Stratygrafia paleocenu z otworu Iława na podstawie badań mikropaleontologicznych

(1)

UXD 5d3.12:561."l8l.l(4III.IU inawa - wtercenJe)

Eugenia GAWOR-BIEDOWA

Słrałygrałid paleocenu z otworu lława na podstawie badań mikropaleontologicznych

WSTĘP

Osady paleocenu na wynieSieniu mazursko-suwalskim

zostały

stwier- dzone przy pomocy

badań

mik>ropaleontologicznych w otworze

Ełk

1, Olsztyn IG 1 i Krzemianka IG 1

już

1963 r.

(E.

Gawor-Biedowa, 1963, 1964a, b), a w wielu otwor{lch wiertniczych z okolic Olsztyna w 1971 r.

przez D. Giel. Z otworu Uawa;

poło:ixmego

w

mieście Iława,

a wykonanego przez

Przedsiębiorstwo

Hydrogeologiczne w

Gdańsku,

zbadano 86 próbek.

Profil litologiczny

opracował

M. Marzec z IG, który

rÓwnież pobrał

próbki do

badań.

mikropaleontologicznych.

Zdarza

się często,

.

że

osady paleocenu

mają

podobne

wykształcenie

litologiczne jak osady kredowe i

często są

za nie

uważane. Przykładem

ta- kiego

wykształcenia są

·warstwy paleocenu w otWorze

Iława, występujące

na

głębokości

300,0-246,0 m,

zawierające

bogaty, dobrze zachowany zes-

pół

otwornic

różniący się

od

zespołów

dotychczas opisanych z 'Obszaru Polski.

PALEOCEN

W osadach z odcinka prof:i1u 296,0-300,0 m - 246,0--251,0 m, wy- .

kształconych

u

dołu

w postaci

mułowców

marglistych szarych,

wyżej

margli szaTYch z czertami, wapieni marglistych

białoszarych

z

dużą ilością

glaukonitu, wapieni twardych, szarych i margli wapnistych

białych

z

wkładkami

szaregtl wapienia, stwierdzone ' bogaty

zespół

otwonric, w którego

skład wchodzą

.przedstawiciele licznych rodzin.

Wyróżnione

otwornice

mają

drobne,

IbardZO

Cienkie i

łatwo ulegające

uszkodzeniu skorupki. W pró'bkach z omawianych

wyżej

osadów nie spotyka

się

pra- wie

zupełnie

otwomic

zlepieńcowatych.

Zlnaleziono tylko pojedyncze oka- zy,

należące

prawdopodObnie do rodzaju Spi1"oplectammina (uS'l:kodzone

początkowe części

skorupek nie

pozwalają

na

dokładniejs-zą identyfikację

i nie

:rostały uWl'Jgłęd'llione

na tabl. I).

Rodzinę

Miliolidae reprezentuje w omawianym zespole Quinqueloculina sp. Przedstawiciele wymienionej rodziny

należą

do

rzadkości

zaróW'l1o ·w paleocenie Polski, jak

też

Szwecji i Danii. Jedynym przedstawicielem rodziny Nodosariidae jest w badanym

Kwartałnlk Ge()~c.zny, t. 17. nr l, 19'1'1 r.

(2)

Paleocen z IIawy na podstawie bada1l mlkropaleontologlcznych 125

zespole PseudogZandulina parolleZa (M a r s s o n) stwierdzona na obsza- rze Polski w moncie

(K. P<lżaryska, 1965).

Rodzina Nodosariidae w paleo- cenie mnych dbszarów

Niżu

Polskiego,

jak

i paleocenie Szwecji, Holandii

Damii

jest .bardzo dobrze

rozwinięta.

Jednym z

często występujących

ga-

tunków tej rodl'liny, przewodnim w Polsce dla' osadów ilIlOntu, jest Asta- colus gry; B r o

t

z e n. W omawianym wierceniu gatunku tego nie stwierdzono.

Rodzinami

,bardzo charakterystycznymi,

wyciskającymi trzeciorzędowe piętno

na zespole otwomic

paleoceńskich

tak w Polsce, jak

I

w krajach skandynawskich,

są

rodziny Poly. morphinidae

i

Glandu- linidae. Pierwsza . z wymienionych rodzin w omawianym zespole otwornic z otworu Hawa reprezentowana jest przez nieliczne okazy Sigmomorphina Jloluta B r o t z e

111.

Gatunków drugiej rodziny w badanym materiale nie stwierdzono. Sigmomorphina Bo!.uta B r o t z e n notowana jest w lite- raturze z osadów górnego mastrychtu i dolnego paleocenu (dan, mont).

Ważnymi

gatunkami dla osadów paleocenu

są

malezione w omawianych próbkach Tappanina Belmensis (C u s h m a n), Bolivinoides paleocenica .(B

^'1:

o t z e n), Lo:roBtomoide8 applinae

(P

l u m m er), Bolivina

d.

hilter- manni . H o

f

k e

T,

Bolivina- oedumi B r

O

t z e n z rodziny Bolivinittdae, PYTamidina paleocenica (Brotzen) z rodziny Buliminidae

i

Kolemikovella eUTopaea(C

U

s

h

m a n et E d war d

s)

oraz Kole8nikovelZa cuneata (B r o t z e n) z rodziny Uvigerinidae. Bolivinoides pa!eocenica (B r o t- ze nl

występuje

na

Niżu

Polskim

już

w dolnych warstwach mastrychtu

(E.

Gawor-Bledowa, E. Witwicka,

1960).

F. Brotzen

(1948) opisał

ten ga- tunek . z paleocenu Szwecji, natomiast J. Hofker

(1966) uważa, że

w. za- chodniej Europie

występuje

on

w'całym

mastrychcie, danie i,

być może,

.dolnym paleocenie. Na obszarze Polski w osadach mastrycht-u pojawia

się również

Tappanina selmensis (C u s h m a n) i' py,.amidina paleocenica

(B

r o t z e n). Pierwszy z wymienionych gatunków znany jest

również

z osadów górnokredowych Ameryki (J..A. Cushmari,

1933).

Jest on

także

pospolity w mastrychcie, damie i paleocenie Szwecji oraz w paleocenie Danii. Pyramidina paleocenica (B r

^O

t z e n) w Holandii (przeciwnie

niż

w Polsce)

występuje

w

całym

mastrychcie (J. Hofker,

1966).

Cytowany jest on

r6wnież

w literaturze z osadów paleocenu I)anii, Szwecji, Holandii·

i

platformowej

części

ZSRR.

Ważnym

.gatunkiem w zespole fauny paleo-

ceńskiej

jest Loxostomoides applinae (P I u m m e r) opisany pierwszy raz z paleocenu Ameryki (H. Plummer,

1926).

Gatunek ten

występuje

w osadach paleocenu zarówno strefy

śródziemnomorskiej,

jak i borealnej.

Bollvina oedumi B r o t z e n

został

opisany przez F . Brotzena

(1948)

.z osadów 'Paleocenu Szwecji. Na obszarze P<llski

występuje

on

(K. Poża

ryska,

1965)

w osadach danu i montu. Stosunkowo liczny w · badanym ma- teriale Kolesnikovella cuneata (B r ot z e!ll) w Szwecji

występuje

wosa- dach paleocenu

(F.

Brotzen,

1948),

w Polsce w danie

i

moncie

(K. Poża

ryska,

1965).

Kolemikovella eUTopaea (C

u

s h m a n et E d war d s) na

Niżu

Polskim

występuje

w osadach dolnego paleocenu - (mont)

(K.

Po-

żaryska,

J. Szczechura,

1968). Według F.

Brotzena

(1948)

gatunek ten

występuje

w osadach danu

i

paleocenu Szwecji, w moncie i tanecie Ba- senu Paryskiego oraz w paleocenie kaukazkim, a w Holandii (J. Hofker,

1966)

w osadach danu i mantuo

Omówione

wyżej

gatunki z rodziny Bolivinitidae, Buliminidae i Uvi-

9eTinidae

mają duże

znaczenie nie tylko dla ustalenia lokalnej slraty-

(3)

126 Eugenia GaWlOr-Bledowa

grafii, lecz

także

dla

międzyregionalnej

korelacji. W badanych próbkach stwierdrono liczne gatunki o: rodzi!llY Discorbidae: Epistominella limbur- gen$is (Visser), Conorbina

sp.,

Rosalina koeneni Brotzen, Valvu- lineTia raJVni, B r o t z e n i N eoconorbina cf. pyramidata H o f ker.

Wszystkie wymienione gatunki z rodziny Discorbidaena obszarze za- chodniej Europy

występują

w osadach danu oraz dolnego i górnego pa- leocenu. Na obszarze Polski Rosalina koeneni ,B r o t ze n

został

dotych- czas stwierdzony w osadach montu w otworze

Pamiętowo (K. Pożaryska,

J., Szczechura,

1968). Pozostałe

gatunki na obszarze Polski spotykane

są częściej

zarówno

w

osadach zalicza!llych do danu, jak i do mon tu. Gatun- kiem,szeroko

rozpowszechnionym

i

często występującym

w osadach danu i paleocenu Szwecji

o(F.

Brotzen,

1948)

oraz Holandii (J. Horker,

1966),

którego licznych

przędstawicieli

znaleziono, w badanych próbkach, jest Elphidiella prima

(T

e n

D

a m) - przedstawiciel rodziny Elphidiidae.

Otwornice planktoniczne w badanym materiale reprezentuje Globi- geTilna (Subbotina) triloculinoidea P l u

m

m er,

należąca

do rodziny Globigerinidae. Ostatnio wymieniony gatunek ma szerokie rozprzestrze- nienie' zarówno geograficzne, jak i stratygraficzne. Znany jest bowiem z Europy, Ameryki, Afryki i

występuje

od górnego mastrychtil

do

dol- nego eocenu

włącznie.

Globigerina (Subbotina) kozlowskii B r o t- z e!!l et P o

ż

a! y s

k

a

został

dotychczas stwierdzony w paleocenie Pol- ski

i

Holandii. Gatunkiem lrosmopolitycznym,

dość

licznie

Występującym

w omawianych próbkach, jest Eponides toulmini B r o t z e n. Zarówno w Polsce, jak i w innych krajach Europy

występuje

on w

wyższych

war- stwachgórnego mastrychtu, danie i moncie. W innych otworach z oma- wianej jednostki tektonicznej

towarzyszą

mu inne gatunki rodzaju

Epa-

nides.

Jedną

z najliCZ!lliejszych rodzin w badanych próbkach z otworu

Iława

jest rodzina Cibicididae.

Duża

liczba 'zarówno gatunków, jak i osobników tej rodziny jest

cechą charakterystyczną

osadów danu

i

montu Polski i krajów skandynawskich. W badanym materiale

pod względem

liczby osobników dominuje Cibicides lectus V a s s i l e n

k

o i

C.

prt>pTiuS' (Brotzen). Cibicides succedens Br'otzen w badanym materiale wy-

stępuje

rzadko. 'Zarówno C. lectus Va s s i l e n k o, jak

i

C. succedens B r o

t

z e n

są

gatu'll'kami cytowanymi w literatwrze z osadów 'Paleocenu.

C.

proprius (B r o t z e n)

występuje taikże

w osadach danu.

W badanym materiale

najwięcej

gatunków ma rodzina Anomalinidae.

Wyróżniono

tu: Gavelinella sahlstroemi (B r o

t

z e n),

G.

ekblomi (B r o t-

z e n), G.

danica

(B r o t z e n),

Anomalina burlingtonensis

(J e n n i n g s),

Pulsiphonina prima

{P

l u m

i!ll

er), Gavelinella simplex (B r o t z e n) i Karreria jallax

R

z e h a k. Niemal wszystkie wymienione gatunki ZIllana

są

na obszarze Polski z

najWyższych

warstw mastrychtu, danu i mon tu.

W osadach mastJychtu nie

występuje

jedynie Karreria fallax

R

z e h a k.

W zespole otwornic

pochodzącym

z odcinka profilu

300,0-246,0

m

stwierdzono

również

pojedyncze gatunki z rodzin: Nonionidae, Alabami-

nidae,OSangulariidae i Ceratobuliminidae, a

więc występująca

licznie No-

nionella troostae troostae H o

f

ker, Nonion graniferum

(T

e r

q

u e m),

Alabamina midwayensis B r o t z e n oraz

WYl!tępujące

w Iiojedynczych

okazach Globorotalite8 granulatus P o

żar.

et S z c z e ,c h., Ceratobu-

limina tuberculata

B

r o

t

z en . .Nonionella trpostae tToo8tae H'o

f

ker

(4)

cia' ~

!'"

a"~":s:2'

1I:lI ~.~

U oc! s- [

~.ft>

eR S 8

"'03

~e. ^PI Iii I [~E

_s

_{l ..}

e

_i3 ^N

!:3 ::! ..

^'tl

i

Q

.;·· ... 1 .... ~

.. I

3.

r::

!

^I

:=i a-~.

e:is~ ~:i.

ft>

^o.: ^(1);:::J

~~ fi ^g~'

3

a.:il ID ^OQ Ii~

ft>'

'<I" .... Il' _ .... o

~ł,! ~ f

::!iB~

^PI

ClI" ':'II 'III I"'~ ..

I .. I

III co

Bili

1'1 . . . .

~! ~~

!~ !!t

","~l

l)B'tIt

d(.:

•.•.. g

...

i~

I 1'<1 B

.. la ••

t

h'ID,.

1!l~1 ...

I~ł

^SI

!Ii' "..

li:,

ft>"t II!~

~ !

:'<I~

.~ ł

Ił •.

~ ClI

!

ClI

I

J

I ;

~ ClI

f

..

":I

•

c:.,., I

oj>..

I

^c.,

I

^O:>

'/'!l

Ij!i·

J./'!

'1. 1'. _.

~ ·li

""l

ClI)

1)1

_1/

1

11/:1

l~

Co

' I I

,

" II· , . 1,1

l

I la I ,

•• •• •

I •

• •

ul, 01 •• ,1

I , ..

1111,1 III ..1.11 II

II • I

• •

•

, ..

•

^•

•. I' •

II. III '1 I I " II II

1111111 I

...

I I '

.... ... 1.

.. I'

• I •

• o

..

o

I

•

I ..

..

• • -

-

8łra-łvgrofiQ

Profil {lfD/Dgicznjl ·wg M. Marca

Jliejsce po6rama pró6elf w m

Epomi:les "Iou/mlnl 8ro/~en Bollrino/des paleocenlca r81T11~lln) fiare//ne/la I'ahl8froeml (Brof~en) (Janllinella ekh/omi (Brof.ren) Oan!lineHa tlanica (Brof~en)

~ ~ :::..

\) I:i

i'

~

~ ~

Anomańna lJurliną"lonensi's (Jehmn'lB) t1/oÓI(;pr/na (GuM.) frllocuó'noides Plul71mer Clbic/des succl'dens Bro-ł~l'n

LoxQ8fomo/a'flS appllnaIJ (PltJmmer) Konion gran/ferum (7Br'l.)

Lamarckina BP.

Bo/IY/na oedumi Brof.ren Cibicides lecfus YassilfłnJro Pyram/clina pa/eocenica (8rofzen) Koltisnikore/la europaea (Cush., EcI".) {jlJroidina ponfl Bro·hen

Elph/diella prima (Ten Dam)

A1abamina midWa'l.(łn.sl8 8rot.ren . Cibicides propriu8 (Brofzen)

IJlohigerif1a (8uhh) kozłowski; 8rotz .• Poż Bo/iv/net cf. hilłermanni Hofk.

Conorbli7a sp.

Nomonella fro08fae froosłarz Hofk.

Pseudoqlandu/lna paralIela (/Aarsson) (i/ohoromlifes granula/us I'oź .. 8zczech.

KO/9snikovella cuneafa (8I'Ofzen) Tappaf1l'na se/mensis (Cush.) Karreria fal/ax Rzehal<

Pu/siphonina prima (P/ummer) Epis"lominel/a /imburqensis (WssQr) Val"ukneria rarni Brofzl'n

Ceralobulimlna fubercu/afQ Brolzliln 8igmomol'phina solufa Bro/zen Dare/inel/a slinp/ex (8rofzen) N,oconoróina cf. pljroNnidafa Hofk li/uinfJuelocuó'na sp.

Rosalina kO(łnen/ 8rofzen Ostracoda sp

Kapra/ił!!

Elementy .szkielefowfl gąbek lwpg/one szczq.ff.ri rośll'nne

Incerfae· sed/s Meą,aspor!l H9dherge/la sp Osanqularfa sp

(J/ohoroła/I'ńas mu/lisepfa (Brofzen) Ullig~m'na baHesi Kaaschiefer dftlnsioeina e.K6culpfa (Reuss) Solillino/des clf//icafula (Cush.) 80/illina decurrens (Ehrenherg) (ilohofroncana fornicafa P/ummf/r fJlobofruncana glob/ąfi!rinoides 8rof~en 8łenslof/ina pommerana 8ro-f~f/n lGnficull'na sp.

Glaukonit

(5)

Paleocen z ^nawy

na

podstawie bada6 mlkropaleorrlologkznych 127

cytowany

^jest

:zarówno z

^obszaru

Polski

^(K.Poża:ryska, 1965),

jak Ho- landii

ⁱ

Belgii

^(J.

Hafker,

1966)

z górnego mastrychtu, dacu i dolnego paleocenu. Charakterystycznym kosmopolitycznym gatUll!kiem jest w ba- danym zespole Ncmion grani/erom (1' e .. q u e m), notowany od danu do eocenu

^włącznie.

Niemal

ogólnoświatowe

· rozprzestrzenienie ma

^również

Alabamina midwayensis. Zarówno na wyniesieniu mazursko-suwalskim, jak i n1l innych obszarach Polski

^Występuje

on

już

licznie w osadach gór- nego : mastrychtu. Optimum rozwoju

^osiąga

w danie, a mniej licznie

występuje

w moncie.

Ważnym

elementem

dołnopaleoceńskim

jest w badanym ze8pole Glo- bOTotalites granulatus P o

^żar.

et S oz c z e c h. opisany :pierwszy raz z obszaru

^Niżu

Polskiego

^(K.Pożaryska,

J. Szczechura, 1968). Ceratobuli- mina tubercv.lata B r o t z e n notow8l!ly jest na obszarze ' Polski

^W

osa-

dach mantu. .

Dotychczas ani na

^obszarże

Polski,

ani też

na obszarze Danii i Szwecji nie znaleziono gatunków otwornic przewodnich dla danu.

^Jak ^łatwo

zorientować się

z

powyższego'

omówienia

zasięgów występowania

gatun- ków otWornic

wchodzących

w

skład zespołu

z otworu

^Iława,

wiele z nich

może występować

w mastrychcie, danie i paleocenie, inne znane

^są

z da- nu i paleocenu, a 'jeszcze inne t)"lko z paleocenu lub paleocenu i z

wyż-

szych warstw

trzeciorzędu.

.

W oparciu o gatunki nie notowaoe dotychczas z osadów daa1u, do kt6- l}'ch

należą

stwierdzone w omawianym ze8pOle: Loo:ostomoides applinae (P l·u m!!ll er), Ceratobulimina tubercv.lata B r o t z e n, Globigerina (Subbotina) kozlow8kii B r o t z e n et P o

^żar

y ska, CibicideB

^BUC-

cedens Brotzen

ⁱ

C. lectus Vas8ilen'ko, osady z otworu

^Iława

występujące między głęb. 300,0-246,0

m

można zaliczyć do

paleocenu.

Być może, są

to wanrtwy paleocenu dolnego (montu). Na dollly paleocen

może wskazywać

GlobOTotalites granulatus P o

^żar

y s k a et S z c z e-

c h

^'11

r li:

^'Zasięg

^<tego

^gatunłru

^nie

^został

jeszcze w wielu regionach prze-

śledzony.

Trudno

powiedzieć,:na

jakiej

głębokości rozpoczynają się

i na jakiej

^kończą

osady paleocenu w otworze Ilawa,

^gdyż

osady

^leżące

poni-

żej głęb. 300,0

m oraz

powyżej głęb. 246,0

nie

^były

rdzeniowane.

EOCEN?

W

pr8bkach pobranych z dwóch odcinków rdzenia

(226,0-130,0

m

i 77,0-57,0

m) stwierdzono liczne otwornice kredowe, koprolity, spiry- tyzowane Elleme:nty szkieletowe

^gąbek

i kuleczkowate spirytyzowane two- ry (umieszczone na tabl .

1.

jako inceTtae sediB). W próbce z

^głęb.^197,0- 199,0

m)

wyStępuje

Uvigerina baties! '

K

a a

s c h

i e t e r, która

^według

E.

OdrzywoJskiej~BieńkoweJ.

(informacja ustna)

^została

'Opisana ze

^środ-

. kowego eocenu (lutet) Belgii.

Na pierwszy z wymienionych

^wyżej

odcinków rdzenia

składają się

u

dołu iłowce

z kuleczkami siarczków

^żelaza(225,0-205,0

m), .

wyżej

:z 'Otocz!lkami wapieni i granitów,

^nrułowce

i

mułki

piaszczyste oprzewar- stwione piaskami

(205,0-130,0

m). Osady te zanieczyszczone

są płuczką.

Otwornice !kredowe znalezione w próbkach

mogą więc pochodzić

z okru-

chów wapieni lub z

^płuc2:ki.

Na drugi odcinek rdzenia

(74,0-57,0

m)

skła-

(6)

128 EUieDia Girw<>r-Biedowa

dają się mułki i iły

wa:rwowe. Wieku osadów z obu omówionych

wyżej

odcin!ków profilu nie

m'Ożna 'Określić

przy pomocy 'Otwornic. Problem wie- ku tych 'Osadów

mogą wyjaśnić

badania pal!nologiczne.

Zakład StratyatatU Iut)'tutu GeologlC%D.e&o Wanzawa, ul. Ra:łl:ow1eclri:a 4

Nadesłano dnia 29 marca 1m r.

PISMIIiNNICTWO

BROTZEN F: (1948) - The Swedish Paleocene and Its foraminJferal fatm8 Sv. geol Under •. , (C) nr 498, p. 1-140. StockhoJm.

CUSHMAN J. A. (1933) - New Amerlcan Crelacoous Foraminifera. Contr. Cusbm.

Lab. Foram Ras., Spec. PubL, nr 9, p. 49--64. ShaI'OD., Mass.

GAWOR-BIEDOWA E. (1963) - Stratygrafia mikropaleontologiczna osad6w g6rno- kredowych I trzeciorzędowych w otworze Olsztyn IG l. Archlw. Inst.

Geol. (maszynopis). Warszawa.

GAWOR-BIEDOW A E. (19640) - Kreda i trzeciorzęd. Biul. Inst. Geol, 176, p. 88- 95. Warszawa.

GAWOR-BIEDOWA E. (19640) - Stratygrafia mikropaleontologkzna osad6w g6mo- kredowych i trzeciorzędowych w otworze Krzemianka IG l. Arch. Inst.

Geol. (maszynopis). Warszawa.

GAWOR-BIEDOWA E., WITWICKA E. (1960) - Stratygrafia mikropaleontologiczna górnego albu i g6rnej kredy w Polsce, bez Karpat. Kwart. geol., ł, p. 974 --988, nr 4. Warszawa.

HOFKER J. (1968) - Maestrichtian, Danlan and Paleocene Foramlnifera. Palaeonto- graphlca, Suppl, 10, p. 1-376. Stuttgart

PLUMMER H . .(1926) "- Forlllnlnifera ot Ibe Midway Formatlon in Texas. Bull Texas Univ. !6łł, p. 1-204. Austin.

P02ARYSKA K. (1965) - " ForaminJfera and bioolratlgrapby of Ibe Danian and Montian in Poland. Palaeonl pol, 14, p. 1-156. Warszawa.

PO:2:ARYSKA K. SZCZECHURA J. (1968) - Foraminifera from Ibe Paleocene

ot

. Poland, their ecological and biostratigraphical meaning. Palaeont pol., 20, p. 1-150. Warszawa.

3yreHl/ll rABOP·J;E,D;OBA

CTPAi'HrPAClIDIIIAJlEOQEHA CKBA)JQfI{Id HJIABA HA OCHOBAHHH MHlCPOIIAJlEOHl'OJIOI"H'IECICux HCC JIE,lIOBAHUR

Pe:nOMC

OTJIOllCll"liR ABBo-II8JIeOneHA B8. Ma3y~OM no;omnnr 5W1I1i ltJy'leml aBTOpoM _ B 1960 r. (3. raoop-liej(OBII, 3. BB11II1I1D, 1960). 3nr OTJlOllteBIDI B """""IIOBIUIIIhIX 11,0 lIIICT01JIIIeI'O B p c _" CX!U!"""ax }'D38H11pll TOlIPKTGpJOI 6wm 6eJIBW 4>0~

•

^!>TO

BeO;:tHoxpa:mo He II03BOJVlJlO O;:tH03H8.1fHO OTBeCm n J: MHY B1I.Ir naneoo;eay. Coamma HnaIl8..o

(7)

Str ... :zczenle

129

JDleTCaaepBOR Ha Ml3ypcm .. CyBam.aoMDO.):UPITIni, B roropoa BCTpe'leHll MBOI'O'DICJIeBB8. rpymza

1ia.neo~Bl:lX (lopaMlimltep. 3,u;CCL yC'I'aBOBJIeBO. n.J: 6om.moe ^1fBCJIO^B~O:at^{TU 11}^~^..

TeJIdt crr.u;em.m.a: BJt7(OB. Xopom.. £OxpaBBOCTb 3TJIX I)opaMB1'Jllllep, ^liTO^HaOIDICIIo1B8eMo:l nppltTopliB 1'UlEe OJICTC. 6om.mo:lt ^p~CTblO,DOOBOlIBJ11I. Bnmoc'rpllpOB8.T.b U01fTH Bee Dupe-

;1(""""" 3,1\= BH;D;!oI (1'O.6J1. I-V). I"paB.m\Y BepmnJlldloro pacDpOCtjJ6IIeJ MIII<JlOCIJaYJlil,

ycTaBOltJICBBaI: B aaamme Hnaaa, ^~^BBli»JIl". 1.

XapaXTcpHo:l '1epTOI: DlUIeoI(eBOBOt rpynm.t: (lOpaMBBRq.ep R3 CJr'B8K1DDJ HnaBa DJIJleTCII' OTCyTCTBKC B HdI: up~BlITCJ:re:It &lTmoTltBKpoBaBllLIX 4to~, a TU:Ke 1IO'f.'l'R nOJIHOC O'IC)'TCTBHO !llIAOB B po,o;OJl ceMCAcTBa Nodosari;dJJe. ^n~ceMdlcTBO O1Iem. xopomo pa3BKTO B IlBJIeolleae B8 p,pyrBX TeppnopmIX llODJ,lIIJI, B APYI'BX 1filCTJIX. nom.eJ:ost BJl3MeBBOC'rIt rpeTlt'lE!>lll xapqrreP DlUIeolleHoBolI _,,",yae ^np~_I1lBllTeJllj ceMeIcnIa Poly- morph'inidtu. KOropoe B IJllJIeO~He CJrB8'W'PJIW IfnaBa npe,u;C'I8JtJIeIIO rom.KO OAIIBN: BJr,l{OM. HaB-

&JIIdIIItM: 'lltCJIOM BB,ZlOB B QTJlozellJU'X ^~OlIIJCYB8.CMoI: ^CIB⁸"E'tBH ~OceMdt ..

oCTBO AlIOmalinldae. CnweT TOm.J:O cox:aJlO'tb, '1TO JI3o'38. HeJIOJIBOI'O oT6opa EepBa B CDamrB:e

.Hna:aa Be onpe,Il;CJIeHa MOII(BOC1"b nan:eoueuOBLlX lIoAO,o;. no ieM . , Dp.JrIIUiaM Be Jl3BeCmo l!MeIO'ICJl JIB !Ul;CCft OTJIo.zewrsr ^~.

He ^{_HOBO _}

"""0""'"

c\>oi>aMImlI4Jep B OTJlOZCIDIn, 3BlIeTalOI111tX lIB;!( DBJIeOI\<1IOM.

B :mIX OT~ B IiHTepoanax 226,G-I30,O ^{M •} 77,G-57,O M, IlaJlllllY C . . eJlO ... +ope-

~,ycTaBoB1Icao lI8..IIIfUe oOyrJle:Ha:&IX ~ OCTattoB, nmpomrroB, IIJipJrI'B3B- poaa!IlIloIX 3JIOMeHTOB c::I<llIeTOB ry60". mapuoo6pasm.Ix ^~OB^{_ .}HarJJY6liH.197,G- 199.0 M 38Jl.IBOT ^{0 _}^{B _ _}301\0'" liem.nm, U,igtrbra botl&rl Ka .. chi.t ....

Eugenla GAWOR-BIEDOWA

STBATlGBAPHY OF PALABOCIINE FROM BOD, HOLi! Il.AWA ACCOllDING TO MICROPALABONTOLOGICAL INVESTIGATIONS

Summary

The Danp-Palaeocene deJ,>Oslts bave been dnvestlgated by the presout author Within the Mazury-Suwalki elev/l'tion already In 1960 ^(E.Gawo.-Biedowa, E. Witwlcka 1960). These deposits, encountered by 'dril,lings in the area considered, are characte-

rized by a P90r assemblage' of foramlnifers. Frequently, this assemblage does not allow ith~ age, i~e. ,parnian or Palaeocene, to ^'bedetermined. The bore hole llawa Is the fiMt' Oue *'ithin the Ma%ury...suwalkl elevation, where a rich assemblaee of 'Palaeocene fOTaminiters has been encountered. Both, th" number of speci.. and the 'number of individuals within these speci"", .. re here conSiderably high. A well

Pre-

servation state of the foraminffers ^~a rareness in. othe region here discUSsed - .e11OWed the authOl" to illustrate ^aImo!rtan the sPecies encountered- CI:abol. ^I-V).

Vert~cal rang~ of the microfauna ascertakled in bore hole Ua!V8' a;re l?lt!sented' ^I~

Fig; 1.

The lack of the represen1alzlvet- of 'agglUtinated foramlnifers, and almost a.

<:OJIIp!ete laclt of the ,<!liera and ^specie.of the ^familyN odosarlldae are the ch81"ac-

ter~tic feature ^ofthe Palaeoetllle foramln1fers assemblage from tbe bore hole I1awa.

The family mentioned aboVe 110, wlthI\l the remalnlntl are ... of Poland, very well

4~eloPed III the Palaeocene. ^In

'the

other 1/'11"111 of the PoUsh ,Lowland area the

(8)

130

Eugenia Ga'WlOr-Bledowa

Palaeocene mlocrofauna beam a Tertiary seal lefl by the' repreaenllrtlves of the family 'Poil/mMphjnidae, which_In the Palaeocene deposits pierced by bore hale llawa Is .epresenied by one specie. only. The family AnomaUnidae htis m<lBt aped$ In the Palaeocene <lepoo:lls of the bore boJe CODBldered. It is a pity that due tu a partial cor:lng of the deposits In the bore boJe !lawa the thldmess of the Palaeacene alrata has "ot been <letenuined. This Is also why we do not know, if any Danlan deposits are present .in the area in study.

The occurre""'e of the Cretaceous foramdnlfers In the deposits covel'ing the P"la- eocene ones repreel!'Ilts an unexpialned problem here. In the Intervals from 226,00 to 130,00 m -and from 77,00 to 5'1,00 m of these deposits Cretaceous foramiDifers have been found, _ aCCOlDp&nled by charred plant r..,.ains, coprolllEs, pyritized skeletal elements of epona ... and ball..maped iron sulphides. At a depth of 197,00-199,00 m the form Uuigerlno botieal K a a. c h j et e r occurs, desoibed from the Middle Eocene of Belilum.

TABLICA I

Fig. -1. Pseudogland.iUna-pa .... Uela (M a r 8.0 n) -I1awa, glo:l>okoje (depth) -2S0'p-284,O m Fig. 2. Tapponina-.elmensts (Cu. b m a n)

!lawa, gl~i>olooje (depth) 274,0.---:300,0 m FIg. 3. BoUoino hllt"""" .... i Ho f.k e r

Ilawa, -riI~txikOole (depth) 274,~280,O ID -Fill. 4. UuigeTinnbatlesl K 'I a a chi e I e r

I1awa, gl~k04e -(depth) 197,6-199,0 m Fig. 5. Bolw;na oeduml B -r 0 I z--. n

I1awa, gi~bolro6e (depth) 260,~263,O m FIB. 6. P1I"amidina p.,leocenlca (Br o-t-" e n)

I1aws, gl~boko6e (depth) 296,~300,O m Fig. 7&, b S~ lOIuta _B ro t-z e n·

Ilaw&, gl~bolm6e (dePth) 267;\1-278,0 m Fig. --S. KoIesnikovella cu.neata (B r 0 hen)

!lawa, gl(bokoje (depth) 292~D-"-298,0 In Powiilkszenle 80 X; Enlarged X 80

(9)

Kwart. geot., nr 1, 19"1'3 r. TAllLICA I

Eugenln GA WOR-BIEDOWA - Stralygr~tla palcocenu Z otworu tllawa na podstawle bad

an

mlkropalcontologlcznych

(10)

TABLICA II

Fig. 1. Epistominella limburgensis CV i s s er)

a - strona grzbietowa, b - strona brzusz.na; Hawa, glt:bokosf: ·2'jO,Q.-274,O m a - dorsal side, b - ventral side; Hawa, depth 270,0-274,0 m

Fig. 2. Rosalina koeneni Bra t zen

a - strona grzbietow8, b - strona brzuszna; Haws, gb:bakosli: 260,0---.263,0 m a - dornsl side, 'b - ventral side, Hawa, depth 260,0-263,0 m

Fig. .3. N eoconorbina ptlTamidata H 0 f k e r

a - obraz dolnej czE;:.§ci skorupki, b -: obraz skorupki z boku; Hawa, gb:bo~

looM 267,0-270,0 m

a - lower part of test, b - lateral view; Uaw8, depth 267,0-270,0 m Fig. 40, b. Elphidie!la prima (T enD 0 m)

nowo, gl~bokos~ 296,0-300,0 m nowo, depth 296,0-300,0 m

Fig, 5. GlobigeTina (Subbotina) kozlowskii Bra t zen et Po

z.

a r y s k a

a - strona grzbietowa, b - strona brzuszna, Haws, gb:bokooli: 267,0-270,0 m a - dorsal side, b - ventral side; Ilawa, depth 267,0-270,0 m

Fig. 6. LoxOItomoide8 applinae (P 1 u m mer) nowa, gl~bolooM (depth) 296,0-300,0 m

Fig. 7. GlObigerina (8ubbotina) triloculinoides (P 1 urn mer)

a - Btrona grzbietowa, b - strona brzuszna; nawa, gb:bokotc 296,().,.... 300,0 m

" - ·dorsal.ide, b - ventroI side; nawo, depth 296,0-300,0 m

powi~k1lzenle 80 X, Enlarged X 80

(11)

Kwart. geol., nr 1, 19'3 r. TA13LICA II

Eugenis, GAWOR-BIEDOWA - Stratygralia paleocenu Z otworu Jlawa na podstawle badati mikropaleontologicznych

(12)

T Al3LICA III

Fig. 1. Clbicid.s proprius {B r 0 tz e n)

a - swana grzbietowa, b - strona brzuszna; Hawa. gh:b. 280,1)...:.284.0 m a - dorsal side, b - ventrallSide,; Haw8, depth 280,0-284,0 m

Fig. 2. Epooid.s to"lmini B rot zen

a - stroDa grzbietow8, b - strona brzusma; IlaW8, gl~b.' 280,0-284,0 m a - dorsal side, b - ventral side; Uawa, depth 280,0-284,0 m

Fig. 3. Cibicides succedes B'l" 0 t zen

Fig. 4.

Fig. 5.

Fig .. 6.

Fig. 7.

a - strona grzbietowa, b - strona brzuszna; Ilaw8, gl~b. 296,0-300,0 m a - dorsal side, b - ventral side; Hawa, depth 296,0 -300,0 m

Karreria foUax .R z e h a k

lIawa, gl<:boka8c (depth) 274,0-280,0 !ll NonioneUa troostate.troostate Ho f k e r

!lawa, g~bokoSc (depth) 288,0-290,0 m Nonion graniferum (T e r que m)

!lawa, gl~bokosc (depth) 296,0-300,0 m Cibicides lectuB Vas s i 1 e n k 0

a - strona grzbietowa,. b - strona brzuszna, Hawa, gl~b. 251,0-257,0 m a --dorsal side, b - ven·traI side; Hawa, depth 251,0-257,0 m

Powi~k5Zenie 80 X, Enlarged X 80

(13)

!{wart. geol., nr 1, 19'J'3 r. TAI3LICA ltI

Eugenla GA WOR-BIEDOWA - stratygraCla paleocenu Z otworu Jlawa na podstawie bad~n mlkropaleontologicznych

(14)

TABLICA IV

Fig. 1. GaveUneUa ekblomi (B rot z e nJ

a - strona grzbietowa, b - strona brzuszna; Uawa, gh;b. 292,0-296,0 m a - don;aI side, b - ventral side; Hawa, depth 292,0-206,0 m

"Fig. 2. Gavelinella sahlstroemi (B rot zen)

a - -strona grzbietow8, b :.- strona brzuszna; Haws, glE:b. 274,0-280,0 m a - dorsal side, b.-ventral (.ide, Ilaws, depth 274,0-280,0 m

Fig. 3. Pulsiphonina prima (p I u"m m e rJ

a - strona grzbietowa, b - strona brzuszna; Ilawa, gl~b. 263,0--267,0 m a - dorsal side, b - ventral side; Haws, depth 263,0-267,0 m

. Fig. 4. Anomaltna burUngtonensis (J e n n i n g s)

a - strona grzbietowa, b - strona brzuszna; Ilawa, gb~b. 2:16,0-300,0 m a - dori;tal side, b - vEntral side; Ilawa, depth 296,0-300,0 m.

1,'lg. 5. Alabamina midwallensis Br 0 t zen

a, - strena grzbietowa, b - strona brzusznaj Hawa, gl~b. 274,0-2'80,0 m a - dorsal side, b - ventral side; Ilawa, depth 274,0-280 m

Fig. 6. Gav.llnella danica (B rot z e nJ

a - strOlla grzbietowa, b -:- strona brzuszna; Ilawa, gl~b. 251.0-257,0 m a - dorsal side, b - voolralslde; IIaw., depth 251,0-257,0 m

PowiE:kszEhie 80 X, Enlarged X 80

(15)

Kwart. geol., nr 1, 1973 r, TABLlCA IV

EU8enla GA WOR~BIEDOWA - Stratygrafia p'sleocenu z otworu I1awa na pod$tawle badan mlkropilleontologic:z:nych

(16)

TABUCA V

F~. 1. GloborotaUte. granulatUI Pot a r. et S z c , e ch.

a - mona grzbietowa, b - strona brzuszna, llawB, ^gl~b.274,0-280,0 m a - dor<al.lde, b - ventral we; nawa, depth 274,0-280,0 m

Fig. 2. Ce1"atobulimina tooeTculata B rot zen

a - .tron. grzbietowa, b - strona brzus,na; !law., glllb. 267,0-270,0 m a - dorsa,l side, b - ventral side; I1awa, depth 267,0-270,0 rrt

Flg. 3. Blizej nieokreAJone kuleczkowate twory pochodzenia nieorganiczn~go, za ..

znaczone na rysunku 1 jako inceTtae sedi8

Closely not determined ball-shaped fraamentl of Inorganic o<igin.· shown In the text on Fig. 1 as incertae 8edi,

Pqtolnt1e wykonala Jadwlgs OlekaLak Photot;raphl ta-kl!!rl by J"lIdwlga Olekl!.ak

(17)

Kwnrt. geo!., nr 1, 1973 r. TABLICA V

Eugenin GA WOR-BIEOOWA - Stratygratla paleocenu % otworu Haws" na podstawie bad an mlkropaleonto!oglc%nych