podaje przykłady przystosowań roślin służących obronie przed zgryzaniem

(1)

SCENARIUSZ ZAJĘĆ „ZWIERZĘTA ROŚLINOŻERNE” BIOLOGIA, III ETAP EDUKACYJNY

Temat: Zwierzęta roślinożerne.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (4.3) [uczeń] przedstawia, na przykładzie poznanych wcześniej roślinożernych ssaków, adaptacje zwierząt do odżywiania się pokarmem roślinnym;

podaje przykłady przystosowań roślin służących obronie przed zgryzaniem.

Cele zoperacjonalizowane

UCZEŃ: Definiuje pojęcia:

roślinożerność, mięsożerność Dokonuje podziału pokarmu ze względu na

pochodzenie

Nazywa rodzaje zębów Charakteryzuje uzębienie

roślinożerców i mięsożerców

Wyróżnia rodzaje zębów ze względu na budowę i

funkcje

Prezentuje postawę szacunku wobec siebie i wszystkich istot żywych

(2)

przykładzie poznanych wcześniej roślinożernych

ssaków, adaptacje zwierząt do odżywiania się

pokarmem roślinnym Wymienia strategie obronne roślin przed

zgryzaniem

Nabywane umiejętności

UCZEŃ

Doskonali umiejętności obserwacji

Podaje przykłady przystosowań roślin służących obronie przed

zgryzaniem Podaje przykłady

roślinożerców

Potrafi porównać zwierzęta roślinożerne i mięsożerne na podstawie adaptacji do

odżywiania się różnym rodzajem pokarmu

Porównuje pokarm zwierzęcy i roślinny

Potrafi opracować i prezentować wyniki swoich

obserwacji

Potrafi scharakteryzować tryb życia roślinożercy na

podstawie swoich obserwacji

Rozwija umiejętności pracy w zespole

Zna budowę żołądka przeżuwaczy

(3)

Kompetencje kluczowe

 Kompetencje informatyczne

 Myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne

 Porozumiewanie się w języku ojczystym

 Umiejętność uczenia się Etapy lekcji

1) Faza przygotowawcza:

Uczniowie dokonują obserwacji.

Instrukcja przeprowadzenia obserwacji (w terenie – przeprowadzona w ZOO lub w gospodarstwie agroturystycznym)

1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska: Wszystkie zwierzęta są heterotrofami, co oznacza, że pozyskują energię ze związków organicznych wytworzonych przez inne organizmy auto- lub heterotroficzne.

Zwierzęta roślinożerne odżywiają się wyłącznie lub głównie pokarmem roślinnym. Istnieje ogromna różnorodność zwierząt roślinożernych na Ziemi. W łańcuchach pokarmowych każdego ekosystemu

spełniają rolę konsumentów I rzędu. Pokarm roślinny ze względu na dużą zawartość celulozy jest trudny do strawienia, stąd organizmy roślinożerne wykazują liczne przystosowania m.in. żyjąc w symbiozie z mikroorganizmami. Ponadto pokarm roślinny jest mało pożywny, stąd wiele roślinożerców spożywa jego ogromne ilości, spędzając większą część swojego życia na jedzeniu.

2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Celem obserwacji jest poznanie różnorodności gatunków zwierząt roślinożernych, ich trybu życia, zachowania i zwyczajów żywieniowych.

(4)

Obserwacje są prowadzone podczas zajęć w ZOO lub w gospodarstwie agroturystycznym. Zajęcia mogą odbywać się na wycieczce szkolnej, w trakcie lekcji lub po lekcjach.

4. Sposób przeprowadzenia obserwacji: Uczniowie

posługują się aparatem fotograficznym i notatnikiem.

Obserwują gatunki zwierząt roślinożernych i nazywają je. Wykonują zdjęcia, obserwują zachowania zwierząt i zapisują swoje obserwacje. Identyfikują pokarm

roślinny, którym żywią się obserwowane zwierzęta.

5. Inne informacje, np. analiza obserwacji, sposób wyciągania wniosków, karta pracy, drzewka

decyzyjne, formularze itd.: Uczniowie sporządzają tabelę w której dokonują charakterystyki

obserwowanych gatunków zwierząt, umieszczają informację o rodzaju pokarmu. Uczniowie opracowują dokumentację fotograficzną tworząc prezentację multimedialną lub galerię zdjęć wraz z opisami, za pomocą narzędzia Picasa. Wyniki obserwacji

prezentują na lekcji lub rozpowszechniają, np. na portalu społecznościowym.

2) Wstęp:

Pogadanka na temat rodzajów pokarmu ze względu na pochodzenie. Wykazanie różnic pomiędzy pokarmem roślinnym a zwierzęcym.

3) Przebieg zajęć:

Uczniowie wymieniają przykłady zwierząt roślinożernych.

Nauczyciel przedstawia zestaw zdjęć „Zęby”.

Uczniowie wykazują różnice w uzębieniu roślinożerców i mięsożerców.

W trakcie burzy mózgów uczniowie wraz z nauczycielem opracowują propozycję tabeli, w której zestawione zostaną

(5)

najważniejsze cechy przystosowawcze zwierząt roślinożernych i mięsożernych. Uczniowie zapisują w tabeli wnioski dotyczące zróżnicowania uzębienia zwierząt roślinożernych i mięsożernych.

Uczniowie dzielą się na dwa zespoły, z których każdy zajmuje się inną grupą zwierząt. Korzystając z dostępnych źródeł informacji (encyklopedia, podręcznik, Internet) zespoły gromadzą dane na temat innych przystosowań zwierząt do spożywanego pokarmu.

Uczniowie uzupełniają tabelę.

Nauczyciel korzystając z modelu lub planszy omawia budowę żołądka przeżuwaczy.

Nauczyciel przedstawia prezentację „Nie dać się zjeść”.

Uczniowie wymieniają przystosowania roślin służące obronie przed zgryzaniem.

4) Podsumowanie:

Nauczyciel wymienia gatunki zwierząt roślinożernych (np.

żyrafa, sarna, koala itd.) lub prezentuje zdjęcia tych zwierząt. Uczniowie określają pokarm wymienionych zwierząt (np. żyrafa – liście i pędy akacji, sarna – trawa, zioła; koala - eukaliptus itd.).

Środki dydaktyczne

 Materiały multimedialne: zestaw zdjęć „Zęby”

 Materiały multimedialne: prezentacja multimedialna „Nie dać się zjeść”

 Model/schemat budowy żołądka przeżuwaczy

 Zdjęcia zwierząt roślinożernych

 Encyklopedia, podręcznik

 Komputery połączone z Internetem

 Aparat fotograficzny

 Notatnik, długopis

Metody nauczania

(6)

 Ćwiczenia praktyczne

 Dyskusja dydaktyczna - burza mózgów

 Obserwacja

 Pogadanka

 Pokaz Formy pracy

 Grupowa

 Indywidualna

 Zbiorowa Praca domowa

Wyjaśnij jaką rolę w diecie człowieka spełnia pokarm pochodzenia roślinnego.

Dodatkowe propozcje wykorzystania

Multimedialne zasoby edukacyjne wykorzystywane w tym scenariuszu nadają się również do wykorzystania na IV etapie edukacyjnym w zakresie nauczania biologii.

Lista załączników multimedialnych Zestaw zdjęć „Zęby”

Prezentacja multimedialna „Nie dać się zjeść”