Tasiemce ptaków (Exclusive anseriformes) jeziora Drużno

(1)

C. PARAZYTOLOGIA OGÓLNA

U. OBIUAH IIAPA3li1TOJIOrJ1H C. GENERAL PARASITOLOGY

KRYSTYNA RYBICKA (Warszawa)

Zakład Para:zytologid UW

TASIEMCE PTAKÓW (EXCLUSIVE ANSERIFORMES)

JEZIORA DRUŻNO

[80]

Praca

została

wykonana w ramach

zespołowych badań

nad parazyto-

fauną

jeziora

Drużno. Materiał

zbierany

był

w sezonach letnich i jesien-

nych lat 1950, 1951 i 1953.

Przebadano 38 gatunków ptaków (347 osobników), w tym 22 gatunki

(264 osobniki)

zarażone

tasiemcami. Badany

materiał obejmował

24 ga-

tunki tasiemców, w tym jeden gatunek dotychczas nie opisany.

Poniżej podaję listę

gatunków przebadanych ptaków (w nawiasach oznaczone

są

kolejno - liczba ptaków zbadanych

i

ptaków

zarażonych)

oraz znalezione

w nich gatunki tasiemców.

1.

Podiceps cristatus (L.) (35;35)

Ligula intestinalis (L., 1758);

Hymenolepis .furcifera (Kr ab be, 1869);

2. P. griseigena (Bood.) (l;l)

Ligula intestinalis (L., 1758).

3. P. nigricollis (Brehm) (l;l)

4. Ardea cinerea L . {7;4)

Hymenolepis furcifera (Kr ab be, 1869).

Gryporhynchus sp. N ord mann, 1836;

tasiemiec nie oznaczony.

5. Botaurus stellaris (L.) {l;0)

6. Ixobrychus minutus (L.) (l;0)

7. Pha.lacrocorax carbo L. (l;l)

8.

Milvus milvus

(L.) (1 ;O)

Ligula intestinalis (L., 1758);

Paradilepis scolecina

(Rud.,

1819).

9. Circus aeruginosus (L.) {8;6)

10. C. pygargus 1 (L.) (1;1)

11. Fulica atra L. (140;140)

Cladotaenia circi Yama gu t i, 1936.

Cladotaenia circi Y · am a g u t . i, 1936.

Diorchis inflata

(Rud.,

1819)

Diorchis

sp.

Diorchis ransomi S c h u 1 z, 1940

W,iadomości Parazytologdcza:ie nr 5 - Supplementum

(2)

196 K. RYBICKA

12. Gallinula chloropus (L.) (7;4)

Diorchis inflata (Rud., 1819);

Diorchis sp.

Diorchis ransomi Sc hu 1 t z, 1940;

Liga gaIIinuiae (va n Be n eden, 1858).

13. Porzana parva

(S

cop.) (3;1)

14. P. porzana (L.) (1 ;1)

15. RaIIus aquaticus L. (2;0)

tasiemiec nie oznaczony.

tasiemiec nie oznaczony, podany opis skolek-

sa.

16. Philomachus pugnax (L.) (8;7)

17. Calidris alpina (L.) (1;1)

Anomotaenia microrhyncha (Kr a b b e,

1869).

Aploparaxis scriabinissima S p

a

s s k a j a

,

1950;

Trichocephaloidis megalocepha.la (Kr ab be

,

1869) .

18. C. minuta (Le is 1.) (1;0)

19. Limicola faicineIIus (Po n top

p.)

{1;1)

20. Tringa glareola L. (7;7)

Trichocephaloidis megalocephala (Kr ab b e,

18~9);

tasiemiec nie oznaczony.

Aploparaxis filum

(Go ez

e, 1872);

Anomotaenia microrhyncha (Kr ab b e,

1869);

Dilepis glareola Dub

i

n

i n a,

1953.

21.

T.

erytropus

(Pa

11.) (1;0)

22. Capella gallinago (L.) (3;3)

Hymenolepis capellae Ba er, 1940;

Aplopara x is scriabinissima

S

p a s s k a j a,

1950;

Aploparaxis crassirostris {Kr ab b e, 1869);

.A.nomotaenia micr-orhyncha

(K r a b b e,

1869) .

. 23 . Chlidonias nigra (L.) (17;2)

24. Sterna hirundo

L.

(15 ;0)

Ligula intestinalis

(L.,

1758);

Anomotaenia hydrochelidonis Dubin i n a,

1953.

25. Larus ridibundus L. (57 ;43)

26. L. canu s L. (3;0)

27. Hirundo rustica L. (4;1)

Ligula intestinalis (L. , 1758);

Schistocephalus solidus (Mil 11., 1776);

Aploparaxis .fusus

(Kr

ab be, 1869);

Paricterotaenia porosa (Rud., 1810).

Anomotaenia rustica Ne s 1 ob i n ski, 1911.

(3)

TASIEMCE PTAKÓW (EXCLUSIW ANSERIFORMES) 197 - - - - -- - - -- - - -- --- - - -- -- ---·· ^{~ ----}^·-

28. Riparia riparia (L.) (2;1)

Angulariella beema (C 1 er c, 1906)

.

29. PhyUoscopus trochilus L

.

,(1;0)

30. P. collybita V

.

ie i 1. (1 ;O)

31. Parus coeruleus L. (1 ;O)

32. P. major L. (1 ;O)

33. Panurus biarmicus (L .) (2;0)

34.

Motacilla alba L. (5;2)

35

.

Chloris chloris (L.) (1 ;O)

Anomotaenia trigonocephala (Kr ab b • e,

1869).

36. Emberiza citrinella L

.

(1;0)

37. Sturnus vulgaris L. (3;1)

Choanotaenia musculosa (F ru h

^x

ma n n

,

1896).

38. Corvus corona cornix L. (1;0)

Na podstawie przebadanego

materiału określono

gatunki tasiemców ty-

powe dla parazytocenozy jeziora

Drużno.

Znaleziony u

łyski

(Fulica atra L.) gatunek opisany jako Diorchis sp.

ma

budowę zbliżoną

do Diorchis inflata (Rud., 1819).

Główne różni.ce dotyczą

rozmiarów strobili oraz budowy i rozmiarów

prącia.

Przeprowadzono

analizę intensywności

i

extensywności zarażenia łyski

obu omawianymi gatunkami oraz gatunkJem Diorchis ransomi S chu 1 t z,

1940.

Zbadano cykl rozwojowy 3-ch gatunków

występują,cych

u FuLica atra

L. : Diorchis inflata (Rud., 1819), D. sp. i D. ransomi Sc hu 1 t z, 1940.

żywicielem pośrednim

dla wszystkich trzech gatunków jest na terenie

jeziora

Drużno małżoraczek

Cypridopsis vidua. Rozwój larw trwa

powyżej

dwóch tygodni. Larwy

mają postać

cysticerkoidu ogoniastego.

Analiza budowy i

występowania

badanych gatunków rodzaju Di orchis

pozwala na

wyciągnięcie

pewnych wnJosków ogólnych

dotyczących

syste-

matyki tego rodzaju.

Ni,esłuszny

wydaje

się

wprow;adzony prze.z S kr ja-

b i n a i Mat he vos si a n a (1945)

podział

rodzaju na podrodzaje Dior-

chis i Nudiorchis.

Porównanie budowy wszystkich gatunków r: odzaju Diorchis znalezio-

nych dotychczas u Ralliformes wskazuje,

że

systematyka tej grupy wy-

maga jeszcze gruntownej r ewizji w oparciu o

dokładniejsze

poznanie mor-

fologii oraz biologii i cyklów rozwojowych opisanych gatunków.

IIAPA311Tbl IITJ111; (EXCLUSIVE ANSERIFORMES) 03EPA ,Il;PY)KHO

Pe3JOMe

Pa6oTa RBJIReTCR COCTaBH011 'IaCTb!O KOJJJJeKTl1BHb!X J1CCJJe,!\OBaH:HH 110 rrapa- 311TO<payHe 03epa ,IJ;py:lKHO. J1c'cJJe)J;OBaHo 38 B11,!\0B IIT11Q, cpe):\11 KOTOpb!X 6b!JJO 3a- pa:meHHblX qecTO)J;aM11 22 Bl1,!\a, 06Hapy:lKeHO 24 Bl1):\a QeCTO,!\. Y Jlb!CKl1 (Fu!ica

(4)

198 ^K.^RYBICKA

atra L.) Hati,D.eH Heon11caHHblH: )l.O Cł1X nop Bł1)l. Diorchis sp., C6JIH:1KeHHbIM CTpoe- HHeM K Diorchis inflata (Ru d.,· 1819). UccJie)l.oBaH u;11KJI pa3Bł1Tł1fl napa3HT11py10-

;~Hx y Fulica a tra L. B11)].OB: Diorchis inflata (Rud. 1819), D. sp. ł1 D. ransomi

8 chu l t

z,

1940. IIpoMe:IKyTO'!Hb!M XO3flł1HOM )l.JIH BCex Tpex B11)].OB f!BJifleTCfl Cypridopsis vidua. C)l.eJiaH aHaJil13 Cł1CTeMaTHK11 Oilł1CaHHbIX )l.O CHX nop y Ralli- formes B11)].OB 113 po,11a Diorchis.

PARASITES OF BIRDS (EXCLUSIVE ANSERIFORMES) OF DRUZNO LAKE Summ ary

The work constitutes a part of a collecbive research on the .parasiitofauna of

Drużno Lake. Out of the 38 species of birds examined 22 were invaded w1i:th tapeworms. 24 species of tapeworms were found. In Fulica atra L. the s,pecies Diorchis sp., unknown before, of a structure similar

to

that of Diorchis infiata (R ud. 1819) occur- red. The development cycle of the .species: Diorchis infia.ta (Rud., 1819), Diorchis sp.

and D. ransomi Sc hu 1 t z, 1940, occurring ,in Fulica atra L. was examined. Cypri- d.opsis vidua is an intermediate host of all these species. An analysis of the syste- matization of the species of the genus Diorchis, known to occur in Ralliformes, was made.