A. Kempisty
Odkrycia i badania archeologiczne
na terenie miasta Warszawy w latach
1954-56
Ochrona Zabytków 10/1 (36), 62
miasta. P o d o b n e od krycie sp odziew ane jest przy ko nse rw acji an al ogicz neg o ob ra zu św. A nton iego .
A kcja oc hro ny o biektów z ab y tk o w y ch w c en tr a l a c h zb ió rek złom u p rzynio s ła do I I k w a r tału 56 r. 121 kg p r z e d m io tó w s re b rn y ch i p o nad 415 g. p r z e d m io tó w zło tych, p r z ek a za n y ch Muzeum. Poza b o g a to re p re z e n t o w a n y m i n u m iz m atam i ocalono b. rz ad k ie i ciekaw e s r e bra w arsz aw sk ie, polsk ie, obce i wschodnie.
Wywóz za granicę objął w o m aw ia n y m o k r e sie p o n a d 330 sp ra w i p o n a d 1000 p r z e d m io tów. P r zew ażały p r a c e m a la rs k ie o n isk im p o ziomie arty s ty cznym , często były to p r a c e a m a torsk ie. Z atrzy m a n o w k r a ju 26 o b iek tó w za b ytkow ych. Między innym i X V I I w. sztych fran c u sk i, 2 p o r t r e t y — W it kiew ic za ( W itk a cego) oraz cykl p o r t r e t ó w r o d z in n y c h od X V I I I do X IX w. w tym 2 p o r t r e t y Al. Kok u- lara.
W lata ch 1954— 56 d o k o n a n o re je s trac ji 257 p rz ed m io tó w z abytkow ych, w śród k t ó r y c h na uwagę zasługu ją — szkic A. Gierymskie go do „ t r u m n y c h ło p s k ie j” i wie le p r z e d m io tó w wsc hodnich (t k an in y , p o r c e la n a , rzeźby, b ro ń itp.). Zak ończono r e je s tr a c ję n ag ro b k ó w i e p i tafiów w K a ted rz e, koś ciele św. J a c k a , P a u l i nów i S a k ra m e n te k . B . K a c z y ń s k a O D K R Y C IA I B AD ANIA AR C H EO LO G IC Z N E NA T E R E N I E M IA ST A W ARSZ AW Y W L ATACH 1954— 56. C z e r n i a k ó w , ul. O k rężn a. W czasie r o bót kan aliza cy jn y ch p r z y ulicy O k rę żn e j, m ię dzy do m am i n r 78 i 101 n a tr a f io n o na dwa groby k u l tu r y łużyckiej, zabezp iecz one przez właścicielkę dom u n r 78 — ob. J a k u c u k . O d k r y t e groby stanow ią dalszy dow ód istnienia w ty m r ejo n ie dość rozległego cm e n tarz y sk a k u l tu r y łużyckiej, w yek sp lo ro w an eg o częścio wo b a d a n ia m i Roela w r o k u 1935.
T a r g ó w e k , ul. ks. J an u sza. Z ra m ien ia CZMiOZ k o n ty n u o w a n o p r a c e arch eolo giczn e na s tanow isku o d k ry ty m w r o k u 3953. B ad an ia w yk aza ły ist nie nie tr ze ch faz osa dnicz ych na tym stanow isku: I — osada k u l tu r y łużyckiej z III— IV ok resu e p o k i brą zu , II — c m e n t a rzysko k u l tu r y grobów kloszow ych, III — ze spół dw óch d y inarek z wczesnego okresu w p ł y wów rzymskich.
Duża waga odkryć d o k o n a n y c h w czasie p rac r a to w n ic zy ch na T a r g ó w k u — poleg a na st w ie rd ze n iu po ra z pierw szy na lew ym brzegu Wisły o sadnictw a łuży ckiego z III o k resu e p o ki b rą zu oraz na o d k r y c iu n a js ta rsz y ch dyrna- r e k na te r e n ie Mazowsza. Z o d k ry c ie m tych p ry m ity w n y c h piec ów h u tn ic z y ch łączy się r ó wnież re w elacyjne s tw ierd zen ie używania w p i e r w o tn y m h u tn ic tw ie t o p n ik a , u ł a t w i a ją c e go w y ta p ia n ie żelaza z ru d y . Z as tosowany w o d k ry ty ch piecach t o p n ik zalegał dno
dy-m a r k i 12 c en ty dy-m etr o w ą w arstw ą p rzep alo n eg o wapienia.
W i l a n ó w , p a r k pałacow y. W p a ź d z ie r n i ku 1955 r o k u d o k o n a n o o d k ry c ia dość r o z l e głego c m e n tarz y s k a szkiel et ow ego z X I I —Х1П wieku. B a d an ia p r o w a d z o n e w s p ó ln ie przez CZMiOZ oraz K a t e d r ę A n tro p o lo g ii U n iw e rsy te t u Warszawsk ie go d o p ro w a d ziły do r o z k o p a nia 16 grobó w, bogato w y pos ażonych w p r z e d mioty m etalo w e L
G r o c h ó w , ul. G órnicza 24. Na posesji A. S. Z uzankie w iczów zost ał znaleziony w k w i e tn i u 1956 r. j e d e n grób k u l t u r y grobów kloszowych. Można przypuszczać , że m am y tu do czy nienia z p e r y fe r ia m i c m e n tarz y s k a tej samej k u l tu r y , k tó r e g o j ą d r o zostało p r z e b a dane w lata ch dw udziesty ch p rz ez Wł. A n t o niew icza i Z. P o d k o w iń s k ą. C m en ta rzy s k o ч у - e k s p lo ro w an e prz ez w y m ien io n y c h badaczy l e ży w po b liż u ulicy Górniczej.
K o m i s j a B a d a ń D aw nej W aisz aw y p ro w adziła równie ż p r a c e a rcheolo giczne, k t ó re miały na celu wyjaśn ienie s t o su n k ó w o sa d niczych na te r e n ie Starego i Now eg o Miasta w W arsz awie or az o k reślen ie n a js ta rsz y ch faz osadn iczych na te r e n ie pó źnie jsz ej Warszawy. B a d an ia odbywały się w lic znych p u n k t a c h Starego i Nowego Mia sta (ul. P i w n a 9 i 33, Szerok i D u n a j 9, re jo n kościoła św. Je rzego, ko ścioła N ajśw ię tsze j M arii P a n n y , Ko źla 5. F r e t a 51, R y baki itd.) B a d a n ia d o p ro w a d ziły do od krycia śr edniow iecznej w a rstw y osad n i czej z X IV w ieku na S ta ry m Mieście i z p r z e łomu wiekó w X IV i XV na N o w y m Mieście. P o s zu k iw a n ia os adnictw a p rz ed lo k ac y jn eg o na Nowyin Mieście da ły w ynik neg aty w n y . W y k o py zlo kaliz ow ane przy w alach s tarom iejs kic h pozwoliły ustali ć ich czas p o w s ta n ia na pocz. w ieku XIV. W yniki p ra c Kom isj i B. D. W. zo stały o p u b lik o w an e w lic znych a r ty k u ła c h i osobnych w y d a w n i c t w a c h 2.
A . K e m p i s t y
O D K R Y TA D E K O R A C JA MALA RS KA W K R A K O W I E W K A M IE N IC Y PR ZY UL. ŚW. MARKA 24.
O dkr yc ie i k o n serw acja XVI w. dekoracji m alars kiej fasady krak o w sk ieg o d o m u przy ul. św. M arka 24, należą cego do M uzeum H is to rycznego Miasta K r a k o w a — na le ży do cie k a wych i cennych. P ra c e p r o w a d z o n e są przez k o n s e rw a to ró w P.P . Pra c o w n ie K o n s erw ac ji Za
1 D o k ł a d n e w y n i k i b a d a ń z o s t a ł y o p u b l i k o w a n e p r z e z T . P i ę t k ę i L. K u n i c k ą , „ W i a d o m o ś c i A r c h e o l o * p i t z ' i e " , t . X X I I I , z. I V . 2 S z k i c e S t a r o m i e j s k i e , W a r s z a w a 1 9 5 5 , A. Ś w i e- c l i o w s k a , O n a j d a w n i e j s z e j W a r s z a w i e w ś w i e t l e d o t y c h c z a s o w y c h b a d a ń a r c h e o l o g i c z n y c h . „ W i a d o m o ś c i A r c h e o l o g i c z n e “ , t . X X I I ; Z . T o m a s z e w s k i , M u r y o b r o n n e ś r e d n i o w i e c z n e j W a r s z a w y . „ T y g o d n i k D e m o k r a t y c z n y “ , 1 95 4 , n r 19, s t r . 8 ; Z. T o m a s z e w s k i , B a d a n i a c e g ł y j a k o m e t o d a p o m o c n i c z a p r z y d a t o w a n i u o b i e k t ó w a r c h e o l o g i c z n y c h . „ Z e s z y t y n a u k o w e P o l i t e c h n i k i W a r s z a w s k i e j “ , 1955 , n r 11.
