Działalność gospodarcza w województwie śląskim w 2003 r. (dane wstępne)

URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH

KATOWICE

Opracowania sygnalne

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM W 2003 R.

(dane wstępne)

ISBN 83-88102-49-4 Katowice, luty 2004

PODSTAWOWE TENDENCJE

W końcu trzeciego kwartału 2003 r. odnotowano w województwie śląskim w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego spadek liczby ludności. Był on spowodowany utrzymującym się spadkiem przyrostu naturalnego oraz ujemnym saldem migracji.

Produkcja sprzedana przemysłu wzrosła (w cenach stałych) w 2003 r. w większym stopniu niż w 2002 r. Wzrost przychodów ze sprzedaży wyrobów i usług odnotowano we wszystkich sekcjach przemysłu z wyjątkiem górnictwa i kopalnictwa. Wśród działalności przemysłowych największy wzrost produkcji sprzedanej wystąpił w produkcji instrumentów medycznych, precyzyjnych i optycznych, zegarów i zegarków.

Wzrost produkcji sprzedanej w przemyśle na 1 zatrudnionego w 2003 r. był większy niż przed rokiem. W największym stopniu wzrosła wydajność w przetwórstwie przemysłowym. Najmniejszy wzrost wydajności pracy spośród sekcji przemysłu odnotowano w górnictwie i kopalnictwie.

Produkcja budowlano-montażowa w 2003 r. była mniejsza niż w poprzednim roku, zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym.

Spadek przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw w 2003 r. w stosunku do roku poprzedniego wystąpił we wszystkich sekcjach działalności przemysłowej, z wyjątkiem wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz, wodę. W budownictwie oraz we wszystkich sekcjach usług rynkowych, odnotowano spadek zatrudnienia, przy czym największy wystąpił w hotelach i restauracjach.

Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2003 r. była niższa niż przed rokiem. Stopa bezrobocia rejestrowanego w województwie śląskim ukształtowała się poniżej średniej krajowej. Bezrobotni województwa śląskiego stanowili ponad 10% ogólnej populacji bezrobotnych w kraju (druga lokata w kraju po województwie mazowieckim). W dalszym ciągu w końcu 2003 r. wysoki był udział bezrobotnych bez prawa do zasiłku.

W skali roku zwiększyła się liczba osób długotrwale bezrobotnych, którzy stanowili w województwie śląskim ponad 50% ogółu bezrobotnych. Zakłady pracy zgłosiły do urzędów pracy w ciągu 2003 r. więcej ofert pracy niż w roku poprzednim.

Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w 2003 r. rosły wolniej niż przed rokiem. Na ogólny wzrost cen złożyły się wyższe ceny usług transportowych, użytkowania mieszkania i nośników energii oraz spadek cen odzieży i obuwia, napojów alkoholowych i wyrobów tytoniowych, żywności i napojów bezalkoholowych.

Przeciętne nominalne wynagrodzenie miesięczne brutto w sektorze przedsiębiorstw w 2003 r. w stosunku do poprzedniego roku wzrosło w stopniu wyższym niż wzrosły ceny towarów i usług konsumpcyjnych. W związku z powyższym wzrosła płaca realna. Wzrost płacy realnej w 2003 r. był większy niż w 2002 r.

Sytuacja finansowa przedsiębiorstw niefmansowych o liczbie pracujących powyżej 49 osób w trzech kwartałach 2003 r. była lepsza niż w analogicznym okresie 2002 r. Poprawiły się w omawianym okresie podstawowe wskaźniki ekonomiczno-finansowe: wskaźnik poziomu kosztów,

wskaźniki rentowności obrotu brutto i netto oraz wskaźniki płynności finansowej I i II stopnia.

Nakłady inwestycyjne na nowe obiekty majątkowe oraz ulepszenie istniejących były w trzech kwartałach 2003 r. wyższe (w cenach bieżących) niż w analogicznym okresie 2002 r. Wzrosły w omawianym okresie wydatki inwestycyjne na środki trwałe, zarówno na budynki i budowle oraz maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia, jak i środki transportowe.

W rolnictw ie w 2003 r. w porównaniu z rokiem poprzednim spadło pogłowie bydła, natomiast wzrosło trzody chlewnej. Skup żywca rzeźnego oraz mleka w 2003 r. według danych wstępnych był wyższy niż w 2002 r., natomiast znacznie niższy był skup zbóż. Przeciętne ceny zbóż uzyskiwane przez rolników na targowiskach w 2003 r. były wyższe niż w roku poprzednim.

Ceny żywca zarówno wołowego, jak i wieprzowego ukształtowały się na niższym poziomie niż w roku poprzednim.

Liczba zarejestrowanych w KRUPGN-REGON podmiotów wzrosła w 2003 r. w stosunku do roku poprzedniego. W większym stopniu wzrosła liczba podmiotów gospodarczych w sektorze publicznym, niż prywatnym. Nie zmieniła się znacznie struktura własności zarejestrowanych podmiotów, podobnie jak w roku poprzednim dominowały jednostki sektora prywatnego.

Według danych Śląskiej Komendy Wojewódzkiej Policji stan bezpieczeństwa publicznego pogorszył się. Wzrosła liczba stwierdzonych przestępstw w zakończonych postępowaniach przygotowawczych w 2003 r.

w stosunku do 2002 r. oraz nieznacznie zwiększyła się wykrywalność sprawców popełnianych przestępstw. Wśród stwierdzonych przestępstw zdecydowaną większość stanowiły wykroczenia przeciwko mieniu (m.in. kradzieże, rozboje, oszustwa).

Podstawowe wskaźniki sytuacji społeczno-gospodarczej województwa śląskiego kształtowały się następująco:

Wyszczególnienie 2002 2003

kraj=100 Ludność (w końcu okresu)8 w tys... 4738,4 4720,3 12,4 Przeciętne zatrudnienie w sektorze

przedsiębiorstwb w tys... 762,3 709,4 15,0 Bezrobotni zarejestrowani (w końcu

okresu) w tys... 330,2 325,5 10,2 Stopa bezrobocia rejestrowanego

(w końcu okresu) w % ... 17,4 17,4 20,0°

Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych od początku roku

(poprzedni rok = 1 0 0 )... 101,9° 100,8° 100,8°

Przeciętne wynagrodzenie nominalne brutto w sektorze przedsiębiorstwb| d

w z ł ... 2383,22 2469,38 105,5 Przeciętne wynagrodzenie realne

brutto w sektorze przedsiębiorstwb d

w stosunku do roku poprzedniego w % 101,8 102,8 102,0°

Dynamika produkcji sprzedanej przemysłu ' e (ceny stałe) poprzedni

rok = 1 0 0 ... 103,5 114,3 108,7°

Dynamika produkcji budowlano- montażowej b ® (ceny bieżące)

poprzedni rok = 100... 87,2 84,6 94,1°

Rentowność obrotu brutto * w % ... 1,1 1.8 3,2°

Rentowność obrotu n e tto' w % ... 0,2 0,8 ro oo Mieszkania oddane do użytku w tys. ... 7,6 15,1 9,2 a Dane wedtug stanu w dniu 30 września, b W jednostkach o liczbie pracujących powyżej 9 osób.

c Wskaźnik krajowy, d Powiększone o obligatoryjną składkę na ubezpieczenia społeczne e Do obliczeń dynamiki wykorzystano produkcję sprzedaną przemysłu i budownictwa w cenach bazowych tj. bez obciążeń podatkami VAT i akcyzowym, ale łącznie z dotacjami przedmiotowymi f W podmiotach gospodarczych o liczbie pracujących powyżej 49 osób bez względu na rodzaj działalności, w okresie 9 miesięcy

U w a g a Stopa bezrobocia została zweryfikowana na podstawie wyników NSP 2002

LUDNOŚĆ

W końcu trzeciego kwartału 2003 r. odnotowano w województwie śląskim mniejsze tempo spadku ludności niż w okresie analogicznym 2002 r. W końcu września 2003 r. województwo zamieszkiwało 4720,3 tys.

osób (w tym 48,4% stanowili mężczyźni), czyli o 0,4% mniej w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. Podobnie jak w latach ubiegłych w strukturze ludności przeważały kobiety. Według stanu na koniec września 2003 r. na 100 mężczyzn przypadało 107 kobiet. Większość mieszkańców województwa śląskiego stanowili mieszkańcy miast - 3725,5 tys. (78,9%).

Bezpośrednią przyczyną malejącej liczby ludności był utrzymujący się spadek przyrostu naturalnego. W okresie trzech kwartałów 2003 r.

odnotowano 34,1 tys. zgonów, tj. o 1,1 tys. (o 3,2%) więcej niż w analogicznym okresie 2002 r. Liczba urodzeń żywych ukształtowała się na poziomie 29,9 tys., tj. o 0,1 tys. (o 0,4%) niższym niż przed rokiem. Efektem przewagi liczby zgonów nad liczbą urodzeń żywych w okresie trzech kwartałów 2003 r. był ujemny przyrost naturalny, który wyniósł minus 4,2 tys., wobec minus 3,0 tys. w tym samym okresie 2002 r.

W okresie trzech kwartałów 2003 r. odnotowano spadek śmiertelności niemowląt; wskaźnik śmiertelności niemowląt obniżył się z 9,7 zgonów niemowląt na 1000 urodzeń żywych w trzech kwartałach 2002 r. do 7,4 zgonów w trzech kwartałach 2003 r.

14 13 12 11 10 g 8

tys. RUCH NATURALNY LUDNOŚCI

J 3 , 1 1 1 7 /

^ ■ 1 _ ^ 1 1 ,2 1 0 , 7 ^ " \ 1 0 , 7 10,6

1CD 00 <

10,4

9,3 9,4

1 II III IV I II III

urodzenia żywe zgony

2002 2003

W trzech kwartałach 2003 r. zawarto w województwie śląskim 18,4 tys. małżeństw, czyli o 0,6 tys., tj. o 3,6% więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego.

Migracje, obok ruchu naturalnego, wpłynęły również na spadek ludności w województwie śląskim. W okresie trzech kwartałów 2003 r.

zameldowano na popyt stały w ruchu wewnętrznym i z zagranicy 34,6 tys.

osób, natomiast wymeldowano 41,6 tys. osób. W związku z tym odnotowano ujemne saldo migracji, które wynosiło minus 7,1 tys. osób.

RYNEK PRACY

Liczba pracujących w sektorze przedsiębiorstw w jednostkach, w których pracowało powyżej 9 osób w końcu 2003 r. wynosiła 717,1 tys.

osób i była mniejsza niż w końcu 2002 r. o 7,3%. W sektorze prywatnym pracowało 456,6 tys. osób, tj. ponad 60% ogólnej liczby pracujących, a w sektorze publicznym 260,5 tys. osób. W porównaniu z rokiem poprzednim spadła liczba pracujących w sektorze prywatnym (o 11,0%), natomiast w publicznym pozostała na tym samym poziomie.

STRUKTURA PRACUJĄCYCH W SEKTORZE PRZEDSIĘBIORSTW WEDŁUG SEKCJI W 2003 R.

Stan w końcu roku

7,2% 19,2%

8,5%

5,2%

Górnictwo i kopalnictwo ] Przetwórstwo przemysłowe

| Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę gjjg g Budownictwo

37,3%

Handel i naprawy*

Hotele i restauracje (•"""'i Obsługa nieruchomości

i firm; nauka*

Pozostałe sekcje

Przeciętna liczba zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw w 2003 r. wynosiła 709,4 tys. osób i była mniejsza niż w 2002 r. o 6,9%.

W sektorze publicznym przeciętne zatrudnienie spadło o 1,1%, a w sektorze prywatnym o 10,1%.

WZROST/SPADEK PRZECIĘTNEGO ZATRUDNIENIA W SEKTORZE PRZEDSIĘBIORSTW WEDŁUG SEKTORÓW WŁASNOŚCI

W WYBRANYCH SEKCJACH W 2003 R.

20 10

% 2002 r. = 100

u m m

- 1 0 --- -20

-30 -40

<_> U

I I I I

c

1 Handel aprawy* Hotele tauracje

1 ra O c _c . . o

■O 3

C V)

2 i j

CD . 2 ! f

sektor publiczny sektor prywatny

nO) OXI

W przemyśle w 2003 r. przeciętna liczba zatrudnionych wynosiła 437,8 tys. osób, tj. o 2,9% mniej niż w roku poprzednim. Spadek zatrudnienia odnotowano w górnictwie i kopalnictwie (o 5,9%) oraz w przetwórstwie przemysłowym (o 2,3%), natomiast wzrost wystąpił w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, wodę (o 4,5%).

W sekcji przetwórstwo przemysłowe w 2003 r. w porównaniu do roku poprzedniego największy spadek zatrudnienia odnotowano w produkcji:

drewna i wyrobów z drewna oraz ze słomy i wikliny (o 26,2%), odzieży

i wyrobów futrzarskich (o 20,0%), masy włóknistej oraz papieru (o 15,0%), działalności wydawniczej; poligrafii i reprodukcji zapisanych nośników informacji (o 13,5%). Znaczniejszy wzrost przeciętnej liczby zatrudnionych odnotowano w produkcji metali (o 13,9%) - zmiana zakresu podmiotowego badania, pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep (o 12,0%) oraz w produkcji wyrobów gumowych i z tworzyw sztucznych (o 7,8%).

W budownictwie w 2003 r. przeciętna liczba zatrudnionych ukształtowała się na poziomie 61,3 tys. osób, tj. o 24,8% niższym niż w roku poprzednim. Spadek zatrudnienia odnotowano we wszystkich rodzajach działalności budowlanej. Spośród ogólnej liczby zatrudnionych w budownictwie prawie 94% było zatrudnionych w sektorze prywatnym.

Wśród usług rynkowych przeciętne zatrudnienie w 2003 r.

w porównaniu z 2002 r. spadło we wszystkich sekcjach. Największy spadek wystąpił w hotelach i restauracjach (o 31,7%) oraz w handlu i naprawach (o 12,8%). W dużo mniejszym stopniu przeciętna liczba zatrudnionych zmniejszyła się w obsłudze nieruchomości i firm; nauce (o 1,2%) oraz w pozostałej działalności usługowej komunalnej, społecznej i indywidualnej (o 1,5%).

Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy w końcu 2003 r. wyniosła 325,5 tys. osób i zmalała w okresie roku o 4,6 tys.

osób (tj. o 1,4%). Bezrobotni w województwie śląskim stanowili 10,2% ogółu bezrobotnych zarejestrowanych w kraju, a wojewodztwo było drugim dużym skupiskiem bezrobotnych w kraju (po województwie mazowieckim).

BEZROBOCIE REJESTROWANE Stan w końcu miesiąca

bezrobotni stopa

zarejestrowani bezrobocia

tvs. osób %

500 - --- 20 450 — — --- 1---1---_-- A A— - • • 1 --X-- 1---=-- A 18

400 --- --- — 16

350 ^ , - r Tpn' r-.---^ — n m w n n n ---14

OU U ~ysJ~fs/ '/< ” //, |// ” // // v/ ~vv/ */*~y/~// •/> /✓/ '// //.'y/t f/. // ’/,'// 1 ^ A r r t K/y W [ / / v / »'/« r / / <v< / / WĄ_ " • • w y * * *** y/. ’// •/* r/s '/* //. y/t //. // •// //. a r\

Z O U V// -y/yH’// - f/t - //. ~Y// - //. - // ~{S*t~ s * " ’/> "y /J */* ~y/. ~ // ~ */j ~r// ~ •/* ~ */ ~y/t ~ */. ~ / / ~ w ~ //.~ I U

onn r// H ry/ V/ "■ \/y f/‘ y/ r/4 "* v/ Y/t f/t Y'- v/ V' f^/ '/> «• W* //‘ " ’* q

¿UU P// - '// - /✓. ■ //. ~ // ~W*y " “ v> */-'/ V/ -*/✓. - // - ->// ~ ’/* ~ //. ~y/* ~ f/t ~ // - •// - //.- O 150 r V H f V/ ^ ^ L^d.x/ /y W' '/< ^ // •/* jv/ '// za //. // >// // g

_ _ K/l/ W f// V> // \// f/. // |w| // '// Y/* */* \//. •// >/t \// f/t //. Y / f //. // '/t //

100 -Y'Tr / “ V/ ^ “r * - " T T ~ -Y "--- f/i ~YA ~ " “ - "* - "> - r" - ^ - / / - ’// ■ //.— 4

gQ L ^ L t " ,/ł f / j k * r/‘ / / y / J f ' f/* w y/ v< V * f/‘ f*\ / ł ^

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

2002 2003

bezrobotni zarejestrowani:

ogółem ■ ! z prawem do zasiłku % stopa bezrobocia U w a g a : Stopa bezrobocia została zweryfikowana na podstawie wyników

NSP 2002 r.

Stopa bezrobocia mierzona udziałem bezrobotnych w ludności aktywnej zawodowo wynosiła w końcu 2003 r. 17,4% (w kraju 20,0%) i w porównaniu z końcem 2002 r. pozostała na tym samym poziomie.

W dalszym ciągu utrzymywało się terytorialne zróżnicowanie liczby bezrobotnych. Najwięcej bezrobotnych w końcu 2003 r. odnotowano w miastach na prawach powiatu: Sosnowiec (20,2 tys.), Częstochowa (18,4 tys.), Bytom (17,9 tys.), Katowice (16,7 tys.), Zabrze (15,3 tys ), Gliwice (13,0 tys.), Dąbrowa Górnicza (12,7 tys.) oraz w powiatach:

będzińskim (13,1 tys.) i zawierciańskim (12,1 tys). Łącznie w wyżej wymienionych jednostkach terytorialnych bez pracy pozostawało 139,4 tys.

osób, czyli 42,8% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych w województwie śląskim.

Wśród bezrobotnych w końcu 2003 r. liczba osób bezrobotnych z prawem do zasiłku wyniosła 39,6 tys. osób. Udział tej grupy w ogólnej liczbie bezrobotnych wyniósł 12,2% i był on niższy o 1,5 pkt procentowego w stosunku do danych z końca 2002 r.

Podobnie, jak w poprzednim roku bezrobocie w większym stopniu dotyczyło kobiet niż mężczyzn, ponieważ 54,3% ogółu bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy to kobiety. W końcu 2003 r. liczba bezrobotnych kobiet wynosiła 176,7 tys. i zmalała w stosunku do końca 2002 r. o 0,7 tys. osób (tj. o 0,4%).

Struktura bezrobotnych według wieku, wykształcenia i stażu pracy przedstawiała się w końcu 2003 r. podobnie, jak w końcu 2002 r.

Najliczniejszymi grupami wśród bezrobotnych w końcu 2003 r. były osoby młode w wieku 25 - 34 lata 88,1 tys. (przed rokiem 85,5 tys.) oraz młodzież w wieku 1 5 - 2 4 lata 85,3 tys. (przed rokiem 96,0 tys.), które stanowiły łącznie ponad połowę zbiorowości, tj. 53,3% (przed rokiem 55,0%).

Większość bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy w końcu 2003 r. to osoby o stosunkowo niskim poziomie wykształcenia, czyli posiadające wykształcenie zasadnicze zawodowe - 114,2 tys. (przed rokiem 117,3 tys.) lub podstawowe i niepełne podstawowe, łącznie z gimnazjalnym - 107,1 tys. (przed rokiem 108,9 tys.). Obie wyżej wymienione grupy bezrobotnych stanowiły łącznie 68,0% ogólnej liczby bezrobotnych (przed rokiem 68,5%).

Znaczny udział wśród bezrobotnych w końcu 2003 r. miały także osoby nie posiadające stażu pracy 27,9% (przed rokiem 28,0%).

Liczba osób długotrwale bezrobotnych, tzn. pozostających bez pracy przez okres powyżej 12 miesięcy w końcu 2003 r. wyniosła 164,3 tys.

osób i była o 4,5% większa niż przed rokiem. Długotrwałe bezrobocie dotyczyło w omawianym okresie 50,5% ogółu bezrobotnych (przed rokiem 47,6%),

STRUKTURA BEZROBOTNYCH W 2003 R.

Stan w końcu roku

według wieku według wykształcenia

35,1%

gimnazjalne i poniżej zasadnicze zawodowe średnie ogólnokształcące policealne i średnie zawodowe wyższe

bez stażu do 1 roku 1 - 5 5 - 1 0

■ 1 1 0 -2 0

□ 20 lat i więcej

21,9% 27,1%

1 5 -2 4 lata 2 5 -3 4 3 5 -4 4 4 5 - 5 4 55 lat i więcej

według stażu pracy

17,0%

13,4%

15,5%

27,9%

13,0%

W końcu 2003 r. w powiatowych urzędach pracy zarejestrowanych było 17,9 tys. absolwentów szkół (tj. 5,5% ogółu bezrobotnych). W porównaniu do danych sprzed roku liczba absolwentów obniżyła się o 1,8 tys. osób (tj. o 9,2%). Wśród zarejestrowanych absolwentów najwięcej było osób, które ukończyły szkoły policealne i średnie zawodowe (36,5%), zasadnicze zawodowe (24,2%) oraz wyższe (23,5%).

W 2003 r. odnotowano 301,6 tys. nowych rejestracji, czyli o 10,6 tys. (tj. o 3,6%) więcej niż w 2002 r. Wśród osób nowo- zarejestrowanych 68,8% rejestrowało się po raz kolejny (od 1990 r.), a 63,3% uprzednio już pracowała.

Z ewidencji urzędów pracy w ciągu 2003 r. wyłączono 306,3 tys.

osób, czyli o 31,4 tys. (tj. o 11,4%) więcej niż w ciągu 2002 r. Najczęstszymi powodami wyrejestrowania bezrobotnych w 2003 r. było podjęcie pracy (42,1% ogółu wyrejestrowanych) i niepotwierdzenie gotowości do pracy (38,1%).

Z aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu skorzystało w końcu 2003 r. więcej osób niż przed rokiem. Szkolenia odbywały 2043 osoby (przed rokiem - 1123 osoby), przy pracach interwencyjnych były zatrudnione 1732 osoby (przed rokiem - 749 osób), natomiast przy robotach publicznych 1948 osób (przed rokiem - 527 osób).

Do powiatowych urzędów pracy w ciągu 2003 r. zgłoszono 69,3 tys. nowych ofert pracy, tj. o 18,9 tys. (o 37,4%) ofert więcej niż w roku poprzednim. Na 1 ofertę pracy w końcu 2003 r. przypadały 123 osoby bezrobotne, czyli o 76 osób mniej niż w końcu 2002 r. W przypadku absolwentów i niepełnosprawnych na 1 wolne miejsce pracy w końcu 2003 r.

przypadało odpowiednio 174 osoby i 37 osób.

Z danych powiatowych urzędów pracy na koniec 2003 r. wynikało, że 86 zakładów pracy zgłosiło zwolnienie w najbliższym czasie 5102 pracowników, w tym 19 zakładów i 1596 pracowników z sektora publicznego.

W 2003 r. z Funduszu Pracy na obsługę bezrobocia przeznaczono 1253,1 min zł (tj. o 5,4% więcej niż w 2002 r.). Były to najczęściej środki wydatkowane na świadczenia przedemerytalne (35,5% wydatków ogółem), na zasiłki dla bezrobotnych (26,1%) oraz na zasiłki przedemerytalne (25,6%).

Wydatki na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu wyniosły w 2003 r. 120,8 min zł, czyli ponad 2,5 - krotnie więcej niż w 2002 r. W strukturze wyżej wymienionych wydatków dominowały:

stypendia i nadzór nad stażem (35,0%), szkolenia (17,9%), roboty publiczne (15,4%) i prace interwencyjne (14,5%).

WYNAGRODZENIA

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie nominalne brutto w sektorze przedsiębiorstw (dla jednostek o liczbie pracujących powyżej 9 osób) w 2003 r. wyniosło 2469,38 zł i było o 3,6% wyższe niż przed rokiem.

Najwyższe przeciętne miesięczne wynagrodzenia w 2003 r.

odnotowano w: górnictwie i kopalnictwie (3779,23 zł), wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, wodę (3210,95 zł) oraz w rolnictwie, łowiectwie i leśnictwie (3130,99 zł). Najniższe płace w sektorze przedsiębiorstw uzyskano w działalności „hotele i restauracje” (1425,15 zł).

RELACJA PRZECIĘTNYCH MIESIĘCZNYCH WYNAGRODZEŃ BRUTTO W WYBRANYCH SEKCJACH DO WYNAGRODZENIA

OGÓŁEM W SEKTORZE PRZEDSIĘBIORSTW W 2003 R.

Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo Górnictwo i kopalnictwo Przetwórstwo przemysłowe Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę

Budownictwo Handel i naprawy*

Hotele i restauracje Obsługa nieruchomości i firm- nauka Pozostała działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna

Wzrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w 2003 r.

w porównaniu do danych z poprzedniego roku wystąpił we wszystkich sekcjach sektora przedsiębiorstw z wyjątkiem obsługi nieruchomości i firm;

nauki oraz handlu i napraw, gdzie odnotowano spadek płac odpowiednio o: 2,1% i 1,7%. W największym stopniu wzrosły płace w: hotelach i restauracjach (o 12,2%), wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, wodę (o 6,3%) oraz w przetwórstwie przemysłowym (o 6,1%). Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w 2003 r. w sektorze przedsiębiorstw w wymiarze realnym wzrosło o 2,8%, a w 2002 r. o 1,8%.

ROLNICTWO

Miniony 2003 r. charakteryzował się dużym zróżnicowaniem warunków termiczno - wilgotnościowych. Okres wegetacji roślin rozpoczął się w końcu marca 2003 r., ale został on nieco spowolniony na wskutek zmian pogodowych, tj. znacznego ochłodzenia na początku następnego miesiąca. Pomimo zmiennej w okresie wiosny pogody, warunki agrometeorologiczne na ogół były korzystne dla wzrostu i rozwoju roślin, jedynie występujący niedobór wilgoci w glebie w okresie formowania ziarna zbóż i rzepaku spowodował gorsze jego wypełnienie. W okresie lata znaczny niedobór opadów, przy dużym nasłonecznieniu i wysokich temperaturach powietrza spowodował skrócenie okresu dojrzewania zbóż.

Okresy słonecznej i suchej pogody sprzyjały dodatkowo wcześniej rozpoczętym pracom żniwnym w okresie lata, ale stwarzały także niekorzystne warunki dla wegetacji roślin okopowych, zwłaszcza ziemniaków. W miesiącach jesiennych częste opady poprawiły warunki wzrostu i rozwoju ozimin, natomiast utrudniły zbiór roślin okopowych.

Powierzchnia użytków rolnych w województwie śląskim według siedziby użytkownika gospodarstwa w 2003 r. (według stanu na 31 V) wyniosła 503,9 tys. ha i stanowiła 40,1% ogólnej powierzchni gruntów województwa. Większość użytków rolnych (89,5%) było własnością gospodarstw indywidualnych. W strukturze użytków rolnych dominowały, podobnie jak w latach poprzednich grunty orne (76,8%) oraz łąki i pastwiska (22,5%).

W 2003 r. przy większej niż przed rokiem powierzchni zbóż (o 6,8%) i wyższych zbiorach (o 5,1%) odnotowano spadek plonowania z 1 ha (z 34,3 dt w 2002 r. do 33,8 dt w 2003 r.). Plony ziemniaków spadły z 204 dt w 2002 r. do 195 dt w 2003 r. przy nieznacznie większej powierzchni upraw ziemniaków (o 0,9%). Gorsze było plonowanie rzepaku i rzepiku (20,1 dt w 2003 r. wobec 23,0 dt w 2002 r.), ale też niższe (o 27,3%) były ich zbiory.

W 2003 r. niższe niż w roku poprzednim było pogłowie bydła, natomiast wyższe trzody chlewnej. W grudniu 2003 r. pogłowie bydła wyniosło 129,4 tys. sztuk i było o 5,0% niższe niż w roku poprzednim.

W strukturze stada bydła na przestrzeni roku wzrósł udział cieląt, natomiast zmniejszył się udział bydła młodego i dorosłego. Gospodarstwa indywidualne posiadały 121,8 tys. sztuk bydła (94,1%). Liczba pogłowia bydła w tych gospodarstwach obniżyła się w skali roku o 5,9%.

W końcu listopada 2003 r. liczebność stada trzody chlewnej wyniosła 387,6 tys. sztuk i była o 3,0% większa niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. W strukturze pogłowia trzody chlewnej na przestrzeni roku wzrósł udział tuczników, natomiast zmniejszył się prosiąt i loch na chów. Na niezmienionym poziomie pozostał jedynie udział warchlaków.

W posiadaniu gospodarstw indywidualnych znajdowało się 88,3% trzody chlewnej, a liczebność stada w 2003 r. była o 4,8% większa niż przed rokiem.

STRUKTURA POGŁOWIA BYDŁA I TRZODY CHLEWNEJ

cielęta (poniżej 1 roku)

bydło młode (1-2 lat)

bydło w wieku 2 lat i więcej

prosięta

warchlaki trzoda chlewna

na ubój trzoda chlewna

na chów I

Ü Ü

l i m f i l i i

■■■

J M l i i i IIIIIIILIiiiiiiiiiiii

0 10 20 30 40 50 60 % 10 20 30 40 %

2002 r.

2003 r.

Według wstępnych danych, w 2003 r. skupiono 38,3 tys. ton ziarna zbóż łącznie z mieszankami zbożowymi, tj. o 52,5% mniej niż w roku poprzednim. Był to efekt znacznie mniejszego skupu pszenicy (o 57,8%) przy wyższym (o 2,8%) skupie żyta. Na przestrzeni roku w największym stopniu zmalała ilość skupionego zboża w listopadzie i grudniu.

W miesiącach tych skupiono odpowiednio o: 79,9% i 87,3% mniej niż w miesiącach analogicznych roku poprzedniego.

SKUP WAŻNIEJSZYCH PRODUKTÓW ROLNYCH W 2003 R.

w tys. ton

44,4

29,7

żywiec rzeźny

Skup żywca rzeźnego w 2003 r. według danych wstępnych (w przeliczeniu na mięso, w wadze poubojowej ciepłej) był o 11,1% wyższy niż w 2002 r. Na przestrzeni roku więcej skupiono, zarówno mięsa wołowego o 7,9%, jak i wieprzowego o 12,8%, a także drobiu o 8,5%. W 2003 r.

korzystniejszy niż w 2002 r. skup żywca odnotowano w każdym z 12 miesięcy, przy czym największy w styczniu i kwietniu.

Skup mleka w minionym roku był wyższy niż w roku poprzednim.

W 2003 r. według danych wstępnych skupiono o 1,8% mleka więcej niż w 2002 r. Wyższy niż w analogicznych miesiącach poprzedniego roku skup mleka odnotowano zwłaszcza w styczniu i marcu.

Efektem malejącego skupu zbóż i tym samym mniejszej ich podaży był wzrost ich cen. Przeciętne ceny zbóż uzyskiwane przez rolników na targowiskach w 2003 r. były generalnie wyższe niż w roku poprzednim, z czego pszenicy o 2,9%, a żyta o 4,6%.

Ceny żywca rzeźnego: wołowego i wieprzowego na targowiskach, w 2003 r. ukształtowały się na poziomie niższym niż w roku poprzednim odpowiednio o: 12,7% i 12,1%.

PRZECIĘTNE CENY UZYSKIWANE PRZEZ ROLNIKÓW NA TARGOWISKACH

w złotych

pszenica za dt

żyto za dt ziemniaki za dt

żywiec rzeźny:

wołowy za 1 kg p wieprzowy za 1 kg 3,71

m 3 2 6

Ceny skupu zwierząt gospodarskich w 2003 r. były niższe niż w 2002 r. Za krowę dojną płacono rolnikom na targowiskach 1585 zł, za jałówkę roczną 972,91 zł, natomiast za prosię na chów 89,79 zł.

W porównaniu do 2002 r. ceny krów dojnych spadły o 4,1%, jałówek o 3,0%, a prosiąt o 19,6%.

2002 r.

2003 r.

PRZEMYSŁ. BUDOWNICTWO.

W 2003 r. pro du kcja sprzedana przem ysłu (w przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej 9 osób) wynosiła 94,4 mld zł, z czego największa jej część - 69,4 mld zł (73,5%) pochodziła z przetwórstwa przemysłowego.

Biorąc pod uwagę sektory własności 57,2 mld zł, tj. 60,6% przychodów było wynikiem działalności sektora prywatnego. Udział tego sektora był zróżnicowany w poszczególnych sekcjach przemysłu: wysoki w przetwórstwie przemysłowym (79,0%), a niski w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, wodę (14,6%) oraz w górnictwie i kopalnictwie (5,8%).

STRUKTURA PRODUKCJI SPRZEDANEJ PRZEMYSŁU WEDŁUG SEKCJI

2002 r. 2003 r.

12,3% 18,2% 11'4% 15,1%

69,5%

¡¿y| górnictwo i kopalnictwo

|'i|!;i;il przetwórstwo przemysłowe IHHHj wytwarzanie i zaopatrywanie

w energię elektryczną, gaz, wodę 73,5%

W 2003 r. odnotowano większy niż przed rokiem wzrost produkcji sprzedanej przemysłu (w jednostkach średnich i dużych), tj. o 14,3%

w cenach stałych wobec 3,5% w 2002 r. Wyższe przychody ze sprzedaży wyrobów i usług odnotowano w sekcjach: przetwórstwo przemysłowe (o 19,0%) oraz wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę (o 12,6%), natomiast niższe w górnictwie i kopalnictwie (o 4,3%).

W 17 spośród 27 działów przemysłu wystąpiły wyższe niż przed rokiem przychody z produkcji sprzedanej. Największy wzrost przychodów odnotowano w:

■ produkcji instrumentów medycznych, precyzyjnych i optycznych, zegarów i zegarków o 37,8%,

■ produkcji pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep o 34,8%,

■ produkcji maszyn i aparatury elektrycznej o 31,8%,

■ produkcji wyrobów gumowych i z tworzyw sztucznych o 25,6%,

■ produkcji wyrobów z metali o 24,8%.

Niższe przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w 2003 r.

w porównaniu do 2002 r. odnotowano w 10 działach przemysłu, a największy spadek dotyczył pozostałego górnictwa i kopalnictwa (o 30,5%), jednakże był spowodowany zmianą zakresu podmiotowego badania. Przychody ze sprzedaży wyrobów i usług znacznie obniżyły się również w produkcji pozostałego sprzętu transportowego (o 22,7%), w produkcji odzieży i wyrobów futrzarskich (o 17,6%) oraz w działalności wydawniczej; poligrafii i reprodukcji zapisanych nośników informacji (o 11,4%).

Wydajność pracy w przemyśle mierzona produkcją sprzedaną na 1 zatrudnionego (w cenach stałych) była w 2003 r. wyższa w stosunku do 2002 r. o 17,7%, przy niższym o 2,9% przeciętnym zatrudnieniu. Wzrost wydajności odnotowano we wszystkich sekcjach przemysłu, przy czym największy wystąpił w przetwórstwie przemysłowym (o 21,8%). Był on wynikiem spadku zatrudnienia w tej sekcji (o 2,3%) oraz wzrostu produkcji (o 19,0%). W wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, wodę na wzrost wydajności pracy o 7,7% złożył się wzrost zatrudnienia w tej sekcji 0 4,5% oraz wzrost produkcji sprzedanej o 12,6%. W górnictwie 1 kopalnictwie natomiast wyższa wydajność pracy o 1,7% była spowodowana spadkiem przeciętnego zatrudnienia o 5,9% oraz niższymi przychodami ze

sprzedaży wyrobów i usług o 4,3%. W 2003 r. w porównaniu do poprzedniego roku wzrosła wydajność m. in. w następujących działach przemysłu:

■ produkcja instrumentów medycznych, precyzyjnych i optycznych, zegarów i zegarków o 36,5%,

■ produkcja maszyn i aparatury elektrycznej o 32,6%,

■ produkcja sprzętu i urządzeń radiowych, telewizyjnych i telekomunikacyjnych o 32,2%,

■ zagospodarowanie odpadów o 31,4%,

■ produkcja wyrobów z metali o 31,1 %,

■ produkcja mebli; pozostała działalność produkcyjna o 30,1%.

DYNAMIKA PRODUKCJI SPRZEDANEJ, WYDAJNOŚCI PRACY ORAZ ZATRUDNIENIA W PRZEMYŚLE W 2003 R

% analogiczny miesiąc ub. r. = 100

125 120 115 110 105

100 m j---9 --- • ,---ą ,--- ---• ,---%— - 95

90 --- I II III IV/ V VI VII VIII IX X XI XII

— — produkcja sprzedana

---■ --- wydajność pracy na 1 zatrudnionego ---• --- przeciętna liczba zatrudnionych

W 2003 r. w porównaniu do 2002 r. odnotowano generalnie wzrost produkcji ważniejszych wyrobów. W największym stopniu zwiększyła się produkcja: tłuszczów zwierzęcych topionych jadalnych (o 50,5%), koksu

i półkoksu z węgla (o 50,3%), sera świeżego niedojrzewającego i twarogu (o 32,5%) oraz mięsa wołowego (o 29,6%). Znacznie wzrosła również produkcja: mięsa wieprzowego (o 18,9%), pieczywa (o 15,4%) oraz ciepła w parze lub gorącej wodzie (o 12,5%). Mniejsza była natomiast produkcja:

makaronu (o 9,5%), wędlin (o 4,5%), obuwia łącznie z gumowym (o 3,4%), w tym obuwia z wierzchami wykonanymi ze skóry (o 10,1%) oraz węgla kamiennego (o 1,8%).

Produkcja budowlano - montażowa realizowana przez przedsiębiorstwa budowlane zatrudniające więcej niż 9 osób (w cenach bieżących), w 2003 r. była niższa o 15,4% niż w 2002 r. Spadek produkcji odnotowano w obu sektorach własności, przy czym większy wystąpił w sektorze publicznym (o 18,4%) niż w sektorze prywatnym (o 15,2%).

Biorąc pod uwagę grupy robót działalności budowlano - montażowej niższe przychody ze sprzedaży odnotowano w wykonywaniu instalacji budowlanych (o 17,9%) oraz we wznoszeniu kompletnych budowli lub ich części; inżynierii lądowej i wodnej (o 15,2%). Wzrost produkcji wystąpił natomiast w przygotowaniu terenu pod budowę (o 23,9%) oraz w wynajmie sprzętu budowlanego i burzącego wraz z obsługą operatorską (o 4,0%).

DYNAMIKA PRZYCHODÓW Z DZIAŁALNOŚCI BUDOWLANO - MONTAŻOWEJ W 2003 R.

(ceny bieżące)

,|Q5 %___________________ analogiczny miesiąc ub. r. = 100 100

II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

Efektem działalności budowlanej w 2003 r. było oddanie do użytku 15,1 tys. mieszkań, czyli prawie dwukrotnie więcej niż w 2002 r. Ponad 88%

mieszkań oddanych do użytku było wynikiem prac wykonywanych w ramach budownictwa indywidualnego. Łącznie powierzchnia użytkowa mieszkań oddanych do użytku wyniosła 1976,8 tys. m2 (w tym 1841,4 tys. m2 w budownictwie indywidualnym) i była wyższa (o 110,4%) w porównaniu do danych sprzed roku. Najwięcej mieszkań przekazano do użytku w powiatach: żywieckim (1731), cieszyńskim (1474) i bielskim (1227) oraz w miastach: Częstochowa (905), Bielsko - Biała (889) i Katowice (834), tj. łącznie 46,9% ogółu mieszkań oddanych do użytku. W 2003 r. wydano 6,7 tys. pozwoleń na budowę w budynkach inwestorów indywidualnych, tj. o 65,9% więcej niż w 2002 r.

CENY

W kraju w 2003 r. ceny towarów i usług konsumpcyjnych wzrosły w stosunku do poprzedniego roku w stopniu mniejszym niż miało to miejsce w 2002 r.

WSKAŹNIKI

CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH W 2003 R.

|| III IV V VI VII VIII IX X XI XII

— mi esi ąc poprzedni = 100

—' grudzień roku poprzedniego = 100

—* — analogiczny miesiąc roku poprzedniego = 100

Na ogólny wzrost cen o 0,8% w 2003 r. (przed rokiem wzrost o 1,9%) w porównaniu z 2002 r. złożyły się wyższe o 2,8% ceny związane z mieszkaniem (w tym ceny za użytkowanie mieszkania i nośniki energii o 3,3%) oraz o 4,5% z transportem (w tym ceny paliw do prywatnych środków transportu o 7,9%). Spadły natomiast ceny żywności i napojów bezalkoholowych o 1,0%, napojów alkoholowych i wyrobów tytoniowych o 2,2%, a także ceny odzieży i obuwia o 2,5%.

W województwie śląskim dynamiki cen żywności i napojów bezalkoholowych w grudniu 2003 r. w stosunku do grudnia 2002 r.

kształtowały się następująco:

Wyszczególnienie XII 2002= 100

Pieczywo i produkty zb ożo w e ... 9 2 .0 -1 0 9 ,3 8 9 .9 -1 1 4 ,3 8 7 ,6 -1 1 8 ,9 g 4 , 7 -144,8 9 1 .0 -1 2 4 ,1 9 1 .5 -1 5 0 ,7 8 1 .6 -1 6 8 ,3 8 8 .9 -1 1 0 ,6 8 5 ,5 -1 2 3 ,3 9 0 ,2 -1 0 3 ,8 Mięso i w ędliny...

R yby...

Mleko, sery i ja ja ...

Oleje i pozostałe tłuszcze...

Owoce...

W arzyw a...

Cukier, dżemy, miód, czekolada i wyroby

cukiernicze...

Kawa, herbata i kakao...

Wody mineralne, soki i pozostałe napoje

bezalkoholowe...

Wśród badanych artykułów żywnościowych i napojów bezalkoholowych największe zróżnicowanie dynamik cen w grudniu 2003 r.

w porównaniu z analogicznym miesiącem poprzedniego roku odnotowano w grupach „warzywa” i „owoce”. Z warzyw w największym stopniu podrożała papryka świeża (o 68,3%). Więcej płaciliśmy także m. in. za kapustę pekińską - 1 szt. (o 33,7%), cebulę obcinaną (o 27,9%), ziemniaki (o 26,3%), natomiast najbardziej potaniała kapusta pekińska - 1 kg (o 18,4%), pęczek szczypiorku (o 12,2%) oraz kapusta głowiasta, biała - 1 kg (o 11,7%). Wśród owoców najbardziej podrożały gruszki (o 50,7%) oraz

owoce cytrusowe m. in. grapefruity (o 27,5%) i cytryny (o 26,6%). Spadek cen dotyczył jedynie bananów (o 8,5%). W grupie „mleko, sery i jaja”

najbardziej podrożały jaja świeże (o 44,8%), natomiast potaniał ser typu

„Feta” (o 5,3%). Z grupy „pieczywo i produkty zbożowe" najbardziej podrożały płatki owsiane (o 9,3%), natomiast potaniał ryż łuskany biały (o 8,0%). Biorąc pod uwagę „mięso i wędliny” w największym stopniu wzrosły ceny kurcząt patroszonych (o 14,3%) oraz filetów z piersi indyka i kurczęcia (odpowiednio o: 14,0% i 11,1%), spadły natomiast ceny

„Mortadeli” (o 10,1%). Wśród ryb więcej niż przed rokiem płaciliśmy m. in. za karpia świeżego niepatroszonego (o 18,9%) oraz mintaja mrożonego (o 5,4%). Najbardziej potaniały filety mrożone z morszczuka (o 12,4%).

Z olejów i pozostałych tłuszczów największe podwyżki cen dotyczyły masła m. in. za masło „Extra” płaciliśmy o 24,1% więcej niż rok temu, potaniała natomiast margaryna do smarowania pieczywa - 400 g (o 9,0%) oraz olej jadalny słonecznikowy (o 6,7%). W grupie „kawa, herbata, kakao”

najbardziej potaniała herbata „Indyjska” (o 14,5%), natomiast podrożało kakao naturalne (o 23,3%). Spośród napojów bezalkoholowych generalnie potaniały soki m. in. sok pitny jabłkowy w opakowaniu kartonowym - 1 I (o 9,8%). Na przestrzeni roku potaniał także cukier biały, kryształ (o 11,1%).

Wśród napojów alkoholowych w grudniu 2003 r. w porównaniu do analogicznego miesiąca poprzedniego roku odnotowano generalnie spadek cen. W największym stopniu potaniał napój alkoholowy, niskoprocentowy (o 10,7%). Wzrosły natomiast ceny niektórych win gronowych importowanych, czerwonych i białych w granicach od 1,8% do 3,5%.

Ceny wyrobów tytoniowych w grudniu 2003 r. ukształtowały się generalnie na poziomie wyższym niż przed rokiem. Najbardziej podrożały papierosy „Popularne" (o 11,5%), „Sobieski” (o 8,4%) oraz „Mars" (o 7,6%).

Potaniały jedynie cygara (o 11,6%).

Ceny badanych artykułów nieżywnościowych w grudniu 2003 r.

w porównaniu z grudniem poprzedniego roku wahały się z reguły

w granicach od kilku do kilkunastu procent. Wśród odzieży najbardziej podrożały: bluzka damska i rękawiczki dziecięce z dzianiny (po 18,4%), półgolf dziecięcy (o 18,1%) i kożuch damski ze skór owczych lub jagnięcych (o 17,5%), mniej natomiast płaciliśmy m. in. za: kurtkę męską dwustronną (o 25,2%), kurtkę młodzieżową przeciwdeszczową (o 19,9%) oraz kurtkę dziewczęcą jesienno - zimową, ocieplaną (o 17,1%). Z obuwia najbardziej podrożały półbuty męskie całoroczne, ze skóry welurowej (o 11,7%), potaniały natomiast m. in. półbuty męskie ze skóry licowej z materiałem skóropodobnym, typu adidasy (o 13,1%). Generalnie spadły ceny zmechanizowanego sprzętu gospodarstwa domowego m. in. odkurzacza elektrycznego z importu (o 13,2%), robota kuchennego elektrycznego (o 10,3%), kuchni gazowo - elektrycznej (o 9,7%) oraz chłodziarko - zamrażarki o pojemności około 278 I (o 9,4%). Spadek cen wystąpił także wśród badanych artykułów RTV z wyjątkiem amplitunera - wzrost o 9,5%.

Ceny większości leków ukształtowały się na poziomie wyższym niż przed rokiem. Więcej płaciliśmy m. in. za: tabletki „Boldaloin” (o 13,0%), maść

„Butapirazol” (o 12,6%) oraz tabletki „Alusal" (o 10,6%). W największym stopniu obniżyła się cena „Vitaminum C" (o 11,3%).

Wśród usług konsumpcyjnych w grudniu 2003 r. w stosunku do grudnia poprzedniego roku generalnie wzrosły ceny związane z użytkowaniem mieszkania i nośnikami energii. Odnotowano m. in. wzrost opłat za wywóz nieczystości (o 7,9% - opłata od osoby), odprowadzenie ścieków w budynku wielorodzinnym (o 22,8% - od osoby), pobranie wody zimnej w budynku wielorodzinnym (o 8,4% - od osoby). W skali roku wzrosły ceny za energię elektryczną (o 3,7% - taryfa G 11, opłata za 100 KW h), podgrzanie wody (o 3,1% - opłata od osoby i o 13,0% - za 1 m3) oraz centralnego ogrzewania (o 2,5% - za 1 m2 w lokalu nieopomiarowanym).

Podrożały bilety na przejazd autobusem pośpiesznym w komunikacji krajowej, głównie na trasach krótszych (np. na odległość 41 - 60 km

0 12,4%). Potaniał natomiast bilet na trasie o długości 350 - 500 km (o 5,8%).

W grudniu 2003 r. w porównaniu do analogicznego okresu poprzedniego roku wzrosły ceny benzyny (np. benzyna uniwersalna „U - 95”

1 benzyna bezołowiowa 95 - oktanowa „Euro - Super” po 3,4%) oraz oleju napędowego zimowego (o 7,2%).

FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW

Wyniki finansowe badanych przedsiębiorstw niefinansowych (o liczbie pracujących powyżej 49 osób) w okresie trzech kwartałów 2003 r.

były korzystniejsze w porównaniu z analogicznym okresem 2002 r.

Przewaga przychodów z całokształtu działalności nad kosztami ich uzyskania była większa niż przed rokiem, co wpłynęło na poprawę wskaźników ekonomiczno - finansowych. Odnotowano wzrost wyników finansowych brutto i netto. Poprawie uległ wskaźnik poziomu kosztów, wskaźniki rentowności obrotu brutto i netto, jak też wskaźniki płynności I i II stopnia.

Przychody z całokształtu działalności badanych przedsiębiorstw w okresie trzech kwartałów 2003 r. wyniosły 100,9 mld zł, natomiast koszty ich uzyskania 99,0 mld zł i były wyższe niż przed rokiem odpowiednio 0 4,6% i 3,8%. Prawie 96% przychodów ogółem stanowiły przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, które w porównaniu do danych sprzed roku były wyższe o 6,4%, a koszt własny sprzedanych produktów, towarów i materiałów - odpowiednio wyższy o 5,2%. Biorąc pod uwagę sektory własności, ponad 60% przychodów z całokształtu działalności 1 ponad 59% kosztów ich uzyskania pochodziło z sektora prywatnego.

Przewaga przychodów z całokształtu działalności nad kosztami ich uzyskania w okresie styczeń - wrzesień 2003 r. wyniosła 1,8 mld zł wobec 1,0 mld zł przed rokiem. Zwiększenie tej przewagi miało wpływ na poprawę

wskaźnika poziomu kosztów z 98,9% w okresie trzech kwartałów 2002 r.

do 98,2% za trzy kwartały 2003 r.

WSKAŹNIK POZIOMU KOSZTÓW

Poprawę wskaźnika poziomu kosztów w stosunku do trzech kwartałów 2002 r. odnotowano w przetwórstwie przemysłowym (z 99,1% do 96,8%), wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, wodę (z 97,3% do 96,1%), budownictwie (z 103,4% do 101,5%), handlu i naprawach (z 99,1% do 98,5%) oraz w hotelach i restauracjach (z 99,5%

do 98,3%), natomiast znaczne pogorszenie w górnictwie i kopalnictwie (z 100,7% do 107,2%).

Wynik finansowy na działalności gospodarczej w okresie trzech kwartałów 2003 r. ukształtował się na poziomie 1818,2 min zł. Na wynik ten wpłynął dodatni wynik finansowy ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów (3512,5 min zł) oraz ujemne wyniki finansowe na pozostałej działalności operacyjnej (minus 498,7 min zł) i na działalności finansowej (minus 1195,5 min zł).

Wyniki finansowe brutto i netto w okresie trzech kwartałów 2003 r. wyniosły odpowiednio: 1791,0 min zł i 831,0 min zł (przed rokiem odpowiednio: 1025,5 min zł i 225,6 min zł). Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego brutto w wysokości 960,0 min zł były o 20,0% wyższe niż przed rokiem. Podatek dochodowy stanowiący 93,1% obciążeń wzrósł o 19,2%.

Na wynik finansowy brutto w omawianym okresie złożył się zysk w wysokości 4139,9 min zł i strata w wysokości 2348,9 min zł.

WYNIKI FINANSOWE NETTO BADANYCH PRZEDSIĘBIORSTW WEDŁUG WYBRANYCH SEKCJI

a>

5

W przemyśle wynik finansowy brutto w okresie trzech kwartałów 2003 r. wyniósł 1214,3 min zł (przed rokiem 503,6 min zł). Dodatni wynik finansowy odnotowano w przetwórstwie przemysłowym 1533,5 min zł (przed rokiem 357,1 min zł) oraz w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, wodę 453,8 min zł (przed rokiem 281,6 min zł), natomiast ujemny wynik finansowy wystąpił w górnictwie i kopalnictwie minus 773,0 min zł (przed rokiem minus 135,1 min zł).

Wśród działalności przemysłowych w trzech kwartałach 2003 r.

największe dodatnie wyniki finansowe brutto uzyskano w:

■ produkcji artykułów spożywczych i napojów (453,7 min zł),

■ wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (413,2 min zł),

■ produkcji wyrobów z metali (191,4 min zł),

■ produkcji wyrobów z surowców niemetalicznych pozostałych (161,9 min zł),

■ produkcji pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep (153,7 min zł), natomiast ujemny wynik finansowy brutto odnotowano m.in. w:

■ górnictwie węgla kamiennego i brunatnego; wydobywaniu torfu (minus 779,9 min zł),

■ produkcji pozostałego sprzętu transportowego (minus 17,7 min zł),

■ produkcji mebli ( minus 15,5 min zł).

Wynik finansowy brutto badanych przedsiębiorstw w budownictwie w okresie styczeń - wrzesień 2003 r. wyniósł minus 50,1 min zł wobec minus 129,9 min zł w analogicznym okresie 2002 r. Na wynik ten wpłynął głównie ujemny wynik finansowy w takich grupach robót jak: wznoszenie obiektów budowlanych; inżynieria lądowa i wodna minus 34,7 min zł (przed rokiem minus 84,7 min zł) oraz wykonywanie instalacji budowlanych minus 14,9 min zł (przed rokiem minus 44,5 min zł).

Jednostki świadczące usługi rynkowe uzyskały w okresie trzech kwartałów 2003 r. dodatni wynik finansowy brutto we wszystkich sekcjach, a najwyższą jego wartość odnotowano w handlu i naprawach 307,3 min zł (przed rokiem 173,4 min zł) oraz w obsłudze nieruchomości i firm; nauce 193,7 min zł (przed rokiem 197,4 min zł).

Poprawie uległy wskaźniki rentowności brutto i netto, które w okresie styczeń - wrzesień 2003 r. wyniosły odpowiednio 1,8% (przed rokiem 1,1%) i 0,8% (przed rokiem 0,2%).

WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI

fc— ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów 3— obrotu brutto

■— obrotu netto

W okresie trzech kwartałów 2003 r. rentowne były m.in. jednostki obsługi nieruchomości i firm; nauki (wskaźnik rentowności brutto 5,2%), wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczna, gaz, wodę (3,9%) oraz przetwórstwa przemysłowego (3,2%). Ujemny wskaźnik rentowności brutto wystąpił w górnictwie i kopalnictwie (minus 7,4%) i budownictwie (minus 1,4%).

Z ogólnej liczby 2090 przedsiębiorstw objętych badaniem w okresie styczeń - wrzesień 2003 r. prawie 64% wykazywało zysk netto, a udział ich przychodów w przychodach z całokształtu działalności wyniósł ponad 70%. W przemyśle udział takich przedsiębiorstw wyniósł ponad 66%, w tym w górnictwie i kopalnictwie ponad 65%. Największy odsetek przedsiębiorstw wykazujących zysk netto odnotowano w produkcji mebli;

pozostałej działalności produkcyjnej oraz w produkcji instrumentów

medycznych, precyzyjnych i optycznych, zegarów i zegarków (w każdej po ponad 82%).

Zdolność pokrycia zobowiązań krótkoterminowych badanych przedsiębiorstw inwestycjami i należnościami krótkoterminowymi w końcu trzeciego kwartału 2003 r. była wyższa niż przed rokiem. Wskaźnik płynności finansowej I stopnia na koniec trzeciego kwartału wzrósł z 11,4% w 2002 r. do 15,3% w 2003 r., a wskaźnik płynności finansowej II stopnia odpowiednio z 59,5% do 68,3%.

WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ

63,6%

I—V I l- I X

2002

68,3%

II stopnia

15,3%

I stopnia

l - V I l - I X 2003

Aktywa obrotowe badanych przedsiębiorstw na koniec września 2003 r. wyniosły 42,0 mld zł, wśród nich należności krótkoterminowe stanowiły 58,5%, zapasy 21,7% a inwestycje krótkoterminowe 17,0%.

Wartość aktywów obrotowych ogółem w porównaniu z końcem września 2002 r. wzrosła o 9,4%. Prawie 73% aktywów obrotowych przypadało na podmioty prowadzące działalność gospodarczą w przemyśle.

Zobowiązania w końcu września 2003 r. ukształtowały się na poziomie 57,0 mld zł w tym 46,4 mld zł (81,4%) to zobowiązania krótkoterminowe, wśród których dominowały zobowiązania z tytułu dostaw i usług (49,8%). Zobowiązania długoterminowe wyniosły 10,6 mld zł, tj.

18,6% zobowiązań ogółem. W porównaniu z końcem września 2002 r.

wartość zobowiązań krótkoterminowych zmniejszyła się o 4,2%, a zobowiązań długoterminowych o 16,5%. Ponad 79% zobowiązań długo - i krótkoterminowych to zobowiązania przedsiębiorstw przemysłowych.

Rozpatrując koszty według rodzaju w okresie trzech kwartałów 2003 r. największy udział wśród nich miały koszty zużycia materiałów i energii (47,4%) oraz usług obcych (18,1%) i wynagrodzeń (17,3%).

W sektorze prywatnym znacznie wyższy niż w sektorze publicznym był udział kosztów zużycia materiałów i energii (56,0% wobec 35,8%).

STRUKTURA KOSZTÓW WEDŁUG RODZAJU W OKRESIE STYCZEŃ - WRZESIEŃ 2003 R.

sektor publiczny sektor prywatny

6,5% 1,0% 1 70/_ 3,3% 3.3%

5,1%

56,0%

20^,8^%

zużycie materiałów i energii amortyzacja

usługi obce

podatki i opłaty wynagrodzenia

ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia 8 8 1 pozostałe koszty rodzajowe

INWESTYCJE

W okresie trzech kwartałów 2003 r. nakłady inwestycyjne badanych przedsiębiorstw (o liczbie pracujących powyżej 49 osób) na nowe obiekty majątkowe oraz ulepszenie istniejących wynosiły 4,4 mld zł, w tym z importu 1,0 mld zł. Na jednostki sektora prywatnego przypadało prawie 69% omawianych nakładów inwestycyjnych (przed rokiem ponad 58%). Na zakup używanych środków trwałych przeznaczono prawie 0,3 mld zł.

STRUKTURA NAKŁADÓW NA NOWE OBIEKTY MAJĄTKOWE ORAZ ULEPSZENIE ISTNIEJĄCYCH WEDŁUG FORM WŁASNOŚCI

W OKRESIE STYCZEŃ - WRZESIEŃ 2003 r.

sektor publiczny sektor prywatny

47,7%

własność: własność:

E S 3 Skarbu Państwa _{E 3 3} prywatna krajowa

B I państwowych osób prawnych _{p i !} zagraniczna

komunalna _{£ 3} mieszana

■ mieszana

W okresie styczeń - wrzesień 2003 r. największy udział w nakładach inwestycyjnych na nowe obiekty majątkowe oraz ulepszenie istniejących w sektorze publicznym miały jednostki państwowe (prawie 74%), natomiast w sektorze prywatnym w nakładach inwestycyjnych dominowały jednostki stanowiące własność kapitału zagranicznego (prawie 48%).

W okresie trzech kwartałów 2003 r. wartość nakładów inwestycyjnych na maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia wyniosła 2,8 mld zł (63,2% ogółu nakładów), na budynki i budowle przeznaczono 1,2 mld zł (28,3%), a na środki transportowe 0,2 mld zł (5,1%).

STRUKTURA NAKŁADÓW NA NOWE OBIEKTY MAJĄTKOWE ORAZ ULEPSZENIE ISTNIEJĄCYCH WEDŁUG RODZAJÓW W OKRESIE

STYCZEŃ - WRZESIEŃ 2003 R.

40,6%

66,4%

budynki i budowle

j maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia ] środki transportowe

H I pozostałe

sektor publiczny sektor prywatny 4,9%

W okresie styczeń - wrzesień 2003 r. nakłady inwestycyjne (w cenach bieżących) były o 7,5% wyższe niż przed rokiem. Wydatki inwestycyjne na środki transportowe wzrosły o 12,9%, na budynki i budowle o 9,3%, a na maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia o 5,3%.

W przemyśle w trzech kwartałach 2003 r. wydatkowano 88,0%

nakładów inwestycyjnych badanych przedsiębiorstw, tj. 3,9 mld zł. Udział w nakładach inwestycyjnych jednostek handlu i napraw wyniósł 4,0%, transportu, gospodarki magazynowej i łączności - 2,2%, budownictwa -1 ,5 % .

Spośród ogólnej wartości nakładów inwestycyjnych poniesionych w przemyśle w trzech kwartałach 2003 r. najwięcej wydatkowano w przetwórstwie przemysłowym, tj. 2,3 mld zł, które w prawie 80%

przeznaczono na maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia, a w ponad 15% na budynki i budowle. Nakłady inwestycyjne poniesione w górnictwie i kopalnictwie oraz w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, wodę wyniosły odpowiednio 0,7 mld zł i 0,8 mld zł. W górnictwie i kopalnictwie przeważały wydatki na maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia (ponad 66%), a w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, wodę najwięcej wydatkowano na budynki i budowle (prawie 54%).

Biorąc pod uwagę poszczególne działalności przemysłowe największe wartości nakładów inwestycyjnych w okresie trzech kwartałów 2003 r. odnotowano w: produkcji pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep (1,1 mld zł), górnictwie węgla kamiennego i brunatnego, wydobywaniu torfu (0,7 mld zł), wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (0,7 mld zł), produkcji artykułów spożywczych i napojów (0,4 mld zł). Udział wymienionych działów w ogólnej wielkości nakładów inwestycyjnych w przemyśle wyniósł ponad 73%.

W okresie styczeń - wrzesień 2003 r. na 3506 inwestycji nowo rozpoczętych (środków trwałych w budowie) poniesiono nakłady, których wartość kosztorysowa wyniosła 1,2 mld zł, w tym na ulepszenie środka trwałego 0,6 mld zł. Inwestycje nowo rozpoczęte - biorąc pod uwagę wartość kosztorysową - w większości dotyczyły przetwórstwa

przemysłowego (40,8%), wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz, wodę (37,4%) oraz górnictwa i kopalnictwa (9,4%).

PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ

W 2003 r. w porównaniu do roku poprzedniego odnotowano mniejsze tempo wzrostu liczby podmiotów gospodarczych w województwie śląskim niż miało to miejsce w 2002 r. Pod koniec 2003 r. 424,0 tys.

podmiotów miało zarejestrowaną działalność w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej - REGON. Było to o 1,4%

więcej niż w ub. r. (w 2002 r. wzrost o 3,5%). W większym stopniu wzrosła liczba podmiotów gospodarczych w sektorze publicznym (o 7,2%) niż w prywatnym (o 1,2%). Podobnie jak przed rokiem w 2003 r. w strukturze własności zarejestrowanych podmiotów przeważały jednostki sektora prywatnego (w 2003 r. 96,1%, a w 2002 r. 96,3%),

W końcu 2003 r. najwięcej podmiotów prowadziło działalność w handlu i naprawach (36,0%), a także w obsłudze nieruchomości i firm;

nauce (14,5%), budownictwie (10,3%) oraz w przetwórstwie przemysłowym (10,3%). Najmniej było natomiast jednostek prowadzących działalność związaną z rybołówstwem i rybactwem, górnictwem i kopalnictwem oraz wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz, wodę. Ich łączny udział w ogólnej liczbie podmiotów wyniósł zaledwie 0,1%. Podobną strukturą podmiotów według rodzajów działalności charakteryzował się sektor prywatny.

W końcu 2003 r. w porównaniu do danych sprzed roku odnotowano generalnie wzrost liczby podmiotów w poszczególnych sekcjach gospodarki narodowej. W największym stopniu zwiększyła się liczba jednostek prowadzących działalność związaną z edukacją (o 17,1%). Wzrost liczby podmiotów odnotowano również w sekcjach: obsługa nieruchomości i firm;

nauka (o 5,3%), wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę (o 4,2%), hotele i restauracje (o 3,7%) oraz pozostała działalność

usługowa komunalna, społeczna i indywidualna (o 3,2%). Największy spadek liczby podmiotów gospodarczych wystąpił w ochronie zdrowia i opiece społecznej (o 5,5%).

Osoby fizyczne stanowiły w końcu 2003 r. 77,8% podmiotów zarejestrowanych w REGON. W porównaniu z końcem poprzedniego roku ich liczba wzrosła o 0,8% (w końcu 2002 r. wzrost o 3,7%) i ukształtowała się na poziomie 330,1 tys. Najczęstszym rodzajem działalności prowadzonej przez osoby fizyczne był handel i naprawy (prawie co trzecia osoba zajmowała się taką działalnością). Ponad 80% prowadzących działalność w sekcji handel i naprawy stanowiły osoby fizyczne.

W sektorze publicznym w końcu 2003 r. dominowały podmioty zajmujące się obsługą nieruchomości i firm; nauką (52,6%) oraz edukacją (29,3%). Mniejszy był natomiast udział jednostek administracji publicznej i obrony narodowej; obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych (4,9%) oraz ochrony zdrowia i opieki społecznej (4,5%).

W omawianym sektorze pod koniec 2003 r., w porównaniu z końcem poprzedniego roku w największym stopniu wzrosła liczba podmiotów działających w edukacji (o 35,3%), a także w hotelach i restauracjach (o 16,9%) oraz w obsłudze nieruchomości i firm; nauce (o 15,2%).

Największy spadek liczby podmiotów gospodarczych odnotowano w ochronie zdrowia i opiece społecznej (o 62,3%), jednakże był on spowodowany przejściem przedszkoli z tej sekcji do sekcji edukacja.

Wśród zarejestrowanych podmiotów w końcu 2003 r. 23,5 tys. to spółki prawa handlowego, których liczba wzrosła w porównaniu z 2002 r.

o 6,3%. Działały one głównie w formie spółek z ograniczoną odpowiedzialnością - 19,6 tys. (83,5%), spośród których 20,4% to spółki z udziałem kapitału zagranicznego. Podstawowymi rodzajami działalności spółek prawa handlowego były: handel i naprawy, gdzie skupiało się 35,8%

jednostek oraz przemysł - 22,6%.

W końcu 2003 r. w porównaniu z końcem poprzedniego roku zmniejszyła się liczba spółdzielni z 1275 do 1263, tj. o 0,9% oraz przedsiębiorstw państwowych z 285 do 246, tj. o 13,7%.

W strukturze podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w REGON na koniec 2003 r. dominowały jednostki małe - 94,6%. Udział podmiotów średnich wyniósł 4,4%, natomiast dużych 1,0%. Jednostki małe przeważały we wszystkich rodzajach działalności. Relatywnie najmniejszy udział miały w sekcjach: wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę - 45,3% oraz górnictwo i kopalnictwo - 59,4%. Udział jednostek dużych w tych sekcjach wyniósł odpowiednio: 31,4% i 18,9%.

STRUKTURA PODMIOTÓW GOSPODARKI NARODOWEJ WEDŁUG SEKCJI I KLAS WIELKOŚCI W 2003 R.

Stan w końcu roku małe

o liczbie pracujących do 9 osób

19,8% 9,6%

3,4%

10,2%

36,9%

średnie o liczbie pracujących

od 10 do 49 osób 11,3%

21,1%

12,1%

3,2% 21,9%

duże o liczbie pracujących

50 osób i więcej

przetwórstwo przemysłowe budownictwo

handel i naprawy*

hotele i restauracje

l:!|!i!l obsługa nieruchomości i firm; nauka A edukacja

[___ ] ochrona zdrowia i opieka społeczna [^<¡3 pozostałe sekcje

Najwięcej podmiotów gospodarczych według stanu z końca 2003 r.

było zarejestrowanych:

■ w miastach na prawach powiatu: Katowice (41,6 tys.), Częstochowa (26,5 tys.), Sosnowiec (25,5 tys.), Bielsko - Biała (24,5 tys.) i Gliwice (20,2 tys.);

■ w powiatach: cieszyńskim (17,8 tys.), będzińskim (15,3 tys.) i bielskim (14,1 tys.).

Łącznie w wymienionych miastach i powiatach było zarejestrowanych 43,8%

ogółu podmiotów województwa śląskiego.

STAN BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNE&O

Według danych Śląskiej Komendy Wojewódzkiej Policji, w 2003 r.

na obszarze województwa śląskiego nastąpiło pogorszenie stanu bezpieczeństwa publicznego w stosunku do roku poprzedniego. Liczba stwierdzonych przestępstw wzrosła o 5,5% i ukształtowała się na poziomie 192,7 tys. Wskaźnik wykrywalności sprawców przestępstw nieznacznie zwiększył się z 45,9% w 2002 r. do 46,0% w 2003 r. Najwięcej przestępstw odnotowano w miastach na prawach powiatu: Katowice (24,7 tys.), Sosnowiec (12,5 tys.) i Bytom (9,8 tys.) oraz w powiatach: gliwickim (14,3 tys.), częstochowskim (12,9 tys.) i bielskim (11,1 tys.); łącznie 44,2%

ogółu przestępstw w województwie śląskim.

PRZESTĘPSTWA STWIERDZONE WEDŁUG RODZAJOW W 2003 R.

przeciwko:

J

f-.M-a bezpieczeństwu powszechnemu oraz bezpieczeństwu w komunikacji wolności, wolności sumienia

i wyznania rodzinie i opiece

wiarygodności dokumentów mieniu

przeciwdziałaniu narkomanii pozostałe