1.
a. Wszystko jest cudem.
b. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości
1. Wiedza o charakterze i celu imprezy ludowej, jaką jest jarmark.
2. Poznanie przynajmniej dwóch archaicznych nazw ludowych zawodów artystycznych: igrca i kuglarz.
3. Wzbogacenie języka o związki frazeologiczne z wyrazami: cud, cudowny.
ii. b) Umiejętności 1. Analiza wiersza, rozumienie przesłania.
2. Przedstawianie werbalnych treści za pomocą ikon i prostych symboli rysunkowych.
3. Stosowanie w praktyce nowopoznanych związków frazeologicznych.
iii. c) Postawy
1. Dostrzeganie „cudowności” wszelkich zjawisk, umiejętność dziwienia się tym, co nas otacza na co dzień.
2. Budzenie zainteresowania sztuką ludową, tradycją jarmarków.
3. Metoda i forma pracy
Ustne opowiadanie, wykład, praca z tekstem, wspólna plansza – rysowanie symboli na podstawie wiersza, ćwiczenia słownikowe, redagowanie zdań z określonymi frazeologizmami.
c. 3. Środki dydaktyczne
1. Tekst wiersza Wisławy Szymborskiej pt. Jarmark cudów.
2. Duży karton.
3. Flamastry.
4. Biały pomponik lub inny przedmiot przypominający śnieżną kulę.
d. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel na powitanie opowiada uczniom jakąś dziwną, niewytłumaczoną historię (najlepiej z dresz- czykiem), którą sam przeżył. Prosi, aby dzieci opowiedziały o czymś, co je bardzo zdziwiło – o jakimś niezwykłym miejscu, wydarzeniu, przedmiocie – który można by nazwać cudem albo czarami. 10 min.
ii. b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel czyta głośno wiersz W. Szymborskiej pt. Jarmark cudów. Uczniowie czytają utwór
po cichu. 3 min.
2. Nauczyciel pyta, czy ktoś z uczniów był kiedykolwiek na prawdziwym jarmarku. Jeśli taki się zdarzy, zostaje poproszony o wyjaśnienie, co to takiego jest i co tam widział. Jeśli zaś nikt z uczniów nie był na takiej imprezie, nauczyciel sam krótko opowiada, co dzieje się na ludowych jarmarkach, czemu one służą – jest to pokaz sztuki ludowych artystów:
rękodzielników, grajków, pieśniarzy, tancerzy, niedźwiedników, akrobatów, igrców, kuglarzy...
5 min.
3. Uczniowie otrzymują po jednym słowniku języka polskiego na ławkę (na dwie osoby). Połowa klasy szuka wyjaśnienia słowa: igrca, a druga połowa – słowa: kuglarz. Wyjaśnienia zostają podyktowane do zeszytów. (Nie w każdym słowniku występuje wyraz: igrca; można posłużyć się słownikiem archaizmów, a jeśli w szkole go nie ma, uczniowie powinni poszukać wyrazów:
igrać, igraszka – i głośno odczytać wyjaśnienia, a na ich podstawie z pomocą nauczyciela odtworzyć znaczenie słowa: igrca; jest to ciekawa zabawa językoznawcza). 5 min.
4. Na dużym kartonie, przymocowanym do tablicy lub sztalugi, jeden z uczniów pisze na górze dużymi, kolorowymi literami tytuł wiersza W. Szymborskiej: JARMARK CUDÓW. Tymczasem nauczyciel pyta klasę, co jest najczęstszym symbolem iluzjonistów. Uczniowie podadzą prawdopodobnie kilka przykładów: gołąb, królik, różdżka, cylinder. Jeden z uczniów zostaje poproszony o znalezienie jakichś symboli kuglarskich w wierszu. Po ich odczytaniu któryś z uczniów zostaje poproszony o narysowanie dużego cylindra na środku kartonu. 5 min.
5. Kolejni uczniowie, wywoływani metodą śnieżnej kuli (rzucają jeden do następnego czymś lekkim i miękkim, co przypomina śnieżną kulę), wymieniają znalezione w wierszu „cuda”, które autorka skonkretyzowała; uczniowie podchodzą do kartonu i w dowolnym miejscu rysują dany „cud” w postaci ikony lub symbolu oraz podpisują go. (Przy tablicy może być kilku
uczniów jednocześnie). 10 min.
6. Nauczyciel poleca odszukać w wierszu cytat, który wskazuje, gdzie odbywa się jarmark cudów.
2 min.
7. Uczniowie otrzymują słowniki frazeologiczne. Przepisują z nich do zeszytów związki z wyraza- mi: cud, cudowny. Nauczyciel pyta, czy mowa tu wyłącznie o sprawach nadprzyrodzonych, czy
także – a może więcej - o codziennych zjawiskach. 3 min.
iii. c) Faza podsumowująca
Praca domowa: ułóż zdania ze związkami frazeologicznymi wyrazów: cud, cudowny – tak, aby wykazać, że rozumiesz te związki oraz - że wszystko, co istnieje, jest cudem. 2 min.
5 5. Bibliografia
1. Allen Leslie, tł. Turski Piotr, Świat pełen cudów, G+JRBA, Warszawa 2001.
2. Burton Rosemary, Cavendish Richard, tł. Mysior Annamaria, Cuda świata: przewodnik po skarbach cywilizacji, Multico, Warszawa 1992.
3. Caselli Giovanni, tł. Gawłowski Karol, Siedem cudów świata, Polska Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1992.
4. Cattaneo Maro, Cuda świata przyrody pod patronatem UNESCO, Arkady, Warszawa 2004.
5. Gaweł Łukasz (red.), Cuda świata, t. 1 (zabytki architektury), t. 2 (architektura współczesna), Wydawnictwo R. Kluszczyński, Kraków 2001.
6. Morris Neil, tł. Stopa Marcin, 7 cudów świata starożytnego, średniowiecznego, współczesnego, Świat Książki, Warszawa 1997.
7. Możejko Igor, tł. Tyszkowska Anita i Gosk Tadeusz, 737 (siedem plus trzydzieści siedem) cudów świata (sztuka), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1988.
8. Romer John, Siedem cudów świata: historia nowoczesnej wyobraźni, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1997.
9. Zamachovsky Vojtech, tł. Godlewski Piotr, Tropami siedmiu cudów świata, Śląsk, Katowice 1990.
e. 6. Załączniki
i. a) Karta pracy ucznia brak
ii. b) Zadanie domowe brak
f. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
g. 8. Uwagi do scenariusza
brak
