C e n a n u m e ru 1 0 g ro s z y .
G ŁO S
POLSKO - KATOLICKA GAZETA BEZPARTYJNA NA POWIAT LUBAWSKI I OKOLICELU B A W SK I
W y c h o d z i trz y ra z y ty g o d n io w o : w e w to re k , c z w a rte k i s o b o tę .
Przedpłata: miesięczna wynosi 80 groszy z doręczeniem 1 złoty, kwartalna wynosi 2,40 zł. z doręczeniem 3,00 zł.
W wypadkach nieprzewidzianych spowedowanyoh a&ą wyłjwą (prze
szkód w zakładzie, złożenia pracy i t.p^ ąhbnęnt nie ma prawh żąda
nia niedostarczonych numerów lub ©dszkodiWania.
Ogłoszerfla: za ogłoszenie od wiersza 1 mm. na str. 6-łam. 15 gr.
na str. 2-lam. 50 gr., ogłoszeniaz drobne słowo 20 gr.
Za ogtatfęnla Redakcja ple odpowiada.
Tektfqn W. Konto czekowe P. K. #. lir. 145266.
Wdonkaani ćta&arnł *. Młtoązewgkiego w Nowammieście n. *rw.
Rok III. I Nowemiasto n. Drwęcą, czwartek dnia 16 lipca 1936 r.
i:j u•;:i:. iiiirji^wiMwiwiiiiMiaiirMWiiiiiWBiiiMimiiinramiTBwmiiffwiirwir r -•■“r.tr.-.TarrTTTrr.^^^- ---
Nr. 81
RMMBirai
Grunwald-symbolem sprawiedliwości
dziejowej.
W 526-tą rocznicę diiejowega zwycięstwa.
D z ie ń 1 5 lip c a p rz y n o si w s o b ą d o ro c z n e w s p o m n ie n ie b itw y p o d G ru n w a ld e m . H isto rja , lite ra tu ra i s z tu k a u ś w ie tn iły ju ż to w ie lk ie z d a rz e n ie n a s z y c h d z ie jó w . G ło ś n e m e c h e m ro z e s z ło s ię o n o i ro z c h o d z i d o tą d w p o ls k ie j ś w ia d o m o ś c i n a ro d o w e j, i o o ro k u p rz e ja w ia s ię w u ro c z y s to ś c ia c h ż y c ia s p o łe c z n e g o .
S e tk i la t m ija ją i z n a c z e n ie te g o d z ie jo w e g o z w y c ię s tw a n ie s ła b n ie w c a le w n a s z y m n a ro d z ie . T a je m n ic a p o d le g a n a te rn , ż e G ru n w a ld , to n ie z w y k łe z w y c ię stw o , ja k ic h w ie le w s w y c h d z ie ja c h lic z y k a ż d y n a ró d , to n a w e t n ie ty lk o w ie lk a b itw a , d e c y d u ją c a o lo s a c h w o jn y i n a w e t n ie ty lk o p ro g ra m d z ie d z ic z n e g o w ro g a . G ru n w a ld — to s y m b o l s p ra w ie d liw o ś c i d z ie jo w e j, te j s p ra w ie d liw o ś c i, k tó ra k rw ią i o rę ż e m m ś c i p rz e w in ie n ia i p o w ie k a c h n a w e t w ra c a n a ro d o m ic h p ra w a td o ż y c ia .
D łu g o n is z c z y li i g n ę b ili K rz y ż a c y z ie m ie p o ls k ie , z a n im d o tk n ę ła ic h rę k a s p ra w ie d liw o ś c i d z ie jo w e j. M a ją c z a s o b ą ry c e rs tw o c a ły c h N ie m ie o , a n a w e t z F ra n c ji i A n g lji, u fn i w s w o ją m ilita rn ą i p o lity c z n ą p o tę g ę , ro z p o c z ę li K rz y ż a c y ju ż w r, 1 3 2 8 z e z d o b y te g o P o m o rz a n a p a d y p rz e c iw k o in n y m d z ie ln ic o m ó w c z e s n e j P o ls k i.
Z a g a rn ę li B y d g o s z c z , z ra b o w a li P ło c k i W ło c ła w e k , s p a lili G n ie z n o i w ie le in n y c h m ia s t, p o d c h o d z ili a ż p o d K a lis z . P o n ie śli p o ra ż k ę p o d P ło w c a m i, le c z n a s w o je m p o s ta w ili, b o tr a k ta te m k a lis k im w r. 1 3 4 3 o d d a ł im K a z im ie rz W ie lk i P o m o rz e . I to n ie w y sta rc z y ło K rz y ż a k o m . P rz e z p e w ie n c a a s z a ję c i b y li w o jn a m i z L itw ą , le c z ® p o c z ą tk ie m X V w ie k u z n ó w s k ie ro w a li z a b o rc z e s w e z a p ę d y p rz e c iw P o ls c e .
I tu u d e rz y ł w n ic h p io ru n G ru n w a ld u . W y p e łn iła s ię m ia ra (ie rp liw o ś c i B e s k ie j i lu d z k ie j. D n ia 1 5 lip c a 1 4 1 0 r. le g ło p o k o te m b u tn e w o js k o k rz y ż a c k ie p o d m ie c z a m i ry c e rs tw a i c e p a m i w ie ś n ia k ó w p o ls k ic h . L e g ł w i e lk i m istrz U lry c h J u n g in g e n , le g li w s z y s c y d o s to j
n ic y , s e tk i b ra c i z a k o n n y c h , ty s ią c e ry c e rs tw a z a g ra n ic z n e g o . P o g rz e b a n ą z o s ta ła s ła w a w o je n n a z a k o n u k rz y ż a c k ie g o , p o d e rw a n e z a u fa n ie u p a ń s tw , E u ro p y . Z a k o n p rz e s ta ł is tn ie ć , a P o m o rz e p o 1 5 8 la ta c h ro z łą k i w ró c iło d o P o ls k i.
O p ró c z w y p e łn ie n ia s ię s p ra w ie d liw o ś c i d z ie jo w e j, w ie k o p o m n e to z w y c ię s tw o k ró la J a g ie łły p o d G ru n w a ld e m b y ło p rz e d e w s z y s t- k ie m d o w o d e m ry c e rs k ie j s iły n a s z e g o p a ń s tw a , b y ło te ż d o w o d e m te g o p rz y ro d z o n e g o p ę H u k u m o rz u , k tó ry z e z m ie n n ą lo s ó w k o le ją z a z n a c z y ł s ię w n a s z y c h d z ie ja c h . T ą s a m ą id e ą k ie ro w a n y p ro w a d z ił s w e w o js k a , n a p ó łn o c B o le s ła w C h ro b ry , a p ó ź n ie j B o le s ła w K rz y w o u s ty . K ie d y u u jś c ia W is ły u s a d o w ili s ię K rz y ż a c y , w y s iłe k n a ro d u p rz e z w ie k c a ły z g ó rą s k ie ro w a n y b y ł k u te j b ra m ie n a s z e ro k ie o c e a n y .
N a p o la c h m a z u rs k ic h p o d G ru n w a ld e m s ta rła s ię n ie ty lk o P o ls k a s a m a z p o tę g ą k r z y ż a c k ą , a le p o d d o w ó d z tw e m p o ls k ię m p o s z ły d o b o ju o d d z ia ły C z e s k ie , a p rz e d e w s z y s tk ie m w o js k a lite w s k ie i ru s k ie . W y s tą p iła w ię c d o w a lk i p ra w ie ó w c z e s n a c y w iliz o w a n a S ło w ia ń s z c z y z n a , p ro w a d z o n a p rz e z P o ls k ę .
R z a d k i to w y p a d e k w d z ie ja c h S ło w ia n te n fa k t w s p ó ln e g o w y s iłk u , a z a n o to w a ć g o te m w ię c e j n a le ż y , ż e P o ls k a w ła ś n ie u rz e c z y w is t
n iła to w s p ó ln e w y s tą p ie n ie p rz e c iw g e rm a ń s k ie j z a b o rc z o ś c i. D o w o d z i to , ż e i w p rz y s z ło ś c i w o b lic z u n ie b e z p ie c z e ń s tw a c a ła S ło w ia ń s z c z y z n a w y s tą p ić m o ż e ja k o je d n a p o tę g a p o d n a s z y m p rz e w o d e m . R o c z n ic a z w y c ię s tw a p o d G ru n w a ld e m , p o d o b n ie ja k i ro c z n ic a „ C u d u n a d W is łą“ , p o z o s ta n ie p o w ie c e n e c z a s y d n ie m c h w a ły n a ro d o w e j, o k a z ją d o a p o te o z y p rz e s z ło ś c i. Z ta k ie j ro c z n ic y w y n o s im y b o -
Niemcy uznają niepodległość Austrji
i przestaną się mieszać do jej spraw wewnętrznych.
B E R L IN . N ie m c y u z n a ją n ie p o d le g ło ś ć A u s trji. N ie m c y w y rz e k a ją s ię w sz e lk ie g o m ie s z a n ia s ię d o s p ra w w e w n ę trz n y c h A u s trji.
Najwyższe odznaczenie Iranu.
M in iste r s p ra w z a g ra n ic z n y c h J . B e c k p rz y ją ł d n . 1 0 -g o b .m . p o s ła Ira n u w W a rs z a w ie p . H a m id S a y a h , k tó ry z a k o m u n ik o w a ł p . m in i
s tro w i, ż o c e s a rz Ira n u n a d a ł P . P re z y d e n to w i R z e c z y p o s p o lite j, p ro f. Ig n a c e m u M o ś c ic k ie m u , z o k a z ji 1 0 -le cia J e g o P re z y d e n tu ry n a jw y ż s z e o d z n a c z e n ie ira ń s k ie , o rd e r P a h la v i.
D la z a m a n ife s to w a n ia s y m p a tji d la P o ls k i, c e s a rz Ira n u o d z n a c z y ł ró w n o c z e śn ie w ie lk ą w s tę g ą o rd e ru „ H a m a y o u n “ p re z e s a R a d y M i
n is tró w , g e n . S ła w o j-S k ła d k o w s k ie g o i m in is tra s p ra w z a g ra n ic z n y c h J . B e c k a .
In s y g n ja o rd e ró w z o s ta n ą d o rę c z o n e p o ic h n a d e jś c iu z T e h e ra n u d o W a rs z a w y .
Wizyta ministra Chińskiego w Warszawie.
D n ia 1 1 b m . p rz y b y ł s a m o lo te m z B e rlin a d o W a rsz a w y m in is te r T a i-C h i-T a o , c z ło n e k rz ą d u n a ro d o w e g o C h in .
P . T a i b y ł je d n y m z n a jb liż s z y c h w s p ó ł
p ra c o w n ik ó w d r. S u ri-Y a b -S e n a , z a ło ż y c ie la o b e c n n g o rz u d u K u o m in ta n g u . P . T a i ro z p o c z ą ł s w ą k a rje rę p o lity c z n ą w S z a n g h a ju , ja k o w y d a w c a d z ie n n ik a , k tó ry re p re z e n to w a ł id e e r e w o lu c y jn ą i p rz y c z y n ił s ię d o z w y c ię s tw a r u c h u K u o m in ta n g u . B y ł o n k o le jn o s e k re ta rz e m g e n e ra la o m s z ta b u d r, J S u n -Y a t-S e n a , s z e fe m d e p a rta m e n tu p o lity c z n e g o a rm ji re w o lu c y jn e j, z o rg a n iz o w a n e j p rz e z K u o m in ta n g , n a s tę p n ie m in is tre m p ro p a g a n d y i re k to re m U n iw e rs y te tu N a ro d o w e g o w K a n to n ie . J e s t o n o b e c n ie c z ło n h ie m c e n tra ln e g o k o m ite tu w y k o n a w c z e g o p a rtji i ra d y p o lity c z n e j o ra z je d e n z n a jz a - u fa ń s z y c h w s p ó łp ra c o w n ik ó w g e n . S z a n g -K a i S z e k a .
W ia y ta p . T a i w E u ro p ie p o z o s ta je w z w . z O ltm p ja d ą w B e rlin ia , g d y ż je s t o n p rz e w o d n ic z ą c a ) d e le g a c ji c h iń s k ie j n a Ig rz y s k a . K o rz y s ta ją c z te j o k a z ji p . T a i n a w ią z u je k o n ta k t z o d p o w ie d z ia ln y m i m ę ż a m i s ta n u w E u ro p ie i- w ty m te ż c e lu p rz y b y ł d o W a rs z a w y .
Zaległości podatkowe z pożyczek rejestrowych nie będą potrącane.
W n a jb liż s z y m c z a s ie in s ty tu c je k re d y to w e p rz y s tą p ią d o u d z ie la n ia ro ln ik o m p o ż y c z e k p e d re je s tro w y z a s ta w ro ln ic z y o ra z k re d y tó w z a lic z k o w y c h d la d ro b n e g o ro ln ic tw a .
M in iste rs tw o s k a rb u ro z e s ła ło w z w ią z k u z te m o k ó ln ik , w k tó ry m w y ja śn ia , ż e w ro k u b ie ż ą c y m p rz y u d z ie la n iu ty c h k re d y tó w n ie n a le ż y d o k o n y w a ć ż a d n y c h p o trą c e ń z ty tu łu ja k ic h k o lw ie k b ą d ź z a le g ło ś c i ro ln ic z y c h , a w ię c i p o d a tk o w y c h . Z u z y s k a n e j p rz e z ro ln ik a p o ż y c z k i re je stro w e j, b ą d ź z a lic z k o w e j n a le ż y p o trą c ić je d y n ie z a le g łe ra ty ty c h p o ż y c z e k e r o k u u b ie g łe g o .
J e d n o c z e ś n ie m in is te rs tw o s k a rb u p o le c iło p o d le g ły m s o b ie u rz ę d o m , a b y z a n ie c h a ły w ty m ro k u k o rz y s ta n ia z u p ra w n ie ń c o d o z a j
m o w a n ia p rz e d m io tó w o b c ią ż o n y c h re je s tro w y m z a s ta w e m ro ln ic z y m , n a p o k ry c ie n a le ż n o ś c i z ty tu łu p o d a tk u m a ją tk o w e g o , g ru n to w e g o i p rz e m y s ło w e g o .
Z w o ln ie n ie k re d y tó w re je s tro w y c h z w s z e l
k ic h p o trą c e ń z a le g ło ś c i p o d a tk o w y c h w p ły n ie n ie w ą tp liw ie n a s z e rs z e w y k o rz y s ta n ie ty c h k re d y tó w p rz e z ro ln ik ó w , c o s k o le i p rz y c z y n a s ię d o z m n ie js z e n ia p o d a ż y p o ż n iw n e j z b o ż a .
w ie m n a u k ę h is to ry c z n ą i p rz e k o n a n ie o n ie - z m o ż o n e j ż y w o tn e j s ile i m o c y n a ro d u p o ls k ie g o , o d p o rn e g o n a w s z y s tk ie b u rz e i z a w ie ru c h y d z ie jo w e .
W z a m ia n z a to A u s trja z o b o w ią z u je s ię p ro w a d z ić p o lity k ę , o p a rtą n a fa k c ie , ż e u w a ż a » ię z a p a ń s tw o n ie m ie c k ie .
O to s e n s a c y jn a tre ś ć u k ła d u , z a w a rte g o w c z o ra j p rz e z rz ą d y N ie m ie c i A u s trji w re z u l
ta c ie to c z ą c y c h s ię o d d łu ż s z e g o c z a s u ro k o w a ń . U rz ę d o w y k o m u n ik a t n a te n te m a t o d c z y ta n y z o s ta ł w c z o ra j w ie c z o re m p rz e z ra d jo p rz e a m in . G o e b b e ls a , k tó ry p rz e d sta w ił g o ja k o ,.d a ls e y re a ln y k ro k n a d ro d z e d o p o k o jo w e g o o d p rę ż e n ia i ro z w ik ła n ia p o ło ż e n ia w E u ro p ie * 4.
J e d n o c z e ś n ie n ie m a l n a m i« > » Je u k a z a ły s ię d o d a tk i n a d z w y c z a jn e p is m , p o d a ją c e tre ś ć u k ła d u p o d ty tu ła m i, ja k „ Z g o d a z A u s trją“
„ A u strja — p a ń s tw e m n ie m ie c k ie m * * , i t. d . D o d a tk i b y ły ro z c h w y ta n e p rz e z p u b lic z
n o ś ć . N a u lic a c h tw o rz y ły s ię g ru p y k o m e n tu ją c e z o ż y w ie n ie m w ie lk ą n o w in ę i w y ra ż a ją c e z a d o w o le n ie s p o w o d u p o ro z u m ie n ia z A u s trją .
D la s p o łe c z e ń s tw a n ie m ie c k ie g o fa k t te n je s t w ie lk ą .n ie s p o d z ia n k ą . N a w e t k o ła p o lity c z n e n ie s p o d z ie w a ły s ię , ż e p o ro z u m ie n ie n a s tą p i ta k p rę d k o . P rz e w id y w a n o , ż e k a n c le rz H itle r o b w ie ś c i s w e u s tę p s tw a w o b e c A u s trji 2 9 lip c a .
K o m u n ik a t o g ło s z o n y p rz e z G o e b b e ls a d a je n a w s tę p ie w y ra z p o s ta n o w ie n iu N ie m ie c i A u s trji u k s z ta łto w a n ia w z a je m n y c h s to s u n k ó w
„ s p o w ro te m n o rm a ln ie i p o k o jo w o * * . N a s tę p n ie z a w ie ra trz y p u n k ty z a s a d n ic z e g o p o ro z u m ie n ia s tw ie rd z e n ie , ż e p ro to k ó ły rz y m sk ie p o z o a ta ją b e z z m ia n y i w re s z c ie z a p o w ia d a w y d a n ie z a rz ą d z e ń d la o d p rę ż e n ia s to s u n k ó w .
W e d le w ia d o m o ś c i p ra s y z a rz ą d z e n ia w s tę p n e d o ty c z ą : 1 ) z n ie sie n ia 1 0 0 0 m a rk o w e j o p ła ty d la tu ry stó w n ie m ie c k ic h , u d a ją c y c h s ię d o A u s trji, 2 ) z e z w o le n ia n a n o s z e n ie o d z n a k n a - ro c to w o -s o c ja łis ty c z n y o b w A u s trji, 3 ) z e z w o le n ia n a o d g ry w a n ie h y m n ó w n ie m ie c k ic h w A u s trji.
K o m e n ta rz e p ra s y p o d k re ś la ją , ż e d z ię k i u k ła d o w i z A u s trją u p a d a g łó w n a p rz e sz k o d a n a d ro d z e z b liż e n ia N ie m ie c z W ło c h a m i. C h ę ć p o ro z u m ie n ia z W ło c h a m i b y ła te ż z a p e w n e g łó w n ą p rz y c z y n ą , d la k tó re j H itle r z g o d z ił s ię u z n a ć n ie z a le ż n o ś ć A u s trji.
Belgja przedłuża służbę-wojskową
przewidując możliwość „niespodziewanego wtargnięcia nieprzyjaciela**.
S z e f S z ta b u G e n e ra ln e g o B e lg i g e n . v a n d e n B e rg e n , o m a w ia ją c p rz e d m ie sz a n ą k o m isją w o js k o w ą p ro b le m o b ro n n o ś c i k ra ju , s tw ie rd z ił, ż e p rz e w id u ją c m o ż liw o ść n ie s p o d z ie w a n e g o w ta rg n ię c ia n ie p rz y ja c ie la , z a m ie rz a z a p o b ie c te m u p rz e z s ta łe u trz y m a n ie d o s ta te c z n e j ilo ś c i w y sz k o lo n e g o w o js k a . P o c ią g n ie to je d n a k z a s o b ą p rz e d łu ż e n ie s łu ż b y w o js k o w e j w p ie c h o c ie , k p w a le rji, a rty le rji p o lo w e j i k o rp u s ie z m o to ry z o w a n y m d o 1 8 m ie s ię c y , a w a rty le rji fo r- te c z n e j d o 1 6 m ie s ię c y .
Potomek króla Jana Sobieskiogo z nędzy targnął się na życie.
B U D A P E S Z T . N a s z o s ie p ro w a d z ą c e j z S o h w a b e n b e rg u d o B u d a p e sz tu z n a le z io n o s ta r
s z e g o m ę ż c z y z n ę , k tó ry p o p e łn ił z a m a c h s a m o b ó jc z y . Z e z n a le z io n y c h p rz y n im d o k u m e n tó w u s ta lo n o , iż je s t to le k a rz K a ro l, J a n P o o d e r- S tu a rt. P rz e w ie z io n y k a re tk ą p o g o to w ia d o s z p ita la w B u d a p e s z c ie , o p o w ie d z ia ł, ż e je s t o n p o c h o d z e n ia p o ls k o -a n g ie ls k ie g o i ż e j e g o p rz o d k ie m (p ra p ra d z ia d k ie m ) je s t k ró l P o lsk i J a n III S o b ie s k i. L e k a rz P o o d e r-S tu a rt b y ł s w e g o c z a s u b . b o g a ty m c z ło w ie k ie m — le c z c a ły je g o m a ją te k p o c h ło n ę ła ru le ta . W y n a la z ł o n s z c z e p io n k ę p rz e c iw k o g ru ź lic y . Z n a jd o w a ł s ię o s ta tn io w s k ra jn e j n ę d z y , c o b y ło p rz y c z y n ą s a m o b ó js tw a . J a n K a ro l P o o d e r p rz e b y w a o b e c n ie w je d n y m z e s z p ita li b u d a p e s z te ń s k ic h . Ż y c iu je g o n ia z a g ra ż a ż a d n e n ie b e z p ie c z e ń s tw o .
G Ł O S L U B A W S K 1
O d s ło n ię c ie p o m n ik a W ie lk ie g o M a rs z a łk a w L id z b a rk u
na zakończenie Obozu P. W.
G d y 5 la t te m u p a m ię tn ą u c h w a łą s w e j R a d y m ia s to L id z b a r k o d d a w a ło l a s y m ie is k ie P a ń s tw o w e m j I n s ty tu to w i W y c h o w a n ia F iz y c z n e g o i P r z y s p o s o b ie n ia W o js k o w e g o — m a ło k to z d a w a ł s o b ie s p ra w ę z d o n io s ło ś c i te g o k r o k u .
O d c h w ili z ło ż e n ia o b o z u P r z y s p o s o b ie n ia W o js k o w e g o , ż y c ie L id z b a r k u p o p ły n ę ło n ie ty l- k o w e s e le j i b a rw n ie j. I s tn ie n ie o b o z u w p ły n ę ło Z a s a d n ic z o n a p o d w y ż s z e n ie s to p y ż y c io w e j m ia s ta , o ż y w ia ją c z n a c z n ie je g o o b r o ty h a n d lo w e .
8 0 0 ju n a k ó w P . W . s z e r o k a k a d r a p o d o fi
c e r s k a , k o r p u s o f ic e r s k i, lic z ą c y z ro d z in a m i d o o s ó b , — w s u m ie o k o ło 1 0 0 0 lu d z i — z w ię k s z y ło r y n e k e d A r c z y tu te js z e g o h a n d lu i r z e m io s ła . M ia s to jc a y o k o ło 4 .5 0 0 m ie sz k a ń c ó w , a w ię c p r z e c ię ^ g d o c h ó d , p r z y p a d a ją c y n a je d n e g o m ie s z k a ń c a z p o k a ź n ie z w ię k s z o n y c h o b ro tó w , w y r a ż a s ię z n ie m a łą k w o tą .
llb ó z p o z a te m je s t p o w a ż n y m c z y n n ik ie m r o ^ ld z e n ia ż y c ia s p o łe c z n e g o w m ia s te c z k u . Z W id o s n y c h ś p ie w ó w m ło d z ie ż y , z je j s e rc , b i- ją c y c h m iło ś c ią o jc z y z n y , p r o m ie n iu je o g ro m n a s iła p a tr jo ty a m u i m ło d z ie ń c z e j w i a r y w p r z y s z ło ś ć .
W u b . n ie d a ie lę o g lą d a liś m y p o d n io s ła p o tr ó jn ą u ro c z y s to ś ć : o d s ło n ię c ie p o m n ik a k u c z c i W ie lk ie g o M a rs z a łk a , o tw a r c ia d r o g i b ite j, łą c z ą c e j m ia s to z o b o z e m , o ra z z a k o ń c e e n ia k u r s u P . W .
U r o c z y s to ś c i u ś w ie tn ili s w ą o b e c n o ś c ią b is k u p p o ło w y k s . G a w lin a , p . g e n . T r o ja n o w s k i, d o w ó d c a O . K . 1 (w o b o z ie p r z e b y w a ją ju n a c y u c z n io w ie g im n a z jó w w a rs z a w s k ic h , le ż ą c y c h n a te r e n ie D . O . K . 1 ).
Odsłonięcie pomnika.
P o m n ik , m a ją c y k s z ta łt o b e lis k u , w y b u d o w a li o fia rn e m i i w d z ię c z n e m i r ę k a m i ju n a c y o b o z u .
W m o m e n c ie o d s ła n ia n ia p o m n ik a k o m e n d a n t o b o z u , p . k p t. S u ro w ic z z a r z ą d z ił a p e l.
G łę b o k ie w r a ż e n ie w y w a r ły n a o b e c n y c h s ło w a d o w ó d c y , c h ó ra ln ie p o w ta rz a n e g łę b o k ie - m i i w a ru s z o n e m i g ło s a m i m ło d z ie ż y :
„ M a rs z a łe k P iłs u d s k i... u m a r ł c ia łe m , a le ż y je d u c h e m ... W s e r c a c h n a s z y c h ż y ć b ę d z ie w ie c z n ie ... P a m ię ta jm y i c z y ń m y w s z y s tk o , b y z g o d n ie z J e g o n a k a z e m ... u tr w a lić w ie lk o ś ć i c h w a łę P o ls k i" . ,
M a s tę p n ie p r z e m ó w ił p . g e n . T r o ja n o w s k i te m i s ło w y :
D z ie ń d z is ie js z y je s t m o m e n te m , k tó ry z a k o ń c z a w a s z ą w s p ó ln ą p r a c ę p r z y g o to w a w c z ą . J e s t to c z ę ś ć w ie ll|ie j p r a c y , ja k a c z e k a ć w a s m o ż e w p r z y s z ło ś c i, P a m ię ta jc ie ie s p o s o b ic ie s ię d o n a jw y ż s z e g o z n a jz a s z c z y tn ie js a e g o o b o w ią z k u — o b ro n y O jc z y z n y .
P a trz ę n a w a s z e w z ru s z e n ie m . P rz y p o m i- n e ją m i s ię te c h w ile , g d y n a s z e p o k o le n ie d o k tó r e g o ja i tu o b e c n i w a s i p rz e io ż o n i n a le ż ą w s z k o ln y c h m u n d u rk a c h s p o s o b iło s ię d o w ie l
k ie j c h w ili w y w a lc z e n ia n ie p o d le g ło ś c i.
U z b r o je n i w ie lk ą id e ą , k tó r ą w y r a ż a ł K o m e n d a n t J ó z e f P iłs u d s k i r o b iliś m y to , c o d o n a s n a le ż a ło , p o m im o , ż e n a s o n g iś u w a ż a n o z a f a n ta s tó w .
W iW z e m z a d a n ie m je s t n ie ty lk o P o ls k ę u tr z y m a ć a le i w z m a c n ia ć ją .
P o c z y tu jc ie to s o b ie z a w ie lk i h o n o r, ż e s ta n o w ic ie c z ę ś ć a rm ji, s łu ż ą c e j p o d ro z k a z a m i
Przeżycia własne Przedruk wzbroniony
Z k a r ty ż y c ia le g jo n is ty
„ L e g ji C u d z o z ie m s k ie j“ .
27 (C ią g d a ls z y )
Z e s tr o n y f r a n c u s k ie j s tr a ty c h o ć b y ły w ie lk ie , to je d n a k ż e n ie d o s ię g a ło n a w e t p o ło w y . Z n a s z e j k o m p a n ji p a d ło 1 7 , a o k o ło 2 5 c ię ż e j lu b lż e j r a n n y c h .
T a k s k o ń c z y ło s ię „ c o lo n n e " z d o b y w c z a r o k u 1 9 3 2 , p o d p a n o w a n ie f r a n c u s k ie w c ie lo n e 3 5 0 k ilo m e tró w b ie ż ą c y c h te r e n u . T o w c ie le n ie s z u m n ie n o s iło n a z w ę „ p a c y fik o w a n ia * 4.
O b e c n ie n a m ie js c u b itw y s-to i tw ie r d z a (B lo k - h a u s ) z p o d w ó jn y m p rz y d z ia łe m lu d z i, s iln ie j- s z e m i o b s a e rn ie js z e m o d in n y o h , g d y ż ta p la c ó w k a d o ro k u p rz y s z łe g o s ta n o w ić b ę d z ie k r a ń c o w ą p la c ó w k ę o p a n o w a n e g o d o ty c h c z a s te r e n u .
C o fa m y , s ię , s a p e r z y , k tó r z y ju ż p o p rz e d n io w y ty c z y li k ie r u n e k m a ją c e j iś ć d ro g i z A n e f- g o u d o m ie js c a o s ta tn ie j p o ty c z k i, p r a c u ją p rz y w s p ó łu d z ia le le g jo n is tó w n a d u ło ż e n ie m d ro g i b ite j. P r z y w ię k s z y c h o s a d a c h A ra b ó w w p o b liż u w o d y b u d u je s ię fo rte c e , w z n o s z ą c e s ię n a s z c z y ta c h w z g ó rz , tr u d n o d o s tę p n y c h . T w ie r
d z a o d tw ie r d z y o k o ło 5 0 k ilo m e tró w , a w k a ż d e j p o z o s ta je p o 1 5 0 le g jo n is tó w . R e s z ta c o fa s ię d o g a r n iz o n u w M e k n e s tą s a m ą r u tą m a r
s z o w ą , ja k ą p o p r z e d n io o d b y li. 1 z n ó w ro z p o c z y n a s ię ti p ie k ie ln a d ro g a , w p r a w d z ie ju ż
G e n e ra ln e g o I n s p e k to r a S ił Z b r o jn y c h , g e n . E d w a r d a Ś m ig łe g o - R y d z a .
J u n a c y 1 P a n P r e z y d e n t R z e c z y p o s p o lite j p r o f e s o r I g n a c y M o ś c ic k i, N a jw y ż s z y Z w ie rz - n ik P a ń s tw a , W s p ó łp r a c o w n ik M a rs z a łk a P ił
s u d s k ie g o i G e n e r a ln y I n s p e k to r S ił Z b ro jn y c h g e n . S m ig ły - R y d z n ie c h ż y ją !
Dróg® zbudowana przez junaków
Z a ró w n o k ie r o w n ic tw o o b o z u , ja k i m ło d z ie ż d a je w y ra z Z ro z u m ie n ia id e i te s ta m e n tu W ie lk ie g o W o d z a N a ro d u , łą c z ą c a k t o d s ło n ię c ia J e g o p o m n ik a z a k te m o d d a n ia d o u ż y tk u p u b lic z n e g o d ro g i, d o k tó r e j w y b u d o w a n ia p r z y c z y n ili s ię z n a c z n ie .
P o d k r e ś la to p rz e m ó w ie n ie b u r m is tr z a m ia s ta , p . P a r z y b o k a , k tó r y m . in . r z e k ł:
D ro g a k tó r e j p o ś w ię c e n ie m a s ię o d b y ć w d n iu d z is ie js z y m z o s ta ła n a z w a n a n a m o c y je d n o m y ś ln e j u c h w a ły Z a r z ą d u M ie js k ie g o i R a d y M ie js k ie j L id z b a r k a — „ A le ją M a rs z a łk a J ó z e fa P iłs u d s k ie g o " N a z w a ta n ie je s t c z c z ą , n a z w a b e z tr e ś c i. M a f h a c a flę g w ite g łę b o k ie u z a s a d n ie n ie w u s to s u n k o w a n iu s ie s ię lu d n o ś c i L id z b a r k a d o p o s te c i w ie lk ie g o W o d z a N a ro d u M a r
s z a łk a J ó z e fa P iłs u d s k ie g o . W s z a k ż e J e g o to s ą a ło w a : „ I d ą c z a s y , k tó r y c h z n a m ie n ie m b ę d z ie w y ś c ig p r a c y , ja k p rz e d te m b y ł w y ś c ig ż e la z a , ja k p rz e d te m b y ł w y ś c ig k r w i'^
O b e rw a n ie s ię c h m u ry
pod Warszawą.
O n e g d a js z a b u r z a z p io ru n a m i, k tó ra p r z e s z ła n a d W a r s z a w ą , n a jg w a łto w n ie j d a ła s ię w e z n a k i W o ło m in o w i, n a d k tó r y m n a s tą p iło o b e r w a n ie s ię c h m u ry . P o to k i w o d y p o d m y ły to r k o le jo w y m ię d z y Z ą b k a m i a W a rs z a w a , u tr u d n ia ją c k o m u n ik a c ję .
W ie le d o m ó w z o s ta ło z a la n y c h , a m a s y w ó d z n io s ły d o s z c z ę tn ie z b o ż e u s ta w io n e w k o p a c h n a p o lu , o ra z z n is z c z y ły n ie z ż ę te je s z c z e ż y t a .
G w a łto w n a u le w a d a ła s ię r ó w n ie ż o d c z u ć w m ie ś c ie .
P o to k i w o d y z a la ły w ś ró d m ie ś c iu p iw n ic e i s u te ry n y w n iż e j p o ło ż o n y c h d o m a c h , o ra z tu n e le p o d w ia d u k ta m i n a u l. 1 1 L is to p a d a i n a u l. G ó rc z e w s k ie j.
D u ż e s z k o d y b u rz a w y r z ą d z iła w o k o lic a c h p o d m ie js k ic h . W W a w rz e s iln ^ w ia tr z e r w a ł p o d c z a s p r z e d s ta w ie n ia d a c h w ę d ro w n e g o c y r k u .
N a s z c z ę ś c ie n ik t z 4 0 0 w id z ó w , a n i p e r s o n e lu c y r k o w e g o n ie o d n ió s ł s z w a n k u , u le w a z a m o c z y ła ty lk o n ie k tó r e a k c e s o r ja .
W p o w . w a rs z a w s k im u d e r z y ło w ie le p io ru n ó w .
W O tw o c k u p io ru n tr a f ił w d o m p . J a n a K o b u s z a p rz y u l. W ie js k ie j, w z n ie c a ją c p o ż a r k tó r y n ie m a l m o m e n ta ln ie u g a s ił r z ę s is ty d e s z c z .
D ru g i p io ru n u d e r z y ł w d o m p . F e lik s a M o w c tfa n a p rz y u l. S z k o ln e j 2 9 .
W P a le n ic y n a t. z w , Z b ó jn e j G ó rz e o d o d e ro e n ia p io r u n a s p a lił s ię d o m p . F e lik s a N a - d e js k ie g o , w a r to ś c i 1 0 0 0 z ł.
N a s ta c ji Z ą b k i z a tr z y m a n y z o s ta ł p rz e z 2 0 m in . p c c ią g p o d m ie js k i W a r s z a w a — W o ło m in , k tó ry n ie m ó g ł d o je c h a ć d o k o ń c o w e j s ta c ji s p o w o d u o b e r w a n ia s ię c h m u ry .
R ó w n ie ż n a P e lc o w iź n ie z a la n a z o s ta ła s ta c ja k o le jk i ja b ło n o w s k ie j.
n ie ta k s z a lo n y m te m p e m , je d n a k ż e tr u d n ie js z a d o p r z e b y c ia z p o w o d u s iln y c h w ic h u r i d e s z c z y . D e s z c z e u le w n e p a d a ją p ra w ie c o d z ie ń . R e s z tk i m u n d u ró w s p a d a ją le g jo n is to m z c ia ła , z tr z e c h m u n d u ró w z a b r a n y c h n a f r o n t p o z o s ta ły ty lk o s trz ę p y , a le i te s tr z ę p y c h o w a m y s ta ra n n ie , g d y ż to p r z y s z ły s p ó d o b u w ia , — z k tó r e g o p o z o z ta ł ty lk o w ie rz c h . W s z e re g i k o m - p a n ji w k r a d a s ię n a js tr a s z n ie js z y w ró g o te j p o rz e r o k u — m a la rja c z y li ż ó łta fe b ra . W s z y s c y p r a w ie id z ie m y s iln ie g o r ą c z k u ją c , d o s ta je - m y p o tr z y i w ię c e j p ro s z k ó w c h in in y d z ie n n ie . N a re s z c ie s ta je m y u c e lu . Z d a ła w id a ć ju ż k o p u ły m e c z e tó w i m in a re tó w M e k n e s 4u . P a d a r o z k a z z a tr z y m a n ia s ię i.... ro z ło ż e n ia n a m io tó w . O d b y ć m u s im y je s z c z e c z te r o - ty g o d n io w ą k w a - r a ta n n ę , p o n ie w a ż w m ie śc ie w y b u c h ła m a la rja . A le i ta m in ę ła . N a re s z c ie w k ra c z a m y d o M e - n e s , w ita n i o w a c y jn ie p r z e z lu d n o ś ć fra n c u s k ą . C z e rw o n y k r z y ż p r z y g o to w a ł d la k a ż d e g o z n a s c ie p łą s tr a w ę , w in o i in n e p rz y s m a k i. P o p o s ile n iu p rz y d ź w ię k a c h o r k ie s tr y w k ro c z y liś m y d o k o s z a r, „ C o lo n n e " ro k u 1 9 3 2 b y ła s k o ń c z o n ą .
W mieście garnizonewem.
W k r a c z a m y d o m ia s ta M e k n e s , p rz e z d z ie l
n ic ę a r a b s k ą ta k z w a n e s ta r e m ia s to . N a s tró j u r o c z y s ty — ■ w s z ę d z ie b r a m y try u m fa ln e , u r z ą d z o n e s ta r a n ie m e u ro p e jc z y k ó w . P rz y jm o w a ł n a s g e n e r a ł D u b u is s o n , k tó r y s ta ł n a c z e le n a s z e j w y p r a w y , o ra z s z e ik a r a b s k i. U ro c z y s to ś ć b y ła u rz ą d z o n a z w ie lk ą p o m p ą , c h o o ia ż m y s a m i n ie w y g lą d a liś m y p a r a d n ie . U b r a n ia , k tó -
L id z b a rk p o s z e d ł w ła ś n ie z a ty m w s k a z a n ie m W o d z a N a ro d u . W z ią ł s ię d o p ra c y , a b y g o d n ie u c z c ić W ie lk ie g o P o la k a .
P r z y w y d a tn e j p o m o c y p . W o je w o d y P o m o r s k ie g o , F u n d u s z u P r a c y i p o p a r c iu w ła d z w o js k o w y c h p o b u d o w a n o d ro g ę b itą w io d ą c ą o d m ia s ta d o o b o z u W ,F . i P .W . W y k o ń c z o n o te d ro g ę ju ż w ro k u u b ie g ły m , a le d o p ie ro w ro k u b ie ż ą c y m n a d a n o je j c h a r a k te r a le ji p re re z w y s a d z e n ie je j d w o m a rz ę d ia m i d r z e w lip o w y c h .
Popis junaków.
U r o c z y s ty te n d z ie ń z a k o ń c z y ł s ię p o p is e m w o k a ln y m ju n a k ó w , u rz ą d z o n y c h n a d b r z e g a m i p ię k n e g o je z io ra .
K u ltu r a g ło s o w a i w y ro b ie n ie m u z y k a ln e ju n a k ó w s ta ły n a b a rd z o w y s o k im p o z io m ie n ie k tó r e ta le n ty g ło s o w e ja k n p . ju n a k a H o l- b e r g ta p o p ro s tu z d u m ie w a ły .
P o p is m ia ł n ie p r z e c ię tn y i n ie s p o d z ie w a n y a k o m p a n ja m e n t w p o s ta c i g rz m o tó w n a d c ią g a ją c e j w ła ś n ie b u rz y .
Dzieje Lidabarka.
D z ie ń w c z o r a js z y s ta n o w i w s p a n ia łą k a r tę w ta k z n a m ie n n e j h is to r ji m ia s ta L id z b a rk a .
G ró d z a ło ż y li K r z y ż a c y w X IV w ie k u tr a k tu ją c g o ja k o tr a g ic z n y p u n k t w y p a d o w y n a M a z o w sz e . N a z w a li g o — L a u te n b u r g ie m .
W r. 1 4 1 0 o d b y ła s ię tu p ie r w s z a a w y c ię z - k a p o ty c z k a w o js k W ła d y s ła w a J a g ie łły , c ią g n ą c y c h p o d G r u n w a ld , z p r z e d n ią s tr a ż ą k r z y ż a c k ą ,
K ró l s p a lił z d o b y te m ia s to , b y u n ie m o ż liw ić w ro g o w i n a p rz y s z ło ś ć u ż y w a n ia g ro d y ja k o b a z y o p e ra c y jn e j. Z a r a z p o o s ta te c z n e m z w y c ię s tw ie m ia s to w z n ie s io n o r ę k a m i p o ls k ie m i.
P o h o łd z ie p r u s k im p r z e p r o w a d z o n o p rz e z ś r o d e k m ia s ta g ra n ic ę , o d d z ie la ją c ą P r u s y K ró le w s k ie ( p o ls k ie ) o d K s ią ż ę c y c h ( k r z y ż a c k ic h ) . W r o k u 1 8 6 1 P r u s a c y w y s ta w ili n a d a w n e j g r a n ic y p o m n ik , n a k tó r y m z łą c z o n e r ę c e s y m b o liz o w a ły „ p o w ró t" P r u s K ró le w s k ic h d o K s ią ż ę c y c h . (? )
Z g ła z ó w te g o p o m n ik a , p o z o s ta w ia ją c s y m b o l z łą c z o n y c h r ą k w y b u d o w a li ju n a c y w a r s z a w s c y w L id z b a rk u p o m n H t k u c z c i T e g o , k tó r y s p r a w ił p ra w d z iw y p o w r ó t z je d n o c z e n ia ro z g ra - b io n y c h z ie m O jc z y z n y .
Spłenęła fabryka wyrobów drewnianych
W f a b r y c e w y ro b ó w d r e w n ia n y c h „ H e r k u le s " p r z y u l. P r o m e n a d a w y b u c h ł w n o c y p o ż a r.
G d y z a a la r m o w a n a s tr a ż p o ż a r n a r o z p o c z ę ła a k c ję ra tu n k o w ą , f a b r y k a p r z e d s ta w ia ła - ju ż ty lk o je d n o m o rz e p ło m ie n i.
P r ó c z d r z e w a z n a jd o w a ło s ię w f a b r y c e d u ż o ła tw o p a ln y c h m a te r ja łó w , ja k b e n z y n a , o liw a i p o k o s t, to te ż m im o n a d lu d z k ic h w y s ił
k ó w n ie u d a ło s ię n ic z e g o u r a to w a ć .
N a m ie js c e p o ż a ru p r z y b y li p p . p r e z y d e n t B a rc ik o w a k i, k o m e n d a n t p o lic ji K o w a ls k i i k ie ro w n ik w y d z ia łu ś le d c z e g o S z a tk o w s k i, k tó ry n a m ie js c u p o d ją ł d o c h o d z e n ie .
P r z y c z y n a p o ż a ru n a r a z ie n ie z n a n a .
P a s tw ą o g n ia p a d ły w s z y s tk ie n o w o c z e s n e m a s z y n y , s u ro w c e i w y to b y d r z e w n e . S tr a ty w y n o s z ą o k o ło 1 2 0 .0 0 0 z ł.
W ła ś c ic ie l f a b r y k i p . J a n B o ro w s k i p o n ió s ł o lb rz y m ie s tr a ty , p o n ie w a ż z a b e z p ie c z e n ie b y ło ty lk o c z ę ś c io w e .
N a s k u te k p o ż a ru s tr a c iło , p r a c ę 5 0 lu d z i, z a tr u d n io n y c h w fa b ry c e .
re n o s iliś m y p o d c z a s w y p r a w y , p o d a r ły s ię do
te g o s to p n ia , ż e b y ły p r a w ie w s tr z ę p a c h . N a r o g a tk a c h s ta ły P a n ie z C z e rw o n e g o K rz y ż a , k tó r e k a ż d e m u w r ę c z a ły p o b u łc e i ć w ie rć litr a w in a .
W p r o s t z te j p a r a d y u d a liś m y s ię n a c m e n ta rz , a b y z ło ż y ć w ie n ie c n a g ro b ie p o le g ły c h , k tó r z y z g in ę li p rz y z d o b y w a n iu M e k n e s ‘u , a k tó r y ja k m i s ię c d a je , w p a d ł w rę c e f r a n c u s k ie w r . 1 9 1 9 .
P ó ź n ie j z a p ro w a d z o n o n a s d o k o s z a r, n ie w p u sz c z o n o n a s je d n a k ta k ja k s ta liś m y z a ra z d o w n ę tr z a , le c z n a jp ie rw m u s ie liś m y s ię w y k ą p a ć , a n a s tę p n ie d a n o n a m n o w e m u n d u ry . M u s z ę tu z a z n a c z y ć , iż w c z a s ie m a r s z u n ie w y p ła c o n o n a m n a le ż n e g o z a 1 5 d n i ż o łd u , ,c o u c z y n io n o te ra z , w y p ła c a ją c p o d w ó jn y ż o łd z a 3 0 d n i i d a n o n a m w o ln e n a 2 4 g o d z in . W e s e li i z a d o w o le n i w y s z liś m y n a m ia s to , a b y s ię z a b a w ić . C y w ile c z u li p rz e d n a m i r e s p e k t, u s tę p u ją c n a m z d ro g i. B a w iliś m y s ię w e s o ło .
A le k a ż d y u rlo p m ia ł te ż z a w s z e o d w ro tn ą s tr o n ę m e d a lu i to tę g o rs z ą , a lb o w ie m c z ę ść p o d p iw s z y s o b ie w ra c a ła d o k o s z a r n ie w p r z e c ią g u 2 4 g o d z in , le c z n a w e t w c ią g u 2 lu b 3 d n i. C i o trz y m y w a li z a r a z n a le ż n ą k a r ę w e d łu g
„ ta ry fy *4 w p o s ta c i 1 5 d n io w e g o a r e s z tu o ile s p ó ź n ia ją c y n ie w s z c z ą ł ja k ie jś b u r d y b ę d ą c p o d d o b r ą d a tą — w p rz e c iw n y m b o w ie m r a z ie o tr z y m y w a ł 3 0 d n i. J a n a s z c z ę ś c ie a n i d o p ie r w s z e j a n i d o d ru g ie j k a te g o rji n ie n a le ż a łe m .
C ią g d a ls z y n a s tą p i.
