Andrzej Guryn
[Od pierwszego tomu "Studia
Warmińskie..."]
Studia Theologica Varsaviensia 6/2, 461-462
[ 1 5 ] S P R A W O Z D A N I A I R E C E N Z J E 4 6 1
s. 16: P rzy M G H m ożn ab y u zu p ełn ić ty tu ł, p o n iew a ż is tn ie ją różn e se k c je teg o p o m n ik o w eg o w y d a n ia , w k tórych n ie k ażd y się o rien tu je. P rzy MG i M L zazn aczyć cz ę sto u ż y w a n y sk rót PG i PL.
s. 18: P o R J dodać SC (S ou rces C h rétien n es), k tóre od 1943 r. o p u b lik o w a ły 123 tom y te k s tó w k r y ty c z n y c h , k om en tarzy i p rzek ła d ó w (fran cuskich).
s. 30, s. 12: T e k st Iren eu sza w M G 7 je s t n ie p e w n y . J ed y n y m tek stem k ry ty czn y m , poza SC 34 i 100 jest w y d a n ie H a r v e y ’ a, w z n o w io n e w C am b rid ge 1949 r.
s. 46: G en eza S ep tu a g in ty ... D odać w y d a n ie k ry ty czn e L istu A r y stea sa p rzez A. P e l l e t i e r S J (SC 89, P a ris 1962) oraz A . P e l l e t i e r ,
F la v i u s J o s e p h e a d a p t a t e u r d e la le t t r e d ’A r is té e , P a ris 1962.
s. 147, przyp. 2, o sta tn i w ie r s z u zu p ełn ić: Ż y w o t P lo ty n a p rzed ru k o w a n o na w stę p ie do jeg o p rzek ła d u E nnead, W arszaw a 1960, t. 1.
s. 256: P rzek ła d W yzn ań św . A u g u sty n a , ja k ieg o dokonała K . W isło - ck a -R o m ero w a n ie za w ie r a o sta tn ich trzech k siąg. T rzeb a to zaznaczyć, zw ła szcza je ś li c h w a li się go, jako n a jlep szy .
s. 438, N o w e w y d a n ie D e fe n so r a z L igu gé: S o u rces ch rétien n es 77 i 86 (Paryż 1961 i 1962).
s. 495, za cy to w a n y „H ym n do B o g a ” je s t n ajp raw d op od ob n iej n ie a u ten ty czn y . „ P ieśń w ie c z o r n a ” w tłu m a c z e n iu J. B irk en m a jera w y s tę p u je ta k że w W ielk iej L itera tu rze P o w szeq h n ej, t. IV, s. 696— 697. s.504. P rzy w s tę p ie do p o em a tu „Z m ien n e c z ło w ie k a k o le j e ” dodać od n ośn ik : „W ielk a L itera tu ra P o w s z e c h n a ” t. IV , s. 695.
s. 505, od n o śn ik p rzy p o em a cie „Do d u szy w ła s n e j” (jak i na s. 502), m ia n o w icie: „P rzegląg C hyr.” zro zu m ia ły je s t ty lk o d la n ie lic z n y c h już w ta jem n iczo n y ch .
P e w n e za strzeżen ia m ożn ab y jeszcze w y ra zić n a tem a t r o z m i e s z c z e n i a
e l e m e n t ó w o b w o l u t y . W y stęp u ją tam trzy ty tu ły , z k tó ry ch n a jw a ż n ie j
szy (z k arty ty tu ło w e j k siążk i) c a łk o w ic ie zanika, a d w a p o zo sta łe są n iezro z u m ia łe przed p rzeczy ta n iem w stę p u . P oza tym p rzeciętn y c z y te ln ik c h c ia łb y s ię d o w ied zieć w ja k im ś w y ja śn ie n iu , że p ię k n y obraz p rzed sta w ia ją cy św . H iero n im a je s t d ziełem C aravaggia, a w k ażdym razie d ziw i się, że p o sza tk o w a n o a rcy d zieło sztu k i m a la rsk iej u su w a ją c na drugą stron ę o b w o lu ty część sto łu H ieron im a.
To w sz y stk o jed n ak są drobiazgi, k tó re n ie u m n iejsza ją o b ie k ty w n e j w a rto ści a n to lo g ii. S ta n ie się on a n ie z a w o d n ie to w a rzy szem k ażd ego stu d en ta sta ro ży tn ej litera tu r y ch rześcija ń sk iej, zw ła szcza w n a szy ch czasach, k ied y zn ik a zn ajom ość ję z y k ó w k la sy c z n y c h a filo lo g o w ie ogran iczają sw o ją c iek a w o ść do p isarzy p og a ń sk ich , ja k g d y b y ciem n o ści śred n io w iecza zap ad ły na św ia t po śm ierci O w id iu sza i P lu tarch a.
Ja n M a r ia S z y m u s i a k SJ
Od p ierw szeg o tom u „ S tu d ia W a rm iń sk ie” dużo m ie jsc a p o św ię c a ją h isto rii K o ścio ła na W arm ii. N a jn o w szy tom IV (1967) „ S tu d ió w ” rów n ież p u b lik u je w y n ik i badań nad d zieja m i K o ścio ła na W arm ii.
P rzy czy n k iem do h isto r ii gospodarczej d ie c e z ji w a rm iń sk iej jest a r ty k u ł b p a J a n a O b ł ą k a : S p r a w a i n w e n t a r z a b i s k u p s t w a w a r m i ń s k i e g o
po p r z e j ś c i u Ig n a ceg o K r a s i c k i e g o do G n ie z n a (s. 5— 33). W c e lu zab ez
p iecze n ia m a ją tk ó w i re z y d e n c ji b isk u p ich z ich in w en ta rza m i na czas w a k a n su , d e le g a c i k a p itu ły k a ted ra ln ej w e F rom b ork u d o k o n a li j e s ie - nią 1795 r. lu stra cji dóbr i re z y d e n c ji b isk u p ich . W p o ró w n a n iu ze sta
4 6 2 S P R A W O Z D A N I A i r e c e n z j e
n em z dnia 26 X I 1767 r., gdy K ra sick i o b ejm o w a ł rząd y d iecez ji, s t w ie r dzono ogrom n e zu b o żen ie b isk u p stw a , w ie lk ie zn iszczen ia w r e z y d e n cja ch i w ie lk ie u b y tk i w in w en ta rzu . B y ły to sk u tk i zaboru dóbr k o ś c ie ln y c h p rzez P ru sy po r. 1772, oraz n ieg o sp o d a rn o ści i m a ło sp ręży stej ad m in istra cji K ra sick ieg o . J ed y n y w y ją te k sta n o w iła b ib lio tek a i a rch iw u m b isk u p ie. „ K siąże p o e tó w ” zad b ał o u p orząd k ow an ie k sią żek w b ib lio tece, r ęk o p isy zaś a rc h iw a ln e z o sta ły na jeg o p o le c e n ie o p ra w io n e w 115 tom ach. D z ię k i te m u p rzetrw a ły do n a szy ch c za só w i „są tr w a ły m p om n ik iem ... d zia ła ln o ści k u ltu r a ln e j Ig n a ceg o K ra sick ieg o n a W ar m ii”.
A rty k u ł ks. A l o j z e g o S z o r c a : Z d z i a ła l n o ś c i k o ś c i e ln e j b i s k y p a
A n d r z e j a C h r y z o s t o m a Z a łu s k i e g o n a W a r m i i (1698— 1711) (s. 35—82)
p rzed sta w ia b u rzliw y ok res d z ie jó w d ie c e z ji w a rm iń sk iej p odczas w o jn y p ó łn o cn ej oraz d ram atyczn e k o le je ży cia , d zia ła ln o ści d u szp a stersk iej i p o lity czn ej Z a łu sk ieg o jako o rd y n a riu sza w a rm iń sk ieg o i k a n clerza w ie lk ie g o k oronnego.
C ennym d o p ełn ien iem tem a ty k i h isto ry czn ej w d zia le „M a teria ły ” jest stu d iu m ks. J u l i a n a W o j t k o w s k i e g o : S p r a w y w a r m i ń s k i e i k r z y ż a c k i e w e w r o c ł a w s k i m e g z e m p l a r z u p i ę t n a s t o w i e c z n e g o w y d a n i a l i s t ó w k a r d y n a l s k i c h E n e a s z a S y l w i u s z a P ic c o l o m i n ie g o (s. 527— 552),
T e k st lis tó w , w ła sn o r ę c z n a g lo ssa tu ra m a rg in a ln a B ern ard a W a p o w sk ie - go i p ry m a sa Ja n a Ł a sk ieg o , oraz n iezn a n y lis t Z y g m u n ta S tarego do L u d w ik a II W ęg iersk ieg o , w p o w ią za n iu z in n y m i d ok u m en tam i (op u b li k o w a n y m i w d o d atk u źró d ło w y m ), u m o ż liw ia ją p e łn ie jsz e za p ozn an ie się z p o szczeg ó ln y m i fa za m i starań p ó źn iejszeg o p a p ieża P iu sa II o b isk u p stw o w a r m iń sk ie w r. 1457, n a stęp n ie w sp ó łp ra cę Ł ask iego z W ap ow - sk im w R zy m ie w 1513 r., przy zabiegacih o z a tw ierd zen ie u k ład u p iotr k o w sk ie g o w sp ra w ie ob sad zan ia b isk u p stw a w a rm iń sk ieg o , w r e sz c ie d y p lo m a cję Z y g m u n ta S ta reg o w c za sie w o jn y p o lsk o -k rzy ża ck iej w r. 1520.
N a m a rg in esie stu d ió w ks. W o jtk o w sk ieg o nad in k u n a b u łem w r o c ła w sk im w y p ły n ą ł n o w y a u to g ra f B ern ard a W apow skiego., co p rzy czy n iło się do n o w y c h u sta le ń d aty jeg o u rod zen ia. K s. M ik ołaj K a m iń sk i u zu p ełn ia n aszą w ie d z ę o ty m h isto ry k u , k a rto g ra fie i m ó w c y , p u b lik u jąc lis t W a p o w sk ieg o do Jlana D a n ty szk a z 1 X I I 1593 r. s. (553— 554). O statn ią p ozy cją teg o d zia łu są ogłoszon e d ru k iem p rzez k s. A. S z o τ ο a A r t i c u l i iu r a ti A. C. Z a ł u s k i E p is c o p i W a r m i e n s i s (s. 555— 558), k tóre sta n o w ią p en d an t a rty k u łu teg o au tora o b isk u p ie Z ałuskim .
