ział funk­

c jo n ariu sze służby granicznej, straży pożarnej i policji; był te ż pies-tropiciel, n ajw ażn iejsza p erso n a akcji. P oszukiw anego delikw enta o dnaleziono w nocy o godz. pierw szej, po czym przekazano w ręce zro zp a­

czonych rodziców .

C zy chłopiec dostał klapsa w pupę, teg o j u ż nie w iem y.

A należało się...

Krzyżanowice

Pod patronatem tam tejszego U rzęd u G m innego w dniach 17- 18 w rześnia br. zorganizow ano akcję “ sprzątanie św iata” . W akcji tej w zięły udział dzieci o raz nauczyciele szkół; w sum ie o k 830 osó b . Z ebrano 4 to n śm ieci, 3 0 0 k g m akulatury o raz 1,5 to n szkła. O d p ad y te b ez­

p łatnie zag o sp o d aro w ała firm a

“ E koland” . W ójt gm iny z fu n ­ d u szu rep rezentacyjnego przez­

naczył d la d zieci kw otę 1 m in zł n a zakup cukierków i kiełba­

sy. N ajbardziej zaangażow anym uczniom zafu n d o w an o piłki. O ile znam m łodzież, to n a j­

lepszym prezentem był d la nich fakt, że w sp o m n ian a ak cja o d ­ była się w czasie lekcyjnym . C o to nie robi się by d ogodzić m ilusińskim , odciążając ich nie­

co od w k u w a n ia A przy tym ja k a korzyść d la środow iska!

Wiadomości zebrał Benedykt Motyka

n o w i n y r y i

RACIBORSKIE 1 1 I

(8)

PRZECHODNIA

zabytki będące je j w łasnością jak np.

zbiór muzykaliów - w tym rękopisy M o­

zarta (własność M uzeum w Berlinie) i kolekcja sam olotów sprzed I wojny światowej. Jeśli więc strona niemiecka twierdzi, że monstrancji nie ma, co potw ierdzają zachowane rejestry dóbr wywiezionych, to należy dać tem u wiarę, chyba że monstrancja została wywie­

ziona indywidualnie poza oficjalnymi transportami, o czym nikt nie wiedział.

Raciborska monstrancja pozostała jednak praw dopodobnie w R aciborzu do ostatnich dni przed wyzwoleniem. Cały czas znajdow ała się w kościele. Być może liczono, że zdoła się j ą wywieźć lub ukryć krótko przed nadejściem R os­

jan. Jak się w rzeczywistości stało - ten problem spędza sen z oczu wielu ba­

daczom. Jeszcze niedawno żył w N iem ­ czech ówczesny kościelny kościoła WNMP. Twierdził, że na przełomie lu­

tego i marca było ju ż za późno, by wywieźć monstrancję. Już w tedy jedyną drogą odwrotu dla Niemców była Brama Morawska. W innych kierunkach wokół Raciborza rozlokowane były oddziały Armii Czerwonej. W ywóz monstrancji był zbyt ryzykowny. Postanowiono j ą więc ukryć w mieście. Jedna z wersji zakłada, że została ona złożona w sejfie jubilera przy ówczesnej Bahnhofstrasse czyli dzisiejszej ulicy Mickiewicza. D ru­

ga wersja zakłada, że monstracja spo­

czywa w zasypanych piw nicach stary«

budynków w Rynku tuż obok miejsca,'' gdzie znajdow ał się Ratusz. Te dwa miejsca hipotetycznego ukrycia mon­

strancji są dziś praktycznie niedostępne.

Dawne piwnice zasypano i na miejscu starych budynków postawiono nowe blo­

ki. Czyniono to dosyć szybko, by zatrzeć złe wrażenie o wyzwolicielach, którzy spalili doszczętnie prawie całe miasto.

Jest wielce prawdopodobne, że nikt wó­

wczas nie zadał sobie trudu, by prze­

szukać piwnice, które i tak w wyniku działań wojennych legły w gruzy jak całe budynki.

Los raciborskiej monstrancji pozos­

tanie więc jeszcze długo nie wyjaśniony.

Jeśli na skutek umów rządowych strona rosyjska zdecyduje się zwrócić zagra­

bione dzieła sztuki być może wśród nich znajdzie się monstrancja. Potwierdzi się

więc hipoteza, że Rosjanie zdołali j ą od­

naleźć i rzeczywiście umieścić w piw ­ nicach Ermitażu w śród wielu innych dzieł. Jest jednak bardziej praw dopo­

dobne, że przez niedopatrzenie nikt nie zastanowił się nad je j losem i w ten sposób do dziś spoczywa w zasypanych piwnicach Rynku czy ul. Mickiewicza.

W A W.

Na zdjęciach raciborska monstrancja i ówczesna Bahnhofstrasse.

Z a p isk i Całkiem możliwe, że raciborska monstrancja nie ieży w piwnicach Ermitażu, lecz znajduje się w Raciborzu.

Zagadkowe koleje losu

a . W dniu 28.10 spotkałem na cmen­

tarzu Żołnierzy Radzieckich dzieci z klasy Ila i Ilb (przedpołudniowa zmiana) Szkoły Nr 12. Nauczycielki, panie Stefania Zajączko i Irena Krzyżanowska przyprowadziły tu swoich podopiecznych w przededniu Święta Zmarłych, by uczcić pamięć żołnierzy poległych w walkach o wyzwolenie Racibo­

rza. To ładnie kochane Dzieci, że pamiętacie o zmarłych, poległych, położonych w zbio­

rowych mogiłach młodych, pełnych sił wo­

jownikach, którzy swoje życie oddali dla po­

koju w Europie, temu, byście Wy teraz mogły spokojnie, beztrosko żyć, uczyć się, służyć rodzicom i Ojczyźnie.

Odwiedziłem zastępcę kierownika Oddziału Gospodarki Mieszkaniowej N r 2 przy ul. C. Skłodowskiej, pana Stanisława Marondel. I tu załoga bez większych trud­

ności weszła w sezon grzewczy. Teraz zda­

rzają się sporadyczne interwencje, starszych zwłaszcza mieszkańców na... słabe grzanie mieszkań. Trzeba jednak, uważam, patrzeć na te “ubolewania” z pewnym pobłażaniem.

Wszak jesień, jak na razie, mamy względnie ciepłą i nieco mocniejsze grzanie mogłoby stać się zbyt uciążliwe dla większości lo­

katorów. W rejonie OGM Nr 2 w 80% ciepło dostarcza Ciepłownia Południe. Pozostały za­

ledwie 2 kotłownie węglowe dla niewielu bloków. Pytam o szkodnictwo, zniszczenia ze strony niesfornej młodzieży? Ze zdziwieniem i zadowoleniem słyszę, że w tym roku za­

istniała na tym niedobrym odcinku prawie 50% poprawa m in w wybijaniu szyb, tłu­

czeniu lamp i żarówek, niszczeniu drzwi, okien itp. W pewnym stopniu na owo po­

lepszenie wpłynęło oddanie kilku uciąż­

liwych bloków (np. przy ul. Pomnikowej) pierwotnym właścicielom - zakładom. Dobre efekty przyniosła dalsza domofonizacja blo­

ków. Poza tym, powiada pan Stanisław, mi­

nęła jakoś dawna znieczulica młodych, roz­

brykanych osobników względem wspólnego dobra, poszanowania wspólnej własności.

To pocieszający objaw. W rejonie podobnie zresztą jak w innych, nadal uprawia się złodziejstwo prądu i gazu. Kierownictwo walczy z tym jak może. M in. systematycznie dokonuje się przenoszenia liczników, zwłasz­

cza gazowych, z mieszkań na klatki scho­

dowe. Tu już ewent. manipulacje z podkra­

daniem gazu są prawie niemożliwe. Oczy­

wiście tu i ówdzie wyłapuje się złodziei energii. Do zimy Oddział, jak mi powiedział pan Stanisław, przygotowany jest należycie.

Mam tu na myśli przeciwdziałanie skutkom gołoledzi, nadmiernych opadów śniegu, sil­

nym mrozom itp. niespodziankom.

N a murze budynku przy ul. Długiej (przed apteką) widziałem przyklejoną odez­

wę, prawdopodobnie jakieś sekty, wzywaj­

ącą do “...zachowania godności i nie jedze­

nia mięsa zamordowanych zwierząt” . Pod znakiem krzyża...!!?? ulotka zaczyna się sło­

wami: “Ludzie m ordują miliony zwierząt”.

Potem następują inne hasła w tym sensie.

Jakiś przygodny “cenzor” dopisał na ulotce mazakiem: “Ale wy jesteście głupie”. Nie wchodzę w meritum sprawy, mam wszakże pew ną uwagę-apel: nie obklejajcie ulotkami czystych ścian budynków i to przy repre­

zentacyjnej ulicy! Ulotki takie widziałem też na tablicy rozkładu jazdy autobusów PKM przy Placu Długosza i w innych punktach miasta, na ścianach.

O ile chodniki w mieście utrzymy­

wane są względnie czysto, tak wnęki piw­

niczne (pod kratami) przy wielu chodnikach są bardzo zaśmiecone. Miałem początkowo

Była nakwiększym dziełem sztuki złotniczej, odbiegającym od wszelkich schematów stosowanych w epoce gotyku na terenie Polski - tak opisuje raciborską m onstrancję Adam Szecówka w roz­

dziale “Dzieje architektury i sztuk plas­

tycznych” książki pt. “Racibórz” pod redakcją Jana Kantyki. Pow stała praw­

dopodobnie w roku 1475 roku. Stano­

wiła fundację księżnej M agdaleny z Ra­

ciborza, żony księcia opolskiego Jana Młodszego. M iała formę ażurowej, trój-

kondygnacyjnej wieżyczki o wysokości 126 cm i szerokości podstawy 36,5 cm.

Do roku 1945 monstrancja znajdowała się w kościele pod wezwaniem N aj­

świętszej Marii Panny w Rynku. Wy­

konano j ą głównie ze srebra choć w wie­

lu miejscach miała elementy pozłacane.

W ażyła w sumie około 10 kg. Podstawa 0 sześciu bokach w sparta była na stop­

kach w kształcie lwów wraz z tarcza­

mi herbowymi. W dolnej kondygnacji umieszczono postać Chrystusa okazu­

jącego rany. Wyżej znajdow ała się pusz­

ka na hostię i dwie figurki św. Jadwigi 1 św.Elżbiety. N a najwyższym poziomie umieszczono postać Marii, przed którą wznosiło się strzeliste zwieńczenie za­

kończone pelikanem - sybmolem wiary.

N ie zdołano ustalić autora monstrancji.

Przypuszczenia, że została wykonana w jednej z pracowni W rocławia lub Nysy nie poparto dostatecznie dowodami. M o­

gła zostać, równie dobrze, wykonana na zachodzie ówczesnej Europy. Ogromna wartość artystyczna i m aterialna mon­

strancji była ju ż znana od dawna. Stąd co pewien czas rozbrzm iewają speku­

lacje dotyczące jej powojennych losów.

Jedno je s t pewne, od wyzwolenia Ra­

ciborza, dzieło to zniknęło w bardzo ta­

jem niczych okolicznościach.

O statnio w artykule pt. “Oddać za­

grabione”, który ukazał się w “Dzien­

niku Zachodnim ” jego autorka Teresa Semik przytacza rozmowę z dr hab.

W ojciechem Kowalczykiem z Uniwer­

sytetu Śląskiego zajmującym się resty­

tucją zaginionych w czasie wojny dóbr kultury. Swego czasu przebywał on w Ermitażu. Co do raciborskiej monstran­

cji twierdzi: “N ie widziałem jej tam, ale ja k położyłem zdjęcie monstrancji przed kustoszką zbiorów średniowiecznych, to z jej miny wyczytałem, że j ą zna” . Tyle w artykule o “raciborskim skarbie” . Autorka wnioskuje, że Rosjanie być może wpadli na trop monstrancji, od­

naleźli j ą i wywieźli do ZSRR wraz z wieloma innymi zagrabionymi dziełami sztuki m.in., również prawdopodobnie, M adonną Głogowską, XVI - wiecznymi tablicami nagrobnymi z katedry w Poz­

naniu i kościoła w Szamotułach.

W ydaje się jednak, że koleje losu monstrancji były zgoła inne. Wielu ba­

daczy i historyków próbowało odnaleźć jej trop. Faktem jest, że wszystko są to tylko przypuszczenia oparte być może na

“chceniu”, by odnalezienie monstrancji było nie tyle możliwe, co prawdo­

podobne. Niezmiennie pojaw ia się więc opinia, że m onstrancja do dziś znajduje się w Raciborzu. Ale gdzie? Twierdzi się, że pozostała w mieście do ostatnich dni przed wyzwoleniem. Nie umiesz­

czono jej' pr*vie na pewno w żadnym transporcie dziel sztuki. Św iadczą o tym zachowane niemieckie rejestry dóbr wywiezionych. N iemiecka dokładność w tym względzie była godna pozazdrosz­

czenia. Umieszczano w nich nawet najm niejsze rzeczy. N ie ma jednak w rejestrach monstrancji. Trudno zakładać, że Niemcy nie umieścili jej celowo skoro np. na liście Grundm anna - niemieckiego Konserwatora Zabytków we W rocławiu - umieszczono dzieła cenniejsze. Jego lista zachowała się do dziś, co pozwoliło zlokalizować wiele miejsc ukrycia za­

bytków i odzyskać je. Wiele miejsc je d ­ nak pozostaje niedostępnych np. stare, zasypane sztolnie kopalń. N iem cy ukry­

wając pozostałe, nie wywiezione wcześ­

niej dzieła sztuki liczyli, że dzisiejsze Ziem ie Odzyskane pozostaną w ich gra­

nicach i wszystkie “skarby” odzyskają.

Stało się jednak inaczej. Strona nie­

miecka dziś nie zataja przed stroną pol­

ską posiadania zaginionych dzieł sztuki, które zagrabili Hitlerowcy. Co więcej je s t skłonna je zwrócić w zamian za

o l n o w i n y

U RACIBORSKIE

Cytaty

Powiązane dokumenty

Publikacja listu mieszkańców może przy ­ sporzyć gazecie i Towarzystwu wielu kło ­ potów. Po publikacji osoba, opisana w ar ­ tykule, pozwała do sądu autorów listu,

Aby zagłosować wytnij wypowiedź, która najbardziej Ci się podoba i wrzuć ją do urny znajdującej się w przedszkolu, do którego uczęszcza wypowiadające się

Oba te fakty połączone razem dają to, co się ostatecznie znajduje codziennie na talerzu naszych mieszkańców i co jest także po­. wodem tego, że ten specyficzny rogalik

Wreszcie będziesz mogła zrealizować swoje zamierzenia. Nic nie będzie proste, ale warto chyba zaryzykować, bo taka okazjamoże się już nie zdarzyć. Rozterki sercowe

sądek. Nie ociągaj się z wyjazdem, może on bardzo wiele w twoim życiu zmienić. Nie musisz się przejmować opinią innych a tym bardziej tłumaczyć. Postaraj się

strami, podświetlany szklany parkiet do tańczenia i desery domowej roboty, na które przychodziły całe wielopokoleniowe rodziny, wszystko to sprawiało, że kawiarnia cieszyła

sta Wodzisławia, która odbyła się w czwartek 28 października, w porząd ­ ku obrad nie było projektu uchwały wycofującej decyzję o wystąpieniu ze związku

■ W dobrym Tonie jest chodzić na korepetycje do osoby, u której będzie się pisało ma ­ turę; mówiąc nieelegancko:.. w dobrym tonie jest dać zarobić jej, a nie