A p ril 1 9 1 3 . 4 e Jaargang N o. 4 ( 4 0 )
N e d erlan d a K atoliko
M a a n d b l a d , O f f i c i e e l O r g a a n v a n d e n N e d e r l . R .- K a t h . E s p e r a n t i s t e n b o n d
„ N e d e r l a n d a K a t o l i k o ” , g e v e s t i g d t e ’s H e r t o g e n b o s c h , o p g e r i c h t 2 9 A u g u s t u s 1 9 0 9 , b i s s c h o p p e l i j k e n k o n i n k l i j k g o e d g e k e u r d .
C ion per amo, nenion per forto. f S . Franc. de S a le s).
I
E erste R oomsch K atholieke
L even sverzek erin g-M aatsch ap p ij
te H A A R L E M , K le v e r p a r k 6 7
T e l . I n t e r c . 1 7 8 4 . T e l e g r a m - a d r e s E R K M et K erkel. goedk. van doel en K oninkl. goedk. de r Statuten.
A a n ta l P o lisse n op heden , . . . . 1 3 ,5 0 0 .—
V erzekerd bedrag pl.m . tw ee en een balf m illioen f 2 .5 0 0 .0 0 0 .—
Jaarlijksche Prem ie pl.m. . . .
H et aanta! contracten ging in 1 9 1 2 vooruit met H e t verzekerd K apitaal
D e J aarlijksche Prem ie „ „ „
O ntvangen aan premien cn koopsom m en over 1 9 1 2
Bedrag aanvvezig voor reserve pl.m.
H e t aantal p o lissen in Februari 1 9 1 3 uitgereikt hedroeg ruim . . . . ,
M et een verzekerd Kapitaal van pl.m.
H A A R L E M , 1 M aart 1913.
•»
8 5 .0 0 0 .- 5 .8 6 6 . 1 ,1 5 0 .0 0 0 .-
3 9 .0 0 0 . 1 0 0 .0 0 0 . 9 5 .0 0 0 .-
9 0 0 . 1 5 0 .0 0 0 . D e D irecteuren : H . J . B O D E N S T A F F . C J . T h . S M I T S .
Moerkerk-Banden.
N o g verkrijgbaar a f 0 ,2 5 franco per p o st, bij’ vooruitbetaling:
O m slagen voor den 1e, 2 e, en 3 e Jaargang van „& £ederlanda K a to lik o ’• L uxe Papier. B andteekening van Herm an Moerkerk.
A d r e s : S T . C R I S P I J N S T R A A T 5 7, 's -B O S C H .
HAMMOND SKRIBMAŜINO LA PLEJ B O N A !
L a H a m m o n d -K o p ie jo .
S in o k u p a s pri la k o p ia d o d e tagordoj, cirkuleroj, regularo j.
Same de
L e t e r o j , P o lis o j , D i k t a ĵ o j ,
K o n t r a k t o j , P r o t o k o l o j , V e n d e j a j k a j b o r s a j s c iig o j k . t. p .
S e k r e t ig e c o , r a p id a liv e r a d o , n e t a k aj a k u r a ta farajo g a r a n tia ta .
Sekretarioj de unuiĝoj, postulu nian specialan prezaron.
Diversaj referencoj estas disponeblaj.
A m s te r d a m o . R o k in 38.
T E L E F O N O 4 4 4 3 .
A p ril 1 9 1 3 . 4 e Jaargang N o . 4 ( 4 0 )
N ed erlan d a K atoliko
M a a n d b la d , O f f i c i e e l O r g a a n v a n d e n N e d e r l. R .-K a th . E s p e r a n t is t e n b o n d
„ N e d e r la n d a K a t o lik o ” , g e v e s t i g d t e ’s H e r t o g e n b o s c h , o p g e r ic h t 2 9 A u g u s t u s 1 9 0 9 , b is s c h o p p e lij k e n k o n in k lij k g o e d g e k e u r d .
C ion per amo, nenion per forto. ( S . Franc. de S a les).
H o o f d r e d a c t e u r :
J. N . J. Sm ulders, A rts te U denhout.
A b o n n e m e n t s p r ij s ,
p.jaar, franco p. post, bij vooruitbetaling N ederland (niet-leden). . . / 1 . — B elgie . . , Sm. 0 ,8 7 — - 1,06 A n d ere landen (aliaj landoj)
Sm . 1,04 = - 1,24 Afzonderlijke nummers 10 cent.
E S P E R A N T O
R e d a c t i e e n A d m in is t r a t ie : H . D am en, St. Crispijnstr. 5 7 /s B o s c h .
A d v e r t e n t ie p r ij s ,
per regel 10 c ts.
Bij geregelde plaalsing aanzienlijke korting.
V o o r inlichtingen w en d e men zich tot d e adm inistralie.
Jaarverga dering.
R e e d s staat de dag van 2 0 A p ril voor d e deur. V e le n reeds gaven kennis te zullen deelnem en, anderen zijn w ellicht reeds besloten dezen jaarvergaderingsdag bij te w onen, doch vergaten nog dat te doen blijken.
D e z e laatsten mogen wij bij dezen w el even aansporen, van hun besluit onvcrwijld kennis te geven. W an t men w achte daarmede toch niet tot het laatste oogenblik. D at zou im- mers de regeling allicht eenigszins in de war kunnen sturen. En voor de betrokken personen zelf, nog eeniger- lei moeilijkheid kunnen veroorzaken bovendien. D ie komen zijn natuurlijk op d e eerste plaats de getrouwen.
T o t d e getrouwen gaan zij behooren die ook nog maar eenmaal een e jaar- vergadering, Esperanto-congres of streekvergadering bijwoonden. W an t d ie eerste kennismaking m oet hen
noodzakelijk hebben in aanraking ge- bracht met de onveranderlijk gezellig- vriendschappelijke geest, die d eze - bijeenkomsten kenmerkt en die voor alle Esperantisten eene eigenaardige aantrekkingskrach t schijnt te bezitten.
D e geringe afstanden in ons kleine landje kunnen natuurlijk voor niemand een bezwaar zijn, vooral ook omdat d e Esperantisten, met name de ka- tholieke Esperantisten — jammer genoeg — in d e noordelijke provin- cien erg schaarsch zijn.
D o ch de oplettende lezer zal uit het programma van den dag, zooals dat te vinden is in ons Maartnummer, w el begrepen hebben, dat' dit maal m6er dan ooit het karakter eener propagandabetooging voorop staat.
E n dus moet ook het getal deelne- mers groot zijn, meer dan ooit. W eln u , dat k an l E n daaraan behoeft ook
volstrekt geen twijfel te bestaan.
W ant de gunstige ligging van ’-H er- togenboscb, waar zelf een e opgevvekte Esperanto bew eging gaande is, be- gunstigd door e e n e „bonne p resse”
die den B osscbenaren inderdaad wat Esperanto en E sperantism e betreft allerminst onkundig laat — die gun- stige ligging tenopzicbte van eenige nieuw opgericbte K atbolieke E sp e - ranto-vereenigingen geeft alle boop op ruime deelnam e van die zijde.
Daarenboven is door bet bestuur der B o ssc b e aldeeling geen moeitegespaard, alles aan te bieden wat mogelijk is.
M en zie slecb ts bet programma.
En zelfs vermeldt bet programma niet alles wat den deelnem ers zal
worden aangeboden. W ie kan dus nog aarzelen? D e grijze H ertogstad bereidt aan allen eene feestelijke ont- vangst. H et bestuur zal w el zorgen dat s morgens aan bet station eenige leden aanw -zig zijn. M en beeft zeker bet lijstje w el opgemerkl in bet vorige nummer, waarop de morgen en avond treinen voor alle ricbtingen zijn aan- gegeven. D ie nog niet* besloten w as, besluite dus tbans, raadplege nog even de advertentie in dit nummer en geve daarna onverwijld keunis van zijn besluit tot deeelnam e N ie - mand, die later zijn beslnit zal be- treuren.
H .D .
T raduko el la kom parajoj d e Joh an o Jorgen sen .
L a fa d e n o
A
E stis bela septembra mateno. Ciuj berbejoj brilis d e roso, kaj tra la ae- ron veladis la silksim ile brilantaj fa- denoj de 1’forfluganta som ero. D e malproksime ili alven is, kaj malprok- sim en ili preterŝvebis.
U n u el tiuj fadenoj firmiĝis sur la supron d e ia arbo, kaj la aerovoja- ĝinta, malgranda flave kaj nigre spruĉ- makulita araneo, 'forlasis sian malpe- zan fadenon, kaj deiris al la pli firma fundo de Tfoliaro.
T am en la loko ne multe plaĉis al ĝi, kaj baldaŭ d ecid in te ĝi ŝp in is alian fadenon, kaj sin d egliligis per la fa- deno en vastan dornbarilon.
C i tie la kreskemaj branĉetoj su- fiĉis, por ŝpini inter tiuj arane- aĵon. K aj la araneo kom encis al la- borado, dum la fadenon d e supre, per kiu ĝi estis deirinta m alsupren, ĝi tenigis la plej supran angulon de 1’araneaĵo.
F an ĝis granda belega araneaĵo.
Kaj estis kaiakterlze, ke ĝi kvazatt
d e su p re.
ŝv eb a d is en la senaĵa aero, dum oni ne povis eltrovi, per kiu la elplej supra rando d e laran eaĵo estis tenata. Car la okuloj d evas esti bonaj, kiuj trovas tian malgrandan kaj maldikan fadenon de 1 araneaĵo.
T agoj eklum is, tagoj p a sis. La muŝkaptaĵo ne estis plu riĉa, kaj la araneo estis devigata pligrandigi sian teksaĵon, por ke ĝi povu sin etendi ĉirkaŭen pli malproksimen, kaj kapti pli da muŝoj. Kaj dank al la fadeno de supre ĉi tiu pligrandigo prosperis ekster ĉiuj supozoj. La araneo teksis sian araneaĵon pli kaj pli alten en aeron kaj pli kaj pli larĝe al ĉiuj flankoj.
L a teksaĵo sin eten d is sur la tuta larĝo de 1'dornbarilo, kaj kiam en la m alseka oktobra mateno ĝi pendis ple- ne d e 1’brilegantaj akveroj, ĝi sim ilis perlitan vualon.
L a araneo estis fiera je sia fari- taĵo. G i ne plu estis tiu malgranda estaĵaĉo, kiu sur fadeno araneaĵa al- iris veladante, kvazatt sen ia cendo
en p o ŝo , kun p osed aĵo ne alia ol sia ŝpinilo. N un ĝi estis granda, bonfar- tanta, memfida araneo kaj p o se d is la plej vastan araneaĵon de 1'tuta barilo.
Ian matenon ĝi ekvekis kun ekster- ordinare kolera kaprico. N o k te iom frostis, kaj nun ne e stis vid eb la suna radio, kaj ne unu m uŝo bruetis tra la aeron. M alsatem a kaj senlabora la araneo tie p en d is la tutan longan ta- gon grizan.
P or mortigi la tem pon, ĝi ĉirkaŭ- enprom enadis sur sia reto, por esplori, ĉu ne ĉi tie au tic la fadenaro estu s plibonigebla. G i tiris al ĉiuj fadenoj por ekzam eni, ĉu ili fortike firmiĝis.
Kvankam ĝi ja nenion trovis malfir- ma, ĝi tamen e stis kej restadis nesu -
fereble riproĉema.
T iam je la plej ekstera rondo d e 1'teksaĵo ĝi renkontis fadenon, kiu su- bite ŝajnis al si tute nekonata. La aliaj fadenoj direktiĝis ĉiuj tien aŭ ĉ i
tien - la araneo konis ĉiun branĉeton, je kiu ili e stis alfirmitaj. T iu -ĉ i ne- klarigebla fadeno direktiĝis nenien, tiel e sta s, ĝi direktiĝis ĝustrekte su- pren en aeron.
L a araneo sin altigis per siaj mal- antaiiaj kruroj kaj vigle vid ad is supren per siaj multaj okuloj* G i tamen n e p o v is trovi kien la fad en o alku ris. Ja ŝajnis, kvazaŭ ĝi ĝustrekte direktiĝis
en la nubojn. 4
L a araneo koleriĝis d e s pli, ju pli longe ĝi tie Asid is, kaj vane rigar- d a d is supren. G i neniel plu m em oris, ke ĝi mem unufoje, ian helan sep - tem brotagon, per tiu fad en o iris mal- supren. A n k aŭ ĝi ne m em oris, ke ĉi tiu fad eo mem tiom multe utilis, kiam la fadenaro d ev is esti ŝpinata kaj pli- grandigata.
L a araneo ĉion ĉi forgesis. G i nur vid is, ke ĉi tie troviĝis m alsaĝa sen - utila fadeno, kiu neniel utilis, kaj nur finiĝis en la senaĵa aero.
For..l ekkriis la araneo, kaj per unu nura m ordo ĝi traŝiris la fadenon.
L a sam an momen ton la teksaĵo m alferm iĝis - Ia tuta arte kunmetita fa-
denaro ruiniĝis - kaj kiam ĝia sento revenis, la araneo k u ŝis inter la folioj de 1’dornbarilo, kaj ĉirkaŭ ĝia kapo la araneaĵo e stis volvita kiel malgranda kaj m alseka tolero. E n una nura m o- mento ĝi e s lis neniiginta ĝian tutan belegecon , tial ke ĝi e stis nekom pre- ninta la utilon ,,d e 1’fadeno d e supre” .
T radukis H . O O N 1 N C X .
O F IC IA L A P A R T O .
B o n d s b e s t u u r .
T o t led en van het B ondsbestuur zijn gekozen.
P . Janssen, Nieuvvendijk 183, A m - sterdam .
T h . C . van Erp, A ntvverpsche straat 2 7 , Bergen op Z o o m ,
L . van R ijckevorsel, „ S e lis s e n “ , B o x tel.
T h . F . Schaepm an, Parkstraat 128, Breda.
P . B . D isc h , Brinklaan 182, B u s-
sum . A
W . P en d ers, G rave, fL a E h o d e la K uijklando).
H . F . P o th a st, Brueghelstraat 6 3 , 's-G ravenhage.
H . D am en, St. Crispijnstraat 5 7 , 's-H ertogen b osch .
J. P . L . N ie ste n , C la e s d e V r ie - selaan 6 7 , R otterdam .
F. M arrevee, W arande 8 1 ,S c h i e - dam.
L . J. J. M . P o e ll, Capucijnenstraat, Tilburg.
J. G . C oen en , U d e n .
H . Linnebank, C o lleg e der K ruis- heeren, U d e n .
J. d e V o s , V e g h e l.
J. V erlaan , P anhuisstraat, V e n lo . D e vergadering van het B o n d sb e - stuur zal vvorden gehouden op Z o n - dag 2 0 A p ril, d e s nam idd ags ten 1 ure in het „ C a sin o “ P ap en h u lst, te *8 H ertogen b osch .
D o o r d e plaatselijke vereenigingen
van ^s-H ertogenboscE , ’s-G ravenĥage, T ilb u rg en U d e n II (V o o r kunde en kunst) zijn alle aftredende led en van bet D a g . Bestuur candidaat g esteld voor d e verkiezing van het D a g . B e - stuur.
J a a r v e r g a d e r in g
T e laat om in den beschrijvings- brief voor d e jaarvergadering (zie M aart-nummer) te w ord en opgenom en is het volgen d e voorstel irtged ien d :
D e K ath oliek e E sp eran tisten V e r - een igin g te ’s-G ravenhage stelt v o o r :
dat d e N e d . R . K . -E sp. B on d
„N ed erlan d a K a to lik o ” , een verzoek- schrift richte aan den A lg e m e e n e n N ed erla n d sch en B on d „ V r e d e door R e c h t” , om bij gelegen h eid van het in Septem ber 1 9 1 3 te *s-Gravenhage te houden „ W ereld co n g res voor den Vrede**, een spreker met een rede
in ’t E sp eran to te laten optreden.
A m e n d e m e n te n .
D e 's-H e r to g e n b o ssc h e K ath oliek e E sp eran tisten V ereen ig in g heeft d e eer het v o lg en d e am endem ent voor te stellen op voorstel III (van T il- burg) van d en b esch rijvin gsb ilef voor d e jaarvergadering :
In d e tw e e d e alinea van het voor- ste l te lezei* achter „Patronaten**:
en handelscursussen der H a n ze .
In te la sse n achter d e tw e ed e alinea:
D e D agelij^ sch e B esturen der D io - cesane H a n ze - Vereenigingen te ver- zo ek en d e noodige sta p p e n te doen , d a t op d e cursussen in boekhouden, handelsrekenen e n z, u itgaan de van
„ D e H a n z e * , aan d e leerlingen gele- g en h eid Tvorde gegeven , om £ sp e ra n to - ondervoijs te gen ieten , en bjj d e exa- m en s voor het H a n ze -d ip lo m a ook het Verkriĵgen van een beioijs va n b ek ^ a a m - h eid voor E speran to m ogelijk te m aken .
D e d erde alinea van het voorstel, in verband m et het vorenstaande te le z e n :
En noodigt de plaatseljjke vereeni-
gingen uit, de ond&rnĤjskrachten voor het aanleeren der uoereldhulplaal op de fPatronaten en d e H an delscu rsu s- sen der H a n ze , besehikbaar te stellen .
T o e l i c h t i n g . D e B o s s c h e ver- eeniging stelt dit am endem ent voor, om dat zij, althans w at d e H a n z e in het B isd o m D e n B o sc h betreft, de zekerheid heeft, dat het D a g . Bestuur der H a n z e d e E sp era n to -b ew eg in g v o lle 8ym pathie toedraagt en een verzoek als hierboven genoem d bijna zeker een gunstig onthaal zal vin d en , terwijl zij een zelfd e w e lw ille n d e hou- ding ook van d e besturen der H a n ze in andere d io c e se n durft verw achten.
A a n g e z ie n d e H a n ze zelf exam en s afneem t, is het ook w en sch elijk , dat het b ew ijs van bekw aam heid in E s - peranto ook door d e H a n ze w ordt verstrekt. D e verandering der derde alinea, d ie nu d e vierde w ordt, geldt alleen een redactie-w ijziging in ver- band m et d e in la ssch in g .
„ N ia K red o ” stelt het v o lg en d e am endem ent voor op voorstel I V (van V e g h e l.)
N ia K red o stelt voor d e inrichting van d e leeskringen niet voor het ge- h eele land te organisecren, maar uitsluitend tot d e plaats z e lf te be- p alen en dan z o o klein m ogelijk z o o w e l w a t tijdschriften als d eelnam e van personen betreft.
R e d e n : N ia K red o zo u dit am en- dem ent niet in gediend h eb b en , indien zij op dit punt niet kon spreken van ondervinding. D e proef n.l. in on ze V ereen ig in g genom en leerd e o n s, dat een leeskring b estaan d e uit vier a vijf tijdscbrijften geen blijvend su c- c e s is , d e praktijk le e rd e o n s, dat d e theorie, h o e m ooi ook in een ge- zet, in d e z e zaak zeer m oeilijk te ver- w ezenlijken is. H e t is daarom w en - schelijker d en leeskring uitsluitend tot d e plaats zelv e te bepalen, waar- aan tw ee a drie p erson en deeln em en en h et aantal tijdachriften op tw ee, op zijn h o o g st drie te stellen .
M e d e d e e lin g e n .
E lk e plaatselijke vereeniging kan zich door een stem gerechligd lid (vertegenvvoordiger) ler jaarvergade- ring d oen vertegenvvoordigen. D e vertegenvvoordiger m oet voorzien zijn van een schrifielijke m&chtiging (ge- loofsb rief), onderteekend door den V oorziiler en Secretaris der vereeni- ging. Z on d er van d e z e machtiging voorzien, heeft de vertegenvvoordiger geen stem reeht. Iedere vertegenvvoor- diger brengt een bepaald aantal stem - men uit volgen s d e tabel bepaald bij A rt. 15 van ĥet H uishoudelijk R eg - lem ent.
H e t stem recht vvordt alleen door d e vertegenvvoordigers der plaatselijke vereenigingen uitgeoefend.
D e vergadering is toegankelijk voor de led en der plaatselijke vereenigin- gen, begunstigers en b elangstellenden.
V o o r het D a g . Bestuur.
H . B . V A N Z W E T , 1 e Secretaris.
A
S a n g o j e n la a n a r a li s t o g i s la 1 5 a d e F e b r u a r o 1 9 1 3 a .
F A V O R A N T O J .
N o v a j: F in o D . T h . B ruĉns. Oo<- m arsum .
S -ro J. K . Dankbaar, L iev eld er- straat, Groenlo.
A d r e s ŝ a n g o : S-ro P -o P . P u ls- kens, H elm on d al H aaren , (O ister- vvijk) G root-Sem inarie.
U N U I Ĝ O J .
A m sterdam „N ia Kredo**.
E strarŝanĝoj:
P rezidan lo : S-ro P . Jan ssen , N ie u - vvendijk 183.
S ub . prezidanto : S-ro J. F . A . Jan sen . Bilderdijkkade 2 2 .
1a Sekretario ; G . J. C . H . C laas- se n s, Brouvversgracht 6 8 .
2a Sekretario. S -ro A . van D am , K anaalstraat 381.
K asistan o: F -n o Chr. K am p, O .Z . Voorburgvval 167.
N ovaj n em b roj:
F -in o S E . H . D roop , R h ijn vis- Feithstraat 56III.
R .K . V ereenigin g van P o s t - T e le - graaf en T elep h o o n p erso n eel „St.
Gabriel**, a d r e s : Frederik H endrik- straat 1 5 6 ,
R .K . V ereen ig in g van G em een te- vverklieden „St. Laurentius*4, adres:
v. d . H oopstraat 4 111.
T I L B U R G . N o v a membro :
S-ro L . C . D ankers, K oestraat 6 0 . P E T O I I N i petas in siste al la Sekretarioj (inoj) d e la unuiĝoj ĉiam sen d i la ŝanĝojn en la anara listo antati la 15a d e ĉiu m onato al la ĉefsekretario d e N ederlanda K atoliko S-ro H . B . van Zvvet, Leeuvvstraat 3 b is U trecht.
Saman peton al la favorantoj pri adresŝanĝoj.
P len d ojn , pri la neregula ricevo de nia organo „N ederlanda K atoliko" al la sama adreso.
E N L A N D A K R O N IK O .
P o r n ia j s e k r e t a r i i n o j k a j s e k r e t a r i o j !
A1 vi afabla, kaj in sista peto ; sendu ĉiam raporton pri okazintaj kunvenoj en via klubo, rekte .al la redakcio de
„N ederlanda K atolik o" . O fte membroj plendas, ke neniam ili legas en nia organo pri la agado d e sia klubo.
V e r e , ili ofte rajton h a v a s. L a ru- briko „Enlanda Kroniko" en nia or- gano ne e sta s sufiĉe kom pleta. O k a- zas multaj kaj ofte gravaj kunvenoj
aŭ festoj, kiuj ja eliras de unu el la sekcioj de „ N . K .“ , pri kiuj neniam la redakcio ricevas eĉ raporteton. V o - lonle ni presigos ĉium onate multaj okazintajoj el niaj katolikaj E speran- to-kluboj. U nu lernas de la alia.
U n u instigas la alian. Sendu do viajn raportojn, karaj g esa m id ea n o j;
sen d u ilin tuj p o st kiam la kunveno e sta s okazinta. S e d ne nur pri kun- venoj vi raporlu, se d pri ĉio, kio koncernas la lokan propagandon. V iajn raportojn vi faru ne tro longe, sed nepre verku ilin en E speranto. „L a redakcio ne e sta s tradukmaŝino" skri- bis antaŭ kelkaj monatoj la redaktoro d e „L a H olan d a P ion iro" . T io n pripensu, karaj raportontoj. S e eble al iu el niaj sekretari(in)oj estu s nee- bla plenumi ĉi tiun afablan peton, tiam ili ja p o v o s zorgi, ke tiu tas- ko estu farota — regule — de alia estrarano aŭ fervora membro
N i baldaŭ do ĥavos ĉium onate tre interesan „Enlandan Kronikon*4.
H .D .
O n s P r o p a g a n d a -
s lu itz e g e l.
O m on ze propaganda - siuitzegels onder het bereik te brengen van een ieder, zijn d eze verkrijgbaar gesteld aan bet Secretariaat van den B ond : Leeuw straat 3 bis, U trecht.
V o o ra l on ze begunstigers vvorden er op attent gemaakt dat de sluitze- gels in iedere h oeveelh eid vvorden geleverd. D e prijs is 5 stuks voor
1 cent.
Bij afnam e van m instens 2 5 0 stuks, w ordt tegen inkoopsprijs geleverd d .i.
2 5 0 stuks a f 0 ,2 5 .
B estellin gen niet vergezeld van geld w orden niet uitgevoerd.
T e n to o n s te llin g T ilb u rg .
E s p e r a n t o d a g 6 J u li 1 9 1 3 .
D e organisatie van dezen E sp e - ranto-dag is reeds eenigen tijd in
vollen gang, zoodat wij met recht eene voortreffelijke regeling kunnen verw achten. M en verwacht een zeer groot aantal deelnem ers uit alle oor- den d es lan d s.
H e t feit dat deze Esperantodag verbonden is mel de internationale tentoonstelling, die in T ilburg ge- houden wordt zal zeker veel tot suc- c e s bijdragen. W a n t er is in den lande nog maar een roep over de bekende T ilburgsche tentoonstelling van voor eenige jaren. E n d eze tentoonstelling zal, naar on s wordt m ed eg ed eeld , d e vorige nog in vele opzichten overtreffen. W ie dus d eze tentoonstelling w en sch t te bezoeken, kan zelfs geen E sperantist zijnde, niet beter doen dan zijn bezoek op dien dag te bepalen. W an t door het tentoonstellingsbestuur zijn met het oog op de te verw achten groote deelnam e aan den E sperantodag sp e- ciale maatregelen getroffen, en terwijl extra feestelijkheden w orden in het vooruitzicht gesteld zullen de E s- perantisten tot bijzonder gunstige tarieven toegang verkrijgen. In ons volgend nummer hopen wij nog na- dere bijzonderheden te kunnen ver- m elden. V o lsta a n mij voor heden met de m ededeelin g, dat verschillen- de com m issien benoem d zijn o. a. tot regeling van : O ntvangst, V erblijf, V ergaderingen, V ersierin gen en ein- delijk de P erscom m issie, die zeker niet d e m inst belangrijke is. V a n d eze laatste is secretaresse M ej.
H enriette C la a ssen , P rin ses Sop h ia- straat 3 te T ilburg.
H e t lijdt niet den m insten twijfel, dat d eze E speranto - feestdag een e grootsche en indrukw ekkende propa- gandabetooging zal w orden voor onze internationale hulptaal, en dat niet alleen voor de Tilburgenaren, doch voor alle bezoekers van d e tentoon- stelling.
E n behalve het sp ;ciale propagan- dam iddel, waarover men op het in dit nummer ingesloten bijvoegsel lezen
al—s tacio Jungfraŭjoch, me z e d e gla- kan Zal bij deze gelegenheid voor het eersf een nieuvv propagandam iddel in gebruik vvorden gesteld , dat gevvis door alle E sperantisten met luid ge- juich zal vvorden begroet.
D . H . E s p e r a n t o d a g T ilb u r g 6 J u li
Ingevouvven vinden o n ze lezers een e circulaire van de P ersclu b voor de streekvergadering op Juli a. s. te Tilburg. Iedereen beijvere zich voor d eze goed e zaak en brenge m instens eene advertentie aan. In ieder geval, indien men zelf niet voor adverteeren in d e termen valt, getrooste men zicK de m oeite de circulaire aan een be- kend adverteerder door te zenden.
Betere gelegen h eid tot het plaatsen van advertentien is vvel niet denkbaar.
G r o e n lo . L a G roenloa E speranto- grupo organizis propagrandan v e sp e - ron, la 31an de M arto. Paroladis elokvente s-in o v, d. V e t D irksen el H ago. Laŭ la loka gezeto, kiu favore raportis pri tiu-ĉi kunveno, la paro- lado akiris grandan aplaŭdon d e la publiko ĉeestanta m ultenombre. S p e- cialan atenton meritis kaj akiris la vastega ek sp ozicio de Esperantaĵoj, precipe E speranto-gezetoj kaj libroj.
L a katolikaj eldonajoj e stis bone riprezentataj.
E k ste r la n d a K ro n ik o . IX. U n iv e r s a la K o n g r e so
d e E sp e r a n to
B e r n o 2 4 — 31 A ŭ g u s t o 1 9 1 3 . D uan fojon S v isla n d o havas la honoron kaj la feliĉon gastigi la internacian Esperantistaron. C i tiun fojon la svisa Cefurbo Bern Amem afable akceptos la gastojn. C e la p ied o d e la neĝkovrita A lp aro sid a s la sv isa m etropolo, ĉirkaŭfluata de
rava ve rda rivero A a re, kaj loĝata d e inteligenta kaj laborema loĝantaro.
L a regiono d e la urbo kaj d e ties ĉirkaŭajo esta s tre varia rilate alA vi- dindajoj kaj belegaj punktoj. Ciuj vizitantoj d e Bern e sta s ravitaj pro ĝia arta, serioza, pura kaj nekom - parebla eksteraĵo. D um la lastaj jardekoj la urbo multe pilgrandiĝis, ĉar oni konstruis grandan nombron da arte aspektaj domoj kaj palacoj.
Inter ili troviĝas la nova U n iversitato sur m onteto m eze d e la urbo, el kie oni ĝuas plej belan aspekton de la tuta neĝa A lp aro, kaj la grandioza K azino sur la pentrinda bordo de la A a re. E n ambaŭ okazos la kunvenoj kaj festoj d e la N aŭa. La organizado d e Ia granda festo bone m arŝas pro la favora helpo d e la aŭtoritatoj kaj la sindono de la tuta loĝantaro. La kongresanoj renkontos tutan serion da amuzajoj kaj belaj festoj. Laŭ la provizora programo, kiu cetere fariĝos deĥnitiva tuj p o sl aliĝo de suĥ ĉe granda nombro d e sam ideanoj, ni havos la jenajn festaranĝojn: L a internacia kostum balo en la paradizaj haloj d e la K azino. La sam ideanoj bonvolu pretigi kaj alporti siajn na- ciajn kostum ojn. Grandan koncerton de Berna virhoro kun diversaj g e so - listoj. Ekskurso en la plej belan parton d e la sv isa A lparo (tutan ta- gon) kun pikniko kaj koncerto en Interlaken, veturado sur belega lago de T hu n, m eze d e la m ontegoj, kaj vesperm anĝo en T h u n . T eatra pre- zentado (O riginala verko en E sp e - ranto). F e sten o sur monto Gurten apud Bern (alteco 8 6 0 m) kun „Jod- lad a“ koncerto, svisaj luktludoj k.t.p.
Ekskursoj d e unu aŭ kelkaj tagoj sur la plej konatajn pintojn d e la A lparo kun plej lertaj gvidistoj La diversaj alpaj fervojoj d on as sp ecia- lan rabaton por la kongresanoj, ek- zem ple la fervojo d e la Jungfraŭ, plej alta m ontego en Bernaj A lp oj (4 1 6 7 m) k on sen tas tiel grandan rabaton ke kongresanaj p o v o s veturi
al stacio Jungfraujoch, m eze de gla- ciaroj, tie tagmanĝi kaj reveni Bernon por la ridinda sum eto da 10 S p e s- milojl D o kiu neniam havis le fe- liĉon vidi eternan neĝon atf marŝadi sur glaciaro, en A u g u sto , tiu venu al nia kongreso kaj li p ovos ĝui tiun feliĉon.
E n la kongresa kunvenejo troviĝos aparta poŝtoficejo por la kongresanoj, kie la oficistoj parolos E speranton kaj stam pos la leterojn per sp eciala stam pilo en nia lingvo.
N i jus eld on is du belajn poŝtkar- tojn multkolorajn. L a unua surhavas aspekton d e la uibo Bern kun la A lp aro en la fundo, la dua vidigas helan kaj artan esprim on d e la inter- nacia id eo . L a h ild o d e ĉi tiu p oŝt- karto ankatf vidiĝas sur la sigelmarko ĵus eldonlta. (P rezo de la poŝtkartoj po p eco 4 sd . — 10 centimoj — kaj d e la sigelm arko 4 0 sd . — unu franko — por 1 0 0 p eco j.) L a insig- no el arĝento, e sto s la plej hela el ĉiuj ĝisnunaj kongresinsignoj.
G rave por ĉiuj vizitantoj d e S v is- lando e sta s, ke niaj fervojoj eld on as specialajn ahonhiletojn por 15 atf 3 0 tagoj. T iuj hiletoj k ostas por 2a klaso 6 5 , por 3a klaso 4 5 fran- kojn por 15 tagoj kaj valoras por ĉiuj fervojoj d e la tuta S vislan d o, escep te la privataj fervojoj sur la montoj kaj kelkaj apudaj, cetere tre malgravaj, linioj. T iuj hiletoj e sla s treege praktikaj por fari vojaĝojn tra la tuta paradiza lando kaj viziti ĉiujn helajn lokojn. N i tial rekom endas al ĉiu kongresano aĉeti tuj ĉe la landlim o tian hileton, se li in ten ca s restadi kelkajn tagojn p ost la kon greso en S vislan d o. S ed en la okazo, ke li volas viziti nur la kongreson kaj la postkongresan vojaĝon, li aĉetu ĉe la landlima stacio hileton por iro kaj reveno, tiaj hiletojA esta s tre mal- kostaj; ekzem ple d e G en ev o al Ber- no la sim pla hileto k o sta s — en tria klaso — Fr. 8 .2 5 , por iro kaj reve- no ĝi k o sta s Fr. 1 0 .3 0 , la reveno
k ostas d o nur 2 Frankojn, atf kva- ronon d e la iro. T ia duohla bileto valoras dum 10 tagoj 1
S v isla n d o esta s ĉiujare la renkon- tejo de milionoj da fremduloj el ĉiuj kontinentoj, kaj ni konsilas al la Esperantistaro atentigi eventualajn vizitontojn d e S vislan d o pri la favo- roj, kiujn p ovos havigi al ili la kon- greso, por ke ili uzu tiun tem pon por sia vizito, sĉ estan te neesperantistoj, sed pagante la kongresan kotizon da 6 S p esm iloj.
Por la organizado de la dum - kaj poslkongresaj vojaĝoj la K ongresa K om itato faris kontrakton kun hona firmo, kiu zorge kaj detale preparas nun la diversajn projektojn. E n unu el niaj estontaj cirkuleroj ni d on os la n ecesajn informojn.
L a subkom itato por la L oĝado eklahoris kaj povas de nun plenumi la petojn pri ĉamhroj k.t.p.
Por personoj dezirantaj restadi ĉu antatf ĉu p o st la kongreso kelkajn tagojn atf sem ajnojn en honaj ripo- zejoj, la kom itato preparas liston de tre rekom endindaj pensionoj en la ĉirkatfaĵo de Bern kaj en aliaj parloj d e la lando. A liĝoj al tiaj pensionoj ni d e nun kolektos kaj d o n o s infor- mojn pri prezoj k.t.p.
Kaj nun, karaj sam ideanoj el tuta tergloho, venu multnomhre al nia hela kongreso, sendu tuj vian aliĝon kun la responda kotizo da 15 Fr.
(6 Sm .) al la „K antonalbank“ en Bern, m endu viajn ĉamhrojn kaj la diversajn eldonajojn d e la kongreso, poŝtkartojn, sigelm arkojn, por fari per ili propagandon.
K un sam ideanaj salutoj,
L.a D ire k ta n ta K o m ila to .
• •
U it , , D e u t s c h O s t e n r e i c h i s c h e r E s p e r a n t i s t ."
A l s direct gevolg van d e preek, door M onseigneur Dr. A lek san d ro Gieszvvein,' tijdens het E ucharistische congres in d e Canisiuskerk te W e e -
•k V
nen geh ou d en , is aldaar d e O o ste n - rijksche K atHolieke E sperantistenver- een igin g opgericht, d ie zich ten d oel stelt d e verspreiding van E speranto in K ath oliek e kringen en vereenigingen N a de oprichting zijn er reeds ver- sc h e id e n e propagand alezingen g eh o u - den en cursussen gegeven . D e blijken van instem m ing, die van vele zijden ontvangen vverden, b ew ijzen , dat er b eh oefte b estond aan zulk een ver- een in gin g van K ath oliek en .
H e t vierde internationaal K ath o- liek e E sp eran to congres zal, z o o a ls m en w e e t, te R om e gehouden w or- d e n ; het congres zal, wijl het dit- maal in d e stad van Z . H . den P a u s geh ou d en w ordt, m eer het karakter van een grootschen pelgrim stocht aannem en. W ij twijfelen niet of zeer velen zullen van d e z e gelegen h eid gebruik maken om den H e ilig e n V a - der te kunnen zien en tegelijk d e verbreiding^ van E speranto te bevor- deren.
D u i t s c h l a n d . D e D u itsc h e E s - perantisten organiseeren een E sp e - rantocongres te Stuttgart, dat vooraf zal gaan aan het negen d e A lg e m ee n E sp eran tocon gres te Bern.
H . v. G . G ed u ren d e d e P a a sch d a g en werd te Frankfort ^Main d e tw eed e B o n d s- dag van den D u itsch en W erk lied en - E sp eran tisten -B on d geh ou d en . G root w a s d e d eelnam e en niet minder groot het en th ou siasm e der d eeln em ers, d is waarlijk dagen van a fw isselin g m oe- ten heb b en m eegem aakt. O p den begroetingsavond werd gesproken door vertegenw oordigers uit N ed erla n d , Frankrijk, Span je, R u slan d , P o le n en B oh em en . U it het verslag bleek, dat b o v en g en o em d e bond tegenw oordig 6 2 afd eelin gen telt. D o o r den H eer van R ie se n (H am burg) werd een voordracht geh ou d en over M PFer/
eines internationalen Z u sa m m en sch -
lusses u nd d ie G ru n d bedingungen einer internationalen A rb eiter E sp e- rantisten - O rg a n isa tio n ” . N a afloop eener uitvoerige d isc u ss ie aan w elk e o.a. R edacteur S eron e van d e L 'H u - manite (Parijs) M ajer (H a a g ) B lay (R u slan d ) en N e m e c (B o h em en ) d eel- namen b e slo o t m en op het in 1 9 1 4 te Parijs te houd en internationale E sp eran tisten C on gres tot d e oprich- ting van e e n e n internalionalen arbei- ders E sp eran tisten -B on d over te gaan.
.F . S .
E N S E N D IT A .
V i z i t u n i g r a n d a r e n ia n J a r k u n v e n o n !
V e r e , ne e sta s n e c e sa , ĉi tie ins'.igi la konstantajn vizitantojn de niaj jarkunvenoj, ĉar por ili e sta s ĉi-tiu alvoko superflua; ili ja v en o s, ankaŭ sen tiu-ĉi mia instigo. M i tamen esp eras, ke per mia skribaĵo, mi atingos la atenton d e tiuj, kiuj ankoraŭ ne sp ertis la interam ikecon d e tiuj jarkunvenoj, kaj sen h ezite mi kuraĝas deklari, ke tiun ĉi fojon, ĝi e s to s ne m alpli interesa ol la jam okazintaj en 's-G ravenhage kaj S c h ie - dam . L a proverba bonkoreco kaj gajem eco de la N ord-B rabantanoj garantias tlon nepre. T ia l e stis al mi granda ĝojo, kiam mi sc iiĝ is, ke ĝi nunan jaron ok azos en la ĉefurbo d e N ord-B rabanto, kie precipe lasta- tem pe regas ekzem pla interesiĝo por E sperantism o. C etere, mi su p o za s, por multaj la nura rigardado d e la ,,griza dukurbo” e s to s plenvalora ko- m penso por la farotaj e lsp e z o j. Laŭ la programo, ni jam p o v is konatiĝi kun la bonega aranĝo d e la 2 0 A p - ril-tago. L aŭd on al la fervora estraro d e la tiea sek cio d e N .K . M i v o la s Jini per jenaj vortoj :
G esam id ean oj kiuj ankaŭ ĉ e e stis la antaŭajn kunvenojn, ne preterpasigu la nunan ariĝon en 's -B o s c h , kaj al
la neniam ĝis num ĉeestin toj mi al- v o k u s: V e n u , venu grandnombre, por ke tiu tago estiĝu entuziasm a m ani- festacio por katolika E sperantism o.
T ie l (aronte, vi kunigos utilajon kun agrablajo.
H A G O . G . v. O .
B IB L IO G R A F IO .
S tu d o P r i L a O rg a n izo de E speran to,
& lude Sur L ’O rgan isation D e L ’ E speran to.
E ld o n ejo d e Franca E sp eran tisto, 51 R u e d e C lich y P arizo. P rezo fr. 0 .7 5 .
L a broŝuro e sta s represo el ,,Fran- ca E sp era n tisto ” kaj verkita en E s - peranta kaj (ranca lingvoj. G i pritrak- tas la bistorion d e la ,,organiza D e - m ando” , de la A n tverp en a kongreso ĝis p ost (ino d e la oka, Krakova kon- greso kaj enbavas multajn oĥcialajn dokum entojn, pro kio ĉi tiu broŝuro e sta s facila kaj konĥdinda manlibro.
K a ra ftfero , laŭ M r. J. M . van S ti- priaan L u isciu s, advokato en H a g o . D u a plivastigita kaj plibonigita e ld o - no, tradukita laŭ la 6a eld on o d e T N ed erlan d a originalo kaj kontrolita d e la ,,E sperantista Literatura A s o c io .”
L ibrejo „ E sp e r o ” H a g o . P rezo f 0 .2 5 . Sm . 0 ,2 0 0 .
N i jam recenzis ĉi tiun valorplenan verkerton en nia numero d e Januaro 1 9 1 2 . K e la eld on ajo trovis bonan akcepton en E sperantujo, tion ja pru- vas la (akto, ke dua eld on o (ariĝis n ecesa . L a Iradukinto esta s la konata sinjoro J. L . Bruijn el H a g o . Laŭ stila vidpunkto la dua eld on o gajnis ankoraŭ m ulte, evid en te ankaŭ per la kunbelpo d e la E sp eran lista Literatura A s o c io . V o lo n te mi refoje rekom endas Ia legadon d e „K araktero,” precipe al instruistoj, kvankam restas ankoraŭ mia rezervo, jam nomita en la unua recenzo, pri la p len a manko d e
relegia bazo, priparolante la bom an karakteion.
U nioersala L e tera fra n k o . A rn old B ebrendt, B reslaŭ. P rezo nemontrita*
C iun n egociston in teresos tiu ĉi bro- ŝuro d e supera Poŝtpraktikanto B e b - rendt, la prezidanto d e la internacia ligo d e E sperantistaj P o ŝto ficisto j (Ild ep o) G i traktas pri unuecaj poŝttarifoj, proponas kaj d efen d a s la malaltigon d e la nuna, - vere tro alta - internacia leterafrarko d e 2 5 centim oj aŭ k oresp on d a valoro.
E n la libreto esta s precipe inter- esaj la detaloj pri la diversaj mal- novaj tarifoj por leter-afranko.
Lernolibro d e la p le j sim p la k a j p le j facila'.
E speran ta Sten ografio d e L u d ovik o Jakab. A ĉ e te b la ĉe L u d ovik o K okai B u d ap est I V K arolyi-utca 1 sz . P rezo Sm . 0 ,2 0 0 (se n afranko.) O riginala sistem o d e Esperanta Stenoĝraĥo prezentas la verkisto en la unua nu- mero d e la ,,Internacia Stenograĥa”
B ib liotek o. E n sia antaŭparolo la verkinto kom unikas, ke en lia biblio- teko la sin sek va j kajeroj aperos de te- m po a l tem po en kiuj li i. a k onigos ĉiujn p li g ravajn stenografiajn sistem oj.
L a libreto d o esta s tre interesa por stenograĥistoj kaj amantoj d e ste n o - graĥo. Cu la nova sistem o efektive esta s pli taŭga ol la al E speranto jam adaptitaj sistem oj, me ni p ovas prijuĝi.
K io n P a trin o P o v a s S u fe ri de H endrik C o n sc ie n c e . T rad u k is Frans S c h o o fs .
E ld o n ejo d e ,,B elga E sp eran tisto”
V o n d elstra a t 2 0 A ntvverpen. P rezo Sm 0 ,2 0 0 . C erte, multaj el niaj le - gantoj jam leg is ĉi tiun ĉarm oplenan rakonton en originala lingvoi T iuj konas d o la em ocian verketon, veran sp ecim en on el la verkaro d e la gran- da flandra verkisto.
K aj, legante la esperan/an tradu-
kon, ili reĝuos la sp ecialan , rimar- kindan C on scien ce-stilon . Car tiun sc iis bonege konservi la lerta traduk- into. Fri la verketo mi do nur bonon p ovas diri.
G ia eksteraĵo esta s bela kaj kom- (orta, la preso bona kaj la prezo ne tro kara.
L a verdkovrita libreto, portante la kvinpintan stelon esta s vere stelo brilanta en nia traduka literaturo.
O ficiala Jarlibro de la U n tversa la
£ sp era n to A socio 1913> G en ev e 10 R ue d e la B ourse. P rezo Sm I.
T iu ĉi jarlibro esta s senpage por la membroj d e U E . A . Bedaurin- de, tro multaj Esperantistoj ne estas ankoraŭ sufiĉe informataj pri la utile- ga laboro sur kampo d e praktiko, kian faras la U n iversala Esperanto- a so cio .
T iuj personoj aĉetu la recenzatan jarlibron. T iam ili plene konvinkiĝos pri la graveco d e U . E . A . La riĉenbava libro valoras sian prezon.
Krom la multaj oĥcialaj dokum entoj, listoj d e delcgitoj troveblaj sur la tuta m ondo, k . t. p. ĝ i enhavas ankaŭ tre interesan mallongan priskribon pri ĉiuj landoj, en kiuj la U . E . A . bavas delegitojn, (K aj tiuj estas pres- kaŭ ĉiuj kulturlandoj 1) pri ĝiaj loĝan-
taroj, produktaĵoj, armeoj, k.t.p.
E l la libro mi cito s ankoraŭ kel- kajn ciferojn: La la n de N ovem bro 1 9 12, U . E . A . kalkulis 9 .0 9 6 mem- broj kaj 3 0 0 E sperantiajn Entrepre- nojn (ĥrmoj, so cieto j, k. t. p.) La a so c io enhavas 1 ,6 1 7 membrojn en Germ anujo, 1 ,215 en Francujo, 1 ,0 3 2 en R u s u jo ; 9 3 6 en Granda Britujo, 4 2 4 en A u strio H ungarujo, k. c. kaj 8 3 4 ekster Europo. Giaj 1.161 D elegitoj esta s dissem itaj en ĉiuj partoj d e la tergloblo. D um 1 9 1 1 , U . E . A . faris al siaj membroj 1 0 .4 7 5 servojn en la plej diversaj fakoj d e la tutmonda vivo: kom erco 2 .6 9 8 , Junuloj kaj studentoj 5 8 1 , turismo 1 .2 5 2 , servoj al vojaĝantoj 1 .7 0 4 ;
diversaj 4 .2 9 3 . Ci tiuj ja e sta s ciferoj, kiuj parolas pro si mem.
H . D .
Pri la D e v e n o d e
P ostm ark oj.
E ĉ por „grizaj” praepokoj oni povas pruvri la ekzistadon de pli aŭ malpli perfektaj poŝtorganizaĵoj, sed pri la poŝtmarko, aŭ pri sim ila anstataŭaĵo, ni nenion trovas en ĉiaj tradicioj*
T am en la poŝtmarko ne esta eltrovita en la nuna epoko, ĉar jam en A ŭ g u sto 1 6 5 3 en Francujo paperetoj kun Ia presitaj vortoj „port p a y e” kun la dato kaj jaro ktp. e stis eldonitaj, por faciligi la afrankigon de la leteroj, kiuj estis sendotaj en la urbo Paris.
T ia papereto k o stis unu solon (sou), eĉ ek zistis afrankodevo. E n ĉiuj ur- bopartoj, e ĉ en la antaŭu^boj, leter- kestoj e stis starigitaj, kiujn oni nom is
„ b o e tte s” ; ili e stis regule m alpleni- gitaj je la se s a kaj la dekunua m atene kaj je la tria posttagm eze. S e d ŝajne oni ne bavis en tiu tem po d e daŭ- rantaj militoj la ĝustan komprenemon por ĉi tiu afero, ĉar tre baldaŭ mala- peris la poŝtm arkoj kaj ankaŭ la leterkestoj.
Ordinare oni diras, ke la poŝtm ar- kon elp en sis la brita ĉef-p oŝtestro H ill (1 8 4 0 ), se d , esc ep te d e alia landoj, jam en la jaro 1 1 3 5 alia brito, sin- joro K nigbt, propodis la enkondukon d e stampitaj kovertoj, kaj parlam en- trapoito el 18 3 5 enbavis similajn proponojn. La regno Sardinujo eld o n is jam en 1 8 1 9 stampitajn foliojn kiel kovertojn por leteroj, por dekkvin, dudekkvin kaj kvindek centesim oj, kaj en Stock b olm jam en 18 2 3 oĥciro faris detalajn proponojn al la regna konsilantaro pri la enkonduko ,d e poŝtm arkoj. T re verŝajne estis la libristo Jam es C halm ers el A b erd een , multe pli frue ol H ill, tiu, kiu ekko- nis la gravecon d e la poŝtmarko por
