Przywry ptaków jeziora Gołdapiwo

TERESA SULGOSTOWSKA (Warszawa)

Zakład Pa.razytologiń UW

[81]

PRZYWRY PTAKÓW JEZIORA GOŁDAPIWO

Praca niniejsza dotyczy materiału zebranego w latach 1954 i 1955 na jeziorze Gołdapiwo. Celem mojej pracy było ustalenie składu jakościowe­

go i ilościowego p.rzyw.r avifauny jeziora Gołdapiwo. Ptaki starano się upo-

lorwać w skali proporcjonalnej do ich występowania na jeziorze. Większość

ptaków badano bezpośrednio po upolowaniu. Przeglądano oczy, tchawicę, płuca, p,rzewód pokarmowy, wątrobę, woreczek żółciowy, śledzfonę, nerki

jamę ciała, bursa Fabrkii.

W latach 1954 i 1955 zbadano łączni,e 283 ptaki, z których 211 czyli 75'0/o

zarażony,ch było przywrami, w 72 ptakach przyw:r nie znaleziono. W tym zbadano: 72 kaczki należące do 7 gatunków, z których 69 osobników czyli 960/o było zarażonych, 86 chruścieli należących do 2 gatunków, z których 690/o było zarażonych i 57 perkozów, z których 930/o było zarażonych. Spo-

śród typo·wych gatunków ptaków dla biocenozy Gołdapiwa z.badano:

Na,zwa ptaka

Fulica atra (L i n n.) - łyska

Podiceps cristatus (Li n n.)- perkoz dwuczubowy A nas platyrhynchos (Li n n.)-krzyżówka

Ardea cinerea (Li n n.)- czapla siwa Calidris alpina (Li n n.)- biegus zmienny Nyroca nyroca (Gu e 1 d,)-:-podgorzałka

Nyroca fuligula (Li n n.)- czernica Nyroca ferina (Li n n.)-głowienka

Riparia riparia - brzegówka

Acrocephalus arundinaceus - trzciniak Acrocephalus scirpaceus - trzciniaczek Capella ga1linago - kszyk

Zbada- Zarażo-

no nych

84 59

52 48

37 37

14 11

10 1

8 6

6 6

5 5

2 1

1 1

1

Ogółem w ptakach znaleziono 45 gatunków przywr. Najliczniej repre- zentowane są rodziny przywr Strigeidae i Echinostomidae. Spośród nich

też rekrutują się przeważnie gatunki typowe dla biocenozy Gołdapiwo.

Nie mniej ważne, aczkolwiek reprezentowane w mniejszej ilości, są w bio- cenozie Gołdapiwa takie rodziny jak Cyclocoelidae, Prosthogonimidae i No- tocotylidae. Z rodziny Strigeidae znaleziono 10 gatunków przywr: Apha-

Wiadomości Parazytolog•i•czne :nr 5 - Supplementum

200 T. SULGOSTOWSKA

ryngostrigea cornu (Z e der), Posthodiplostomum cuticola (N o r d- m a n n), Diplostomum spathaceum (Rud o I phi), Tylodelphys conifera

(Me h I is), które okazały się gatunkami typowymi dla biocenozy Gołda­

piwa oraz Cotylurus platycephalus ,(C rep 1 i n), Tylodelphys ciavata (N ord ma n n), Neodiplostomum sp., Cyathocotyloides sp., Cotylurus sp., i Apatemom sp., - gatunki nietypowe dla biocenozy Gołdapi wa. Z ro- dziny Echinostomidae znaleziono 4 gatunki typowe: Moniiifer spinu)osus (Rud o 1 phi, 1809), Echinochasmus coaxatus (Diet z, 1909), Hypo- dereum conoideum (B 1 o c h, 1782), Echinoparyphium recurvatum (L i n- st o w, 1873) oraz 5 gatunków nietypowych: Paryphostomum radiatum (Duj ar di n, 1845), Echinochasmus boleocephalus (Li n st o w, 1873), Echinostoma revolutum (F r

o

na1eżą do gatunków typowych dla biocenozy Gołdapiwa. Z rodziny Prost- hogonimidae - 2 gat. Prosthogonimus ovatus (Rud o l ,phi, 1803) i Schi- stogonimus sp. oba typowe. Z rodziny Notocotylidae również 2 gat.: Cata- tropis pacifera (N ob 1 e, 1933) i Notocotylus attenuatus (Rud o 1 phi, 1809). Z rodziny Schistosomatidae: BiiharzieIIa polonica (Ko w a 1 ew ski, 1895), Dendritobilharzia purverulenta (Br a u n, 1901) i Dendritobilharzia sp. B. pofonica jest gatunkiem typowym. Oprócz tego znaleziono 3 gat.

z rodziny Plagiorchidae, 3 gat. z rodziny Opistorchidae, 1 gat. z rodziny Heterophyidae i 1 gat. z rodziny Brachylemidae. Ogółem oznaczono 14 ga- tunków przywr jako typowe i 31 gatunków jako nietypowe dla biocenozy

Gołdapiwa. Za gatunki typowe uważam gatunki występujące najHczniej ,i najczęściej.

Najwięcej gatunków typowych znaleziono w kaczkach - są to: Echino- paryphium recurvatum, Hypodereum conoideum, Psilochasmus oxyurus, Schistogonimus sp., Tracheophilus sisovi, Biiharzieila polonica.

Typowe· gatunki znalezione w perkozach to: Monilifer spinuiosus, Echinochasmus coaxatus, Tylodelphys conifera.

W łyskach 3 gatunki typowe: Catatropis pacifera, Cyclocoelum micro- stomum, Prosthogonimus ovatus.

W czaplach 2 gatunki typowe: Apharyngostrigea cornu, Posthodiplo- stomum cuticola.

1 gatunek typowy znaleziono w mewach - Diplostomum spathaceum.

Wnioski:

Z przeprowadzonych badań wynika, że żywicielami ostatecznymi typo- wych gatunków przywr dla biocenozy j,eziora Gołdapiwo są prz,edstawi- ciele typowych gatunków ptaków na Gołdapiwie. Ogólnie można powie-

dzieć, że częstsze i liczniejsze występowanie przywr w danej biocenozie jest uzależnione w znacznym stopniu od ilości ich żywicieli ostatecznych w tejże biocenozie.

PRZYWRY PTAKÓW JEZ. GOŁDAPIWO 201 - - ----------··--- -- - - - - -- - - - -- - - - - -

COCAJiblI(J.1KJ.1 11TJ.11\ 03EPA ro.JI,n;AITJ.1BO Pe3JOMe

B 1954 u l 955 r. r. 6b1JJa 11cc.ne,noBaHa Ha O3epe ro.n,ąan11BO (ye3,n B:mro}KeBo) cjJayHa coca.TJb!J,l1KOE TTTJ1ą B 06!.lleM J1CCJie,ąoBaHo 283 nTHQbI (npel1MY!.lleCTBeHHO Anatidae), J13 KOTOPbIX 75¹¹/o (211 oco6et:i) 6hJ.nO nopa}KeHHb!X 4,5 B11,ąaMH coca.nhl.lll1- KOB. 3a,qaHJ1eM 11cc.ne,qoBaTeJJet:i 6hr.no npoBe,lleH11e aHa.n113a CTaTHCTWleCKOH 3aBHCH- :\IOCTJ1 Me)KAY np11Ha,ąJJe}KHOCTbJO XO3HeB K l13BeCTHhlM B11,llaM - C OAHOH CTOPOHhl - 11 Me:lKAY napa311TaMH 11cc.ne,11yeMoro 611oqeH03a c ,11pyroM. B 11Tore pa6oTbr 6hIJIJil BbJHB.neHhI Tl1TTJ1'¾Hble BH,ł\hl XO3HeB Iii COOTBeTCTBYJO!.lll1e Ji!M BH,ł\bl coca.ITbl.lllilKOB.

THE FLUKES OF THE BIRDS AT GOŁDAPIWO LAKE Summ ary

The fauna of the flukes of the birds at Gołdapiwo Lake (the region of Węgo­

rzewo) was examined in 1954 and 1955. A total of 283 brids (mostly Anatidae) were examined of which 750/o (211 spec,imens) were invaded ,by 45 fluke species. The object of the paper is ,an ·analysis of statistical relations between the species of the hosts and the parasites of the biocoenosis examined. In the conclusi.on of the paper typical, spe- cies of hosts and their fluke species were establi,shed.