S T A T U T
TOWARZYSTWA
P
U l i EZPIECZ
W K R A K O W I E ,
obejmujący zarazem warunki ubezpieczeń w dziale ogniowym.
W K RAK O W IE,
C Z C I O N K A M I D R U K A R N I »CZAS U« P O D Z A R Z . J Ó Z E F A Ł A K O C I Ń S K I E G O .
N A K Ł A D E M T O W A R Z Y S T W A .
1 8 8 2,
R O Z D Z IA Ł I .
U s t a w y z a s a d n i c z e .
§ 1. T ow arzystw o ubezpieczeń od ognia, zaw iązane przez dobrowolne stow arzy
szenie się ziem ian, m a na celu utw orzyć pom iędzy pierw otnie stow arzyszonym i i w szyst
kimi, którzy później do niego przystąpią, w zajem ne ubezpieczenie od szkód, ja k ie przez pożar w ich ubezpieczonej w łasności zrządzone będą.
§ 2. T ow arzystw o ma siedzibę w K ra k o w ie , nosi n azw ę: Tow arzystwo w zaje
mnych ubezpieczeń w Krakowie i przyjm uje za g o d ło : św. F lo ry an a, patrona od ognia.
§ 3. T ow arzystw o je st pryw atnem , działa je d n a k pod opieką W ładz R z ą d o w y c h ; p rzystąpienie do niego je st dobrowolnem. Z n atury swojej nie przyniesie stow arzyszonym ani dyw idendy, ani zysku w gotowiźnie. Z końcem każdego roku T ow arzystw o w y k azaw szy ogółową sum ę w szystkich kw ot w ypłaconych poszkodow anym C złonkom , z dolicze
niem do tego kosztów z a rz ą d u , rozłoży w edle brzm ienia niniejszego S tatutu całoroczny w y datek na w szystkich stow arzyszonych, w stosunku do zabezpieczonych przez każdego z nich w artości.
§ 4. D ziałanie T ow arzystw a rozciąga się na Galicyą, K raków i Bukow inę Wolno będzie tak że T ow arzystw u przyjm ow ać ubezpieczenia w innych krajach koronnych mo
narchii au stry ack iej i po za obrębem tójże.
§ 5. Głownem przeznaczeniem T ow arzystw a je s t ubezpieczenie gospodarstw w iej
sk ich ; jed n a k ż e przyjm ow anem i b ęd ą ta k że ubezpieczenia w m iastach, z uw zględnieniem różnicy klasyfikacyi i w ym iaru składek, ja k ie z n a tu ry budowli m iejskich w ynikają.
§ 6. W szelkie oszacow ania, sk ład k i i w ypłaty będą obliczane i uiszczane w w a
lucie, k tó ra w chw ili przypadającego uiszczenia praw nie obow iązyw ać będzie.
R O Z D Z IA Ł I I .
Przedmiot i rodzaje ubezpieczenia.
§ 7. Przedm iotem ubezpieczenia je st w szelki m ajątek ruchom y i nieruchomy, uszkodzeniu od ognia podlegający, z w y jątk am i w §. 11 oznaczonemi.
§ 8. M ajątkiem nieruchom ym są w szelkie budow le; m ajątkiem ruchom ym pro- d u k ta w budynkach lub ste rtac h , sprzęty, inw entarze i t. d., to je st k a ż d y przedmiot, który z m iejsca n a m iejsce przeniesionym być może.
§ 9. U bezpieczenia są dw ojakiego rodzaju pod w zględem trw a n ia : ciągłe i czasowe.
Cel.
Nazwa i g o dło Towarz.
Natura T o
warzystwa.
Zakres działania.
Ubezpiecze
nia w mia
stach.
W aluta obo
w iązująca.
P rzedm iot u- bezpieczenia.
M ajątek ru chomy i nie
ruchomy.
U bezpiecze
nia odnośnie do czasu.
4
Ubezpiecze
nia odnośnie do miejsca.
Ubezpiecze
nie odnośnie do wartości.
a) U bezpieczenie je s t cią g le , k ied y przystąpienie do T ow arzystw a je s t n a czas nieograniczony, a w ted y przechodzi ono z roku n a ro k , dopóki odwołanem nie będzie, stosow nie do przepisów niniejszego Statutu.
I ) Ubezpieczenie je s t czasowe, k ie d y się ro zciąga n a pew ną liczbę m iesięcy, w w y
kazie w ym ienioną.
P rzy odnow ieniu ubezpieczenia czasow ego ziem iopłodów musi być now y zm ienny w y k az podany, z w yszczególnieniem d o k la d n e m , ile w owej porze z którego rodzaju ziem iopłodów w czasie trw an ia ubezpieczenia ubyw ać będzie.
Z aś p rz y odnow ieniu ubezpieczenia ciągłego ziemiopłodów, T ow arzystw o poręcza ogólną tylko w artość w szystkich ubezpieczeniem objętych ziemiopło- płodów do w ysokości sum y ubezpieczonej, bez w zględu n a to, czyli zapasy jednego rodzaju ziem iopłodów w porów naniu do pierw otnego w ykazu zm niej
szyły się, a natom iast zapasy innego rodzaju ziem iopłodów zw iększyły się.
Z a podstaw ę do obliczenia szkody przy ciągiem zabezpieczeniu rucho
m ości, służą re g e stra z najw ięk szą dokładnością prow ad zo n e, oparafow ane i w łaściw ą pieczęcią opatrzone.
U bezpieczenie nieruchom ości może być tylko ciągłe. U bezpieczenie zaś ruchomości, je s t ciągiem albo czasowem.
W arunki i przepisy ubezpieczenia czasowego ruchomości, objęte są roz
działem IX .
U bezpieczenie m ajątk u ruchom ego może też być d w o ja k ie, ze w zględu na m iejscow ość, w której się znajduje przedm iot ubezpieczony, to je s t albo łączne albo oddzielne:
a) Jeżeli nie je s t oznaczonym dokładnie budynek lub m iejsce składu, w którym się znajduje przedm iot ubezpieczony, ale ubezpieczenie m a być w ażne dla każdego budynku i każdego m iejsca składu w obrębie w yraźnie w skazanej realności (folw arku, osady i t. p.) w tedy ubezpieczenie je s t łączne. W tym razie wolno je s t przedm iot ubezpieczenia w obrębie w skazanej realności z m iej
sca n a m iejsce naprzem ian w edług potrzeby przenosić, zaliczka zaś od takich ubezpieczeń płaconą będzie w edług przeciętnej taryfy budynków n a zachow a
nie przedm iotów przeznaczonych.
b) Jeżeli przeciw nie oznaczonym je st w yraźnie budynek lub m iejsce składu, w k tó rym przedm iot za ubezpieczony m a się uważać, w tedy ubezpieczenie je st od- dzielnem. W takim razie za przeniesieniem do innego b u d y n k u , przedm iot p rzestaje być ubezpieczonym , chyba że D y re k c ja w yraźnie na to przyzw oliła.
Ubezpieczenie m ajątk u ruchom ego je st w reszcie dw ojakie pod w zględem n ie zmiennej lub zmiennej w artości do ubezpieczenia p o d a n e j, i odnośnie do tego je st nie- zmiennem lub zmiennem.
a) Jeżeli w artość przedm iotu przez cały ciąg trw a n ia ubezpieczenia pozostaje ta sam a, w tedy ubezpieczenie je s t niezm iennem ;
b) Je st zaś zm iennem , k ied y się p rzy p u szcza, iż ilość lub w artość zabezpieczo
nego przedm iotu ulega zm ianie w ciągu trw ania ubezpieczenia.
5
§ 10. W olno je s t ubezpieczać nieruchom ości całkow icie albo częściowo. Jeżeli przedm iot sk ła d a się z niektórych części ogniotrw ałych, m ożna takow e w yłączyć, a w szyst
kie lub pojedyńcze części uszkodzeniu podlegające, ubezpieczyć.
W tych razach opis do ubezpieczenia podanych części przedm iotu (n. p. dachu, drzwi, okien i t. p.), musi być ta k dokładnie sporządzonym , aby co do rozciągłości za
bezpieczenia żadna w ątpliw ość zachodzić nie m ogła. Jeżeli nie są w yraźnie w ym ienione pojedyncze części ubezpieczyć się m ające, natenczas cały przedm iot za ubezpieczony się uw aża.
Z asad a ubezpieczenia częściow ego może być tak ż e do ruchom ego m ajątku, n. p- machin, narzędzi i t. d. zastosow aną, z tem je d n a k zastrzeżeniem , że tylko całe części składow e, a nie uszkodzenie tychże ubezpieczonem i być m ogą.
Również przy ubezpieczeniu krescencyi oddzielić m ożna ziarno od słom y i ta kow e osobno ubezpieczyć.
§ 11. Od ubezpieczenia są w yłączone:
a) F a b ry k i i sk ład y w yrobów nadzw yczajnem u niebezpieczeństw u u leg ające;
b) W szelkie budynki n a cele w ojenne przeznaczone;
c) Gotowe pieniądze, w szelkiego rodzaju obligi i dokum enta, kosztow ności, dzieła sztuki i w szystko, czemu upodobanie nadzw yczajną w artość nadaje.
D y rek cy a m a w każdym razie praw o w yłączyć od ubezpieczenia w szelkie p o je
dyncze przedm ioty, ta k ruchom e ja k i nieruchom e, a naw et całe m iejscowości z powodu szczególnego niebezpieczeństw a lub z p rz y czy n , ja k ie za odpow iednie pom yślności T o w arzystw a u z n a ; m a tak że praw o już ubezpieczone przedm ioty od dalszego ubezpiecze
n ia w yłączyć, t. j. w ypow iedzieć ubezpieczenie, lecz pow inna w takim razie ubezpieczo
nego zaw iadom ić o tem n a trzy m iesiące naprzód.
W takich je d n ak w ypadkach, gdzie się D y rek cy a przekona, że w opisie lub w ar
tości przedm iotów zabezpieczonych, zostały zrobione niezgodne z rzeczyw istością podania, może być ubezpieczenie niezwłocznie za zwrotem sk ład k i za czas nieubiegły, zniesionem .
R O Z D Z IA Ł I I I .
Przystępowanie do Towarzystwa i ogólne obowiązki Członków.
§ 12. W olno je st każdego czasu przystąpić do T ow arzystw a. P rzystępujący sk ła d a lub przesy ła w ykaz swój, bądź osobiście, bądź przez umocowanego, z zachow a
niem odpowiednich przepisów . T ylko p rzystępujący do T ow arzystw a z ubezpieczeniem ciągłem , uw ażani będ ą za stałych Członków T ow arzystw a.
§ 13. P rz y ubezpieczeniu budynków in stytutow ych, k o rp o racy jn y ch , funduszo
wych, rządow ych, gm innych, przyjm uje zobow iązania naprzeciw T ow arzystw u w ładza lub osoba do zastępstw a ustaw am i pow ołana; w każdym zaś innym ra z ie , ta osoba, której kosztem i staraniem odbudow anie przedm iotu zniszczonego lub uszkodzonego uskutecznione być winno. Jeżeli obow iązek ten n a k ilk u osobach w spólnie ciąży, wolno w szystkim w p o rozum ieniu się, przez jednego lub też każdem u z osobna, sw oją część ubezpieczyć.
Całkowite lub częściowe
ubezpiecze
nia.
W yłączenie od ubezpie
czenia.
Przystępow a
nie dó T o
warzystwa.
Ubezpiecze
nie w łasno
ści korpora
cyjnych.
P rzystępow a
nie osób nie- będących właścicielami.
Przystępow a
nie częścio
wych w ła
ścicieli nie
ruchomości.
Obowiązki przystępują
cych.
Sposób przy
stępowania.
Zaliczka na składkę
K egestra z bo ża i paszy.
Ubezpiecze
nie się w in
nych Towa
rzystwach.
Świadectwo ubezpiecze
nia.
§ 14. Osoby nie będące w łaścicielam i ubezpieczyć się m ających przedm iotów, ja k o to : dzierżaw cy, pełnom ocnicy, rządcy, opiekunow ie, k u rato ro w ie, sekw estratorow ie, czasow i lnb dożyw otni p o s ia d a c z e , powinni celem p rzelan ia n a w łaściciela praw i obo
w iązków płynących z ubezpieczenia, udow odnić na k o n tra k c ie , sądowetn polecenia lub praw nem zarządzeniu oparte praw o przystępow ania do T ow arzystw a i w razie pogorzeli odbierania w ypłat do rą k swoich.
§ 15. Jeżeli przedm iot ubezpieczenia należy do k ilk u w łaścicieli, w takim r a zie każd y z nich m a praw o ubezpieczyć sw oją część, chociażby drudzy ze swemi czę
ściam i do ubezpieczenia nie przystąpili.
§ 16. K ażdy przy stęp u jący do tego T ow arzystw a obow iązany je s t:
a) P odpisać w ykaz we w łaściw ej formie przez D y rek cy a ułożony.
Mocą tego w y k azu , w którym przedm iot, k tó ry chce ubezpieczyć, jego opisanie i w artość zam ieszczone być powinny, przyjm uje na siebie zobow ią
zanie p oddania się w szystkim przepisom objętym w niniejszym statucie.
b) Uiścić zaliczkę n a sk ła d k ę za czas ubezpieczenia na niego przypaść m ającą.
c) Uiścić opłatę na fundusz rezerw ow y stosownie do §. 70.
§ 17. W ykaz przez każdego przystępującego sporządzony i podpisany będzie w dwóch egzem plarzach jednobrzm iących, z których jeden przesłanym będzie D yrekcyi, a drugi D elegatow i postanow ionem u dla okolicy, w której przedm iot ubezpieczyć się m a
ją c y je st położony; w yszczególnione zaś w §. 16 opłaty, uiszczone być m ają do k asy D yrekcyi w K rakow ie lub do rą k w skazanych na ten cel osób. Jeżeli D yrekcya lub jej R eprezentacya po przyjęciu w y k a z u , w yda św iadectw o (policę §. 21), w tedy początek ubezpieczenia będzie się rachow ał od pierw szej 12tej godziny południow ej po nadejściu w ykazu do D yrekcyi lub je j R e p rezen tao y i, przy zachow aniu przepisów §. 16 i jeżeli
żadne inne zastrzeżenie w św iadectw ie zrobione nie zostało.
§ 18. K ażdem u przystępującem u obliczoną będzie zaliczka na niego p rzy p ad a
ją c a w edług stopy każdorocznie przez D y rek ey ą ustanow ionej/ stosownie do §. 51, jak o też i należytość na fundusz rezerw ow y (§. 70).
§ 19. P rz y ubezpieczeniu zbioru w snopach i ziarnie, rów nie ja k przy ubezpie
czeniu paszy, re g e stra przychodu i rozchodu w najw iększym p o rząd k u i z najściślejszą dokładnością prow adzonem i być pow inny.
§ 20. Nie wolno je st jednocześnie przedm iotu ubezpieczać w tem i innem jeszcze T ow arzystw ie krajow em łub zagm niczneńr. Jeżeli je d n a k T ow arzystw o nie przyjm ie ca
łej w artości ja k ieg o przedm iotu, w tedy nadw y żk ę m ożna zabezpieczyć w innem T ow a
rzystw ie za w yraźnem przyzw oleniem D yrekcyi. Toż samo stosuje się do takich rucho
mości, k tóre w tem T ow arzystw ie w ogóle przyjętem i być nie mogą.
D y rekcya w inna podającem u prośbę w tym przedm iocie, dać odpowiedź w prze
ciągu dni 14 po otrzym aniu takow ego żądania. Jeżeli w tym przeciągu czasu odpowiedź nie nastąpi, podający przez to samo nabyw a praw a do w spom nionego ubezpieczenia się.
N iedopełniający przepisów tego paragrafu, traci w szelkie p raw a w Tow arzystw ie.
§ 21. P rzy stęp u jący do T ow arzystw a, otrzym a od D yrekcyi w dowód przyjęcia św iadectw o ubezpieczenia (polizza) , sporządzone w edług stale przyjętego wzoru.
W tem św iadectw ie w ym ienione b ę d ą : k ró tk i ale w yraźny i dokładny opis ubez
pieczonych przedm iotów, ich w artość, w ysokość zaliczki w edług taryfy, stosow nie do k tó rej składka będzie obliczoną; oznaczenie czasu , od którego ubezpieczenie się poczyna i w którym się ko ń czy ; w reszcie dodanym będzie w yciąg ze statutów Tow arzystw a, obejmujący p raw a i obow iązki stow arzyszonych.
R O Z D Z IA Ł IY .
Oszacowanie i opisanie przedmiotów do ubezpieczenia podanych.
§ 22. P rzystępujący sam oznacza w artość przedm iotów , które w Tow arzystw ie ubezpiecza i opisanie ich podaje. Opisanie powinno być ściśle zgodne z rzeczyw istością, a p o d an a w artość nie pow inna w żadnym razie przenosić w artości rzeczyw istej.
W razie ubezpieczenia k ilku obok siebie stojących budynków , opisanie ich i ośza- cow anie każdego szczegółowo pow inno być ja k n ajdokładniejsze, aby na w y p ad ek czę
ściowego pożaru, rzeczyw ista w ysokość p rzypadającego w ynagrodzenia z łatw ością obli
czyć się d a ła ; — ta k opisanie ja k i w artość u legną następnie spraw dzeniu.
B udynki, w których ubezpieczone być m ają ruchomości, pow inny być tak że do
kładnie opisane ta k co do k o n stru k c y i, ja k co do w łaściw ego p rzeznaczenia; rozumie się ze w zględem n a okoliczności zw iększające lub zm niejszające niebezpieczeństw o ognia.
Niem niej przedm ioty w szelkie ruchom e do ubezpieczenia podane, pow inny być szczegółowo w ym ienione i opisane, ta k pod w zględem ilości, ja k pod w zględem gatunku i w artości.
U bezpieczeń ogółowych, to je s t podanych w ryczałtow ej w artości ubezpieczonych przedm iotów bez ich szczegółowego w ym ienienia, np. całego m ajątku, na teraz T o w a rz y stwo przyjm ow ać nie będzie.
§ 23. K to posiadłość sw oją ubezpieczył poniżej rzeczyw istej wartości, może z za
stosowaniem się do przepisów statutu, każdego czasu w artość zabezpieczoną podw yższyć i w takim razie otrzym a dodatkow e św iadectw o ubezpieczenia.
§ 24. D elegat odbiera drugi egzem plarz w ykazu przesłanego do D yrekcyi, spraw dza opisy i oszacow ania z przyzw aniem , o ile tego uzna potrzebę, jednego lub w ię
cej Członków T ow arzystw a, a to celem udzielenia D yrekcyi opinii o ubezpieczeniu.
Opinię sw oją i uwagi obow iązanym je st przesłać do D yrekcyi w ja k n a jk ró t
szym czasie.
§ 25. D y rek cy a utrzym yw ać będzie spis w szystkich w T ow arzystw ie ubezpie
czonych nieruchomości, do którego zaciąganem będzie każde dokonane ubezpieczenie.
§ 26. O każdej zmianie, k tó ra zaszła w ubezpieczonym przedm iocie lub w jego pobliżu, a tak iej, przez k tó rą niebezpieczeństw o ognia oczywiście zwiększonem zostało, ubezpieczony pow inien donieść D yrekcyi T ow arzystw a w przeciągu dni 30, oraz zapła
cić dodatek do zaliczki, ja k i w skutku zw iększonego niebezpieczeństw a przypaść n a niego m oże; gdyby tego nie uczynił, ubezpieczenie dokonane n a podstaw ie pierw otnego w y
k azu staje się niew ażnem .
Opis i ozna
czenie w ar
tości p rzed miotów.
Podw jrźsze- nie wartości zabezpieczo
nej.
Sprawdzenie opisu i oszacowań ia.
Spis.
Donoszenie o zmianach zaszłych w przedmiocie.
Donoszenie o zmianie właściciela.
W ypłata w y
nagrodzenia.
Całkowite w ynagrodze
nie.
Ubezpiecze- czenie się w części na własny koszt.
Zwrot w ydat
ków użytych na ratowanie.
P rzy przejściu ubezpieczonych ruchom ości w inne ręce, w inien daw ny posiadacz now onabyw cę zaw iadom ić o istniejącem ubezpieczeniu i zarazem przesłać D yrekcyi do
niesie n ie; gdyby tego nie u czy n ił, odpow iedzialnym będzie T ow arzystw u za w szystkie późniejsze opłaty. N owy posiadacz m a w przeciągu trzech m iesięcy od objęcia w posia
danie ośw iadczyć, czy chce lub nie chce pozostać w T ow arzystw ie, w przeciw nym razie ubezpieczenie ustaje. D y rek cy i w takich p rzy p ad k ach służy praw o bezzw łocznego zn ie
sienia ubezpieczenia.
R O Z D Z IA Ł V.
Obowiązki Towarzystwa co do wypłaty wynagrodzeń.
§ 27. T ow arzystw o w y p łaca w razie zdarzonego pożaru w ynagrodzenie za rz e czyw istą szkodę zrządzoną w ubezpieczonym przedm iocie, bez w zględu czy pożar po
w stał w skutek p rzy p ad k u lub przyrodzonych zjaw isk (np. od pioruna), czy w sk u tek n ie
ostrożności lub z w iny osoby niebędącej w łaścicielem m ajątk u ubezpieczonego; nareszcie bez względu, czy poniesiona szkoda pochodzi od ognia, czy od zaw alenia się sąsiedniego budynku pożarem objętego, czy od działania narzędzi do gaszenia i ratu n k u użytych.
N aw et w tedy, kiedy szkoda pow stała w sk u tek eksplożyi, rozebrania, zburzenia lub wyłomu zrobionego d la pow strzym ania płom ieni, tak o w a uw ażaną będzie za szkodę przez ogień zrządzoną. W e w szystkich tych w ypadkach Tow arzystw o w y n ag rad za rze
czyw istą s z k o d ę ; nie w y n ag ra d za zaś stra t pochodzących z czasowej niem ożności użycia przedm iotu lub w ynikłych z przyczyn niebędących w bezpośrednim zw iązku z w ydarzo
nym pożarem .
§ 28. P rzy zupełnem zgorzeniu sum a zabezpieczona będzie w ypłacona całkow i
cie, jeżeli szkoda poniesiona rów na się tej sumie lub j ą przew yższa. Jeżeli z pew nością zbadać można, iż szkoda je s t m niejsza od zabezpieczonej sumy, w tedy pow raca się tylko wartość rzeczyw iście poniesionej szkody.
Jeżeli w artość przedm iotów je s t w yższą niż sum a zabezpieczona, a częściowa w nich tylko zaszła szkoda, natedy w y n ag rad za T ow arzystw o tylko część zaszłej szkody w tym sam ym stosunku do istotnie poniesionej szkody, w ja k im je s t sum a zabezpieczona do rzeczyw istej w artości ubezpieczonych przedm iotów . R eszta w artości tej u w ażan ą b ę dzie za zabezpieczoną przez sam ego w łaściciela, k tó ry stosow nie do tego część szkody ponosić musi.
§ 29. T ow arzystw o n a k ła d a n a ubezpieczonego obow iązek rato w an ia ubezpie
czonych przedm iotów p rzy w ybuchu i podczas trw an ia pożaru, i obow iązuje się do zwrotu słusznych w ydatków n a ratow anie, jed n a k ż e najw yżej do w ysokości połow y sum y w a r
tości uratow anych przedm iotów .
W żadnym razie w ynagrodzenie za przedm ioty podpadle pogorzeli, nie może przenosić kosztów spraw ienia n o w y c h , w tych sam ych co poprzednio będących w a ru n k a c h , a to na zasa d z ie, iż ubezpieczenie nie pow inno być n igdy dla ubezpieczonego przedm iotem zysku.
§ 30. D y rek cy a nie może przyznać żadnego w ynagrodzenia, g d y pogorzel n a stąpiła przed chw ilą ubezpieczenia w § 17 oznaczoną, lub po ustaniu ubezpieczenia.
D y rek cy a m a praw o do zupełnego odm ów ienia w y n a g ro d z e n ia :
a) Jeżeli ubezpieczający w podaniu o ubezpieczenie lub przy likw idacyi szkody, popełnił rozm yślną nierzetelność, bądź co do opisu, bądź też co do jakości, ilości lub w artości do ubezpieczenia podanego przedm iotu.
b) Jeżeli o zm ianach w zm agających niebezpieczeństw o, a w ciągu ubezpieczenia zaszłych, D y rek cy a nie otrzym ała od ubezpieczonego w przepisanym term inie zaw iadom ienia i jeżeli zw yżka zaliczki ztąd w y n ik a ją c a zapłaconą nie zo stała;
rów nież jeżeli o zm ianie w łaściciela lub o w ydzierżaw ieniu zabezpieczonego przedm iotu D y rek cy a nie została zaw iadom ioną (§ 26).
c) Jeżeli przedm iot pogorzały jednocześnie w innem T ow arzystw ie był ubezpie
czonym, bez zachow ania przepisów § 20.
d) Jeżeli ubezpieczony p o d ał w złożonym przez siebie w y k azie cudze przedm ioty za w łasne.
e) Jeżeli ubezpieczony, lub w jego im ieniu d ziałający nie czyni o zaszłej pogorzeli doniesienia w term inie § 35 zakreślonym .
f ) Jeżeli ubezpieczony nie baczył n a przepisy policyi ogniowej i dopuścił się rażącej nieostrożności i niedbałości.
§ 31. Ubezpieczony traci w szelkie praw o do w y n ag ro d zen ia:
a) Jeżeli podpaleniem swej w łasności lub innym sposobem dopuścił się podstępu lub oszustw a na szkodę T ow arzystw a i o tem p raw n ie przekonanym został.
b) Jeżeli w sk u tek uzasadnionego podejrzen ia i w ytoczonego postępow ania k a rn eg o nie u zy sk ał w yroku uniew innienia.
c) Jeżeli urato w an e przedm ioty rozm yślnie u k ry ł i takow e do w ynagrodzenia podał.
§ 32. Jeżeli w ubezpieczonej w łasności ogień podłożony został przez sam ego w łaściciela, T ow arzystw o nietylko żadnego nie w ypłaci w ynagrodzenia w inow ajcy, ale m a praw o na nim poszukiw ać zw rotu w szystkich z pożaru w ynikłych szkód i poniesio
nych w ydatków . Jeżeli w łasność przedm iotu ubezpieczonego należy do k ilk u osób, a pożar pow stał z woli lub w iny którego ze w spółw łaścicieli, w ted y w ynagrodzenie w ypłaconem będzie innym w spółw łaścicielom o ile z częściam i swem i byli ubezpieczeni, i o ile nie zachodzi u nich żad n a okoliczność odejm ująca praw o do w ynagrodzenia.
§ '33. Jeżeli pożar pow stał ze spraw y lub z w iny osoby obcej, nie sam ego w łaściciela, T ow arzystw o po w ypłaceniu poszkodow anem u p rzy p ad ająceg o w ynagrodzenia stosow nie do przepisów rozdziałem Y II objętych, w stępuje w jeg o p raw a z w yłożoną na w ynagrodzenie sumą, niem niej z w szelbiem i przytem poniesionem i w ydatkam i.
U bezpieczony obow iązany je s t w tym p rzy p ad k u złożyć D y rek cy i a k t odstąpienia praw swoich do poszukiw ania n a w inow ajcy w y n ag ro d zen ia aż do w ysokości sumyr, której zw rotu T ow arzystw o dom agać się będzie.
Jeżeliby w szakże pożarem d otknięty Członek T ow arzystw a wolał dochodzić swego p raw a w yłącznie n a spraw cy szkody, n atedy w inien złożyć D yrekcyi podług przepisów sądow ego postępow ania sporządzony a k t zrzeczenia się p rzypadającego n ań od T ow a
rzy stw a w ynagrodzenia.
. :: S r 2
Pow ód do od
mówienia w y
nagrodzenia.
U trata praw a do w ynagro
dzenia.
10
W ynagrodze
nie za szko
dy zrządzone przez w ojny i rozruchy
krajowe.
Obowiązki ubezpieczo
nych po po- gorzeli.
Uwiadomie
nie D yrekcyi i Delegata.
Zmiany w stanie po
gorzeliska.
Uwiadomie
nie władzy.
Czynności Delegata.
P rzypadek zwłoki ze strony D e
legata.
§ 34. T ow arzystw o nie je s t obow iązanem do w y n a g rad za n ia szkód ogniowych zrządzonych przez w ojny i przez rozruchy krajow e. G dyby je d n a k fundusz rezerw ow y przew yższał 1% ogólnej sum y zabezpieczonych w artości, D y rek cy a za zniesieniem się z R ad ą N adzorczą po zam knięciu rachunków rocznych i po zap ła c en iu szkód zw yczaj
nych, mieć będzie praw o użycia tej przew yżki na w ynagrodzenie poszkodow anych w skutku w ypadków w;yżej w ym ienionych (o ileby nie mieli p raw do w ynagrodzenia zkądinąd), rozdzielając tę przew yżkę stosunkow o do zabezpieczonych i uszkodzonych w artości.
RO ZD ZIAŁ VI.
Postępowanie po wydarzone] pogorzeli. Dochodzenie szkody.
§ 35. W razie w y darzonej pogorzeli, w łaściciel ubezpieczony lub jeg o zastępca obow iązany j e s t :
a) Z araz po ugaszeniu pożaru, a najpóźniej w term inie dni trzech uw iadom ić na piśm ie o zaszłym w ypadku najbliższego D elegata i D yrekcya, w ym ieniając w obu przysłanych uw iadom ieniach godzinę w ybuchu pożaru, najw ażniejsze jego okoli
czności, zniszczone, uszkodzone i w yratow ane przedm ioty ubezpieczenia, oraz w m iarę możności przybliżoną ogółow ą cyfrę poniesionej szkody. N ieum iejący pisać poprze
stać m ogą n a ustnem zaw iadom ieniu D elegata w obecności dwóch św iadków . b) Zostaw ić pogorzelisko w stanie, w ja k im było w chw ili ugaszenia ognia i zaprze
stan ia ratunku, nic nie u p rzątając i z m iejsca nie w ywożąc. G dyby ja k ie uprzą
tnięcie było koniecznem , w inien ubezpieczony lub jeg o zastęp ca donieść D ele
gatow i, ja k ą zm ianę w stanie rzeczy zaprow adza i w ytłum aczyć powody, dla których to czyni.
c) Uwiadom ić o zaszłym w y p ad k u w łaściw ą c. k. w ładzę lub urząd gm inny, żądając dochodzenia przyczyny pożaru.
§ 36. D elegat po otrzym aniu zaw iadom ienia zjedzie n a m iejsce pogorzeli w ja k najkrótszym czasie. Jeżeli zrządzona przez pożar szkoda je st m niej znaczna, a m iano
wicie, jeżeli nie przenosi 500 złr., a obliczenie jej nie przed staw ia trudności, przepro
w adzi lik w id acy ą w obecności ubezpieczonego albo jeg o zastępcy, i jeśli można zaw sze w asystencyi jednego lub dwóch Członków T ow arzystw a, których do tego zaprosi, a w razie potrzeby znawców.
Jeżeli zaś zrządzona przez pożar szkoda przenosi pom ienioną sum ę lub nie da się obliczyć sum arycznie, n ated y D elegat ułoży n a m iejscu dokładny opis stanu rzeczy i takow y przeszłe do D yrekcyi.
§ 37. W razie nieuspraw iedliw ionej zw łoki ze strony D elegata, po upływ ie trzech dni od chwili, ja k tenże odebrał uw iadom ienie, m a praw o poszkodow any odwołać się do D yrekcyi, k tó ra natychm iast kom u innem u czynność lik w id acy jn ą poleci.
11
§ 38, D yrekcyi w każdym p rzy p ad k u po odebraniu w iadom ości o w ydarzonej pogorzeli, służy praw o zesłać n a m iejsce u rzęd n ik a od siebie um ocow anego do przepro
w adzenia czynności likw idacyjnej.
§ 39. U rzędnik od D yrekcyi um ocowany, w inien uw iadom ić o swem przybyciu D elegata, w którego obrębie do ty cząca m iejscow ość je s t położoną, i w je g o obecności a k t lik w id acy jn y sporządzić, stosując się do regulam inu i przepisów danych w tym w zględzie przez D y rekcya. D elegat, jego zastępca lub w ich nieobecności u rzęd n ik um o
cow any od D yrekcyi, za p ra sz ają n a asesorów jednego lub dw óch C złonków T ow arzystw a.
W razie potrzeby w ezw ani będ ą też znaw cy. U bezpieczonem u służy tak że praw o w sk a
zania znaw cy, k tó ry m a być przytom nym łikw idacyi.
D elegat, u rzędnik w ysłany od D yrekcyi, zaproszeni Członkow ie T ow arzystw a, a w danych razach w ezw ani znaw cy, sk ła d a ją kom isyą lik w id a c y jn ą , k tó ra czynność sw oją odbyw a protokolarnie pod przew odnictw em D elegata.
§ 40. Przeprow adzającym czynność lik w id a cy jn ą służy praw o przy szacow aniu i obliczaniu szkody zażądać w szelkich rejestrów , k sią g zapisow ych lub innych alegatów ściągających się do czynności likw idacyjnej, niem niej ustnych w y ja śn ie ń ; poszkodow any obow iązanym je s t do udzielenia tych w yjaśn ień n a k ażd o k ro tn e żądanie, oraz do złożenia potrzebnych dowodów.
§ 41. D elegat, rów nie ja k urzędnik od D yrekcyi um ocowany, m ają obow iązek przy spraw dzaniu i dochodzeniu szkody, w zjTw ać św iadków i słuchać protokólarnie zeznań przez nich składanych.
§ 42. Do czynności lik w idacyjnej p o trzeb a:
a) O szacować przedm iot zniszczony lub uszkodzony na zasadzie cen targow ych zboża, paszy i t. p „ niem niej m ateryałów budow lanych, oraz cen robocizny z uw zględnieniem m iejscowości i stanu przedm iotu w chwili w ybuchu pożaru, obliczając w szystko n a w artość pieniężną.
b) P rz y oszacow aniu szkody w ruchom ościach, spraw dzić, czy przed w ybuchem pożaru pew na część przedm iotów ubezpieczonych nie została zużytą, bąd ź przez sprzedaż, bądź przez czas, bądź obrócona n a w łasn ą potrzebę i t. p.
c) Przy częściowem uszkodzeniu, strącić w artość pozostałych części ubezpieczonego przedm iotu z sum y całkow itej szacunkow ej w ypłacić się m ającej.
§ 43. A kt łikw idacyi obejm ow ać p o w in ie n :
o) Oznaczenie dokładne przedm iotu w odniesieniu się do św iadectw a ubezpieczenia, z wym ienieniem , że poszkodow any b y ł praw dziw ym posiadaczem przedm iotu (§ 14), że nie zn ajduje się w żadnym z p rzypadków p o ciągających za sobą u tratę zupełną p raw a do w ynagrodzenia, i z dodatkiem , czy nie zachodzą okoliczności, w których D y rek cy a m iałab y praw o do zupełnego odm ów ienia w ynagrodzenia.
b) Oznaczenie d okładne przyczyny pożaru, d n ia i godziny, w których pogorzel n astąpiła.
c) O znaczenie d okładne w artości ubezpieczonego przedm iotu przed pogorzelą.
d) O znaczenie w artości ocalonych części przedm iotu.
e) Obliczenie szkody.
§ 44.,;'A kt łikw idacyi po Ukończeniu m a być przeczytanym stronie, a g d y taż poprzestaje na zrobionem obliczeniu, m a być z tem jej ośw iadczeniem przez n ią podpisany.
Zesłanie przez Dyrek-
cyg, u rzęd n i
ka umoco
wanego.
Komisya likwidacyjna.
Zasięgnięcie dowodów i w yjaśnień.
P rzesłucha
nie świadków.
Uzasadnienie łikwidacyi.
Co a k t łikw i
dacyi ma obejmować ?
Zamknięcie ak tu łikwidacyi.
12
Zatw ierdze
nie D yrekcyi.
Sąd polubowny.
Ubezpiecze
nie zacho
wuje po po
żarze moc sw oją eo do
reszty przedmiotów.
Miejsce wypłaty.
Czas wypłaty.
Obowiązek odbudowania
Jeżeli zaś poszkodow any (strona) czyni przeciw łik w id acy i zarzuty, takow e pow inny być do protokółu w ciągnięte, z dokładnem określeniem powodów i żądań.
K ażd y z Członków kom isyi likw idacyjnej, m a rów nież praw o zdanie sw oje szczegółowo do protokółu zapisać.
§ 45. O patrzony podpisam i i ośw iadczeniam i a k t łikw idacyi, odesłany będzie do D yrekcyi, k tó ra go po sprostow aniu obliczeń zatw ierdza, lub też jeżeli zachodzą w ażne powody, zarządzi nowe spraw dzenie i przeprow adzenie czynności lik w idacyjnej, co w szakże niepóźniej ja k w 14 dni po odebraniu aktu, D y rek cy a uczynić pow inna.
§ 46. Jeżeli z postanow ienia D yrekcyi strona co do w ysokości w ynagrodzenia nie je s t zadow olnioną i żą d a sądu polubow nego, n aten czas w in n a o tem zaw iadom ić D y rek cy a n ajdalej w p rzeciągu czterech tygodni. W tak im razie złożonym zostanie w K rakow ie lub w m iejscu do tego przeznaczonem sąd polubow ny (Eozdz. X).
Po upływ ie 4 tygodni, m ilczenie strony uw ażanem będzie za dowód przyjęcia.
§ 47. Po w ypłacie przyznanego w ynagrodzenia, ubezpieczenie zachow uje moc sw oją nadal co do reszty przedm iotów ubezpieczonych, w św iadectw ie ubezpieczenia w yrażonych. D y rek cy a jed n a k ż e m a praw o po zaszłej szkodzie znieść resztę ubezpie
czenia, zw racając stronie sk ła d k ę od w artości pozostałej za czas jeszcze nieubiegły.
R O ZD ZIA Ł VII.
Wypłata wynagrodzenia.
§ 48. W ynagrodzenie, do którego poszkodow any m a praw o, w ypłacone mu będzie gotow em i pieniądzm i w zupełności, z zachow aniem przepisów niniejszego statutu W y p łata dopełnioną będzie za kw item niestęplow auym przez D y re k cy ą w K rakow ie, lub przez pełnom ocników do tego upow ażnionych.
N a żądanie je d n a k poszkodow anego, pieniądze p rzesłane być m ogą do w sk aza
nego m iejsca, n a jeg o koszt i niebezpieczeństw o, za poprzedniem nadesłaniem do D yrekcyi stosow nego kw itu.
§ 49. N ajpóźniej w 14 dni po zatw ierdzeniu przez D y rek cy ą ak tu łikw idacyi, D y rek cy a wyxpłaci poszkodow anem u p rzyznane mu za pogorzel pieniądze. W e w szystkich je d n a k razach, w których praw o poszkodow anego do w ynagrodzenia podlega wątpliwości, lub g d y zachodzi podejrzenie czynności k arygodnej, D y re k c y a w y p łatę w strzym a aż do usunięcia w ątpliw ości, lub sądow ego ro zstrzygnienia spraw y.
§ 50. Stosownie do Najw. postanow ienia z dnia 29 m aja, a dekr. kan c. nadw . z dnia 5 czerw ca 1828 roku do L. 13210, w ynagrodzenia otrzym ać się m ające za po
niesioną w b udynkach szkodę ogniow ą, nie m ogą być ani przez cesye, ani przez są
dowe z ak azy i prow adzenia egzekucyi odwrócone od sw ego celu, którym je s t odbudo
w anie uszkodzonych przez pożar budynków .
13
G dyby je d n a k przez w zgląd n a cele publiczne lub z innych w ażnych powodów odbudow anie n astąpić nie mogło, to pozostają w swej m ocy praw a, ja k ie m a poszkodo
w any albo hipoteczny w ierzyciel do należącego się od T ow arzystw a w ynagrodzenia.
G dyby poszkodow any od obow iązku odbudow ania zgorzałego przedm iotu nie był uw ol
niony, a zachodziło podejrzenie uzasadnione, że w razie w y p łaty w ynagrodzenia, ode
brane pieniądze n a in n y cel użyte b ę d ą , lub gdyby poszkodow any nie był właścicielem zgorzałej budowli, natenczas służy D yrekcyi praw o w ypłacać częściowo w ynagrodzenie w m iarę postępującego odbudow ania uszkodzonego przedm iotu.
RO ZD ZIA Ł y r i l .
Rozłożenie składek i ich ściąganie.
§ 51. Z końcem każdego roku D y rek cy a obliczy sum ę w ypłaconych w ciągu roku w ynagrodzeń za szkody ogniow e i innych w ydatków i rozłoży je na stow arzyszo
nych a poszczególnie na każdego, stosow nie do zaliczki przez niego opłaconej. Że zaś z n atu ry T ow arzystw a w zajem nego w ynika, iż na pokrycie w ydatków innego funduszu nie ma, ja k tylko sk ła d k i ubezpieczonych, D y rek cy a zażąda zaraz n a w stępie od każdego do stow arzyszenia przystępującego, złożenia zaliczki n a rach u n ek sk ład k i, z końcem roku za rok upłyniony obliczyć się m ającej.
Po zam knięciu rachunków roku upłynionego, w ykaże się rzeczyw ista sk ła d k a za ro k ten od każdego ubezpieczonego p rzy p ad ającą. Różnica m iędzy sk ła d k ą a zaliczką, wTy k a z a n a zaw sze będzie w procentach calem i cyfram i bez ułam ków .
Jeżeli sk ła d k a roczna okaże się m niejszą od zaliczki, natenczas pozostała prze- w y żk a będzie zwróconą Członkom T ow arzystw a, każdem u z osobna w stosunku do zaliczki za ro k ubiegły przez nich w niesionej. Z w roty takow e aż do końca roku następnego (31 m arca) pod u tra tą p raw a do nich, odebrane być w inny. Z obrachow ania różnicy m iędzy zaliczką a sk ła d k ą w y n ik ające ułam ki, rów nie ja k nieodebrane zw roty, dołączają się do funduszu rezerw ow ego. Jeżeli w y k az an y zw rot nie przenosi pięć procentu od zaliczki, nie będzie Członkom wydanyr, ale dołącza się rów nież do funduszu rezerw ow ego.
§ 52. G dyby w ciągu którego roku w sk u tk u bardzo licznych pogorzeli, zaliczki na początku roku złożone i je d n a trzecia część funduszu rezerw ow ego, zupełnie w yczer- panem i zostały, D y rekcya upow ażnioną je s t zażądać od w szystkich ubezpieczonych do
datkow ej zaliczki, k tó rą ubezpieczeni najpóźniej w przeciągu czterech tygodni od chwili zaw ezw ania przez D y re k c y ą , do k a sy T ow arzystw a w nieść są obow iązani. N iezapłacenie zażądanej przez D y rek cy ą dodatkow ej zaliczki, pociągnie za sobą (§ 56) zaw ieszenie ubezpieczenia, k tó re dopiero po następnem w ypłaceniu tej zaległości z prow izyą za zw łokę, napow rót moc sw oją odzyskać może.
W razie niezapłacenia ta k zaliczki, ja k o i późniejszych dopłat, m a D y rek cy a praw o ściągnięcia ich sądow nie.
W ypłata w ratach.
Zaliczki na składkę,
Składki.
D odatkow e zaliczki.
Klasyfikacya przedmiotów do ubezpie
czenia podanych.
Rachunek roczny.
Ogłoszenie w ydatków i należytości.
Skutki zaniedbania uwiadomie
nia o w y stą
pieniu, i nie
zapłacenia rozpisanych
należytości.
Czas trwania.
N ienależenie do zgrom a
dzenia.
N ienależenie do funduszu rezerw ow ego
R odzaje ubezpieczeń
czasowych.
§ 53. P rzy ubezpieczeniach ruchom ości ciągłych, ta k zaliczka (§ 51) ja k przy zam knięciu rachunków sk ła d k a roczna o 1 0 % niżej obliczoną będzie, t. j. strąconem będzie 1 0 % z kw o ty obliczonej za ubezpieczenie podług klasyfikacyi dla ruchomości sporządzonej.
§ 54. Poniew aż w rozm aitych przedm iotach przyjm ow anych do ubezpieczenia, różnym je st stopień niebezpieczeństw a ognia, a to w edług ich położenia lub natury, przeto ze w zględu na m niejszy lub w iększy stopień niebezpieczeństw a w ynikającego ztąd dla T ow arzystw a, musi być różnym i w ym iar opłaty od podanych w artości.
Odpow iednio do tego, przedm ioty przyjęte do ubezpieczenia, podzielone będą pod w zględem stopnia niebezpieczeństw a n a klasy, a tabele k lasyfikacyjne osobno ogło
szone zostaną.
§ 55. R achunki roczne obejm ow ać będ ą czas od 1 k w ietn ia każdego roku, do ostatniego m arca roku następnego, w k tórym to dniu D y rek cy a zam knie całoroczny rachunek.
Po przedłożeniu rachunku tego Z grom adzeniu Ogólnemu, tak o w y bezzwłocznie drukiem ogłoszony zostanie.
§ 56. Stale ubezpieczony Członek, chcący w ystąpić z T ow arzystw a, w inien o tem zaw iadom ić D y rek cy ą n a trzy m iesiące przed końcem roku. N iedopełniający tego zaw ia
dom ienia, będzie m usiał pozostać z obow iązku w T ow arzystw ie przez rok następny.
N iezapłacenie rozpisanych przez T ow arzystw o należytości, pociąga za sobą za
w ieszenie ubezpieczenia, ta k dalece, iż za pogorzel w y n ik łą przed uiszczeniem zaległej opłaty, w ynagrodzenie udzielonem nie będzie.
R O ZD ZIAŁ IX.
Czasowe ubezpieczenie.
§ 57. P rzyjm ow anie czasow ych ubezpieczeń, zak reśla się w T ow arzystw ie w za
jem nych ubezpieczeń w K rakow ie do najkrótszego term inu jednego m iesiąca.
§ 58. Czasowo ubezpieczający się , nie m ogąc być uw ażanym za C złonka stałego, nie ma p ra w a głosu ani przy ogólnych zgrom adzeniach, ani p rzy w yborach.
§ 59. Czasowo ubezpieczający się , nie płaci w k ład k i n a fundusz rezerw ow y, w nim też nie m a żadnego udziału w łasności.
§ 60. Obliczenie różnicy m iędzy zaliczką a sk ła d k ą d la czasowo ubezpieczonych, n astąp i z końcem każdego roku po zam knięciu rocznych rachunków .
§ 61. Ze w zględu n a miejscowość, oraz na niezm ienność lub zm ienność wartości przedm iotów , ubezpieczenia czasow e są ta k ja k ubezpieczenia ciągłe (§ 9), łącznem i lub oddzielnem i, zm iennem i lub niezm iennem i.
15
§ 62. Z araz n a w stępie żądać będzie D y rek cy a od k ażd eg o czasowo ubezpie
czającego się , zaliczki n a s k ła d k ę , m ającą się obliczyć d o kładnie dopiero z końcem roku. W ysokość tej zaliczki oznaczoną będzie przez D y rek c y ą łącznie z R a d ą N adzorczą (§ 51). Po obrachunku z końcem ro k u różnica zajść m ogąca m iędzy zaliczką a sk ład k ą, zwróconą będzie stronie przez D y rek cy ą lub przez stronę dopłaconą.
§ 63. Prócz tej zaliczki m a zapłacić k a ż d y czasowo ubezpieczający się zaraz na w stępie tytułem w pisow ego 5 % od zaliczki.
§ 64. Członkowie stali, chcący prócz rocznych sw ych ubezpieczeń przystąpić do czasowego ubezpieczenia, uw olnieni b ęd ą od opłaty wpisowego.
§ 65. Prócz pow yższych w arunków i obow iązków , czasowo ubezpieczeni p o dlegają w szystkim przepisom niniejszego statutu, ta k sam o ja k Członkow ie stali T ow arzystw a.
R O ZD ZIA Ł X.
0 sądach polubownych.
§ 66. W szystkie spory m iędzy T ow arzystw em a ubezpieczonym i ze stosunku stow arzyszenia w ynikające, m ianow icie zaś spory co do w ysokości w ynagrodzenia szkód, rozstrzy g a ostatecznie Sąd polubowny.
§ 67. W takim razie m a strona, k tó ra chce zapozwać, w skazać stronie przeci
wnej obranego przez siebie arbitra, oraz zaw iadom ić j ą o przy jęcia przezeń w yboru na sędziego polubownego. Strona przeciw na m a n astępnie donieść pozyw ającem u w prze
ciągu dni 30 od dnia w sk az an ia pierw szego arbitra, o obranym przez siebie drugim sędziu polubow nym i o przyjęciu przezeń tegoż wyboru. Jeżeliby pozw any zaniedbał tego uczynić, w tedy pozyw ający m a praw o zam ianow ania ta k ż e drugiego arb itra. Obaj sędziow ie obierają pospołu su p erarb itra; jeżeli się zaś co do osoby jeg o zgodzić nie m o g ą, w tedy sup erarb itra w ybiera kom itet T o w arzy stw a rolniczego K rakow skiego.
§ 68. Siedzibą sądu polubownego je st w razie, g d y T ow arzystw o zapozw anem zostanie, K ra k ó w ; w razie zaś, g d y k tó ry z stow arzyszonych zapozw anym będzie, m iejsce stołeczne pow iatu, w którym ubezpieczona nieruchom ość je st położoną; a w razie ubez
pieczeń ruchomości, m iejsce zam ieszkania strony ubezpieczonej.
P odanie o egzekucyą w yroku sądu polubow nego przeciw stronie upadłej, należy zanieść do właściw ej zw yczajnej w ładzy sądowej.
W szystkie pretensye pochodzące ze stosunku ubezpieczenia u m arzają się , jeżeli w przeciągu roku, od chwili, w której uchw ała D yrekcyi do w iadom ości doszła, sk arg a w w łaściwej drodze nie będzie w niesioną.
Zaliczka.
W pisowe.
Sądy polubowne.
P o stęp o wanie przy zapisywaniu się stron
na sąd polubow ny.
Miejsce od
byw ania się sądu polu
bownego.
10
Potrzeba i cel funduszu re
zerwowego.
Opłaty od stałych Członków na
fundusz re
zerwowy i rozłożenie
tychże na trzy lata.
W cześniejsze ścięgnięeie opłat na fun
dusz rezer
wowy.
Nowa opłata przy podw yższe
niu wartości ubezpieczo
nej.
S k u tk i nie- uiszezania
rat.
Inne źródła funduszu re
zerwowego.
RO ZD ZIA Ł XI.
F u n d u s z r e z e r w o w y .
§ 69. W celu zaopatrzenia T o w arzy stw a w dostateczne środki pieniężne n a udzie
lenie szybkiej pomocy, naw et w razie, gdyby w ynagrodzenia w ciągu roku w ypłacić się m ające sumę w niesionych zaliczek przew yższały, zostaje utw orzonym fundusz rezerw ow y.
§ 70. K ażd y Członek p rzy stęp u jący ze stałem ubezpieczeniem , m a uiścić n a fundusz rezerw ow y kw otę 3 0 % zaliczki w ynoszącą ij? 16 b) i § 51), a to w edle p rz y jętego p raw id ła w p rzeciągu trzech lat (zatem po 10°/0 rocznie).
W razie w yczerpnięcia przez w ypłacenie w ynagrodzeń całkow itej sum y zaliczek w zapasie będącej, m a D yrekcya praw o zażąd an ia należących się jeszcze opłat na fun
dusz rezerw ow y, naw et przed upływ em trzechletniego term inu.
§ 71. Jeżeli zabezpieczona sum a n astępnie podw yższoną zostaje, należy za w y
nikłe ztąd podw yższenie zaliczki, uiścić odpow iednią 3 0 % opłatę n a fundusz rezerw ow y.
§ 72. C złonek w ystępujący przed upływ em w spom nionych trzech la t z T ow a
rzystw a pozostaje niem niej obow iązanym do zapłacenia zaległych jeszcze na fundusz rezerw ow y opłat, k tóre w razie potrzeby d rogą sądow ą ściągniętem i zostaną.
§ 73. W p rzy p ad k u niezaśpokojenia tych opłat, które rów nocześnie z zaliczką lub .ze sk ła d k ą roczną uiszczone być pow inny, ustaje ubezpieczenie ta k samo, ja k w razie n iezapłacenia roczny cli sk ład e k (§ 52).
§ 74. Oprócz tych opłat w p ły w ają do funduszu rezerw ow ego jeszcze dochody n a stę p u ją c e :
1. W łasne dochody funduszu rezerw ow ego, w obrębie zakreślonych w następnym paragrafie ograniczeń
2. K w oty za w ynagrodzenie szkód, które w p rzy p ad k ac h §§ 32 i 33 p rzew idzia
nych, od ubezpieczonego, albo od trzecich osób ściągnięte byw ają.
3. W pisow e 5 % w ynoszące od Członków czasow ych (§ 63).
4. W yniknąć m ogące ułam ki przy w yrachow aniu zw rotu (§ 51).
5. Z w roty nieprzenoszące 5 procent od zaliczki (§ 51).
6. N ieodebrane zw roty (§ 51).
7. Jeżeli w którym roku sum a w ypłacić się m ających w ynagrodzeń mniej niż pół p rocent od całkow itej w artości ubezpieczeń wynosi, n ated y D y rek c y a może za żądać złożenia opłaty dodatkow ej n a rzecz funduszu rezerw ow ego, k tó ra je d n a k 10 procent rocznej sk ła d k i przew yższać nie pow inna.
8. P rz y w ypłacaniu w ynagrodzeń 20 złr. przew yższających, b ęd ą uiszczone tylko całkow ite złote reńskie, centy zaś m ożebną n adw yżkę stanow iące w płyną również do funduszu rezerw ow ego.
17
§ 75. D y rek cy a m a obow iązek lokow ania p ieniędzy funduszu rezerw ow ego w edług w skazów ek R ady N adzorczej stosow nie do § 93 ustępu 4 w sposób zupełne bezpieczeń
stwo zapew niający, przytem ile możności korzystny.
O dsetki funduszu rezerw ow ego użyte będ ą na pokrycie bieżących w ydatków . W latach, w k tó ry ch zw rot od zaliczki w y k azan y m będzie, Z grom adzenie Ogólne na w niosek R ad y N adzorczej uchwali, czy i ja k a część zw rotu p rz e k a z an ą będzie na fundusz rezerw ow y.
§ 76. Pieniądze w zięte w ciągu ro k u z funduszu rezerw ow ego n a pokrycie bie
żących w ydatków , b ęd ą tem uż ze ściągniętych rocznych sk ład ek , w szelako bez prow izyi, zwrócone.
Jeżeli sk ła d k i roczne przew yższą pow ziętą n a początku roku zaliczk ę, w tedy ma D y rek cy a obow iązek p rzed staw ien ia Z grom adzeniu Ogólnem u wniosku, co do użycia części funduszu rezerw ow ego, w celu za stąp ien ia n ią m ających się złożyć dopłat do zaliczki.
§ 77. W razie zupełnego w yczerpnięcia funduszu rezerw ow ego skutkiem , w y p ła
conych w ynagrodzeń, wolno będzie D y rek cy i w porozum ieniu z R ad ą N adzorczą zaciągnąć pożyczkę na rach u n ek m ających się ściągnąć z końcem roku składek, z czego je d n a k najpierw szem u Z grom adzeniu O gólnem u spraw ę zdać należy.
§ 78. W takim też p rzy p ad k u służy Z grom adzeniu O gólnem u praw o podw yż
szenia oznaczonych w statucie opłat n a fundusz rezerw ow y lub rozpisania do p łat n a d zw yczajnych.
§ 79. F u n d u sz rezerw ow y je s t n a czas trw a n ia T ow arzystw a niepodzielną w ła
snością w szystkich stałych Członków.
W razie rozw iązania T ow arzystw a należy pozostały po zapłaceniu w szystkich długów fundusz, podzielić pom iędzy będących natenczas jeszcze w T ow arzystw ie Człon
ków , a to w stosunku opłaconej przez każdego z nich w ostatnim roku składki.
§ 80. C złonek w y stęp u jący z T ow arzystw a, u traca praw o do funduszu rezer
wowego.
§ 81. W razie zm iany w łaściciela ubezpieczonego m a jątk u , przechodzi nabyte ju ż przez poprzedniego p o siadacza częściowe praw o do funduszu rezerw ow ego w zasadzie n a jeg o n astępcę w posiadaniu.
W olno w szakże daw niejszem u posiadaczow i zastrzedz dla siebie to już nabyte częściowe praw o do funduszu rezerw ow ego, w którym razie tenże w przeciągu roku z innym ja k im przedm iotem , chociażby m niejszą w artość m ającym , do T ow arzystw a p rzy stąp ić może. W przeciw nym razie praw o jego do funduszu rezerw ow ego ustaje.
Rów nież pozostaje to częściowe praw o nienaruszonem , jeżeli ubezpieczony nie z okoliczności odstąpienia m ajątk u , ubezpieczenia n a inny przedm iot przenosi.
Jeżelib y w razie sprzed an ia ubezpieczonego przedm iotu, daw niejszy posiadacz zastrzegł sobie praw o do funduszu rezerw ow ego, w tedy m a n astęp ca w posiadaniu złożyć p rzy odnow ieniu ubezpieczenia te sam e opłaty, co świeżo w stępujący do Tow arzystw a.
§ 82. G dyby T ow arzystw o którem u z Członków ubezpieczenie w ypow iedziało, natenczas udział jego w funduszu rezerw ow ym pow inien być obliczonym i jem u powró- conym.
Lokacya k a pitałów i uży
cie prow izyi.
Użycie fun
duszu rezer
wowego na zniżenie sto
py ubezpie
czeń.
Użycie k re
dytu.
Praw o do własnościfun-
duszu rezer
wowego.
Rozdzielenie w razie roz
w iązania T o warzystwa.
U trata praw a do funduszu rezerwow ego
Przelew anie częściowego praw a do fun
duszu rezer
wowego w ra zie zmiany właściciela.
18
Zgrom adze
nie Ogólne.
R O ZD ZIA Ł X II.
Z a r z ą d T o w a r z y s t w a .
§ 83. Z a rząd T o w arzy stw a sp raw u je:
1. Z grom adzenie O gólne;
2. R ad a N ad zo rcza;
3. D y rek cy a i jej podw ładni urzędnicy.
§ 84. Z w yczajne Z grom adzenie Ogólne zbiera się raz n a ro k w p ierw szy po
niedziałek m iesiąca czerw ca w K rakow ie.
Przedm ioty, k tóre tam p rzyjść m ają pod obrady, pow inny być o m iesiąc w przód w urzędow ej gazecie krajow ej ogłoszone. W nioski pojedynczych Członków w inny być nadesłane R adzie N adzorczej przed końcem p aździernika. W nioski n a Z grom adzeniu ja k o nagłe staw iane, o d sy ła ją się do R a d y N adzorczej, k tó ra n a tem jeszcze posiedzeniu o ich nagłości orzeka.
W razie n ieuznania nagłości, p o d d a je R ada N adzorcza d ro g ą zw ykłą pod obrady, to je st n a następnem Z grom adzeniu Ogólnem.
P rzew odniczący R ad y N adzorczej może zw ołać n adzw yczajne Z grom adzenie Ogólne, ogłaszając zaw iadom ienie o tem na m iesiąc w przód w urzędow ej gazecie krajow ej.
Do b ra n ia udziału w Z grom adzeniu Ogólnem m a ją praw o stali Członkowie, k tó rzy ubezpieczyli w T ow arzystw ie sw oje w łasności ziem skie z tem co do nich należy, w w artości zabezpieczonej najm niej 5000 złr.
Z pow odu zachodzącej w ielkiej różnicy w stopie należytości asekuracyjnych, będ ą mieć w łaściciele nieruchom ości m iejskich głos w Z grom adzeniu, i do stąp ią w szyst
kich p raw tem ustanow ieniem objętych dopiero w tedy, g d y p rzynajm niej za 20.000 złr.
przedm iotów w tem T o w arzy stw ie zabezpieczyli.
K ażd y C złonek m a praw o tylko do jed n eg o g ło su ; ja k o pełnom ocnik zaś, może m ieć głos drugi oprócz sw ojego.
N ieobecnych Członków m ogą też zastępow ać pełnom ocnicy, k tó rzy są Członkam i T o w arzy stw a; pełnom ocnikom takow ym wolno je d n a k tylko w im ieniu jednego C złonka głosować. Do stanow ienia uchw ał n a Z grom adzeniu Ogólnem, potrzeba obecności osobistej 40 Członków. Jeżeliby ta liczba się nie zebrała, n a te d y trzeba zw ołać drugie Z grom a
dzenie Ogólne przez ogłoszenie w urzędow ej gazecie krajow ej. To Z grom adzenie o g ra niczy się do obradow ania n a d przedm iotam i pierw szem u Z grom adzeniu Ogólnem u zakre- ślonemi, i stanow i uchw ały bez w zględu n a liczbę obecnych. W sponm ione ogłoszenie m a n astąp ić na m iesiąc przed Z grom adzeniem Ogólnem.
§ 85. Z grom adzenie Ogólne obiera z pom iędzy Członków praw o głosow ania m a
jący ch i przez R adę N adzorczą mu przedstaw ionych, bezw zględną w iększością głosów P rezesa R ady N adzorczej i tegoż z astęp cę , oraz dwóch Członków R ad y Nadzorczej, tych ostatnich bez w zględu n a ich upraw nienie do głosow ania n a O gólnem Z g ro m ad z en iu ; w ybrani w ten sposób C złonkow ie R ad y N adzorczej n a b y w ają tego p raw a n a czas swego
urzędowania, oprócz tego w ybiera tak że ew entualnie dwóch D yrektorów i ich zastępców (§ 93 ust. 6).
Zgrom adzenie Ogólne słucha sp raw o zd an ia D yrekcyi, udziela absolutoryum z ro
cznych rachunków , oznacza płacę dwóch w ybieranych D yrektorów i m a praw o uch w a
lania zm ian w statucie, rów nie ja k stanow ienia o rozw iązaniu T o w arzy stw a z zastrze
żeniem je d n a k przyzw olenia R ządu w obu p rzypadkach. Z grom adzenie O gólne orzeka nakoniec co do w szelkich przedm iotów przedłożonych m u przez R adę N a d zo rczą, również i co do zaciągania pożyczek z w yjątkiem p rzy p ad k u przew idzianego w § 77 (gdzie 0 funduszu rezerw ow ym je s t mowa).
§ 86. Z grom adzeniu O gólnem u przew odniczy P rezes R ad y N adzorczej albo jeg o zastępca.
§ 87. U chw ały Z grom adzenia Ogólnego z a p a d a ją bezw zględną w iększością gło
sów ■ w razie rów nego podzielenia głosów, rozstrzy g a głos Przew odniczącego.
§ 88. P rotokóły posiedzeń Z grom adzenia Ogólnego podpisuje P rzew odniczący 1 dw aj przezeń przy zagajeniu Z grom adzenia w yznaczeni Członkowie. Przew odniczący pow ołuje tak że dwóch Członków do spraw dzenia w yp ad k u głosow ań.
§ 89. R ad a N adzorcza sk ła d a się z Przew odniczącego, jeg o zastępcy i 24 Członków. Dwóch Członków w ybiera Z grom adzenie Ogólne (§ 85), dw udziestu dwóch w y b ierają bezpośrednio Członkowie T o w arzy stw a w pojedynczych o kręgach wyborczych zam ieszkali, praw o głosow ania n a Zgrom adzeniu Ogólnem m ający.
O kręgam i w yborczem i są :
M iasto Lwów, m iasto K raków , W ielkie K sięstw o K rakow skie, K sięstw o B ukow iń
skie i ośm naście daw nych obwodów, a m ianow icie: Bocheński, B rzeżański, Czortkow ski, Jasielsk i, Kołomyj ski, Przem yski, Rzeszow ski. L w ow ski, Sam borski, S andecki, Sanocki, S tanisław ow ski, S tryjski, T arnopolski, T arn o w sk i, W adow icki, Złoczow ski i Żółkiew ski.
R ad a N adzorcza zbiera się w K rakow ie dw a ra z y na rok 24 m aja i 24 listopada.
P rzew odniczący R ad y N adzorczej może j ą je d n a k zw ołać na n adzw yczajne tak że posiedzenie, w którym razie w ystosuje do każdego pojedynczego C złonka osobne zaproszenie.
U rzędow anie każdego C złonka R ady N adzorczej trw a sześć lat. Co ro k w y stę puje z jej g rona czterech, w ostatnim zaś roku sześciu Członków. Kolej w ystępow ania Członków będzie oznaczoną losowaniem dopóty, dopóki się k adencye w ystępow ania nie u tw o rz ą, co je d n a k tym sposobem n astąpić powinno, aby n ajp ierw obrany P rzew odni
czący dopiero po upływ ie pierw szych sześciu la t w ystąpił. W ystępujący m ogą być na nowo obrani.
Członek R ady N adzorczej, któ ry b y n a trzech ptf sobie następujących posiedze
niach R ady N adzorczej nie był obecnym, a powodów nieobecności swojej nie uspraw ie
dliwił, uw ażanym będzie za w ylosow anego.
§ 90. U chw ały R ady N adzorczej za p a d a ją bezw zględną w iększością g ło só w ; w razie ich rów ności ro zstrzy g a głos Przew odniczącego. Do stanow ienia uchw ał potrzeba obecności przynajm niej sześciu Członków, oprócz Przew odniczącego.
§ 91. Z grom adzenie Ogólne obiera p a n a F ra n c isz k ą T rzeeieskiego, w uznaniu zasług, ja k ie dla założenia T ow arzystw a położył, dożyw otnim Członkiem R ad y N ad
zorczej n ad oznaczoną w § 89 liczbę Członków tejże R ady, ze stałą p łacą i tytułem
19
Rada Nadzorcza.
20
D yrekcya.
k uratora, a to w celu zapew nienia mu na zaw sze istotnego w pływ u n a tok spraw T o w arzystw a.
§ 92. R a d a N adzorcza je s t pow ołaną do nadzoru D yrekcyi, oraz do udziału w zarządzie częścią ja k o korporacya, częścią przez pojedynczymi! Członków swoich.
§ 93. R ad a N adzorcza ja k o k o rp o racy a m a w szczególności:
1. P rzedstaw iać Z grom adzeniu Ogólnemu uzasadnione w nioski we w szystkich spraw ach, w których toż Z grom adzenie m a praw o stanow ić.
2. O znaczać w ysokość zaliczek i sk ład ek , k tó re corocznie od Członków ściągnięte być m ają.
3. S praw dzać złożone przez D y rek cy ą rachunki coroczne i p rzed k ład ać je Z grom a
dzeniu Ogólnemu z opinią swoją.
4. O znaczać sposób lokaeyi kap itałó w funduszu rezerw ow ego.
5. U pow ażniać D y rek cy ą do zaciągania pożyczek w p rzy p ad k u § 77 (w rozdziale o funduszu rezerwowy^m) przew idzianym .
6. W ybierać dw óch D yrektorów i ich zastępców , lecz tylko w iększością dwóch trze
cich głosów obecnych n a posiedzeniu Członków R ady N adzorczej. G dyby żaden z k a n d y d ató w tej w iększości nie otrzym ał, dokonyw a w yboru Z grom adzenie Ogólne pom iędzy tym i dw om a k an d y d atam i, k tórzy w R adzie N adzorczej najw ięcej głosów otrzym ali.
7. M ianować przy D yrekcyi stałego D y rek to ra R eferenta i oznaczać jego płacę ; w razie potrzeby służy je j praw o z posady go u su n ą ć .— T a k dla usunięcia ja k i m ianow ania stałego D y rek to ra R eferenta, R ad a N adzorcza w inna być um yślnie zw ołaną i o celu tego zw ołania Członkow ie Rady. N adzorczej pow inni być naprzód uw iadom ieni.
8. M ianować i odw oływ ać delegatów i pełnom ocników T ow arzystw a po w ysłuchaniu zdania D yrekcyi. P ełnom ocnika we Lw ow ie zam ianuje R ad a N adzorcza zaraz po sw ojem ukonstytuow aniu się.
9. R adzie N adzorczej przysłużą praw o zaw ieszenia w urzędow aniu a ew entualnie usu
nięcia z urzędu ta k D y rek to ra jak o też jeg o zastępcy i zarząd zan ia czego potrzeba., celem ich zastąpienia.
10. N akoniec R ad a N adzorcza orzeka w przedm iocie w szelkich na D y rek cy ą w noszo
nych zażaleń.
11. G dyby do zw ołania Z grom adzenia Ogólnego zachodziły praw ne przeszkody, w ten
czas przechodzą atrybucye Z grom adzenia Ogólnego podczas trw an ia tych przeszkód n a R a d ę N adzorczą.
§ 94. Przew odniczący R ady N adzorczej albo jeg o zastępca, m a praw o w glądać każdego czasu w to k spraw T o w arzy stw a i żądać od D yrekcyi w szelkich w yjaśnień.
Oprócz tego R ad a N adzorcza w yznacza do przejrzenia k sią g i skontrow ania k as trzech Członków z g rona swojego, k tórzy tę czynność po zam knięciu każdego k w artału uskuteczniać m ają. O tem m a być za k ażdym razem spisany protokoł i dokonanego przejrzenia ślad w k sięg ach zostawiony.
§ 95. D y rek cy a w K rakow ie je s t organem w ykonaw czym Tow arzystw a.
D y rek c y a sk ła d a się z trzech D yrektorów . D w ó c h . pierw szych w ybiera R ada N adzorcza, a ew entualnie Z grom adzenie Ogólne (§ 93 1. _6) na lat sześć w tym po
rządku, aby zaw sze je d e n co trzy la ta w ystępow ał.
21
W razie ustąp ien ia przed upływ em kadeneyi jednego z D yrektorów , wchodzi w jego m iejsce nowo w y b ran y i urzęd u je aż do czasu ukończenia kadeneyi tego D yrektora, który ustąpił. T rzeciego D y re k to ra m ianuje stale R ad a N adzorcza (§ 93 1. 7). Z tych trzech D yrektorów , je d e n przew odniczy, drugi go w tym ch arak terze w razie nieobecności zastępuje, trzeci stale m ianow any je s t D yrektorem Referentem .
D la zastąpienia D y rektorów w razie przeszkody b ęd ą w yznaczeni zastępcy.
D w aj pierw si D yrektorow ie m uszą być Członkam i T o w arzy stw a z praw em g ło sowania, czego się od R eferenta nie w ym aga.
§ 96. D yrektor przew odniczący albo jego zastępca, p rzed staw ia T ow arzystw o wobec W ładz i w stosunkach zew n ę trz n y ch ; on też w szystkie do T ow arzystw a w ysto
sow ane pism a przyjm uje. D okum enta w y staw iane w im ieniu T ow arzystw a, m uszą być podpisane przez dwóch dyrektorów , albo ich zastępców . D y rek cy a oznacza płacę u rzę
dników T ow arzystw a za porozum ieniem się z R adą Nadzorczą.
§ 97. K oszta zarządu nie pow inny w początkach istn ie n ia T ow arzystw a prze
nosić 15 procent ściągniętych za ubezpieczenie rocznych sk ła d e k ; za k ażd e przekrocze
nie tej cyfry je s t D y rek cy a Z grom adzeniu Ogólnem u odpow iedzialną.
§ 98, D y rek cy a załatw ia w szystkie spraw y T ow arzystw a, k tó re nie są pozosta
wione Radzie N adzorczej lub Z grom adzeniu O gólnem u i może tak że za upow ażnieniem R ady Nadzorczej zaw ierać u k ład y z innem i T ow arzystw am i asekuracyjnem i, w celu w zajem nego p rzyjm ow ania do ubezpieczenia przedm iotów i wspólnego po k ry w an ia szkód.
Ona je s t odpow iedzialną za zgodny ze statutem tok czynności. Do w ażności uchw ał D yrekcyi potrzeba poprzedniego zaw iadom ienia w szystkich D yrektorów o m ającem się odbyć posiedzeniu, rów nie ja k obecności na posiedzeniu i jednom yślności dw óch D y rektorów lub ich zastępców .
§ 99. G łów na k a sa T ow arzy stw a będzie zostaw ała pod potrójnem z am k n ię ciem ; bliższe szczegóły oznaczy Z grom adzenie Ogólne.
§ 100. A sygnacye na w y d atk i stałe może w ydaw ać D y rek to r przew odniczący albo jego zastę p ca; do asygnow ania innych w y p łat potrzeba uchw ały D yrekcyi.
§ 101. Do załatw ian ia spraw T ow arzystw a poza obrębem K rakow a, do pośre
dniczenia w układach tyczących się ubezpieczeń, do dochodzenia pogorzel itd., w ogóle do bezpośredniej styczności z ubezpieczonym i, m ianow ani b ę d ą w edług § 93 przez R adę N adzorczą delegaci i pełnom ocnicy, pierw si z pom iędzy Członków T ow arzystw a, drudzy m ogą i z pom iędzy innych osób być dobrani.
D elegat lub jeg o z astęp ca dopełnia obow iązków n astęp u jący ch : a) O dbiera w ykaz od każdej strony m ającej chęć p rz y s tą p ie n ia ;
b) D aje opinią sw oją o tym w ykazie i tak o w ą D yrekcyi przesyła. W tym celu umocow anym je st do spraw dzenia opisów i dodatkow ego oszacow ania p rz e d miotów podanych do ubezpieczenia (§ 2 4 );
c) O dbiera zaw iadom ienie o zaszłej pogorzeli (§ 3 5 );
d) Ma obow iązek zjechania n a m iejsce pogorzeli w ja k n ajk ró tszy m czasie dla przeprow adzenia łikw idacyi szkody (§§ 35, 36, 38, 3 9 );
e) W razie zesłan ia przez D y rek c y ą u rzędnika um ocow anego do przeprow adzenia łikw idacyi, przew odniczy D eleg at kom isyi likw idacyjnej i m a obow iązek swoje
Delegaci.