OLGIERD NOWOSIELSKI
OCENA ZAPASÓW AZOTU D O STĘPN EG O W RÓŻNYCH GLEBACH ZA POM OCĄ A S P E R G I L L U S N IG E R
Zakład Chemii Rolniczej SGGW—Warszawa. Kierownik — prof. dr M. Górski
W praw dzie niem al w szystkie gleby w ym agają naw ożenia azotem , jed n a k zw yżki plonów pod w pływ em jednakow ych daw ek azotu są w za leżności od gleby bardzo różne [2, 4, 7, 11]. W ydaje się więc in te resu jąc e zarów no ze w zględów teoretycznych, jak i ekonom icznych rozróżnianie m iędzy glebam i rea g u jąc y m i m ocniej i słabiej na naw ożenie azotowe. W ty m celu już obecnie w n iek tó ry ch k ra ja c h (m iędzy in n y m i w S ta nach Z jednoczonych i Anglii) oznacza się po trzeby nawozowe gleb w sto su n ku do azotu w stacjach chem iczno-rolniczych.
T eoretycznie może się to w ydaw ać słuszne z w ielu względów. G leby zaw ierają przecież różne ilości azotu ogólnego. Azot te n w zależności od w ielu czynników (takich jak przebieg pogody, stężenie innych sk ład n i ków pokarm ow ych w glebie i inne) m oże być u ru ch a m ia n y w bardzo róż ny m tem pie, w w yniku czego gleby m ogą zaw ierać różne ilości azotu dostępnego. W zależności od składu m echanicznego gleb azot d ostępny może się grom adzić w różnych ilościach w poszczególnych jej w arstw ach [10]. K ażda gleba, w zależności od naw ożenia i u d ania się przedplonów (zwłaszcza m otylkow ych), od przebiegu pogody i in ny ch czynników , m o że różnie reagow ać na naw ożenie azotow e w poszczególnych latach.
Prow adzone ostatnio badania pozw alają przypuszczać, że wysokość zw yżek plonów pod w pływ em naw ożenia azotowego będzie m ożna p rze w idyw ać oznaczając w glebie bądź zaw artość azotu przysw ajalnego — (m etody chemiczne, np. m etoda M oskala i T ruoga i biologiczne, np. m etoda A. niger), bądź ilości azotu m ineralnego, jak ie się u ru ch am iają w glebie podczas ink ubacji [2, 3, 4, 6, 11, 12]. Zwłaszcza zastosow anie m etodyki inkubacji gleby stw orzyło now e p ersp ek ty w y poznania praw idło wości u ru ch am ian ia się azotu glebowego. Z dotychczasow ych badań w ynika, że gleby, w k tó ry c h u ru ch am ia się podczas inkubacji (2 tygodnie w te m p e ra tu rz e 26°C p rzy 50% m aksym alnej pojem ności w odnej) w ię
424 O. Nowosielski
cej niż 5— 6 m g N— NO3/IOO g, m ogą w ym agać naw ożenia azotem raczej w słabym stopniu.
T rudnością, na jaką napo ty k a się w ty ch badaniach, jest u stalen ie term in u pobierania próbek glebow ych oraz sposobu ich przechow yw ania do chw ili oznaczenia. Dotychczasow e w y niki prow adzonych na te n tem a t badań są częściowo sprzeczne [1, 6, 9, 12].
Pew ne zastrzeżenie w stosow anej dotychczas m etodyce w zbudza fakt, że m iern ik iem ilości azotu dostępnego jest ty lk o azot m in eraln y [8]. D la tego w poprzedniej pracy azot dostępny zaczęto oznaczać za pom ocą grzyba A. niger. Oznacza się nim nie ty lko azot m ineralny , lecz także azot związków organicznych u leg ający ch łatw o m ineralizacji, takich jak m ocznik, am inokw asy czy am idy. W m etodzie te j un ik a się jednocześnie sporządzania w yciągów glebow ych 1.
BADANIA WŁASNE
Celem te j p racy jest ocena zapasów azotu dostępnego w różnych gle bach za pom ocą A. nig er. Szczególną uw agę zwrócono n a różnice m iędzy glebam i zarów no pod w zględem zaw artości azotu dostępnego dla A.niger w nie inkubow anych i inkubow anych próbkach z w arstw y w ierzchniej, jak i pod w zględem zaw artości azotu dostępnego dla A. niger w p róbkach
z w arstw głębszych.
W badan iach w stępnych spraw dzono możliwość rozróżniania za po mocą A. niger gleb naw ożonych i nie naw ożonych azotem oraz w pływ te rm in u pob ran ia prób glebow ych na w yniki oznaczeń azotu dostępnego.
METODYKA I G-LEBY
Azot dostępny dla A . niger w próbkach p o w ietrznie suchych in kub o w anych oznaczono w sposób opisany w poprzedniej pracy [8]. Do ozna czeń stosow ano 25-gram ow e odw ażki gleby in k ubując je w te m p e ra tu rz e 35 °C w ciągu 1 tygo d n ia p rzy w ilgotności gleby w ynoszącej około 50% m aksym aln ej pojem ności.
P ró b k i 78 różnych gleb przechow yw ano w ciągu S la t w w aru n k ach pokojow ych w stan ie pow ietrznie suchym . W ciągu tego czasu m ogły one ulec pew nym zm ianom 2.
1 Podobne zalety ma metoda C. elegans [7]. Metoda A. niger ma jednak tę
wyższość, że jest ilościowa i prostsza w wykonaniu.
2 Część tych próbek wraz z wynikami oznaczeń azotu ogólnego otrzymałem
P ró b k i z różnie naw ożonej od 37 la t gleby bielicow ej lek kiej pola do św iadczalnego Z akładu Chem ii Rolniczej SGGW w Skierniew icach pobrano raz w czerw cu (w ciepłym , dżdżystym okresie intensyw nego w zrostu roślin) i d ru g i raz w końcu w rześnia (w suchym zim nym okresie) 1959 r. Do oznaczeń stosow ano p ró b ki pow ietrznie suche.
WYNIKI
Z A W A R T O Ś Ć A Z O T U D O S T Ę P N E G O I U R U C H A M I A J Ą C E G O S I Ę W Z A L E Ż N O Ś C I O D T E R M I N U P O B R A N I A P R Ó B K I G L E B O W E J
Ilości azotu dostępnego w próbkach pobranych w czerw cu są inne (większe w glebach naw ożonych niż nie naw ożonych azotem oraz b a r dziej prop o rcjo nalne do ilości azotu u ru ch am iającego się i do plonów roślin) niż w próbkach pobranych jesienią (tabl. 4). N atom iast ilości azotu urucham iająceg o się w w yn iku in ku b acji w próbkach z obu term inó w są niem al jednakow e.
P ró b k i pobrane jesienią różniły się nieznacznie pod w zględem za w artości azotu dostępnego, m im o że pochodziły z poletek od 37 lat różnie naw ożonych azotem i obornikiem (tabl. 4). R óżniły się n atom iast bardzo znacznie pod w zględem zaw artości azotu uruch am iającego się w w yniku inkubacji. Zaw artość tego azotu jest prop o rcjo naln a do daw ek obornika i jest blisko dwa razy w iększa w p róbkach z poletek naw ożonych niż nie naw ożonych azotem (45 kg N na kg rocznie).
Na podstaw ie uzy sk an y ch w yników przypuszcza się, że zaw artość azotu dostępnego dla A. niger (w próbce nie inkubow anej) m oże się zm ie niać w czasie sezonu w egetacyjnego oraz że w ielkością bardziej p rz y d a tn ą do rozróżniania m iędzy glebam i m niej i w ięcej w ym agający m i naw ożenia azotem jest zaw artość azotu u ru cham iającego się w w yniku inkubacji.
Z A W A R T O Ś Ć A Z O T U D O S T Ę P N E G O W R O Ż N Y C H G L E B A C H
Z aw artość azotu dostępnego dla A. niger w w ierzchnich w arstw ach 78 zbadanych gleb oznaczona ta k w pró b k ach pow ietrznie suchych jak i in- kubow anych w aha się w szerokich granicach (tabl. 1 i 2). W próbkach nie inkubow anych w aha się ona od śladów do k ilk u n a stu m iligram ów na 100 g w glebach m in eraln y ch i jeszcze bardziej, bo cd śladów do 324 m g na 100 g w glebach torfow ych. Nie zaobserw ow ano w nich za leżności m iędzy zaw artością azotu dostępnego a zaw artością azotu ogól nego lub pH gleby.
426 O. Nowosielski
Przykłady r ó ż n i c między glebami w z a w a r t o ś c i a z o t u dostępnego i uruchamiającego e i ę w war stwie w ie r z c h n i e j i w z a w a r t o ś c i az o tu dostępnego w warstwach g łę b s z y c h Examples of the d i f f e r e n c e s o c c u r r in g between s o i l s in regard to a v a i l a b l e and m o b il iz e d n it r o g e n c on te n t o f the upper s o i l l a y e r and a v a i l a b l e n i t r o g e n co n te n t o f deeper l a y e r s
Gleba - S o i l Głębokość pobrania próbki Sample-t ak in g deptłi cm pHlHjO) N dostępny d la A. n i g e r A v a i l a b l e to A. n i g e r N urucha miają cy s i ę M o bi liz e d N by s o i l incutx H ogólny U e t . K i e j d . j T o ta l N (K ie jd .m eth ) mg/ 100 g % 10 6 ,2 1, 3 2 ,1 P i a s e k g l i n . le k k i brun.
L igh t brown loamy sand 40 - ś l a d yt r a c e s - -10 6 , 4 4 , 0 1 7 ,1 0 , 0 7
90 - 3 , 6 -
-Gleba brunatne wytw. z g l i n y zwałowej l e k k i e j
brown s o i l from l i g h t boulder loam 15 30 70 7 , 0 3 .5 2 . 5 1 ,8 8 ,0 0 ,1 6 Gleba b i e l . wytw. z g l i n y l e k k i e j p y l a s t e j P o d z o l i c s o i l from l i g h t s i l t y loam 10 50 10 5 , 4 6 ,0 8 ,0 3 , 3 5 , 5 14 ,5 10,7 0 , 1 5 0 , 1 3 30 - 0 , 3 - 0 , 1 3 10 7,1 2 ,4 4 , 8 -40 - 2 ,0 -
-Gleba brun. wytw. z g l i n y zwał. s p ie s z c z o n e j brown s o i l from s i l t e d bo ul der loam 70 10 6 ,0 2 ,0 2 ,6 7, 4 30 - 0 , 7 7, 4 -60 - * ,1 - -Czarna ziem ia ś r e d . wytw. z g l i n y zwałowej Medium bla ck e a rt h from bou lder loam
10 40 90 6 ,2 1 2 ,6 2 ,0 ś la d y t r a c e s 2 0 ,1 -Torf n i s k i - na d bi eb rza ńs ki Lowmoor / B ie b r z a r i v e r v a l l e y 0 -1 0 5 , 0 3 2 4 , 0 178,5 -Torf pr z e j śc io w y nieuprawiany T r a n s i t i o n a l moor UnCUltIV. 10 - ś la d y t r a c e s 5 1 , 0
-T a b l i c a 2 Zawartość az otu dostę pne go i uruchamiającego e i ę w różnych g le b a c h
A v a il a b l e and m o b il iz e d n i t r o g e n c o n te n t in d i f f e r e n t s o i l s Glebe - S o i l I l o ś ć g l e b Amount o f s o i l s N dostępny A v a i l a b l e N N uruchamiający s i ę M o bi liz e d N mg/1 0 0 g Średnia zawartość Uean c on te nt Zawartości krailcowe Extremal c o nt e nt Powyżej 6 mg (% g l e b ) Over 6 mg 1% o f s o i l s ) Średnia zawartość Mean co nt e nt Zawartości kraucowe Extremal c on te nt Powyżej 12 mg (fr g l e b ) Over t l S f s o i l s ) Gleby wytw. z piasków
luźnych i s l a b o g l i n . S o i l s from lo o s e and s l i g h t l y loamy sands 7 3 , 3 2 , 0 - 5 ,9 0 7 , 2 3 , 5 - 2 3 , 0 13 Gleby b i e l . i brun, wytv?. z p i a s . g l i n . Podzol and brown s o i l s from 1. sands
9 4 , 2 1 , 3 - 9 , 5 16 1 0 ,6 4 , 0 - 2 6 , 3 28
Gleby b i e l . i brun, wytw. z g l i n zwal. s p i a s z c z . i l e k k i c h Podzol and brown s o i l s from sandy and l i g h t boulder loams
15 3 , 6 1 , 7 - 8 ,0 14 9 , 8 4 , 0 - 1 6 , 2 24
Gleby b i e l . i brun, wytw. z g l i n zwal. śr e d n ic h i c i ę ż k i c h Podzol and bro-rcn s o i l s from med. and heavy boulder loams 15 3 , 8 1 , 2 - 9 , 4 14 9 ,5 6 , 0 - 3 0 , 0 20 Czarne z ie m ie różne Various black e a rt hs 9 4 , 1 1 , 2- 1 2 ,6 12 7 ,6 3 . 5 - 2 0 , 0 15 Torfy n i s k i e i p r z e j ści ow e Low and t r a n s i e n t moors 11 4 9 , 1 ś l a d y - 3 2 4 , 0 tr a c e s 71 7 4 , 0 4 8 , 0 -1 7 8 , 0 87 Czarnozietny -Czernozerns 2 3 , 1 3 , 0 - 3 , 2 0 9 , 2 6 , 0 - 1 2 , 4 50 Lessy różne Various l o e s s e s 2 2 , 7 1 , 2 - 4 , 2 30 1 0 ,0 6 , 0 - 1 4 , 0 50 Rędziny różne V arious r en dz in as 4 4 , 1 3 , 0- 6 ,0 25 5 ,3 4 , 2 - 1 5 ,0 25 Mady różne Various a l l u v . c o i l s 4 2 , 5 1 . 2 - 5 , 0 0 4 , 8 4 , 0 - 5 , 3 25 nazem - T o ta l 78
ш
Zaw artość azotu dostępnego w próbkach z głębszych w arstw ulega także dużym w ahaniom . Je d n e gleby w w arstw ach głębszych zaw ierają zaledw ie śladow e ilości azotu dostępnego, inne — ilości naw et niekiedy w iększe niż w w arstw ie w ierzchniej. N ajczęściej w w arstw ach głębszych stw ierdzano od 0,5 do 3,0 mg N dostępnego na 100 g.
W tablicy 1 podano p rzy k ład y różnic m iędzy glebam i pod w zględem zaw artości azotu dostępnego w w arstw ie w ierzchniej i głębszych.
T a b l i c a 3 Zawartość a z o tu dostępnego i uruchamiającego s i ę
w r ó ż n ie nawożonej od 37 l a t g l e b i e b i e l i c o w e j l e k k i e j p o la doświadc za lneg o SGGW w S k ie r n i e w ic a c h A v i a l a b l e and m o b il iz e d n i t r o g e n c o n te n t in l i g h t p o d z o l i c s o i l d i f f e r e n t l y f e r t i l i z e d duri ng 37 y e a r s ( e x p e r im e n ta l f i e l d of the C e n t . C o l l . A g r i c . at S k i e r n i e w i c e ) Kombinacje nawozowe F e r t i l i z e r combination mg/100 g N dostępny A v a i l a b l e N N uruchamiający s i ę M o bi liz e d N Obornik w q/ha 200 2 , 9 4 , 5 Farmyard manure 2 , 8 8 , 0 400 600 3 , 0 16 ,5
Nawożenie miner aln e Mineral f e r t i l i z e r s Ca 1.4 2 , 3 CaNPK 1 , 2 4 , 2 NPK 1,7 3 , 9 CaPK 1.4 2 , 1 CaPN 1,3 3 , 6 CaKN 1,3 3 , 8 «
Próbki glebowe pobrano 4 . I X . 1959 S o i l samples taken on S e p t . 4, 1959
Śred ni błąd ś r e d n i e j arytme tyc zne j n ie pr zek rac za 25% Hean e r r o r of a r i t h m e t i c a l mean does not exceed 25%
Zaw artość azotu u ru cham iająceg o się w zbadanych próbkach (z w a r stw y w ierzchniej) jest przeciętn ie 2— 3 razy większa od zaw artości azotu dostępnego w próbkach nie inkubow anych. P rz y ro st azotu dostępnego pod w pływ em in k u b acji jest jed nak w p rzy padku poszczególnych gleb bardzo różny (tabl. 1). W ynosi on od zaledwie kilkudziesięciu do przeszło kilk u se t procent. W k ilk u glebach torfow ych m niej azotu dostępnego stw ierdzono w próbce inkubow anej niż nie inkubow anêj.
Różnice w zaw artości obu. form azotu są znacznie w iększe w śród gleb danego ty p u niż m iędzy ty p am i (w y jątek stanow ią gleby torfow e).
Stw ierdzone różnice m iędzy glebam i w zaw artości azotu dostępnego i u ru ch am iającego się m ogą przypuszczalnie odzw ierciedlać w pew nej m ierze różnice w w ym aganiach naw ożenia azotem . Na podstaw ie d oty ch czasow ych porów nań m etody A. niger z dośw iadczeniam i w egetacyjn ym i przypuszcza się, że gleby zaw ierające duże ilości azotu dostępnego
(wię-T a b l i c a 4 Zawartość N dostępnego w z a l e ż n o ś c i od terminu pobrania próbek glebowych w r ó ż n ie nawożonych od 37 l a t p o le t e k w Sk ie r n i e w ic a c h A v a i l a b l e N c o n te n t in dependence on date o f s o i l s a m pl e -t ak in g from ex pe ri m en ta l p l o t s at S k i e r n i e w i c e d i f f e r e n t l y f e r t i l i z e d f o r 37 y e a r s Kombinacje nawozowe ( p o l e t k a z burakami c u k r . ) F e r t i l i z e r combination ( s u g a r - b e e t p l o t s )
Data pobrania próbek Date o f sa m pl e -t a ki ng 2 7 . V I .1 9 5 9 4 . I X .1959 N mg/100 g* Ca 0 , 9 2 , 1 CaNPK 2 , 9 1 , 8 NPK 2 , 5 1 , 7 CaPK 1 , 1 1 , 9 CaPN 2 , 9 2 , 4 CaKN 2 , 0 1 , 8
br e d n i błąd ś r e d n i e j ar ytmetycznej z 3 równ ole gły ch oz naczeń n i e pr zek rac za * 0 , 3 mg N/100 g g le b y ; wynik i d o t j c z ą Д powtó rz en ia różnych kombinacji nawozowych
The mean e rr o r o f the a r i t h m e t i c a l mean from 3 p a r a l l e l determi n a t i o n s does not ex ceed * 0 , 3 mg N/100 g s o i l . The r e s u l t s shown r e f e r to 1 r e p e t i t i o n o f v a r io u s f e r t i l i z e r co mbinations
cej niż 6 m g na 100 g) lub gleby zaw ierające duże ilości azotu u ru c h a m iającego się w w y n ik u inku b acji (więcej niż 12 mg na 100 g) m ogą w y m agać naw ożenia azotowego w słabym stopniu. Dość dużo tak ich gleb stw ierdzono w śród badany ch torfów (około 60%); w śród gleb m in e ral nych stw ierdzono ich około 15%.
Dalsze badania nad ty m zagadnieniem pow inny pójść przede w szyst kim w k ieru n k u porów nania w yników m eto dy A. niger z dośw iadczeniam i
z naw ożeniem azotow ym . 7 — R o c z n i k i G l e b o z n a w c z e t . X , z. 2.
430 O. Nowosielski STRESZCZENIE
Badano różnice m iędzy glebam i pod w zględem zaw artości azotu do stępnego w w arstw ie w ierzchniej i głębszych sądząc, że m ogą one od zw ierciedlać w pew nej m ierze różnice w w ym aganiach naw ozow ych gleb w stosun k u do azotu. Zastosow ano do tego celu m etodę A. niger jako bio
logiczną m etodę jakościową, pozw alającą oznaczać bez sporządzania w y ciągów glebow ych nie ty lko azot m in eralny , lecz tak że azot związków organicznych, uleg ających łatw o m in eralizacji i to zarów no w p róbkach pow ietrznie such ych (tzw. w skrócie azot dostępny), jak i w próbkach inkubow anych (tzw. azot u ru ch a m ia jąc y się).
Stw ierdzono, że zaw artość azotu dostępnego może ulegać w ahaniom w czasie sezonu w egetacyjnego, n ato m iast zaw artość azotu u ru c h a m ia ją cego się w w y nik u in k u b acji (w czasie 7 dni, w te m p e ra tu rz e 35°C, przy około 50% m ak sym aln ej pojem ności w odnej) jest wielkością stosunkow o stałą dla d anej gleby, przypuszczalnie b ard ziej p rzy d a tn ą do oceny po trz e b naw ozow ych gleb.
Z aw artość azotu dostępnego w próbkach z w ierzchniej w arstw y 78 zbadanych gleb w aha się od śladów do k ilk u n a stu m g /l 00 g, w próbkach z w arstw głębszych w ynosiła najczęściej od 0,5 do 3,0 mg/100 g, p rze ważnie m alejąc w raz z głębokością.
Zaw artość azotu u rucham iająceg o się była 2— 3 razy większa od za w artości azotu dostępnego. P rz y ro st azotu dostępnego w w yniku in k u b a cji był bardzo różny (od kilkudziesięciu do przeszło k ilk u se t procent).
W śród gleb torfow ych stw ierdzono około 60% takich, k tó re m ogą przypuszczalnie w słabym stopniu reagow ać na naw ożenie azotowe (za w ierają przeszło 30 m g N dostępnego lub 60 m g N u ru cham iającego się w 100 g). W śród gleb m in e raln y c h stw ierdzono około 15% tak ich gleb (zaw ierają w 100 g w ięcej niż 6 m g N dostępnego lu b przeszło 12 m g N urucham iająceg o się).
Dalsze badania pow inny pójść w k ie ru n k u porów nania metod} A. niger z dośw iadczeniam i w eg etacy jny m i z naw ożeniem azotu.
LITERATURA
[1] B i r c h H. F.: Effect of soil drying on humus decomposition and nitrogen availability. Plant and Soil, 10, 1958, s. 9—31.
[2] C o o k F. D., W a r d e r F. G., D o u g h t y J. L.: Relationship of nitrate accumulation to yield response of wheat in some Saskatchewan soils. Canad. J. Soil Sei., 37, 1957, s. 84—88.
[3] C o r n f i e l d A. H.: Mineralisation during incubation of the organic nitrogen compounds in soils as related to soil pH. J. Sei. Food and Agric., 8, 1959, s. 27—29.
of soils by an incubation method and correlation with crop yield response. J. Sei. Food Agric., 38, 1958, s. 161—170.
[5] G a s s e r J. K.: Soil nitrogen IV. Transformations and movement of fertili
zer nitrogen in light soils. J. Sei. Food Agric., 1 0, 1959, s. 192—197.
[6] H a r p s t e a d M. J., В r a g e B. L.: Storage of soil samples and its effect upon the subsequent accumulation of nitrate during incubation. Proc. Soil Sei. Soc. Amer., 22, 1058, s. 326—328.
[7] N o w o s i e l s k i О.: 'Zagadnienie badania potrzeb nawozowych gleb w sto
sunku do azotu. Hoczn. Glebozn., t. 6, 1958, s. 51—78.
[8] N o w o s i e l s k i O.: Oznaczanie różnych form azotu za pomocą A. niger.
Roczn. Glebozn., t. 9, 1960, s. 37—Э5.
[9] S c h r e v e n D. A. van: Effect of nitrogen manuring... XII Sampling in con nection with nitrogen mineralisation in soil Van Zee tot Land, 26, 1958, s. 26—54.
[10] W h i t e W. C., (Dum e n i l L., P e s e k J.: Evaluation otf residual nitro gen in soil. Agron. J., 50, 1958, s. 255—259.
[11] W i n s or G. W.: Mineralisation and immobilisation of nitrogen in soil. J. Sei. Food Agric., 9, 1958, s. 792—801.
[12] Z ö t t l H. von.: Die Bestimmung der Stickstoffmineralisation im Waldhu mus durch den Brutversuch. Z. Pfl. Ernähr. Düng. 81, 1958, s. 35—50.
О. НОВОСЕЛЬСКИ ОЦЕНКА ПО СРЕДСТВОМ A S P E R G I L L U S N IG E R ЗАПАСОВ ДОСТУПНОГО АЗОТА В РА ЗЛ И ЧН Ы Х ПОЧВАХ Кафедра Агрохимии Главной Сельскохозяйственной Школы — Варшава Заведующий проф. др. М. Гурски Р е з юм е Исследовано различия между содержанием в почвах доступного азота как в верхнем слое, так и в нижележащих, ввиду предположения, что они могут до некоторой степени отражать различия в потребностях почв в удо брении азотом. Д л я этой цели применено метод A. niger в качестве био логического количественного метода, допускающего, без составления поч венных вытяжек, проведение определений не только минерального азота, но и азота органических соединений, легко подвергающихся минерализа ции и притом как в воздушно-сухих образцах (сокращенно называемого доступным азотом), так и в образцах, выведенных в инкубаторе (т. наз. азота приходящего в движение). Установлено, что содержание доступного азота может подвергаться колебаниям в течение вегетационного периода, тогда как содержание азо та, приходящего в движение вследствие инкубации (в течение 7 дней в температуре 35 °С, при около 50% максимальной водопоглощаемости)
432 O. Nowosielski представляет собою относительно постоянную для данной почвы величину и, предположительно, более пригодную для оценки потребностей почв в удобрении. Содержание доступного азота в пробах, взятых из верхнего горизонта 78 изученных почв, колеблется от следов до количества, лежащего в пре делах от 10 до 20 мг. на 100 г.; в образцах из расположенных ниже гори зонтов оно выражалось чаще всего цифрами от 0,5 до 3,0 мг. на 100 г., в большинстве случаев уменьшаясь одновременно с глубиной. Содержание приходящего в движение азота 2—3-кратно превышало содержание доступного азота. Прирост азота, доступного благодаря инку бации, был весьма различен (от нескольких десятков до свыше нескольких сот процентов). Среди торфяных почв обнаружено около 60% таких, которые, как предполагается, могут в слабой степени реагировать на удобрение азотом (они содержат более 30 мг. доступного N или 60 мг., приходящего в дви жение в 100 г.). Среди минеральных почв отмечено около 15% таких почв (содержащих в 100 г. более 6 мг. доступного либо 12 мг N, приходящего в движ ение). Дальнейшие исследования следует вести по направлению сравнения метода A. niger с вегетационными опытами с удобрением азотом. О. NOWOSIELSKI
EVALU ATION OF AV AILA BLE NITROGEN SU PPL Y IN D IFFE R EN T SO ILS BY M EANS OF A S P E R G I L L U S N IG E R
Dept, of Agrochemistry, Central College of Agriculture, Warsaw Head — prof. dr M. Górski
S u m m a r у
The d ifferences in availab le n itro g e n co n ten t of various soils w ere investigated on th e assum ption th a t th ey m ay to some e x te n t reflect the differences in soil re q u ire m e n t of n itric fertilizers. To th is aim th e A. niger m ethod w as applied since th is q u a n tita tiv e biological proced ure allows, w ith o u t p rep a ra tio n of soil ex tracts, to d ete rm in e not only the, m in eral n itro g e n b u t also th e n itro g e n of organic com pound u nd erg oin g m in eralizatio n in a ir-d ry sam ples (shortly: availab le nitrogen) as w ell as in in cu b ated sam ples (so called m obilized nitrogen).
It was sta te d th a t th e c o n ten t of available n itro g e n can in th e v e g e ta tiv e period und ergo variation s, w hereas th e c o n ten t of n itro g en m
obili-zed b y incu b ation (w ithin 7 days a t 35° С w ith m axim . 50% w ater capacity) co n stitu tes in a g iven soil a rela tiv e ly constant valu e w hich probably is m ore su itab le fo r e v alu atio n of th e fe rtiliz e r needs of soil.
The c o n ten t of available n itro g e n in sam ples from th e top lay er of 78 in vestigated soils v aried from traces to several h u n d re d m g p er
100 g soil, in sam ples fro m deeper lay e rs from 0.5 to 3.0 mg/100 g, d e creasing m ostly w ith dep th.
The co n te n t of m obilized n itro g e n was 2— 3 tim es h ig h er th a n th a t of available nitrogen. The increase of n itro g e n available fro m incu ba tio n show ed w ide v ariatio n s (from some ten s to several h u n d red s p e r cent).
Am ong th e peat soils appr. 60% w ere found to respond probably slig h tly to n itro g e n fertiliz a tio n (they co n tain over 30 mg available N or 60 m g m obilized N p er 100 g soil), in m in e ral soils — appr. 15% of such soils w ere found (they contain over 6 m g available or over 12 mg m obilized N).
F u rth e r research should aim at com parison of th e A. niger m ethod w ith veg etativ e ex p erim en ts on n itro g en fertilizers.
