Cena numeru 10 p-osjv.
OŁOS11IU WSI POLSKO - KATOLICKA GAZETA BEZPARTYJNA NA POWIAT LUBAWSKI I OKOLICE
W ychodzi trgy razy tygodniowo: we wtorek, czwartek i sobotę.
Przedpłata: miesięczna wynosi80 groszy z doręczeniem 1 złoty, kwartalna wynosi 2,40 zł. z doręczeniem 3,00 zł.
W wypadkach nieprzewidzianych spowodowanych siłą wyższą (prze
szkód w zakładzie, płożenia pracy i t.p.) abonent nie mą prawa żąda
nia niedostarczonych numerów lub odszkodowania.
Rok lii. | Nowemiasto n. Drwęcą, czw
OgłoszShla: za ogłoszenie od wiersza 1 mm. na str. 6-łam. 15 gr.
na str. 2-łam. 50 gr., ogłoszenia' drobne słowo 20 gr.
Za ogłoszenia redakcja nie odpowiada.
Telefon Nr. 59. Konto czekowe P. K. O. Nr. 145266.
•zcionkaml drukarni 'B. M lłoszewskiego w Nowemmieście n. ©rw.
* ______________
»k dnia 20 ^rpni^OS^T-
Wojsko
i społeczeństwo.
Przebieg święta żołnierza, obchodzonego w całym kraju 15-go sierpnia w rocznicę wieko
pomnego zwycięstwa z 1920-go roku, dowiódł niezbicie, jak głęboko tkwi w społeczeństwie poczucie wspólnoty i ideą obrony Polski, jak spontanicznie ujawnia się w takich chwilach, poświęconych wspomnieniem zwycięskiego Czy
nu, ścisła konsolidacja między obywatelem a żołnierzem, społeczeństwem i wojskiem.
Bo dn. 15-go sierpnia w niezliczonych ob
chodach, urządzonych w niezliczonych miejsco
wościach, ujawniło się w formie wręcz imponu
jącej zrozumienie tego, że święto żołnierka jest zarazem świętem całego społeczeństwa, że dzień triumfu i radości spaja cały naród nierozerwal- nerni węzły wspólnych uczuć.
Trzeba ten radosny fakt podkreślić z całym naciskiem, gdyż stanowi on pozytywną wartość o^doniosłem znaczeniu. W społeczeństwie tkwi głęboka wdzięczność i uznanie pierwszych żołnierzy, w społeczeństwie istnieje głębokie i zrozumienie, że najpewniejszym gwarantem naszego bezpieczeństwa i rozwoju państwa jest nasza siła zbrojna i gotowość bojowa narodu.
To też dnia 15 go sierpnia społeczeństw©
starało się w jaknajbardziej przyjaznej formie i przez jaknajbardziej tłumny swój udział w nabożeństwach, obchodach, uroczystościach i zabawach tę swą wspólnotę żołniersko-oby
watelską zaznaczyć.
To też postawa, jaką zajęła przeolbrzymia większość społeczeństwa, była zarazem odpo
wiedzią nai zakusy, idące z central partyjnych, aby dniu 15-go sierpnia nadać inne piętno: nie święta zbratania żołnierza ze społeczeństwem
— lecz św iętach zaciemonstrowania partyjnych życzeń czy tęsknot, politycznych rozgrywek czy podrywek.
Odpowiedź ze strony społeczeństwa na ta
kie plany była również jasna i niedwuznaczna.
Była —■ odmowna. Społeczeństwo wyraźnie odgrodziło się od haseł, rzuconych przez sztaby partyjne. M anifestacje bowiem, zainscenizowa- ne przez te sztaby, ściągnęły tylko tych ludzi, którzy są posiadaczami legitymacyj partyjnych, którzy zjawiają się na każdem zebraniu czy wiecu poszczególnych partyj. Próba zaś ściąg
nięcia na uroczystości, urządzone przez partje 15-ogo sierpnia, innych jednostek ze sfer spo
łeczeństwa, skrewiła na całej lingi.
M iało to być niejako pospolite ruszenie pod hasłem ,,bogoojczyźnianem“ dmowszczyzny, miało unaocznić, jaką potęgą jest siła atrakcyj
na ultra-nacjonalizmu w masach. Mówiono i pisano w endeckich pismach o setkach tysię
cy Indzi, którzy zmobilizują się w tym dniu.
Tymczasem... Tymczasem odbył się tu i ow
dzie zwykły w iec p arty jn y , na który powciągano zastępy w listach p a r t j i noto
wanych adherentów, by wysłuchali kilku prze
mówień przywódców, jakie na zebraniach par
tyjnych mówi się od lat wielu bez pozytywnego skutku.
Urządzając te partyjne Obchody endecja dostarczyła właśnie całemu społeczeństwu do
wodów, jak nikły jest zasiąg jej wpływów, jak szczątkowa siła atrakcyjna jej haseł. ByłoE»y zaprawdę dla endecji lepiej, gdyby się nie była pokusiła o próbę okazania swej siły, bo pokaz w dniu 15-ym sierpnia wypadł dla endecji wprost kompromitujące...
Nie inaczej było z próbą publicznego wy
stąpienia efemerydy politycznej, mieniącej się ,,frontem M orges“, a skupiającej szereg niedo
bitków politycznych z pośród zupełnie już zban
krutowanych partyj, jak korfantowa chadecja, popielowy enpeer i kilkunastu ex-wojskowyeh z b. formacyj hallerowskich. Jednak w przed
dzień endecja wyraźnie odgrodziła się od „eme
rytalnego poglądu*4, uznała go za nieaktualny zupełnie w obecnej rzeczywistości. To beż
Gen. Gamelin u P. Prezydenta Rzplitej
Dekoracja wstęgą orderu „Polonia Restituta".
W ARSZAW A. Przedpołudnie ostatniego dnia pobytu w W arszawie poświęcił gen. Ga
melin na zwiedzenie miasta, w towarzystwie mjr. Axentowicza i kpt. Dziewanowskiego, któ
ry udzielał objaśnień historycznych.
O godz. 12 w południe odbyła się w gma
chu sztabu głównego uroczystość dekorowania oficerów francuskich polskiemi orderami.
Gen. d'Arlonneau, attache wojskowy w W arszawie, otrzymał komandorię z gwiazdą or
deru „Polonja Restituta", mjr. Petlton i mjr.
Laparre Krzyż oficerski, kpt. Lelaqnet, który już posiada ten order — złoty Krzyż zasługi.
O godz. 13-ej gen. Gamelin udad się na Zamek.
Uroczyste modły za spokój w Europie
List pasterski ks. biskupa Okoniewskiogo.
Ks. biskup morski, dr. Okoniewski wydał orędzie pasterskie do duchowieństwa z wezwa
niem do odprawiania uroczystych modłów w dniach 24, 25 i 26 sierpnia b.r. za spokój w Europie, oddalenie groźby wojny i inwazji wpły
wów bolszewickich.
Ks. biskup zarządził wystawienie w tych dniach Najśw. Sakramentu i odczytanie orędzia wiernym.
Za strajk - kara śmierci.
PARYŻ. Agencja „Radio“ donosi z Bada- joz, że płk. Yage, dowódca wojsk powstańczych wydał w niedzielę odezwę do ludności.
Pułkownik ogłosił, że objął zarząd prowincji Estremadura i proklamuje w prowincji stan oblężenia.
Kierownicy związków robotniczych, którzy chcieliby wzywać swych członków do strajku zostaną rozstrzelani w postępowaniu doraźnem, podobnie jak wszyscy robotnicy, którzy do ra
na w poniedziałek nie podejmą pracy.
W ciągu czterech godzin należy oddać wszelką broń. Ludzie, którzy będą jeszejze po
siadali broń po tym terminie, podobnie jak ban
dyci, podpalacze i mordercy, zostaną doraźnie rozstrzelani Po godzinie 21 nie wolno nikomu pokazywać się na ulicach miasta.
1.500 rozstrzelanych w Bajadoz.
ELVAS. Specjalny korespondent Havasa donosi, że masowe egzekucje w Badajoz trwają.
W śród rozstrzelanych znajduje się wielu oficerów, podoficerów i żołnienzy, którzy bro
nili miasta przed powstańcami.
Rozstrzelano również dużą liczbę ludności cywilnej.
Egzekucje odbywają się na arenie walki byków. Dotychczas rozstrzelano około 1500 osób.
gen. Haller uznał za wskazane nie fatygować się wcale na zebranko swych popleczników i cała impreza występu jakiegoś „frontu M or
ges'4 spaliła na panewce...
Trzecia próba wyzyskania święta zwycię
stwa do partyjnych celów, obchody urządzone przez partję ludową, były w istocie swej wie
cami chłopskiemi o zabarwieniu ściśle pclity- cznem — i ani liczebnie ani dynamik® wewnę
trzną nie wypadły po myśli iniajatorów.
Przebieg tych zebrań był zresztą wszędzie zupełnie spokojny z wyjątkiem zgrzytu, jakim był napad na posterunkowego policji w jednej z miejscowości. Ten jednostkowy wypadek za
sługuje na osobne omówienie i charakterystykę.
Ci, którzy te partyjne obchody urządzali — od endeków do ludowców — przeżywają obec
nie rozczarowani^. Społeczeństwo bowiem od
mówiło w swej ogromnej większości aprobaty dla ducha przekory partyjnej, a stwierdziło swą postawą, że dobrze zrozumiało znaczenie dnia 15 sierpnia, jako święta całego narodu.
Na dziedzińcu ustawiony był bataljon pie-
! choty ze sztandarem i orkiestrą, która odegra
ła M arsyljankę.
Po przejściu przed frontem generalissimus francuski udał się do pokojów reprezentacyjnych gdzie powitał go pluton kampanji zamkowej.
P. Prezydent przyjął gen. Gamelin na spe
cjalnej audjencji, podczas której wręczył mu odznaki wielkiej wstęgi orderu „Polonia Resti- tuta“, następnie zatrzymał go na śnśadaniu.
W ieczorem gen. Gamelin odjechał do Kra
kowa.
Gen. Gamelin w grabach królewskich na Wawelu składa hołd pamięci Wielkiego
Marszalka Polski i Francji.
KRAKOW . W niedzielę bawiący w Kra
kowie gen. Gamelin w towarzystwie szefa szta
bu głównego gen. Stachiewicza i otoczenia, zło
żonego z oficerów polskich i francuskich udał się na W awel, gdzie u wejścia do zamku kró
lewskiego zameldował się generałowi Gamelin dowódca O. K. V gen. Łuczyński. Ustawiona na dziedzińcu zamkowym kompanja honorowa z pocztem sztandarowym i orkiestrą sprezento
wała broń, a« orkiestra odegrała „M arsyljankę"
poczem przy dźwiękach marsza generalskiego przeszedł gen. Gamelin przed frontem kompanji honorowej i pozdrowi? ją ps polsku: „Czołem kompanja".
Przy wejściu do katedry powitali generała Gamelin gen. W ieniawa-Długoszowski, przewod
niczący Komitetu Uczczenia Pamięci M arszałka Jóżefa Piłsudskiego, wicewojewoda krakowski dr. M ałaszyński, prezydent miasta dr. Kaplicki urzędujący w Krakowie konsul francuski i imie
niem kapituły katedralnej ks. kan. dr. Domasik.
Gen. Gamelin wraz z otoczeniem udał się następnie do grobów królewskich, gdzie uczcił pamięć M arszałka Józefa Piłsudskiego złożeniem u stóp sarkofagu kwiatów i dłuższą chwilą skupionego milczenia.
Zkolei goście francuscy zwiedzili kościół na Skałce, bibljotekę Jagiellońską, Muzeu^n Naro
dowe, kościół M arjacki i wreszcie Sukiennice, gdzie obserwowali żywy w tychlgodiinach ruch handlowy.
Po południu gen. Gamelin i gen. Stachie- wicz udali się wraz z otoczeniem na Sowiniec, a następnie na zwiedzenie salin w W ieliczce.
Przed kwaterą gen. Gamelin pełni służbę honorową warta krakowskiego baonu saperów.
Gen. Gamelin o swej wizycie warszawskiej.
„Kurjer Poranny" zamieszcza deklarację gen. Gamelina, ogłaszającą wrażenia dostojne
go gościa francuskiego z pobytu w Polsce:
„Po czterech dniach pobytu w Polsce—
mówi gen. Gamelin — opuszczam W arszawę naprawdę bardzo wzruszony i ujęty tak przy- jaznem i serdecznem przyjęciem, jakie zgoto
wano mi zarówno ze strony władz, jak? i spo
łeczeństwa polskiego.
Specjalnie byłem niezwykle szczęśliwy z możności poznania Nac®elnego W odza Armji Polskiej, gen. Rydza Śmigłego — i z okazji rozmów na tematy nas interesujące, prowadzonych w atmosferze wielkiej szczerości
Jutro oddam ze wzruszeniem hołd W a
szemu W ielkiemu M arszałkowi na W awelu — poczem będę śpieszył do Paryża, aby tam oczekiwać gen. Rydza Śmigłego, którego Francja szczęśliwa będzie powitać w naj
bliższej przyszłości podczas m anew rów francuskich".
159.000 Ba Jasną
Do Częstochowy przybyły w dniach 15 i 16 b. m, jako w święto Królowej Korony Polskiej, olbrzymie tłumy pątników. Ogółem przyjechało 30 pociągów ze wszystkich stron kraju, przy wo
żą c przeszło 100.000 osób. Poza-tern przybyło przeszło 50.000 pątników furmankami i pieszo z bliższych i dalszych okolic.
G L O S L U B A W S K I
Tragiczna wyprawa do Hiszpanji
Czterech lotników Polaków wystartowało z Londynu.
K a z i m i e r z L a s o c k i z a b i t y , C z a r k o w s k i - G o l e j e w s k i r a n n y .
P A R Y Ż . W s o b o t ę p r z e d w ie c z o r e m z d a r z y ł a s i ę n a p o g r a n i c z u f r a n c u s k o - h is z p a ń a k ie m k a t a s t r o f a s a m o lo t o w a , k t ó r e j o f i a r ą p a d ł l o t n ik p o l s k i K a z i m ie r z L a s o c k i z a m i e s z k a ł y w W a r s z a w ie p r z y u l . S z u c h a .
T a k p r z y n a jm n i e j u d a ł o s » ię s t w i e r d z ić z d o k u m e n t ó w , j a k i e z n a l e z i o n o p r z y z m a s a k r o w a n y c h i n a p ó ł z w ę g lo n y c h z w ł o k a c h l o t n i k a . P r a w i e j e d n o c z e ś n ie u l e g ł k a ta s t r o f i e d r u g i s a m o l o t, k t ó r y w y l ą d o w a ł n a l o t n i s k u L a R o c h e ll e , K ie r o w a ł n i m p i l o t P o l a k , z n a n y l o t
n i k T a d e u s z C z a r k o w s k i — G o le j e w s k i k t ó r y o d n i ó s ł p r z y l ą d o w a n i u n i e z b y t p o w a ż n e o b r a ż e n ia .
Z l o t n is k a G a tw ic k p o d L o n d y n e m w y s t a r t o w a ł y 4 s a m o lo t y 3 - m o t o r o w e t y p u F o k k e r , p i lo t o w a n e p r z e z l o tn i k ó w p o l s k i c h .
S a m o lo t y t e b y ł y j a k o b y z a k u p i o n e p r z e z P o l s k i e L i n j e L o t n i c z e i u d a ć s i ę m i a ł y d o K a to w i c .
D o p ie r o k a t a s t r o f y , k t ó r y m u l e g ł y d w a z t y c h s a m o l o t ó w n a p o g r a n ic z u H i s z p a n j i p o z w o li ł y u s t a l ić , iż 4 - r y F o k k e r y p i l o to w a n e p r z e z l o t n ik ó w p o l s k ic h , s k i e r o w a ły s i ę n i e d o P o l s k i, l e c z r ó w n ie ż d o H i s z p a n j i.
P i l o t s a m o l o t u , K a j e t a n C z a r k o w s k i — G o l e j e w s k i, o d n i ó s ł n i e z b y t g r o ź n e o b r a ż e n ia .
O ś w ia d c z y ł o n w ł a d z o m f r a n c u s k i m , ż e n i c n i e w ie o l o s ie j a k i s p o t k a ł l e c ą c y w r a z z n i m d r u g i s a m o lo t , j a k r ó w n i e ż n i e m o ż e n i c p o w ie d z i e ć o l o s i e d w u i n n y c h F o k k e r ó w .
N ie u m ia ł n a t o m i a s t w y j a ś n i ć d l a c z e g o p r z e l o t o w y c h 4 - c h s a m o l o t ó w n a d t e r y to r j u m F r a n c j i n i e b y ł z g ł o s z o n y , t w ie r d z i j e d y n ie , iż o n s a m z a m i e r z a ł u d a ć s i ę d o P o r tu g a lj i.
P . C z a r k o w s k i — G o l e j e w s k i p o c i ą g n i ę ty b ę d z i e p r z e z w ła d z e f r a n c u s k i e d o o d p o w ie d z i a l n o ś c i z a p r z e l o t n a d F r a n c ją b e z o d p o w i e d n i e j l i c e n c ji . N a t o m i a s t s a m o lo t j e g o , z p o l e c e n i a m i n i s t e r s t w a s p r a w w e w n ę tr z n y c h , z o s t a ł z a j ę ty .
C o s i ę t y c z y l o s u d w u p o z o s t a ł y c h F o k k e r ó w , k t ó r e o d l e c ia ł y G r o y d o n r a z e m z a p a r a t a m i ś .p . K a z im i e r z a L a s o c k ie g o i p . C z a r k o w s k ie g o — G o l e j e w s k i e g o , t o z d a je s i ę n i e u l e g a ć w ą t p li w o ś c i , i ż z d o ł a ły o n e d o l e c ie ć H i s z p a n j i i w y l ą d o w a ły p r a w d o p o d o b n ie n a t e r e n a c h p ó ł n o c n y c h , o k u p o w a n y c h p r z e z p o w s t a ń c ó w h i s z p a ń s k i c h .
Wyjaśnienia urzędowe.
W z w i ą z k u z d e p e s z a m i z P a r y ż a w s p r a w ie k a t a s tr o f y w e F r a n c j i d w u s a m o lo t ó w F o k k e r p i l o t o w a n y c h p r z e z o b y w a t e li p o l s k i c h . — P o l s k a A g e n c j a T e l e g r a f i c z n a m o ż e s t w i e r d z i ć
„Batory11 przywiózł sztandar z Ameryki
dla 9 pułku strzelców konnych.
W c z w a r te k p r z y b y ł d o G d y n i z N o w e g o J o r k u s t a t e k t r a n s a tl a n t y c k i „ B a t o r y “ . N a s t a t k u p r z y b y ł m a jo r L e g jo n u P o l s k ie g o w e t e r a n ó w a m e r y k a ń s k i c h , p . A n u s z k i e w i c z , k t ó r y p r z y w ió z ł z e s o b ą s z t a n d a r u f u n d o w a n y w A m e r y c e p r z e z p u ł k . J e r z e g o Z a b r y s k i e g o d l a 9 p . s t r z e lc ó w k o n n y c h i m . g e n . P u ł a s k i e g o .
M a jo r a A n u s z k ie w i c z a p o w it a ł a n a s t a tk u d e l e g a c j a F e d e r a c j i . G o ś ć w t o w a r z y s t w ie s e k r e t a r z a g e n e r a ln e g o F e d e r a c ji p . p o s ł a W a l e w s k i e g o i p . k p t . M i e s z k o w s k ie g o u d a s i ę w r a z z s z ta n d a r e m d o W a r s z a w y .
n a p o d s t a w i e a u t o r y t a t y w n y c h i n f o r m a c y j ż e c z y n n ik i u r z ę d o w e p o l s k i e w o a le o t e j p r y w a t n e j i n ic j a t y w ie n i e b y ł y p o i n f o r m o w a n e .
„Lot“ dementuje.
W z w i ą z k u z w i a d o m o ś c ią k o l p o r t o w a n ą z L o n d y n u i P a r y ż a , j a k o b y o b a s a m o l o ty t y p u F o k k e r , k t ó r e u l e g ły k a t a s t r o f i e p o d B i a r r i t z i R o c h e l le s , z o s ta ł y z a k u p io n e p r z e z P o l s k i e L i n je L o t n i c z e , z w r ó c o n o s i ę d o P .L .L . „ L o t‘ ‘, g d z i e w s p o s ó b j a k n a jb a r d z i e j s ta n o w c z y d o n i e s i e n i u t e m u z a p r z e c z o n o .
Mimowolny start 16-letnie] lotniczki z tragicznym epilogiem.
P A R Y Ż . W A n g o u l e m e w y d a r z y ł a s i ę n i e z w y k ł a w s tr z ą s a j ą c a w s w y c h s z c z e g ó ł a c h k a t a s tr o f a l o t n i c z a .
N a l e t n is k o p r z y b y ła 1 6 - t e t n ia c ó r k a m i e j
s c o w e g o l e k a n z a n a s w ą c o d z ie n n ą l e k c j ę l a ta n i a . N a u k ę r o z p o c z ę ła d o p i e r o d w a t y g o d n i e t e m u . D z ie w c z y n a z a s ia d ł a p r z y s t ę r z e s p o r t o w e j m a s z y n y , a p i t o t i n s tr u k t o r z a p u s z c z a ł m o t o r . N i e d o ś w ia d c z o n a l e t n i c z k a p o r u s z y ł a j a k im ś d ź w ig i e m i w p e w n y m m o m e n c ie m o t o r r u s z y ł p e łn y m g a z e m . S a m o l o t r o z p ę d z i ł s i ę i w z b ił s i ę w p o w i e t r z e .
M ł o d a d z i e w c z y n a , k t ó r a j e s z c z e n i g d y n i e o d b y ła s a m a l o tu i p o s i a d a ł a z a l e d w i e w s t ę p n e
Wara od zanieczyszczania
atmosfery politycznej w Polsce.
P o l s k a A g e n c ja T e le g r a f ic z n a o t r z y m a ł a o d p . P r e m je r a g e n . S ł a w o j - S k ł a d k o w s k ie g o n a s t ę p u j ą c e o ś w i a d c z a n i e :
Nadużycie słowa drukowanego
W m o je j d z i e w i c z e j m o w ie s e jm o w e j , n o w e g o p r e m je r a , o t w o r z y łe m r a m i o n a d o p r a s y . L i c z y ł e m n a o b o p ó l n ą d o b r ą w o l ę , l i c z y łe m n a k r y t y k ę p o c i ą g n ię ć R z ą d u , k t ó r a p o m o ż e z n a l e ź ć w y j ś c i e z s z e r e g u c i ę ż k ic h s y t u a c y j .
P i e r w s z y m i e s ią c b y ł o d o b r z e , w i a d o m o , m i e s i ą o m i o d o w y . P r a s a , n a o g ó ł b e z r ó ż n i c y z a b a r w i e n i a p o l it y c z n e g o , k r y t y k o w a ła p o c z y n a n ia R z ą d u w s p o s ó b d o ś ć o b j e k t y w n y .
J u ż j e d n a k w p o ł o w i e m i e s i ą c a c z e r w c a z a c z ę ł y u k a z y w a ć s i ę k ł a m s tw a i o s z c z e r s t w a , m a ją c e n a c e l u z o h y d z e n i e R z ą d u i j e g o p r a c y o r a z z a n i e c z y s z c z e n ie a t m o s f e r y p o l i ty c z n e j w P o l s c e . Ł a t w o w i e r n o ś ć p e w n y c h c z ę ś c i s p o ł e c z e ń s t w u o k a z a ł a s i ę n i e o w i e le m n i e j s z ą o d c y n i a m u k ł u s o w n i k ó w s ł o w a d r u k o w a n e g o . U c z c i w a p r a s a , b e z r ó ż n i c y p r z e k o n a ń p o l i t y c z n y c h , n i e c h c ą c i n i e m o g ą c w y t r z y m a ć k o n k u - r a n c ji o s z c z e r c ó w , w y k o r z y s t u j ą c y c h p o s w o je m u „ w o ln o ś ć s ł o w a “ , s t r a c i ł a n a s w e j a k t u a ln o ś c i w o c z a c h s z e r e g u b e z k r y t y c z n y c h c z y t e ln i k ó w .
P r z y z n a j ę , ż e k o n ie c z n o ś ć w y m y ś l a n ia k ł a m s t w j e s t p o k r z e p i a j ą c y m d o w o d e m , ż e r z e c z y w is t o ś ć p r a c R z ą d u n i e j e s t z n ó w t a k a z ł a . K l a s y c z n y m p r z y k ła d e m u s ił o w a ń z a k ł a m a n i a r z e c z y w i s t o ś c i j e s t s t o s u n e k p e w n y c h o d ł a m ó w p r a s y d o o d w a ż n e g o t ę p ie n i a n a d u ż y ć p r z e z R z ą d .
B ł o t o , k t ó r e z d z i e r a R z ą d z p o j e d y ń c z y c h w y k r y t y c h n a d u ż y ć , u s i ł u j ą n i e k t ó r z y d z i e n n i -
w ia d o m ś c i o s t e r o w a n i u , p o t r a f i ła w y r ó w n a ć s a m o l o t i p r z e z p ó ł g o d z i n y s z y b o w a ła n a d m ia s t e m i l o t n is k i e m . W i e ś ć o w y p a d k o w y m s t a r c i e r o z e s z ła s i ę l o te m b ł y s k a w ic y p o m i e ś c i e . T ł u m y l u d z i z z a p a r ł e m o d d e c h e m ś l e d z i ły n i e z r ę c z n e e w o lu c j e n i e d o ś w i a d o z o n e j l o t n i c z k i,
N a c z e ln y p i l o t l o t n is k - a w y l e c ia ł n a i n n y m s a m o lo c i e i l e c ą c b l i s k o n i e f o r tu n n e j l o t n i c z k i d a w a ł j e j z n a k i, c o m a r o b i ć a b y w y l ą d o w a ć .
D z ie w c z y n a z a r y z y k o w a ł a l ą d o w a n i e . Z s z y b k o ś c i ą 1 6 0 k m . n a g o d n i n ę o s a d z ił a s a m o lo t n a t r a w i e l o t n i s k a , n i e u m i a ła j e d n a k z a t r z y m a ć m o t o r u . A p a r a t w s t r a s z l iw y m p ę d z i e w p a d ł n a d r z e w o n a s k r a j u l o t n i s k a , u l e g a ją c z u p e ł n e m u r o z b i c i u .
M ł o d ą l o t n tc z k ę w y d o b y t o z e s z c z ą tk ó w s a m o lo t u c i ę ż k ie m i r a n a m i g ł o w y , p o ł a m a n e m i ż e b r a m i i z ł a m a n ą n o g ą , W ą t p li w e j e s t , c z y u d a s i e j ą u t r z y m a ć p r z y ż y c i u .
Stu żywcem pogrzebanych po przejściu huraganu.
H O N G K O N G . U b i e g ł e j n o c y p r z e s z e d ł n a d p o ł u d n i o w e m i C h i n a m i n i e z w y k le s i ln y h u r a g a n p o d k t ó r e g o w p ły w e m n a s tą p i ło o b s u n i ę c ie s i ę z i e m i , p r z y c z e m p r z e s z ł o 1 0 0 C h i ń c z y k ó w z o s ta ł o ż y w c e m p o g r z e b a n y c h .
W i e l k i n i e p o k ó j b u d z i l o s 4 0 p a s a ż e r ó w b r y t y j s k i e g o p a r o w c a „ L o n d o n “ , k t ó r y o p u s z c z a j ą c p o r t w H o n g - K o n g u , o s i a d ł s p o w o d u g w a łt o w n e j b u r z y n a m ie l iź n i e .
Z e w s z y s t k i c h s t r o n C h i n p o ł u d n io w y c h d o n o s z ą o l ic z n y c h z a b i t y c h i r a n n y c h , o r a z o o l b r z y m ic h s z k o d a c h w y r z ą d z o n y c h p r z e z h u r a g a n .
k a r z e r o z m a z a ć n a c a ł e ż y c ie P o l s k i , w o ł a ją c
„ O t o w j a k ie j a t m o s f e r z e ź y j e m y “ . W a r a o d t a k ie g o s t a w u a n ia l e w e s l ji I
G d y b y c a ła a t m o s f e r a n a s z e g o ż y c ia b y ł a z a t r u t a , n i k t n i e g o r s z y ł b y s i ę i s tn i e n ie m n a d u ż y ć .
R z ą d , k t ó r y m i a ł b y n a d u ż y c i a n a s w e m s u m i e n i u , n i e o ś m ie l ił b y s i ę t ę p i ć i c h w s p o ł e c z e ń s t w ie .
R z ą d o d w a ż n i e , o t w a r c i e w o b e c c a ł e j o p i n ji i b e z w z g l ę d n i e , c z y s te m i r ę k a m i w y k o r z e n i a n a d u ż y c i a , b y u z d r o w i ć a t m o s f e r ę ż y c ia P o l s k i .
T ę p i ą c n i e m ił o s i e r n i e w s z e lk i e n a d u ż y c ia , b e z w z g l ę d u n a i c h p o c h o d z e n i e i n a o s o b y , k t ó r e o ś m i e la j ą s i ę j e p o p e ł n i ć , n i e m o g ę p o b ł a ż a ć n i e u c z c i w o ś ć s ł o w a d r u k o w a n e g o .
P o z o s ta w ia j ą c w d a l s z y m c i ą g u c a łk o w i tą s w o b o d ę k r y t y k i R z ą d u i ż y c ia p o l i t y c z n e g o , p r z y s tę p u je d o n i s z c z e n i a k ł a m s t w a , o b m o w y i o s z c z e r s t w a j a k o b r o n i w ż y c i u p o l i ty c z n e m . B ę d z ie m y m ie l i t a k i p o z io m m o r a ln o ś c i p u b l i c z n e j i p o l i t y c z n e j j a k i s a m i s t w o r z y ć z d o ł a m y . W z y w a m d o p o m o c y c a łą u c z c i w ą p r a s ę b e z r ó ż n i c y o b o z ó w p o l i t y c z n y c h o r a z o p i n ję s p o ł e c z n ą .
B ę d ę w a lc z y ł o d o b r e i m i ę ż y c ia p u b l i c z n e g o w P o l s c e i c z y s to ś ć a t m o s f e r y u c z c iw e j p r a c y R z ą d u .
N i e p o p r z e s t a n ę n a k o n f i s k a t a c h .
O s t r z e g a m , ż e g d y n i e p o m o g ą i n n e ś r o d k i , b ę d ę w i n n y c h o s z c z e r c z y c h a r t y k u ł ó w i n o t a t e k — w y s y ł a ł d o B e r e z y .
(— ) S ł a w o j S k ł a d k o w s k i
P r e z e s R a d y M in i s tr ó w i M i n i s t e r S p r a w W e w n .
Przeżycia własne P r z e d r u k w z b r o n i o n y
Z k a r t y ż y c ia l e g j o n i s t y
„ L e g j i C u d z o z i e m s k i e j " .
4 2 ( C i ą g d a l s z y )
Służba w Algierze.
P o d k o n i e c w y p r a w y m a u r e ta ń s k i e j k o ń c z y ł a s i ę m o j a d w a i p ó ł r o c z n a s ł u ż b a w M a r o k - k u i n a s t ę p n i e w e d ł u g d a w n e g o s y s t e m u , u s t a n o w i o n e g o p r z e z w ł a d z e f r a n c u s k i e m i a ł e m w r ó c ić d o A l g ie r u , g d z i e z n a j d o w a ł a s i ę g ł ó w n a b a z a w s z y s t k ic h L e g j i f r a n c u s k i c h . K r ó t k o p r z e d w y m a r s z e m z M a u r e t a n j i w e z w a ł m n i e k a p i ta n i n a m a w i a ł , a b y m d a l e j p o z o s t a ł w M a r o k k u . J a j e d n a k w o b e c c i ą g ły c h z a t a r g ó w z n i m w o ł a łe m o d e j ś ć . P r ó c z t e g o w A l g i e r z e s ł u ż b a b y ł a ł a t w i e j s z ą i w o g ó l e p o d w s z f y s t k ie m i i n n y m i w z g l ę d a m i b y ł o l e p ie j . K a p i ta n , n a m a w i a j ą c m n i e d o p o z o s ta n i a m ia ł t a k ż e w t e m i n te r e s . P o s ń a d a ł o n k a s ę p o d r ę c z n ą , w k t ó r e j z n a j d o w a ł y s i ę p i e n ią d z e n a w y d a tk i n i e p r z e w id z i a n e . O i l e n i e b y ł o ż a d n y c h l u b b a r d z o m a ł o , r e s z t a p i e n i ę d z y b y ł a d l a n i e g o . P o w y p r a w i e b a r d z o k r ó t k i c z a s p o z o s t a w a ł d o u p ł y n ię c i a t e r m i n u s ł u ż b y , w o b e c c z e g o p i e s z o n i e z d ą ż y łb y m d o j ś ć , a w w y z n a c z o n y m c z a s i e m u s i a ł e m t a m b y ć . U d a ł e m s i ę p i e s z o t y lk o d o M a r a k e s z u , a s t ą d p o c ią g i e m d o A l g ie r u . P i e n i ą d z e n a p o d r ó ż m u s ia ł k a p i t a n w y ł o ż y ć z o w e j k a s y p o d r ę c z n e j.
Z a o w ą d w a i p ó ł r o k u t r w a ją c ą s ł u ż b ę w M a r o k k u o t r z y m a ł e m d w a m e d a le , j e d e n s r e b r
n y , a d r u g i b r o n z o w y . W ł a ś c iw i e s a m y c h m e d a l i n i e o t r z y m a ł e m t y l k o d y p l o m y . T r z e b a b y ł o j e s a m e m u k u p i ć , c z e g o z r e s z t ą n i e u c z y n i ł e m . P i e r w s z y m ia ł n a p i s m e d a l k o l o n ja l n y — M a r o k k o i k o s z t o w a ł 1 8 f r a n k ó w , a d r u g i m e d a l w o j e n n y , z a k t ó r y t r z e b a b y ł o z a p ł a c i ć 8 f r a n k ó w . M e 4 a le t e d a w a ł y p e w n e z r e s z t ą o b e c n i e i l u z o r y c z n e u p r a w n ie n i a w e F r a n c ji . O to o n e ; m o ż n o ś ć ł o w i e n ia r y b b e z s p e c j a l n e g o z e z w o le n i a , u w o ln i e n i e o d o p ł a ty a d m i n i s t r a c y j n e j o d r o w e r u , b e z p ła t n e o s t ę p l o w a n i e z a p a l n i c z k i i t d . U p r a w n ie n i a t e s ą o b e c n i e n i e ty l k o n i e r e a l n e , a l e w r ę c z h u m o r y s ty c z n e , b o p r z e c i e ż n i e p o j a d ę d o F r a n c ji n a b e z p ł a tn y p o ł ó w r y b . A z r e s z t ą m o ż e k i e d y ś s i ę t o j e s z c z e s p r z e d a ?
K i e d y z a c z ą ł e m j u ż o p o w i a d a ć o m e d a l a c h w s p o m n ę p r z y t e j o k a z j i w o g ó l e o o d z n a c z e n i a c h i o i d e r a c h f r a n c u s k ic h . K r ó lo w ą w s z y s t k i c h j e s t „ L e g j a H o n o r o w a " , t o c o ś w r o d z a ju n a s z d g o „ V i r t u t i M i l it a r i " , p o d z i e lo n a n a k i lk a k l a s . Z d o b y ć „ L e g i o n d ‘H o n n e u r “ b y ł o r z e c z ą t r u d n ą i t o z w ł a s z c z a d l a c z e r e g o w c a . R a z j e d n a k b y ł e m ś w ia d k i e m t a k i e g o w y p a d k u . P o d c z a s w y p r a w y w r o k u 1 9 3 2 p e w i e n P o l a k z a b r a ł z p o l a w a lk i c i ę ż k o r a n n e g o , a l e j e s z c z e p r z y to m n e g o s w e g o d o w ó d c ę k o m p a n j i , k t ó r e g o b y ł o r d y n a n s e m . N ió s ł g o p r z e z 8 k i l o m e t r ó w i o s t r z e l i w a ł s i ę p o d r o d z e A r a b o m , z ą n im d o s z e d ł d o o b o z u . G d y p o ł o ż y ł k a p i t a n a w i z b i e c h o r y c h , t e n z w d z ię c z n o ś c i z a u r a t o w a n i e ż y c i a o d p i ą ł s w ó j k r z y ż „ L e g j i H o n o r o w e j" i p r z y
p i ą ł o r d y n a n s o w i n a p i e r s i . I s tn i e je w a r m ji f r a n c u s k i e j z w y c z a j , iż , j e ś li p o s i a d a c z „ L e g j i H o n o r o w e j '* d a j ą k o m u ś , j e s t t o n a d a n ie w a ż n e . K a p it a n o w i d a n o p ó ź n i e j i n n y k r z y ż L e g j i , a f e n k t ó r e g o p o d a r o w a ł , p r z e p is a n o n a n a z w s - k o P o l a k a . P o c a ą t k o w o n a m a w i a n o P o l a k a , a b y s i ę z r z e k ł o r d e r u , o n j e d n a k n a t o s i ę n i e z g o d z i ł. F r a n c u z o m w i d o c z n i e c h o d z ił o g ł ó w n i e n i e o z a s z c z y t j a k i s p o t k a ł P o l a k a , a l e o . . . p i e n i ą d z e , k t ó r e s z e r e g o w e m u , p o s i a d a ją c e m u L e g j ę H o n o r o w ą m u s ia n o w y p ła c i ć i t o d o ś ć d u ż ą s u m ę , b o a ż 3 2 0 0 f r a n tó ó w . Z a s a d n i c z o L e g j ę H o n o r o w ą n a d a w a n o w s z y s tk i m , k t ó r z y p o l e g li n a p o l u c h w a ł y d l a d o b r a F r a n c ji . B y ł o t o z r e s z tą n a d a n i e u s tn e . P e w n e g o r a z u n a d a ł l e k a r z n a c z e l n y s z p i t a l a o r d e r j e d n e m u z c i ę ż k o r a n n y c h , k t ó r e g o s t a n b y ł b e z n a d z i e jn y . T y m c z a s e m „ n i e b o s z c z y k " p o d w ó c h d n i a c h o b u d z ił s i ę , a p o t r z e o h m i e s i ą c a c h b y ł z d r ó w j a k r y b a . O d z n a c z e n i a j e d n a k c o f n ą ć j u ż n i e b y ł o m o ż n a .
W b i t w i e t a k ż e t r u d n o b y ł o z d o b y ć L e g j ę H o n o r o w ą . C i k t ó r z y m ę s tw e m c h c ie l i t e g o d o p i ą ć p r ę d z e j p r z e n o s il i s i ę n a t a m te n ś w i a t, n i ż z d o b y w a l i u p r a g n io n y o r d e r . P r z y p o m i n a m s o b i e 7i j e d n e j z p o p r z e d n i c h w y p r a w , j a k w o b e c n i e m o ż n o ś c i z d o b y c i a p e w n e j g ó r y o b l ę ż e n i e m , w y s ła n o n a o c z y w is t ą r z e ź 8 0 o c h o tn i k ó w , p r a g n ą c y c h z d o b y ć L e g ję . Z o s i e m d z i e s ię c i u z a le d w i e k i lk u w r ó c i ło d o o b o z u w o p ł a k a n y m s t a n i e n i c n i e w s k ó r a w s z y .
( C i ą g d a l s z y n a s tą p i. )
