C en a n u m eru 10 fjro srv .
POLSKO - KATOLICKA GAZETA BEZPARTYJNA NA POWIAT LUBAWSKI I OKOLICE
W y ch o d zi trz y ra z y ty g o d n io w o : w e w to rek , czw artek i so b o tę.
Przedpłata: m iesięczn a w y n o si 80 g ro szy z d o ręczen iem 1 zło ty , k w a rtaln a w y n o si 2,40 zł. z d o ręczen iem 3,00 zł.
W w y p ad k ach n ie p rz e w id z ian y c h sp o w o d o w an y ch siłą w y ższą (p rze
szkó d w zak ład zie, zło żenia p ra cy i t.p .) a b o n e n t n ie m a p raw a żąd a
n ia n ie d o sta rc z o n y ch n u m eró w lu b o d szk o d o w an ia.
Ogłoszenia: za o g ło szen ie o d w iersza 1 m m . n a str. 6 -łam . 15 g r.
n a str. 2 -łam . 50 g r., o g ło szen ia d ro b n e sło w o 20 g r.
Za o g ło szen ia red a k cja n ie o d p o w iad a.
T elefo n N r. 59. K o n to czek o w e P . K . O . N r. 145266.
G zcio n k am i d ru k a rn i B . M iło szew sk ieg o w N o w em m ieście n . 0 rw . _____________ _________________________________________________>
Rok III. I Nowemiasto n. Drwęcą, czwartek dnia 23 lipca 1936 r. Nr. 84
Przegrana pozycja u ujścia polskiej Wisły
W a lk a o d o stę p d o m o rza w g ran icach p o trz eb n y c h d la ro zw o ju p a ń stw a n aszeg o , łą
c z y się ju ż o d ch w ili o tw a rc ia k o n feren cji p o k o jo w ej w P a ry ż u , g d zie p rz e d staw ic iele n asi p o ra z p ie rw sz y d o m ag ać się zaczęli o d d an ia G d ań sk a P o lsce b ez n ajm n iejszy ch zastrzeżeń .
W a lk a ta w sto su n k u d o G d ań sk a n ig d y n ie p rz y n o siła n am w ię k sz y c h zw y cięstw . G d ań sk z a m ia st tw o rzy ć sw o b o d ą y i n iczem n ie sk rę p o w a n y d o stęp P o lsk i d o m o rza, p rzez c a ły czas n iep o d leg ło ści z w y ją tk ie m m o że k ilk u o sta tn ic h la t — b y ł ra c z e j b a rje rą , o d g ra d z a ją c ą n a s od u p rag n io n eg o B a łty k u .
Je st to w d u żej części n ą szą w in ą, k tó ra zw ięk szy się jeszcze, jeżeli G d a ń sk — n a co się p o w a ż n ie zan o si — w cześn iej czy p ó źn iej w ró ci zn o w u p o d „ o p ie k u ń c z e 41 sk rz y d ła R zeszy N iem ieck iej. S zliśm y b o w iem zaw sze k u ro z- w d ązan iu z a g a d n ie ń p o lity c zn y c h d ro g ą p o k o jo w ą, d ro g ą ro k o w ań i o d w o ły w an ia się d o o d p o w ied n ich tra k tató w i in sty tu c y j.
T ą d ro g ą je d n a k d alek o n ie zaszliśm y . W sp ra w a ch G d a ń sk a sp y c h a n o n a s zaw sze n a sz a ry k o n iec, p o d czas, g d y m a ły k a rz e ł litew sk i, n ie o g lą d ają c się n a żad n e trak ta ty , an i L ig i N aro dó w , d ro g ą fa k tó w d o k o n a n y c h stw o rz y ł, so b ie w ła sn y , w y g o d n y d o stęp do m o rza i to p rzez p o rt, d la k tó re g o p rz e c ie ż w łaśc iw y m
„ h in te rla n d e m44 (zap leczem ) je st P o lsk a.
P a m ię ta m y je sz c z e d o b rze, ja k to d n ia 12 sty ó zn ia 1923 r. lite w sk ie fo rm acje o ch o tn icze w k ro c z y ły śm iało do K ła jp e d y i le k c e w a ż ą c w n a jw y ź sż y m sto p n iu m o carstw a E u ro p y i L ig ę N aro dó w — zajęły ją w im ien iu L itw y .
P o ^ tej w y p raw ie lite w sk ie j n a K łajp e d ę, zak o ń czo n ej całk o w item z w y c ię stw e m i m ili- ta rn e m i d y p lo m aty czn em — w y ło n ił się d la n a s w n io sek ja sn y i o czy w isty .
W ie d z ie liśm y p rzecież d o b rze, że tra k taty w r. 1919 w y tw o rz y ły p e w n ą ró w n o w ag ę sK n ad B ałty k iem i o d d an ie K ła jp e d y L itw ie w tej fo rm ie, ja k to u c z y n iła L ig a N aro dó w n a ru sz y ło tę ró w n o w a g ę. K ied y w ięc n a stą p iły zm ian y zasad n icze w sy tu a c ji p ra w n e j K łajp e d y , to siłą rzeczy n a su n ęła się k o n ieczn o ść w p ro w ad zen ia zm ian w sy tu a c ji G d ań sk a, tem - b a rd z ie j, że o b y d w ie te sp ra w y b y ły ze so b ą zw iązan e. N aru szon a w jed n em m iejscu ró w n o w ag a p o w in n a b y ła z o sta ć p rz y w ró c o n a w in n em .
K ied y b y ła w ięc n a jo d p o w ie d n ie jsza p o ra, P o lsk a z a p o m n ia ła , że je st jeszcze in n a d ro g a, p ro w ad z ą ca d o u p ra g n io n e g o celu , d ro g a fa k tó w d o k o n an y ch . T ą d ro g ą p o szła L itw a w sp ra w ie K łajp ed y i m eto d a ta — ja k b y ło d o p rz e
w id zen ia — o k a z a ła się w zu p ełn o ści sk u te cz n a . T ą d ro g ą p o w in n a b y ła p ó jść w sw o im czasie P o lsk a, a n ie g ro ziło b y n am d zisiaj p rz y łą c ze n ie G d a ń sk a d o h itle ro w sk ich N iem iec.
Jeżeli b o w iem to z w y cię stw o lite w sk ie s ta ło się p ra k ty c z n y m w y raz e m m ięd zy n aro d o w eg o u zn an ia z a sa d y , że d o stę p d o m o rza sta n o w i tato ży w o tn y w a ru n e k b y tu p ań stw o w eg o , iż m u si p o k o n ać w szelkie sk ru p u ły i p rzeszk o d y , to P o lsk a m iała w ty m k ie riin k n b ezw zg lęd n ie w ięcej a tu tó w w rę k u , n iż L itw a.
M o g lib y śm y się p o tem tłu m aczy ć, że jeżeli u u jśo ra N iem n a, k tó ry je st rz e k ą w m n iejszej ty lk o części p rzez o b sz a r lite w sk i p ły n ąc ą , — d o sta je L itw a c a łk o w itą su w eren n o ść w K łajp e
d zie — to u u jścia W isły , p rzep ły w ającej w c iło śc i p rzez o b szar P o lsk i, P o lsk a p o w in n a m ieć w G d a ń sk u , k tó ry p rzez w iek i d o p a ń stw a p o lsk ieg o n a le ż a ł — z u p e łn ą n iezależn o ść p o li
ty c z n ą i ek o n o m iczn ą. P o d o b n ie słu szn y ch a rg u m e n tó w m o g lib y śm y zn aleźć d u żo .
Je że li sięg n iem i p a m ię c ią do ro k u 1923 to p rzy p o m n im y so b ie, że n a stró j w śró d sp o łe
czeń stw a p o lsk ieg o b y ł ja k n ig d y p rzed tem i p o tem o d p o w ied n i n a w y k o n an ie śm iałeg o k ro k u zb ro jn eg o celem , zd o b y cia u tra c o n y c h
Pogrzeb gen. Orlicz-Dreszera.
G e n e ra ł, co w sz y stk ie sw e siły sp ra w ie m o rskiej o d d ał — n a w ieczn y sen n a c m e n ta rz u n a d m o rsk im sp o czął. F ale B a łty k u , b ijące o b rz e g p o b lisk i, sn u ć b ę d ą p ieśń o d w ieczn ą o m o rzu . O to p o w staje w n a sz y c h o czach m o g iła, b ęd ąca sy m b o lem .
T ak d alek o się g ały zaw sze g ran ice R zeczy p o sp o litej, jak d alek o sięg a ły g ro b y p o leg ły ch jej ż o łn ie rz y . K rzy że — b y ły n aszem i słu p am i g ra n ic z n em i. P o szliśm y n ad m o rze i tam p o zo stan iem y .
C zu w ać b ęd zie p o w iek i n ad m o rzem p o ls
k im straż ży w y ch . S tra ż ż y w y c h , co ze w sk a zań ty ch , co o d eszli, o tu ch ę d o w alk i czerp ać b ęd zie.
O d szed ł od n a s czło w iek m o cn y — • lecz n ie z g in ę ła w ra z z n im m o c jeg o . Je g o w ielk ie u m iło w an ie m o rza, u m iło w an ia P o lsk i, o p artej o o siem m iljo n ó w P o lak ó w , ro z p ro sz o n y c h w św ie c ie — w p o jo n e z o sta ło w sz e reg i, ja k ie d ziś ze sz ta n d a ra m i, o w item i w k ir, za jeg o tru m n ą p o d ą ż y ły .
Z całej P o lsk i p rz y b y ły n a te n p o g rz e b d e leg acje. P rz y tru m n ie g e n e ra ła O rlicz-D reszera sta n ę ła w żało b ie arm ja, sp o łeczeń stw o , P o lo n - ja z a g ra n icz n a .
Ju ż o d w czesn y ch g o d zin ^ ra n n y c h ru ch ~w G d y n i w ielk i. M iasto p rz y b ra ło w y g lą d żałob n y . N a m asztach sta tk ó w , sto ją c y c h w p o rcie, flag i o p u szczo n e d o p o ło w y m asztu .
T łu m y p o d ążają p o d g m ach d o w ó d ztw a flo ty . W id ać w iele d eleg acy ] lu d n o ści k a sz u b s
k iej i p o m o rsk iej.
O g o d z. 8,50 n a to r p rzed d o w ó d ztw em flo ty d o jeżd ża w ag o n salo n o w y w io zący P a n a P re zy d e n ta R z e c z y p o sp o lite j w raz ze św itą. N a k ilk a m in u t p rzed p rzy jazd em P a n a P re z y d e n ta p rz y b y ł g en eraln y in sp e k to r sił zb ro jn y ch g en . R y d z -S m ig ły , k tó ry p rz y w ita ł się z o c z e k u ją cy m i g o czło n k am i rz ą d u z g en . S ła w e j-S k ła d - k o w sk im n a czele. N a stę p n ie , p o k ró tk ie j ro z m o w ie z czło n k am i rz ą d u i g e n e ra lic ją , g en . R y d z-S m ig ły p rz e sz e d ł d o w a g o n u salo n o w eg o P . P re z y d e n ta R . P ., g d zie p o z o stał p rz e z czas d łu ższy .
C złon k o w ie rząd u z p re m je re m g en . S ław o j S k ła d k o w sk im n a c iele , tu d z ie ż g e n e ra lic ja , p ro w ad zo n a p rzez in sp e k to ra arm ji g en . S o sn - k o w sk ie g o , p o zo stali p rzed salo n k ą.
N a m a ły p lacy k p rzed g m ach em d o w ó d ztw a flo ty , p rz y m asa ero w a ła w k a rn y m o rd y n k u k o m - p a n ja h o n o ro w a m a ry n a rk i w o jen n ej. Z a n ią p rz y m a sze ro w a ł 1 p u łk szw o leżerów z p o cztem sz ta n d a ro w y m , p o tem 2 p u łk szw o leżeró w ró w n ież z p o cztem sztan d aro w y m , a za tem i o d d ziałam i u sta w ił się 16 p. a. 1. z G ru d ziąd za, a tu ż za n im b ao n m a ry n a rk i w o jen n ej.
D o w ó d ztw o n ad c a ło śc ią o b jął to w a rz y sz b o jó w g en . O rlicz-D reszera i jeg o p rz y ja c ie l g en . W ien iaw a-D łu g o szo w sk i.
T u ż p rz e d g o d z. 9 -tą P . P re zy d e n t R zeczy p o sp o litej w o to czen iu św ity i w to w a rz y stw ie G en . In sp e k to ra S ił Z b ro jn y c h p rz y w ita ł się z czło n k am i rz ą d u i g en eralicją, a n a stę p n ie u d ał się d o sali k o n fe re n c y jn e j d o w ó d ztw a flo ty , p rz e m ie n io n e j n a k a p lic ę żało b n ą.
Ś cian y sa li z o sta ły o b ite k irem , k ir e m p rz y sło n ię to ży ran d o le. W g łęb i sali n a trz e c h k a ta fa lk a ch u staw io n o trz y tru m n y tra g ic z n y c h o fiar. W śro d k u sta n ę ła tru m n a g en . O rlicz D reszera, p o p raw ej stro n ie tru m n a k p t. p ilo ta Ł ag iew sk ieg o , a z lew ej tru m n a p łk . L o th a.
W ła śc iw ie tru m ie ń i k atafalk ó w n ie w id ać.
T y lk o rz ę d y w o sk o w y ch św iec w sk az u ją m iejs-
p ra w w G d a ń sk u . N a P o m o rzu ju ż stały , w p o g o to w iu liczn e o rg a n iz a cje p ó łw o jsk o w ę.
B rak ło ty lk o m ęża, k tó ry b y ja k d ,A n u n zio p o r
w ał za so b ą m asy n a rzecz p rz y sp o rz en ia z ie
m i i c h w a ły O jczy źn ie.
ce, g d zie się tru m n y zn ajd u ją. K atafalk i i tru m n y p rz y k ry to w ień cam i i k w iatam i. O b o k tru m ie n sto ją w a rty h o n o ro w e.
Eksportacja zwłok
płk. Lotha i kpt. Łagiewskiego.
W śró d w sp an ia ły c h w ień có w w id ać w ien iec o d P . P re z y d e n ta R zp litej, o d G en . In sp . S ił Z b ro jn y ch , o d d o w ó d ztw a flo ty , o d d o w ó d ztw a sił lo tn iczy ch , o d k a w a le rji, o d o ficeró w Ja c h t k lu b u , a w reszcie w sp an ia ły w ien iec o d arm ji n iem ieck iej, p rzy w iezio n y p rzez sp e c ja ln ą d e le
g ację o fic e rsk ą , p rz e ty k a n y sz a rfa m i n iem iec- k iem i i p o lsk iem i. R ó w n ież p rzep ięk n e w ień ce zło ży li a ttac h e s w o jsk o w i p o selstw i am b asad o b cy ch . W śró d ty ch w ie ń c ó w p o w sz ec h n ą u w ag ę z w rac a w ien iec od c e sa rsk ie j a r m ji jap o ń sk ie j.
N a ram io n ach to w a rzy sz y d ź w ig n ię ta w g ó rę w y p ły n ę ła n a m ały p la cy k stalo w o -sz a ra tru m n a ze z w ło k a m i śp . p łk . S te fa n a L o th a. T ru m n ę p o p rzed zał k rz y ż n ie sio n y p rz e z m a ry n a rz a.
N io sło ją n a b a rk a c h 8 o ficeró w . N a tru m n ie le ż ała c z a p k a p u łk o w n ik a i szab la. S zp aler o d g łó w n eg o w ejścia aż do w ag o n u k a p lic y trz y m ali h a rc e rz e .
W k ró tc e p o tem o śm iu o ficeró w w y n io sło d ru g ą tru m n ę ze zw ło k am i śp . k p t. p ilo ta A lek sa n d ra Ł a g ie w sk ieg o .
Z a tru m n am i p o stę p o w a ły ro d ziny tra g ic e - n y ęh o fiar k a tastro fy , a p o tem szli ż o łn ie rz e n io sący w ień ce. Z a ty m o rszak iem p o stęp o w ała g en eralicja, p ro w ad zo n a p rzez in sp e k to ra arm ji S o sn k o w sk ieg o .
P o zło żen iu zw łok śp . p łk . L o th a i k p t. p i
lo ta Ł a g ie w sk ie g o w w ag o n ie-k ap licy , p rzed g łó w n e w ejście g m achu z a je c h a ła p rz y b ra n a zielen ią i b arw am i n aro d o w em i la w e ta z a p rzę żo n a w sz ó stk ę k o n i, p rz y g o to w a n a d o p rz y ję
cia tru m n y ze sm ie rte ln e m i sz c z ą tk a m i g en . O rlicz-D reszera.
W te j ch w ili o d d ziały w o jsk o w e p o częły p rz y g o to w y w ać się d o o sta tn ie j d efilad y .
D u ch o w ień stw o zg ro m ad zo n e p rzy w ag o n ie- k a p lic y ro zp o częło p ien ia żało b n e: W o jsk o sp re z en to w a ło b ro ń . T o zn ak , ż e’ti?u m n y tra g ic z
n y c h to w arzy szy g en . O rlicz-D reszera zło żo no - n a k a ta fa lk a c h . W a g o n -k a p lic a ż e g n a n y o sta t- n iem żo łn iersk iem p o zd ro w ien iem o d je c h a ł w o ln o.
P rz y ark ad o w em w ejściu n a d zied zin iec g m achu d o w ó d ztw a flo ty , z g ro m a d z iły się o r
g a n iz a cje b. w o jsk o w y ch i sto w a rz y sz e n ia o ch a
ra k terz e P . W . W śró d n ich p o w szech n ą u w a
g ę zw racali B e 1 i n i a c y w h isto ry c z n y c h m u n d u rach .
N a tle jasn eg o n ieb a p o jaw ił się k lu cz 15 h y d ro p lan ó w , o d d a jąc y c h o sta tn i sa lu t g e n e ra ło w i i jeg o to w arzy szo m . T o w a rz y szy ły g e n e
ra ło w i w o sta tn ie j jeg o d o czesn ej w ęd ró w ce.
W z d łu ż żało b n ej d ro g i u sta w ił się z w arty tłu m lu d n o ści, p rz y b y łe j z ró ż n y c h stro n P o m o rz a i w y b rzeża.
W p o b liżu g m ach u w id ać b arw n ą g ru p ę d e leg acy } ze sz tan d a ra m i i w ień cam i. P o za tem i d eleg acjam i w id ać o lb rzy m ią m asę o ficeró w ró ż n y c h fo rm acy j, g ru p y o ficeró w k aw alerji, lo tn i
ctw a i m a ry n a rk i. P o za tem i g ru p a m i w y ró sł d o sło w n ie o lb rzy m i las sz tan d a ró w .
P rzed g m ach zajech ała law eta, o to czo n a o fice
ram i lo tn ictw a i k a w a le rji.
Z g łó w n y ch sch o d ó w sp ły w a liczn a g ru p a g en eralicji i u sta w ia się tu ż o b o k w ejścia.
P o lew ej stro n ie te j g ru p y u sta w ia ją się a tta ch es w o jsk o w i p a ń stw o b cy ch . S p ecjaln a d e le g a
cja arm ji n iem ieck iej n iesie w ien iec.
P rzed la w e tą u sta w ia się g ru p a ro b ią c a g łęb o k ie w ra ż e n ie. O to m a ry n a rz e n io są ch o rąg w ie k o ścieln e ż a ło b n e i fe re to n y .
P rzed tą g ru p ą u sta w ia ją się żo łn ierze n io -’
są cy n a c z e rw o n y c h p o d u szk ach o rd e ry p o lsk ie i o b ce trag icznie z m a rłe g o g e n e ra ła . N a czele n io są o rd er „V irtu ti M ilita ri“ .
- - - G L O S L U B A W S K I . . . .
W ś r ó d o f i c e r ó w p e ł n i ą c y c h s t r a ż h o n o r o w ą p r z y l a w e c i e , w i d a ć d w ó c h B e l i n i a k ó w w h i s t o r y c z n y c h m u n d u r a c h .
W r e s z c i e u w e j ś c i a g ł ó w n e g o n i e s i o n a n a b a r k a c h g e n e r a ł ó w , p o j a w i a s i ę s t a l o w a t r u m n a , a n a n i e j w i d a ć c z a p k ę g e n e r a l s k ą i s z a b l ę .
. . . . ' . .
D r e s z e r a , p o s t ę p u j e s t a r u s z k a m a t k a , z a n i ą <
p r o w a d z o n a p r z e z a d w o k a t a D r e s z e r a , o k r y t a ; c i ę ż k ą ż a ł o b ą i d z i e m a ł ż o n k a t r a g i c z n i e z m a r - • ł e g o g e n e r a ł a . Z a n i m i p o s t ę p u j e d a l s z a r o d z i n a g e n e r a ł a .
T u ż z a r o d z i n ą p o p r z e d z a n y p r z e z a d j u t e n - t a , o f i c e r a m a r y n a r k i , p < b s t ę p u j e P . P r e z y d e n t R z p l it e j, w o t o c z e n i u a d m . U n r u g a i g e n . S z a ll y .
Z a P . P r e z y d e n t e m R z p l i t e j k r o c z y G e n e r a l n y I n s p e k t o r S i ł Z b r o j n y c h g e n . R y d z - S m i g ł y w o t o c z e n i u a d j u t a n t ó w , a z a n i m p r e m j e r g e n e r a ł S ł a w o j - S k ł a d k o w s k i , m a j ą c y p o l e w e j s t r o n i e m a r s z a ł k a S e j m u C a r a , a p o p r a w e j m a r s z a ł k a S e » n a tu P r y s t o r a .
Z a n i m i p o s t ę p u j e r z ą d i n c o r p o r e , p o t e m g e n e r a l i c j a i c z ł o n k o w i e S e j m u i S e n a t u , d a l e j b a r w n a ^ r u p a a t t a c h e s w o j s k o w y c h , o l b r z y m i z a s t ę p o f i c e r ó w r ó ż n y c h b r o n i , m a r y n a r z e i n i e p r z e j r z a n e t ł u m y p u b l i c z n o ś c i .
W o j s k o p r e z e n t u j e b r o ń .
K o m p a n j a h o n o r o w a m a r y n a r z y p o p r z e d z a k o n d u k t .
W t a k t ż a ł o b n e g o w e r b l a m a s z e r u j ą o d d z i a ł y i b e z s ł o w a k o m e n d y o d d a j ą h o n o r y w o j s k o w e .
d u c h o w i e ń s t w a .
W c h w i l i , g d y ż a ł o b n y o r s z a k r u s z a ł z p o d g m a c h u d o w ó d z t w a f l o t y , o d e z w a ł y s i ę j ę k i s y r e n n a o k r ę t a c h i s t a t k a c h , s t o j ą c y c h w p o r t a c h w o j e n n y m i h a n d l o w y m .
P o p r z e b y c i u k o ł o k i l o m e t r a k r ę t ą d r o g ą p o d g ó r ę ż a ł o b n y p o c h ó d z a t r z y m a ł s i ę u s t ó p m a ł e g o w z g ó r z a , n a k t ó r y m w z n o s i s i ę s t a r y , b l i s k o 7 0 0 l a t l i c z ą c y d r e w n i a n y k o ś c i ó ł e k k a s z u b s k i .
W n ę t r z e k o ś c i ó ł k a b y ł o o b i t e k i r e m , a s t r o p u d e k o r o w a n o b a r w a m i n a r o d o w e m i i z i e le n i ą . O b o k o ł t a r z a n a t l e b a r w o r d e r o w y c h w i d n i a ł y p o o b u s t r o n a c h K r z y ż V i r t u t i M i l l i t a r i i K r z y ż N i e p o d l e g ł o ś c i . P o n a d o ł t a r z e m n a t l e b a r w n a r o d o w y c h w i d n i a ł y s z l i f y g e n e r a l s k i e .
D o m a ł e g o k o ś c i ó ł k a w e s z ł a ' n a j b l i ż s z a r o d z i n a t r a g i c z n i e z m a r ł e g o g e n e r a ł a , a z a n i ą u d a ł s i ę P . P r e z y d e n t R z p l i t e j w o t o c z e n i u s w e j ś w i t y , G e n e r a l n y I n s p e k t o r s i ł z b r o j n y c h g e n . S m i g ł y - R y d z , n a s t ę p n i e r u s a y ł r z ą d i n c o r p o r e , a z a n i m u d a ł a s i ę g e n e r a l i c j a w r a z z a t t a c h e s w o j s k o w y m i p a ń s t w o b c y c h .
T r u m n ę ś . p . g e n . O r l i c z - D r e s z e r a p o d j ę l i z l a w e t y n a r a m i o n a g e n e r a ł o w i e i w n i e ś l i j ą d o k o ś c i ó ł k a , u s t a w i a j ą c n a p r z y g o t o w a n y m k a t a f a l k u .
Z e M s iz ą ś w . ż a ł o b n ą z a d u s z ę t r a g i c z n i e z m a r ł e g o i n s p e k t o r a a r m j i i i n s p e k t o r a O . P . , w y s z e d ł o s o b i s t y k a p e l a n P . P r e z y d e n t a R . P . k s . J a n H u m p o l a w a s y ś c i e k l e r u .
P o u r o c z y s t o ś c i a c h ż a ł o b n y c h w m a ł y m p r a s t a r y m k o ś c i ó ł k u , o r s z a k ż a ł o b n y r u s z y ł w d a l s z ą d r o g ę . .MLKJIHGFEDCBA
N a c m e n ta r z u w O k a y w iu .
Z w y s o k i e g o s k a l i s t e g o i s t r o m e g o b r z e g u r o z l e g a ś i ę s z e r o k i w i d o k n a p o l s k i e m o r z e , n a k t ó r e m w o d l e g ł o ś c i m n i e j w i ę c e j k i l o m e t r a , s t a n ę ł y d w a k o n t r t o r p e d o w c e „ W i c h e r " i „ B u r z a "
t r z y ł o d z i e p o d w o d n e , a n i e c o b l i ż e j b r z e g u O . R . P . „ B a ł t y k " .
M i ę d z y t r y b u n a m i P : P r e z y d e n t a R z p l i t e j i G e n . I n s p e k t o r a S i ł Z b r o j n y c h s t a n ę ł o t r z e c h o f i c e r ó w , t r z y m a j ą c y c h n a p u r p u r o w y c h p o d u s z k a c h o d z n a c z e n i a Z m a r ł e g o .
* O b o k ś w i e ż o w y k o p a n e g o g r o b u w a r t ę h o n o r o w ą z a c i ą g n ę l i o f i c e r o w i e 1 p . s z w o l e ż e r ó w
i m e j w i d a ć c z a p k ę g e n e r a l s k ą i s z a o i ę . p o w s t a ł c z w o r o u u K z z i e i e m , k w iu i u w i a z a a u Z a t ą t r u m n ą , p r o w a d z o n ą p r z e z s y n a p ł k . f d a r ó w . Z p r a w e j s t r o n y m o g i ł y u s t a w i ł a s i ę
i
T u ż p r z e d t r u m n ą p o s t ę p u j e d u ż a g r u p a j d o ś w i a d c z e n i e w o j s k o w e , o b e j m u j ą c e w s z y s t k i e
| b r o n i e .
T e n ż o ł n i e r z p r a w y , t e n ż o ł n i e r z n i e s k a l a n y
■ i ś w i e t n y t e n w i e l k i d o w ó d c a , n i e p o z o s t a w i ł : p o s o b i e ż a d n e j s c h e d y j a k n a p r a w e g o ż o ł n i e
r z a p r z y s t a ł o . A le p o z o s t a w i ł b e z c e n n y s k a r b m i ł o ś c i O j c z y z n y i N a r o d u , s k a r b n i e z m o ź o n e j e n e r g j i i p r a c y , u m i ł o w a n i a o b o w i ą z k u ż o ł n i e r s k i e g o i o b y w a t e l s k i e g o , w i e l k i e j i ś w i ę t e j w i a r y , c o j a k w i c h e r z n a d m o r z a , c z y z g ó r p o r y w a ł i n n y c h d o p r a c y d l a N a r o d u , O j c z y z n y i A r m j i .
T e n s k a r b p o z o s t a w i o n y p r z e z n i e o d ż a ł o w a n e j p a m i ę c i g e n e r a ł a d l a O j c z y z n y n i e j e s t p o t o , a ż e b y l e g ł t u w r a z z n i m w p i a c h u n a d - m o r s k i c m . N a s z y m o b o w i ą z k i e m j e s t p o d z i e l ić t ę e n e r g j ę , w i a r ę t e n ś w i ę t y i n i e s p o ż y t y z a p a ł d o p r a c y p o m i ę d z y r z e s z e o f i c e r ó w i ż o ł n i e r z y j a k o s k a r b b e z c e n n y . W i e m y ż e z a l e t o m j e g o n i e d o r ó w n a m y , a l e p o w i n n i ś m y z ł o ż y ć t u n a d j e g o m o g i ł ą s e r d e c z n e ś l u b o w a n i e , ż e n i e p o - z w o l i m y n a r o z t r w o n i e n i e t e j w i e l k i e j j e g o s c h e d y i ż e o f i a r n y m t r u d e m i p r a c ą b ę d z i e m y s i ę s t a r a l i n a d r o b i ć t o , c o O j c z y z n a w n i m t r a c i .
N a s t ę p n i e n a t r y b u n ę w s z e d ł w i c e m i n i s t e r K o ź u c h o w s k i , k t ó r y p o ż e g n a ł ś . p . g e n e r a ł a O r l i c z - D r e s z e r a w i m i e n i u L i g i M o r s k i e j i K o l o n j a l n e j . M ó w c a p o d k r e ś l i ł , ż e n a z w i s k o ś . p . g e n . O r l i c z - D r e s z e r a j e s t e p o k ą w d z i e j a c h n a s z e j p o l i t y k i n a m o r z u i w d z i e j a c h n a s z e j p r a c y m o r s k i e j .
W k o ń c u p r z e d s t a w i c i e l p o l s k i e j m ł o d z i e ż y a k a d e m i c k i e j z ł o ż y ł k r ó t k i m e l d u n e k .
— G e n e r a l e d y w i z j i O r l i c z - D r e s z e r , I n s p e k t o r z e A r m j i i I n s p e k t o r z e S i ł L o t n i c z y c h m e l
d u j ę C i w i m i e n i u p o l s k i e j m ł o d z i e ż y a k a d e m i c k i e j , ż e i d e e T w o j e , k t ó r y c h r e a l i z a c j i p o ś w i ę c i ł e ś c a ł e s w e ż y c i e , b ę d ą p o d j ę t e i z r e a l i z o w a n e p r z e z m ł o d e p o k o l e n i e .
T r u m n ę g e n e r a ła O r licz * D r e s e er a s p u sz c z o n o d o g r o b u .
O r k i e s t r a M a r y n a r k i W o j e n n e j p o c z ę ł a g r a ć M a r s z a G e n e r a l s k i e g o .
P r z y m o g i l e k t ó r ą p o c z ę t o z a m u r o w y w a ć , s k u p i ł a s i ę n a j b l i ż s z a r o d z i n a g e n e r a ł a , p r z y s t a n ą ł P r e z y d e n t R z p l i t e j , G e n e r a l n y I n s p e k t o r S i ł Z b r o j n y c h , p r e m j e r c z ł o n k o w i e r z ą d u , m a r -
P r z e ż y c ia w ła s n e P rzedruk w zbronion>'
Z k a r t y ż y c i a l e g j o n i s t y
„ L e g j i C u d z o z i e m s k i e j '* .
3 0 ( C i ą g d a l s z y )
N a p r z e c i w k o n a s z y c h k o s z a r s t a ł y k o s z a r y w o j s k k o l o n j a l n y c h , w k t ó r y c h s ł u ż y l i j a k o ż o ł n i e r z e A r a b o w i e s z c z e p ó w d a w n i e j p o d b i t y c h . K i l k u z n i c h p r z y b y ł o d o n a s z e j k a n t y n y p u ł k o w e j , g d z i e , w o w e j c h w i l i w ł a ś n i e g r a ł o w k a r t y k i l k u l e g j o n i s t ó w . A r a b o w i e n a t y c h m i a s t p r z y ł ą c z y l i s i ę d o g r y i w k r ó t c e p r z e g r a l i s w e p i e n i ą d z e . P o s k o ń c z o n e j g r z e F r a n c u z i z a c z ę l i p i ć z a w y g r a n e p i e n i ą d z e , a j e d e n z n i c h p o d p i t y z w r ó c i ł s i ę d o p r z y p a t r u j ą c y c h s i ę A r a b ó w , a b y s i ę w y n i e ś l i d o k o s z a r , g d y ż n i e m a j ą t u n i c d o s z u k a n i a . C i u d a l i s i ę d o k o s z a r u z b r o i l i s i ę w o f l a n c o w a n e k a r a b i n y i s t a n ę l i p r z e d w e j ś c i e m . N i e p r z e c z u w a j ą c n i c z ł e g o z a c z ę l i l e g j o n i ś c i w y c h o d z i ć z k a n t y n y . J e d e n z n i c h , k t ó r y w y c h o d z i ł p i e r w s z y , z o s t a ł f o r m a l n i e n a s z p i k o w a n y n a b a g n e t y . P o w s t a ł k r z y k i h a ł a s , l e c z n a p a s t n i c y z d o ł a l i j u ż z b i e c - W s z c z ę t e n a t y c h m i a s t ś l e d z t w o n i e u j a w n W o s p r a w c ó w n a p a d u , k t ó r e g o o f i a r a p o 3 - c h d n i a c h s t r a s z l i w y c h m ę c z a r n i , z m a r ł a .
A t e r a z i n n y k w i a t e k z n i w y L e g j i C u d z o z i e m s k i e j . W s p o m n i a ł e m j u ż p r z e d t e m j a c y
i d w ó c h B e l i n i a k ó w w h i s t o r y c z n y c h m u n d u r a c h . P o z a g r o b e m s t a n ę ł a n i e z w y k l e l i c z n a g r u p a o f i c e r ó w , a p o z a n i ą c m e n t a r z z a l e g ł y t ł u m y p u b l i c z n o ś c i .
D o k o ł a s a m e j m o g i ł y z c z t e r e c h s t r o n p o w s t a ł c z w o r o b o k z z i e l e n i , k w i a t ó w i s z t a n -
* *■ ' ‘ Tk
l i c z n a d e l e g a c j a L i g i M o r s k i e j i K o l o n j a l n e j . D u c h o w i e ń s t w o r o z p o c z ę ł o p i e n i a i m o d ł y ż a ł o b n e . P o s k o ń c z o n y c h m o d ł a c h i p o d o p e ł n i e n i u c e r e m o n i j r e l i g i j n y c h , n a t r y b u n ę m ó w c ó w w s z e d ł g e n . W i e n i a w a - D ł u g o s z o w s k l , k t ó r y p o ż e g n a ł p r z e d w c z e ś n i e t r a g i c z n i e z m a r ł e g o i n s p e k t o r a a r m j i i i n s p e k t o r a O . P . P . i m ie n i e m w o j s k a :
— G d y d z i ś m a m w i m i e n i u W o j s k a — m ó w ił g e n . W i e n i a w a — ż e g n a ć C i ę , g e n e r a l e O r l i c z - D r e s z e r , n i e b ę d ę s i ę z w r a c a ł d o T w e j r o d z i n y , d o T w e j m a t k i , d o ż o n y i d o T w y c h b r a c i , b o , j a k p o w i e d z i a ł G e n e r a l n y I n s p e k t o r S f ł Z b r o j n y c h R y d z - S m i g ł y — b ó l u s e r c a m a t c z y n e g o , b ó l u k o b i e c e g o , b ó l u ż o n y , k t ó r a d l a C i e b i e k r a j s w ó j r o d z i n n y p o r z u c i ł a , n i e i m a s i ę ż a d n e s ł o w o w s p ó ł c z u c i a , n i e i m a s i ę ż a d n e p o c i e s z e n i e . J a k ż ’ p o c i e s z a ć m a m j e , k i e d y s e r c a ż o ł n i e r z y p e ł n e s ą ż a l u i b ó l u p o s t r a c i e n a j l e p s z e g o ż o ł n i e r z a , ż o ł n i e r z a n a j s z l a c h e t n i e j s z e g o .
S k o l e i m ó w c a p r z e s z e d ł d o w s p o m n i e ń z ż y c i a b o h a t e r s k i e g o g e n e r a ł a .
K i e d y w o l ą N a c z e l n e g o W o d z a o b j ą ł s t a n o w i s k o i n s p e k t o r a a r m j i , m i a ł z a s o b ą w i e l k i e
l u d z i e s ł u ż y l i w L e g j i j a k n . p . g a l e r n i c y , b a n d y c i w s z e l k i e g o r o d z a j u i i n n e c i e m n e t y p y o b o k t y c h , k t ó r y c h d o s ł u ż b y l e g j o n o w e j p c h n ę ł a b i e d a l u b c h ę ć w r a ż e ń i p r z y g ó d . T e r a z w s p o m n ę o f a k c i e w y k r y c i a w s z e r e g a c h L e g j ’ m i ę d z y n a r o d o w e g o z ł o d z i e j a . W p l u t o n i e ł ą c z n o ś c i w k t ó r y m j a b y ł e m , s ł u ż y ł p e w i e n F i n - l a n d c z y k ( n a z w i s k a j e g o n i e p a m i ę t a m ) , k t ó r y d a ł s i ę p o z n a ć p u ł k o w n i k o w i j a k o d o b r y e l e k t r o t e c h n i k . Z r a c j i p i a s t o w a n i a s w e g o t a k w y s o k i e g o s t a n o w i s k a p u ł k o w n i k m i a ł d u ż e z n a j o m o ś c i w ś r ó d w y ż s z y c h i b o g a t y c h s f e r M e k n e s ‘ u .
R a z u p e w n e g o b o g a t y w ł a ś c i c i e l p l a n t a c y j w i n a z w r ó c i ł s i ę d o n a s z e g o p u ł k o w n i k a , a b y m u w s k a z a ł e l e k t r o t e c h n i k a , k t ó r y b y z a ł o ż y ł ś w i a t ł o e l e k t r y c z n e w j e g o m i e s z k a n iu . N a t u r a l n i e p r a c ę t ę o t r z y m a ł ó w F i n l a n d c z y k , k t ó r y w i d o c z n i e n i e c e n i ł w y s o k o w d z i ę c z n o ś c i d o s w e g o p r a c o d a w c y , b o o t w o r z y ł m u „ r a k i e m “ k a s ę o g n i o t r w a ł ą i s k r a d ł j e j z a w a r t o ś ć . S p r a w a z a r a z s i ę n i e w y k r y ł a , z a c z ę ł a n a t o m i a s t r o ś ć s ł a w a F i n l a n d c z y k a j a k o d z i e l n e g o e l e k t r o t e c h n i k a . Z a a n g a ż o w a n y w i ę c z o s t a ł d o p r a c y p r z e z i n n e b o g a t e o s o b i s t o ś c i m i e j s c o w e , a m i ę d z y i n n y m i d o p e w n e g o j u b i l e r a , k t ó r e m u t a k s a m o s i ę o d w d z i ę c z y ł . I s p r a w k i j e g o b y ł y b y z a p e w n e n i g d y n i e w y s z ł y n a j a w , g d y b y n i e . .. k o c h a n k a . S t a r y t o j u ż p e c h z ł o d z i e j ó w , m i m o t o d o d z i ś d n i a n i e t r a c ą c y n a s w e j a k t u -
s z a łk o w ie S e jm u i S e n a tu , g e n e r a lic ja , a tta c h e s w o jsk o w i.
W o js k o s p r e z e n to w a ło b r o ń .
W ty m m o m e n c ie o r k ie str a k a w a le r y js k a z a g r a ła m a r sz a w o je n n e g o k a w a le r ji. J e s a c z e r a z z a tr ą b io n o p o b u d k ę .
O r k ie str a M a r y n a r k i W o je n n e j o d e g r a ła m a r sa ż a ło b n y „ W m o g ile c ie m n e j" . W te j c h w ili d z ia ła O . R . P . „ B a łty k " p o c z ę ły b ić s a lu t h o n o r o w y .
P . P r e z y d e n t R z p lite j i G e n . I n s p e k to r S ił Z b r o jn y c h n a d m o g iłą tr a g ic z n ie z m a r łe g o g e n e r a ła z ło ż y li k o n d o le n c je r o d z in ie .
N a d z a m u r o w a n ą m o g iłą p o p ły n ę ły r a z je s z c a e d ź w ię k i p o b u d k i. P o te m o r k ie str a M a r y n a r k i o d e g r a ła M a r sz P ie r w s z e j B r y g a d y . N a d m o g iłą z o s ta ła ty lk o m a tk a s ta r u sz k a , ż o n a i z o s ta li b r a c ia .
D r a m a ty c z n e s c e n y u tr u m n y g e n . O r lic s -D r e s z e r a .
Q . K . C . p o d a je : W n ie d z ie lę p o p o łu d n iu p r z y b y ła z W a r s z a w y d o G d y n i s łu ż b a d o m o w a ś p . g e n . O r lic z -D r e sz e r a lo k a j i s łu ż ą c a , a b y p o ż e g n a ć p o r a ź o s ta tn i s w e g o p a n a .
P r z y tr u m n ie śp . g e n . O r lic z -D r e sz e r a r o z e g r a ła s ię w z r u sz a ją c a s c e n a . O b o je p ła c z ą c , r z u c ili s ię d o s tó p tr u m n y , c a łu ją c je j b r z e g i.
R ó w n o c z e śn ie m a tk a śp . g e n . D r e s z e r a w ś r ó d s p a z m ó w i p ła c z u p o w ta r z a ła :
— G u ciu , w r ó ć... G u c iu w r ó ć!
W id o k r o z p a c z a ją c e j m a tk i i łk a n ie w ie r n e j s łu ż b y z m a r łe g o w y w a r ło n a o b e c n y c h w s tr z ą sa ją c e w r a ż e n ie .
♦
R . g e n . D r e s z e r o w a n ie o d s tę p u je tr u m n y m ę ż a . P ła c z e n ie m a l b e z p r z e r w y . R o z p a c z je j u d z ie la s ię w s z y stk im ty m , k tó r z y p r z y sz li z ło ż y ć h o łd z m a r łe m u .
W r o z m o w ie z w y ż s z y m i w o js k o w y m i p . g e n e r a ło w a z w ie r z y ła s ię , ż e ju ż w c z a s ie p o b y tu n a m /s „ P iłs u d s k i" w d r o d z e p o w r o tn e j z A m e ry k i tr a p iły ją z łe p r z ec z u cia .
U c z u c ie n ie p o k o ju w z m a g a ło s ię w n iej c o r a z b a r d z ie j w m ia r ę z b liż a n ia s ię s ta tk u d o b r z eg u .
N a r e d zie d z iw n e i z u p e łn ie n ie u z a s a d n io n e z d e n er w o w a n ie d o s z ło d o ta k ic h g r a n ic , ż e p . g e n e r a ło w a d o z n a ła w p r o st b ó ló w fiz y c z n y c h . A b y u c h r o n ić s ię p r z e d o b s e r w a c ją p a s a ż e r ó w , p . g e n e r a ło w a w e s z ła d o s w e j k a ju ty . T u s tw ie r d z i
ła z e z d z iw ie n iem , ż e je j d o s k o n a ły i n ig d y n ie z a w o d n y z e g a r e k z a tr z y m a ł s ię z n ie z r o z u m ia ły c h p o w o d ó w n a g o d z in ie 1 4 .3 0 . B y ł to c z a s , w k tó r y m n a s tą p iła k a ta s tr o fa s a m o lo tu i ś m ie r ć je j m ę ż a .
Tajemnicza motorówka.
G D Y N I A . D o b u d u ją c eg o s ię o b e c n ie p o r tu r y b a c k ie g o w W ie lk ie j W s i p r z y p ły n ę ła n ie d a w n o n ie m ie c k a m o to r ó w k a r y b a c k a „ E r ik a "
z m ie jsc o w o ś c i Ł e b a . K ie r o w n ic tw o b u d o w y p o r tu o d m ó w iło te j m o to r ó w c e s c h r o n ie n ia , p o
n ie w a ż p o r t d o te g o c e lu je s z c z e s ię n ie n a d a je , a r ó w n ie ż i z te g o p o w o d u , ż e k ie r o w n ic tw o b u d o w y p o r tu n ie d a ło w ia r y tłu m a c z e n io m , ja k o b y m o to r ó w k a s z u k a ła s c h r o n ie n ia w ła ś n ie w b u d u ją c y m s ię p o r c ie p r z e d n a d c ią g a ją c ą b u r z ą , n a k tó r ą w c a le s ię n ie n a n o s iło . M o to r ó w k a z m u s zo n a b y ła p o r t o p u ś c ić i u d a ć s ię n a H e l.
C e l w iz y ty te j m o to r ó w k i je s t o k r y ty ta je m n ic ą .
Rolnicy wileńscy po zebraniu żyta sieją len.
W IL N O . W z w ią z k u z b a r d z o w c z e s n y m te g o r o c z n y m z b io r e m ż y ta n a W ile ń s z c z y ź n ie , w s z e r e g u m ie js c o w o ś c i r o ln ic y p o z e b r a n iu ż y ta z a s ia li n a r ż y sk a c h le n , s p o d z ie w a ją c s ię , ż e te n z b ió r ln u b ę d z ie le p sz y n iż z n a s ie w ó w w io s e n n y c h .
a ln o ś c i. O tó ż k o c h a n k a , k tó r a b y ła je g o r o d a c z k ą w y b r a ła s ię n a z a b a w ę , u s tr o jo n a w s k r a d z io n e k o r a le . N a p y ta n ie p o lic jo S k ą d m a ta k c e n n e k o r a le , o d p o w ied z ia ła , iż k u p iła je o d le g jo n is ty i w y m ie n iła n a z w is k o . J e j d z i
w n y m tr a fem n ie a r e sz to w a n o , c h o ia n o to je d n a k u c n y n ić w s to s u n k u d o o w e g o F in la n d c z y k a . T e n je d n a k n ie w c ie m ię b ity , w id zą c c o s ię ś w ię c i, w s k o c z y ł d o s to ją c e g o w p o b liż u s a m o c h o d u p u łk o w n ik a 1 z w ia ł. P r z e z c a ły d z ie ń s ię u k r y w a ł, w ie c z o r e m z a ś p r z y sz e d ł d o s w e g o p o k o ju (m ia ł b o w iem o s o b n y ) i o d k o p a ł s c h o w a n ą w z ie m i b iż u te r ję i p ie n ią d z e , n a s tę p n ie z k o c h a n k ą u d a ł s ię w s tr o n ę w o ln e g o m ia sta T a n g e r. M ię d z y C a s a b la n k ą a T a n g e r e m r o z b ił s k r a d z io n y s a m o c h ó d i p ie s z o d o s z e d ł d o T a n g e r u , g d a ie s c h r o n ił s ię w d z ie ln ic y h is z p a ń s k iej lu b ż y d o w s k ie j. T a m b y ł ju ż b e z p iec z n y . I s tn ia ła w T a n g e r z e ta k ż e d z ie ln ic a fr a n cu sk a i g d y b y ta m s ię s c h r o n ił, z o s ta łb y w y d a n y w r ę c e w ła d z fr a n c u s k ic h . W z w ią z k u z tą a fe r ą a r e s z to w a n o b e z p o ś r e d n ie g o je g o p r z e ło ż o n e g o c h o r ą ż e g o , P o la k a , n a z w is k ie m C h liw a , p o d e jr z a n e g o o w s p ó łu d z ia ł. J e d n a k ż e z ło d z ie j m ia ł n a ty le w s p ó łc z u c ia , iż d o w ie
d z ia w sz y s ię z g a a e t o a r e s zto w a n iu C h liw y n a p isa ł k s t d o d o w ó d z tw a , w k tó r y m w y ja ś n ił, ż e je d y n io o n s a m te n p r o c e d e r u p iw w ia ł. C h o r ą ż y z o s ta ł w ię c z r e h a b ilito w a n y . (C . d . n .)
