Tasiemce ptaków kaczkowatych jeziora Gołdapiwo

(1)

KRYSTYNA SZYMANIK-KOPERSKA {War.szawa)

Zakład Parazytolog.Li UW

[83]

TASIEMCE PTAKÓW KACZKOWATYCH JEZIORA

GOŁDAPIWO

Przedmiotem

badań były pasożyty

ptaków kaczkowatych jeziora

Goł

dapiwo. Ogólnie przebadano 72 osobniki z gatunków: Anas pla-tyrhynchos,

Anas querquedula, Aythya nyroca, Aythya fuligula, Aythya ferina,

Aythya marila i Anas crecca.

Zarażonych było

69 ,ptaków (960/o).

W

żywicielach znalazłam

12728 tasiemców,"

należących

do 21 gatunków.

Wśród

nich 20

należy

do Hymenolepididae i 1 gatunek do Dilepididae.

·

Głównym żywicielem

dla

większości

zbadanych tasiemców

była

Anas pla-

tyrhynchos.

Opierając ,się

na

ekstensywnoś,ci

i

intensywności

inwazji uzna-

łam

za gatunki typowe i pospolite dla biocenozy: Hymenolepis spiralibur-

sata Cz ap 1

iński,

1956; Hymenolepis paracompressa Cz ap 1

iński,

1956; Fimuriaria fasciolaris {Pa 11 as, 1781); Aploparaksis furcigera (Ru-

d o 1 phi, 1819); Dicranotaenia coronula (Duj ar di n, 1845); Diorchis

nyrocae (Yama gu t i, 1935); Hymenolepis macrocephala Fu hr ma n n ,

1913; Anomotaenia ciliata Fu hr ma n n, 1913; Hymenolepis gracilis

(Ze der, 1803).

Do gatunków rzadziej

występujących zaliczyłam:

Hymenolepis para-

microsoma

(Gąsowska,

1931); Diorchis

stefańskii

C z ap 1

iński,

1956; H ymenolepis parvul ci (K o w a 1 e w s k i, 1904).

Do gatunków rzadk, o

występujących zaliczyłam:

Hymenolepis compres-

sa (Li n to n , 1892); Hymenolepis aibortiva (Li n st o w, 1904); Hyme-

nolepis krabeella Hughes, 1940; Hymenol epis sp. I; Diorchis parvo-

genitalis Mat h e vos s , i a n , 1945; Hymenolepis sp . II; Dipfoposthe Iae-

vis (B 1 och, 1782); Hymenolepis arcuata (Kowalewski, 1904); Hy-

menolepis megalops (Crep 1 i n, 1829).

Opierając się głównie

na

zarażeniu

Anas platyrhynchos

stwierdziłam występowanie zależności między ilością występujących

tasiemców w

ży

wicielu a

strukturą

popula cji

pasożytów. Zależność

ta

wyraża się nastę

pująco:

1.

Zwiększające się zagęszczenie wpływa

na .zahamowanie wzrostu

tasiemców z tym,

że wśród

nich

można zauważyć

dwie daLsze formy reak-

cji. Jedna z nich

wpływa

tylko na wstrzymanie wzrostu, druga ponad to

wpływa

na wstrzymanie rozwoju.

Wyróżniłam więc

w

składzie

gatunko-

wym helmintofauny Anas platyrchynchos dwie grupy tasiemców

różnie zachowujące się.

Do pierw;szej

należą:

Fimbriaria fasciolaris, Dicranotae-

nia coronula, Anomotaenia ciliata, Diorchis

stefańskii,

Diorchis nyrocae,

Aploparaksis furcigera.

Są

to tasiemce

mające długą strobilę

i przy

^więk

szych

zagęszczenia,ch

rzadko

osiągają pełną dojrzałość płciową. Muszą

one

Wiadomości Parazytologdczne nr 5 - Supplerne-nturn

(2)

206 K. SZYMANIK-KOPERSKA

bowiem wpierw

osiągnąć

pewne

określone

wymiary

ciała

a dopiero po

uzyskaniu ich zdolne

^są

do wytworzenia

doj,rzały,ch narządów

rnzrodczych

i pmdukowania jaj. Wzrost ich i rozwój zostaje

więc

zahamowany naj-

częściej

w

zagęszceniach,

kiedy w

żywicielu występuje powyżej

1000 osob-

ników tasiemców

niezależnie

od gatunku. Do drugiej grupy tasiemców

należą:

Hymenolepis spiraLibursata, Hymenolepis paracompressa, Hyme-

nolepis parvula, Hymenolepis macrocephala, Hymenolepis gracilis, Hyme-

nolepis abortiva, Hymenolepis paramicrosoma.

Są

to tasiemce, u których.

strobila jest krótka, w;obec czego

zagęszczenie

nie odbija

się

na ich wzro-

śde

w sposób widoczny.

Duże zagęszczenie

(1000 do 3000 osobników) nie

wpływa

na zmniejszenie procentu

dojrzewających

i

dojrzałych

osobników.

U . nich rozwój

przebiegał

normalnie, z tym,

że

wzrost

został

w znacznym

stopniu zahamowany.

2. Przy

zwiększaniu się

liczby gatunków tasiemców w

żywicielu

pro-

cent

dojrzewających

osobników zmniejsza

się

-

skład więc

gatunkowy

pasożytów

w

żywicielu

nie jest

obojętny

dla procesu

różnicowania się

populacji w

żywicielu.

D;ECTOl];bl YTJ1HbIX TITJ1ll; 03EP A rOJil];ATIJ1BO Pe3IOMe

BbIJH1 11CCJiep;oBaHbI 72 oco6M YTMHb!X nTM'--1 O3epa ronp;anMBO, y KOTOPblX 6bJJI o6Hapy:>KeH 21 BMA '--leCTOp;. BbIJI)I.[ BbI;\eJieHbl 11.[3 Hl1X O6bIKHOBeHHhJe B11Ahl, pe1Ke BCTpe'!aIOll.111eC.R Bl1;(bI 11 B11;\bI O'leHb pep;KO BCTpe'laeMble B 611O'--leMO3e :noro O3epa.

KpoMe Toro 6hIJia pacKpbITa 3aBMCMMOCTb Me:IB:p;y cryll.leH11eM rrapa311TOB B XO3Hl1He H CTPYKTypoił nonyJI.R'--11111 napa311TOB.

TAPEWORMS OF ANATIDAE AT GOŁDAPIWO LAKE Sum mary

72 spec.imens of Anatidae were examined at Gołdapiwo Lake and 21 tapewo·rm species .were found in them. The followdng species were separated from these: ·com- mon, of ·r.a.re occurrence, rare for the biocoenosi1S of the la~e. Moreover a relat~on was established between the congestion of the paarsH:es in the host and the structure of their population.