P L A N
do proiektu kodexu postępowania są
dowego cywilnego Królestwa Pol
skiego.
K O D E X
Postępowania sądowego cywilnego Królestw a Polskiego
dzieli się na trzy części.
C z ę ś c i .
0 p o s t ę p o w a n i u w S a d a c h I. I n s t a n c y ! , ia- ko t o w S a d a c h Z i e m s k i c h , w S ę d z i ę C y w i l n y m c z y l i g m i n n y m i m i e y s ki m, w S ę- d a c h Z i a z d o w y c h , i w S ę d a c h H a n d l o w y c h .
C z ę ś ć I I .
O p o s t ę p o w a n i u w T r y b u n a ł a c h A p p e l l a - c y i n y c h ; w T r y b u n a l e N a y w y ż s z y m . O ś r o d k a c h n a d z w y c z a y n y c h do z a s k a r ż a
n i a w y r o k ó w s ę d o w y c h .
O S ę d a c h P o l u b o w n y c h i o p o s tę p o w a n i u w t y c h ż e ; n a k o n i e c
O e x e k u c y i w y r o k ó w s ę d o w y c h .
C z ę ś ć 1 1 1 *
R o z m a i t e p o s t ę p o w a n i a i p r z e p i s y .
i*
i t O ' V i O
W S T Ę P D O K O D E X U
T i' e ś ć.
fSiL.odex postępowania sądowego cywilnego, iakie w ogólności zawiera w sobie przepisy.
Co iest sprawa czyli process cywilny.
Czy wolno iest sądowi z urzędu bez skargi rozpoznawać i są
dzić process cywilny między stronami.
Czy wolno \est i w iakich przypadkach, zmusić przeciwni
ka swego do rozpoczęcia w sądzie processu cywilnego.
r
Eomu wolno iest skarżyć się w sądzie lub w nim się bronić.
Komu to nie iest wolno samemu przez siebie.
Kto ma w imieniu niezdolnego skarżyć się w sądzie lub bro
nić go.
Jaki iest w tey mierze obowiązek sądu z urzędu.
W sprawach rządu i własności publicznych, kto ma w są
dzie skarżyć się, lub takowe sprawy bronić.
Czy wolno iest Sądom I. Jnstancyi Cywilnym wdawać się w sądzenie spraw Kryminalnych i Policyinych.
Czy wolno iest w układach między prywatnemi, albo w ukła
dach tyczących się własności rządowych i publicznych z prywa
tnemi zawieranych drogi prawa w Sądach i Trybunałach kon- stytucyinych wyrzekać się, takowe wyrzeczenie przyjmować, i process cywilny pod rozpoznanie innych władz kraiowych poddawać.
Czy wolno iest innym władzom kraiowym rozpoznawać i sądzić processa cywilne sądom tylko i Trybunałom konstytu- cyinym do sądzenia właściwe.
W iakim języku odbywać się powinno postępowanie w są
dach i Trybunałach Królestwa Polskiego
C Z Ę ŚĆ I.
O
C z ę ś ć I.
O p o s t ę p o w a n i u w S | d a c h I. I n s t a n c y i , t o i e s t w S a d a c h Z i e m s k i c h , w S ^ d z i e C y w i l n y m c z y l i G m i n n y m i M i e y s k i m ,
w S a d a c h Z j a z d o w y c h i w S a d a c h H a n i d l o w y c h.
K S I Ę G A c I.
Przepisy ogólne tyczące się postępowania w Sądach L Instancyi .
Uwaga. Wstęp powyższy do kodexu stanowi przepisy, kto iest zdolnym przychodzić ze skargą lub obroną do Sądu.
Ktokolwiek zaś posiada tę zdolność, i albo sam rozpo
czynać chce process, albo w rozpoczętym przez drugiego przeciwko sobie bronić się ma w Sąd/ie, musi się na sam przód w potrzebne przygotować dowody. Wiedzieć za- tym przedewszystkim powinien, iakich dowodów prawo dopuszczaj
Z tego więc w zględu w planie tym rozdział nastę
pujący iest z porządku naypierwszym.
r o z d z i a ł i
.
O d o w o d a c h .
T r e ś ć.
,
*
7 ■ ,?
O d d z i a ł I.
O d o w o d a c h w o g ó l n o ś c i .
Ogólny i konieczny obowiązek, że przytoczony czyn każdy, w Sądzie powinien bydź dowodzony. N
Kto się upomina o wykonanie szczególnego zobowiązania, czyli ie dowodzić powinien.
Kto twierdzi, że iest wolny od zobowiązania, co ma uspra
wiedliwić.
Czyn przez iednę stronę przytoczony, przez nią niedowie- dziony, a przez przeciwnika zaprzeczony, iak uważany bydź po- winien przy osądzeniu sprawy.
2
\ V
l
6
Czyli wolno iest sadowi z urzędu, gdzie tego wyraźnie prawo niedozwala, nakazywać przytoczonego czynu dowodzenie.
. . f | . \ * i /
O d d z i a ł II.
O do w o d z i e p r z e z w y z n a n i e . Wielorakie ieśt wyznanie.
Wyznanie czynu zasądownie zrobione, czy uwalnia przeci
wnika od dowodzenia.
Przytaczanie wyznania zasadowego słownego, kiedy iest nie- diyfeczne.
Co iest wyznanie sądowe.
Naprzeciw komu robi wiarę.
Okoliczność czynu przez iednę stronę w sprawie toczącey się przytoczonego wniesiona, którą przeciwnik wyznaie, czy może bydź i kiedy miana za dowiedzioną.
Wyznanie pełnomocnika, obrońcy, opiekuna, lub kuratora w imieniu osoby, którą w sądzie zastępuie, zrobione, czyli i kie
dy za prawdziwe przyjęte bydź ma. Kto dowód zasadza na sa
mym przeciwnika sądowem wyznaniu, iak ie przyiąć musi.
Czy moie bydź wyznanie takie podzielane przeciw temu, który ie czyni.
Czy może bydź odwołane przez tego, który ie uczynił.
Wyznanie sądowe lub zasądowe uczynione tym końcem, aby drugiemu za dowód słu żyło, czyli i iaki dowód »tanowi naprze
ciw samem uż wyziiaiącemu.
Czy można zmusić kogo do wyznania iego własnych obowiązków.
O d d z i a ł III.
O d o w o d z i e p r z e z p i s m a u r z ę d o w e .
Jaka czynność na piśmie zowie się w ogólności dowodem urzędowym czyli publicznym. Które w szczególności pisma są dowodami urzędowemi czyli publiczneini.
Pismo urzędowe iaką, między kim, i na iaki czyn, ma wiarę*
Pismo nie będące urzędowym dla ucliybioney formy, lub dla
niewłaściwości albo niezdolności urzędnika który ie przyimował,
iak dalece ma wiarę.
Pisma taiemne zmieniające zobowiązanie pisma iawnego, między kim skutkuią; czy skutkuią względem trzecich osób.
7
O d d z i a ł IV.
O d o w o d z i e p r z e z p i s m a p r y w a t n e .
Pisma prywatne między kim, naprzeciw komu, i iaki dowód stanowią.
Pismo prywatne obeymuiące zobowiązanie się względem dru
giego, iak ma bydź sporządzone.
Jaki iest w tey mierze wyiątek względem niektórych szcze
gólnych osób.
Gdy ilość pieniężna wyrażona wewnątrz pisma różni się z ilo
ścią wyrażoną przy podpisie, iak się uważa.
Pisma prywatne kilkostronne, w wielu oryginałach maią bydź sporządzone, i gdzie o tym wzmianka ma bydź zrobiona. Kiedy ieden tylko oryginał może bydź dostateczny.
Kto zarzutu względem braku potrzebney ilości oryginałów czynić nie może.,,
*
•Co należy zachować, gdy pismo prywatne z kilku składa się arkuszy, aby miało wiarę.
Co należy zachować przy sporządzaniu pism prywatnych przez tego, który pisać nie umie.
Pismo prywatne prz^z iednego za sobą i na swoią korzyść sporządzone, czy na stronę iego wiarę stanowi.
Pismo prywatne od którego czasu skutkuie względem trze
ciego.
O koniecznym obowiązku tego, przeciw któremu pokładane iest pismo prywatne, uznania go, lub zaprzeczenia.
Sukcessorowie iego iakie oświadczenie naprzeciw pismu pry
watnemu zrobić mogą.
Książki kuprów przeciwko komu nie maią wiary, i z iakjm wy,ątkiem. Książki kupców czy naprzeciw nim samym maią wiarę i z iakiem zastrzeżeniem.
Ks-ążki fabrykantów, aptekarzów, i rzemieślników, czy sta
nowią, iaki dowód.
Regestra i papiery domowe, czy stanowią iaki dowód za tym który ie pisał.
2*
8
W iakich przypadkach maią wiarę przeciwko niemu samemu.
Dopiski przez wierzyciela na piśmie zostaiącem w iego posia
daniu , albo będącćm w ręku dłużnika zrobione, czy godne są wiary.
O d d z i a ł V.
O d o w o d z i e p r z e z k o p i i e p i s m u r z ę d o w y c h . Ropiie oryginalnych pism urzędowych, iak dalece są godne wiary.
I . ♦.
Ropiie tych oryginałów których iu i nie masz, iak dalece staią się godnemi wiary, i iakie są w tey mierze rozróżnienia.
Przepisanie pisma do publicznych aktów, za iaki dowód słu
żyć może, i czegd trzeba, aby taki dowód stanowić mogło.
O d d z i a ł VI.
O d o w o d z i e p r z e z p i s m a p r z y z n a i ą c e i p o t w i e r d z a j ą c e .
Pismo przyznaiące czy uwalnia, i kiedy, od okazania pier
wotnego pisma, które iest przyznane.
Jaki iest skutek, gdy w piśmie przyznaiącem iest coś wiecey, iak w piśmie pierwotnem.
. Jaki szczególny przypadek iest wyięty z pod powyższego pra
widła.
Pismo, które potwierdza zobowiązanie takie, naprzeciw któ
remu prawo dopuszcza skargę o nieważność lub o rozwiązanie, kiedy iest wainem.
Osoba darowiznę czyniąca czy może naprawiać pismem po- twierdzaiącem pismo darowizny zrobiono między iyiącem i, a nie
ważne co do formy.
Jakiem pismem nieważność ta naprawioną bydź moie.
Jeżeli sukcessorowie, albo wchodzący w prawa spadkodawcy potwierdzą lub przyimą za ważną, albo wykouaią z dobrey woli darowiznę przez niego zrobioną, iakie wypływają ztąd skutki, choćby pismo darowizny wadom co do formy i zarzutom podle
gało.
O d d z i a ł VII.
O d o w o d z i e p r z ę z k a r b y .
Jakie karby, i między iakiemi osobami wiary są godne.
Od-
O d d z i a ł VIII.
O d o w o d z i e p r z e z ś w i a d k ó w .
Na iak wielkiey wartości summy, lub rzeczy, powinien bydź koniecznie sporządzony dowód na piśmie urzędowćm, albo pry
watnym.
Jaki iest wyiątek z pod tego prawidła względnie na przepisy kodexu handlowego.
Wartość czyli się uważa tylko co do kapitału, czyli tćż łą
cznie i co do prowizyi.
Względem iakich ładań i iak wielką ilość pieniężną przecho
dzących, i w iakich przypadkach dowód przez świadków dopu
szczonym bydz nie może.
J*kie przypadki są od tego prawidła wyięte «Bjaęt^i wyłączo
ne, i do iakich w szczególności czynów wyłączenia te stosuią się.
Jakie osoby mogą bydi podane na świadków.
Które osoby podlegaią zarzutom i iakim względem wyłączę-- nia ich od świadectwa.
O d d z i a ł IX.
O d o w o d z i e p r z e z d o m n i e m a n i e ( p r a e s u m p t i o ).
Co 8ą domniemania:
Które domniemanie iest prawnem, i do czego iest przywiązane.
Dd iakich w szczególności pism i czynów przywiązane iest do
mniemanie prawne.
Powaga rzeczy osądzonćy do czego ma mieysce, i czego po
trzeba aby sprawiała domniemanie prawne.
Domniemanie prawne czyli uwalnia od dowodzenia, i kogo.
Kiedy naprzeciw domniemaniu prawnemu żaden dowód do
puszczonym nie iest, i z iakiem wyłączeniem.
Domniemania nieustanowione przez prawo, czyli, iaki, i w ia
kich przypadkach wzgląd w Sądzie mieć mogą, i z iakim wyią- łkiem.
O d d z i a ł X.
O d o w o d z i e p r z e z p r z y s i ę g ę s t a n o w c z ą , c z y l i s p ó r k o ń c z ą c ą ( J u r am e n t u m l i t i s d c c i s i v u m ) .
Czyli w każdym sporze przysięgę spór kończącą wyznaczać można.
5
( j ur a m e n t u m a e i a t u m . )
Względem iakiego i czyiego czynu, i w iakim stanie sprawy może bydź wyznaczona.
Jaki iest skutek, gdy ten któremu iest wyznaczona przysię
ga, nie chce rey przyiąć, albo gdy iéy nie odznacza swemu przeciwnikowi.
( J u r a m e n t u m r e la t um. ) y
Jaki iest skutek, gdy przeciwnik któremu odznaczona była przysięga, nie chce iéy wykonać.
Na iaki czyn nie może bydź przysięga odznaczona.
Gdy przysięga wyznaczona albo odznaczona wykonaną bę
dzie > czy dowód fałszu w przysiędze z strony przeciwnika przy
jęty bydź może.
Czy strona wyznaczaiąca albo odznaczaiąca przysięgę, może ią cofać,- skoro przeciwnik gotowość wykonania iéy oświadczył.
Przysięga wykonana, na czyią korzyść lub przeciwko komu służy za dowód, i z iakiemi ograniczeniami względnie na niektóre szczególne przypadki i osoby.
O d d z i a ł XI.
O d o w o d z i e p r z e z p r z y s i ę g ę w y z n a c z o n ą z u r z ę d u . W iakim iamiarze Sąd może iednęy ze stron wyznaczyć przy
sięgę z urzędu.
Jakie warunki są potrzebne, aby Sąd mógł ią wyznaczyć.
Przysięga wyznaczona przez Sąd z urzędu, czy może bydź stronie przeciwnćy odznaczona.
Przysięga względem wartości lub ilości rzeczy żądanćy, w ia- kiém tylko położeniu sprawy może bydź z urzędu wyznaczona.
Sa^d wyznaczaiąc z urzędu przysięgę na wartość lub ilość, co powinien w nióy oznaczyć.
O d d z i a ł XII.
O d o w o d z i e p r z e z p r z y s i ę g ę w y i a w i e n i a . ( J ú r a me n t uni M a n i f e s t at i o n i s.)
• • •
Komu wolno iest pociągnąć drugiego do przysięgi wyia-
wierna.
11 o d d a i
o d o w o d z i e p r z e z b i e g ł y c h w s z t u c e { p e r a r i i , p er i t os.
Kto nazywa się biegłym w «tuce.
w iakich przypadkach dowód przez biegłych mo£e bydfc iądany i nakazany.
Jakie przyczyny są dozwolone do wyłączenia biegłych.
Uwaga.Kto przygotował .if io i w potrzebne do processu dowody, nic mu nie pozostaie, iak tylko pociągnąć do cądu przeciwnika swego. Mmi więc z porządku postę
powania, na sam przód wiedzieć, gdzie przeowmk .ego ma swoie prawne zamieszkanie, i przez co s.ę zam.eszka- nie toi ustanawia.
Prawo zatem dać mu powinno w tey mierze przepi
sy. Z tego więc względu następuiący rozdział, iest z ko
lei 2.
R O Z D Z I A Ł II-
o z a m i e s z k a n i u.
T r e ś ć*
Gdzie iest zamieszkanie Polaka, co do uiywania praw iego cywilnych.
Zmiana zamięszkania przez co uastępuie.
Dowód zamysłu względem zmiany zamieszkania przez co się stanowi.
Gdzie się uważa b yd i zamięszkanie urzędników publicznych.
Gdzie iest zamieszkanie kobiety zamęłney.
Gdzie małoletnich, którzy nie są usamowolmem.
Gdzie pełnoletnich, którzy są pozbawień, swey woh.
Gdzie pełnoletnich, którzy slu ią lub pracuią u og - n*6 Mieysce otwartego spadku przez co się ustanawia.
Jeieli kto w zobowiązaniu na piśmie obrał sobie szczególne zamieszkanie do wykonania onegoi, i.k i iest Autek wzgiędem czynności Sądowych z tegoi zobowiązania wypływaiąeych.
Crwaga. Maiąo ło i pewną z prawa wiadomość o zamięszka- . niu przeciwnika, następnie krok udania się do sądu, u
artykuły ,44 i .45 konstytucji królestwa przypomina., kaidemu warunek: i.e ładna sprawa me moic bydz wnie
siona do sądów X.. Instancyi cywilnych, teieli me była
3*
12
wprzód wytoczona przed właściwego Sędziego Pokoiu.
wyiąwszy te sprawy które podług przepisów prawa nie- ulegaią poiednamu, z tego zatem względu następuiący rozdział, iest z kolei. 3.
R O Z D Z I A Ł iii .
O poiednamu, przez Sędziów Pokoiu.
O koniecznym obowiązku wytoczenia wprzód sprawy przed właściwego Sędziego pokoiu, nim ta do Sądów I. Instancyi oy- wilnych wniesiona bądzie.
Które sprawy w szczególności wyięte i wyłączone są od ie- dnania.
Który Sędzia Pokoiu i w iakich sprawach iest właściwym i przyzwoitym sędzią do iednania.
Sposób wezwania strony przeciwnćy przed Sędziego Pokoiu.
Co wezwanie to zawierać, gdzie, iak, i przez kogo doręczo
ne bydź ma.
laki ma bydź wyznaczony termin przeciwney stronie do sta
wienia się przed Sędzią Pokoiu.
Sposob stawiihia się stron, i robienia przez nie sędziemu swych wniosków.
Jak ma Sędzia Pokoiu postępować w iednaniu stron, i w spo
rządzeniu względem tegoż iednania protokułu na piśmie.
Jakie są skutki niestawienia się stron obydwóch, lub iedney z nich do poiednania.
Jakie są skutki nastąpionego poiednania.
Jakie są skutki niepoiednania się stawaiących stron.
Czyli wolno iest stronom dobrowolnie poddać spór do po
jednania Sędziemu Pokoiu, choćby niewłaściwemu.
LfwagiV Po nienastąpionym przed Sędzią Pokoiu między stronami poiedilaniu, albo też gdy sprawa od iednania prawem iest wyłączona, ten który rozpoczynać ma pro
cess, musi przeciwnika swego pociągnąć do I. Instancyi.
Tu konstytucya królestwa w artykułach i46. i4y i i 48 przypomina mu trzy rodzaie Sądów I. Instancyi, to iest:
i. Sąd Cywilny czyli gminny i mieyski 2. Sądy Ziemskie iZiazdow e, Wojewódzkie, 3. Sądy Handlowe.
Pra-
10
Prawo więc musi obiąć przepisy, i wskazać który Sąd I. Instaucyi i dla iakiey sprawy z względu na ilość przedmiotu, lub na zamięszkanie przeciwnika, albo też na sam przedmiot sprawy iest sądem właściwym. Z tego zatem powodu rozdział następujący, ie/t z porządku 4.
R O Z D Z I A Ł IV.
O właściwości i przyzwoitości Sądów i. Instancy i,
T r e ś ć.
O d d z i a ł I.
O g ó l n e p r z e p i s y
Przepis ogólny: że nikt nie może bydź pociągany do innego sąd i , ińk tylko do satdu właściwego i przyzwoitego.
Czyli sąd z urzędu powinien odsunąć sprawę dla którćy nie iest właściwym Sądem.
O d d z i a ł II.
O w ł a ś c i w o ś c i S ą d ó w I. I n s t a n c y i , to i e s t S ą d u C y w i l n e g o c z y l i g m i n n e g o i m i e y s k i e g o , o r a z S ą d ó w Z i e m s k i c h i Z i a z d o w y c h W o i e w ó d z k i c h , ' z w z g 1 ę d u n a i 1 o ś ć p r z e dm i o t u.
Sąd Cywilny I. Instancyi gminny i mieyski dla iakićy ilości przedmiotu spraw iest sądem właściwym.
Sądy I- Instancyi Ziemskie i Zjazdowe Woiewódzkie dla ia
kiey ilości przedmiotu spraw są sądami przyzwoitemi.
O d d z i a ł III.
O w ł aś ci w o ś c i S ą d ó w t y c h ż e I. I n s t a n c y i z w z g l ę du na sam p r z e d m i o t .
W wielorakim względzie uważa się właściwość Sadów I. In
stancyi z względu na sam przedmiot.
Jak się uważa sąd osobisty ( f o r u m personale) i iakie spra
wy do niego należą.
Jeżtli będzie kilku pozwanych, do którego sądu Osobistego pozwani bydź mają.
Jak się uważa sąd rzeczowy ( forum reale) i iakie sprawy do niego należą.
Dla sprawy którey przedmiot iest mieszany, to iest: osobi
sty i rzeczowy, który sąd iest właściwym.
4
ł 4
Do którego sądu należą sprawy tyczące się otworzonego spadku.
■j ■
t Do którego sprawy tyczące się spółki cywilney.
Do którego sprawy o ewikcyą.
O d d z i a ł IV.
O S ą d z i « Z i e m s k i m W o i e w ó d z t w a M a z o w i e c k i e g o w y ł ą c z n y m dl a n i e k t ó r y c h s p r a w .
Sprawy tyczące się rządu i własności publicznych, do któ
rego wyłącznego Sądu Ziemskiego Woiewódzkiego należą, ia- kie sprawy, z iakiemi wyiątkami, i z iakiemi ograniczeniami.
O d d z i a ł V.
O w ł a s n o ś c i S ą d ó w H a n d l o w y c h .
Odwołanie się w ogólności do księgi IV. tytułu II. kodexu handlowego co do rodzaiu spraw, dla których Sądy Handlowe są sądami właściwemi.
Czyli z pomiędzy spraw tych wyłączone są z pod Sądów Han
dlowych sprawy te, których przedmiot 5oo zł. polsk. nieprzenosi.
Uwaga. Rozdział powyższy wskazał, który sąd i dla ia- kiey sprawy iest sądem właściwym; wiadomo iuż przy- tym: że trzy rodzaie są Sądu I. Instancyi; nie może tak
że bydź taynem i to, że różne są rodzaie spraw, iedne mnieyszą ilość w przedmiocie maią, drugie pośpiechu potrzebuią, a zatym krótszą i prędszą rozprawy drogą wprowadzane bydź do sądu powinny. Inne sprawy wa- inieyszy obeymuią przedmiot, i dla tego dłuższego czasu i rozciągieyszey rozprawy wymagaią. Rozprawa ta zowie się instrukcyą sądową. Prawo więc z względu i na ro
dzaie Sądów, i na rodzaie spraw sposóbtakowey instru- kcyi sądowey rozróżnić i oznaczyć powinno.
Z tego zatem względu rozdział następuiący iestz ko
lei. 5.
I t. ■ Ą, ' ■ ’ ■/ 1 V
R O Z D Z I A Ł V.
O instrukcji sądowey spraw w Sądach 1 . instancji w Ogólności,
Wieloraka iest sądowa instrukcyą w sprawach.
Jaka ie8t różnica między instrukcyą przez pisma a instrukcyą
ustną. ♦
W Sądzie ł. lnstancyi Cywilnym to iest gminnym i m iej
skim dla spraw 5oo zł. polsk. nieprzechodzących ustanowionym, iaka instrukeya sądowa ma mieysce.
W Sądach Ziemskich Woiewódzkich i w sprawach 5oo zło
tych polskich przechodzących, iaka ma bydź instrul^cya sądowa.
Jak maią bydź instruowane sprawy w Sądach-jSiciiiohicnr W o-
iewódzkich. '
Jak w Sądach Handlowych.
Uwaga. Redaktor zaczyna w tem mieyscu plan swój od postępowania w Sądach Ziemskich Wojewódzkich, nie zaś od postępowania w Sądzie Cywilnym to iest gmin
nym i mieyskim, przyczynę tego usprawiedliwi niżey.
1Ć>
K S I Ę G A II.
O postępowaniu w Sądach Ziemskich Woiewódzkich.
D z i a ł I.
9 v '
O Sędziach i Sądach Ziemskich; O obrońcach sądo
wych (Patronach) i o Feryach sądowych.
Uwaga. Sąd Ziemski Woiewódzki iest zgromadzeniem kil
ku poiedynczych osób sędziami zwanych, których po
dług art. 187 i i 4o konstytucyi królestwa, w iedney czę
ści Król nominuie, w drugiey Rady Wojewódzkie wybie
rają JNa cnocie nauce i dzielności sędziów polega wymiar rzetelney sprawiedliwości i dokładny wykonanie praw.
Przedmiotem)Statutu Organicznego iest, oznaczyć ogólny skład Sądów i ich ogólne attrybucye.
Prawo zas oznaczyć powinno: iakich przymiotów wy
maga Urząd Sędziego, który ma bydź Członkiem składu Sądu Ziemskiego; powinno oznaczyć, ograniczyć i obo
strzyć iego obowiązki, powinno oraz oznaczyć tę pewną liczbę Sędziów, iaka do złożenia sądowego kompletu
a tem samem do prawnego działania iest potrzebną.
Przepisy zatym w tey mierze, obięte są w rozdziale . następującym z kolei 6.
4
*
1
i 6
R O Z D Z I A Ł VI
O Sędziach i o Sądach Ziemskich T f oiewadzkich.
T r e ś 6 .
O d d z i a ł I.
O ' S ę d z i a c h Z i e m s k i c h .
Jaki stopień nauki, i iakiey, iaki wiek, iakie dowody wzglę* ' dem czystości obyczaiów, praktyki, i odbytego examinu, potrze
bne są do urzędu Sędziego Ziemskiego.
Które w szczególności osoby od składania dowodu względem odbytego examinu na urząd Sędziego są wolnemi.
Rtóre osoby nie są zdolnemi do piastowania urzędu Sędziego, a nawet od przyiętego odsądzonemi bydź powinny.
W iakim przypadku Sędzia zawieszony bydź powinien w urzędzitT.
Skazanie Sędziego na karę hańbiącą, iaki ma skutek co do piastowanego urzędu.
Zakaz, że niewolno iest Sędziom od stron spór w Sądzie wio
dących przyjmować darów.
Jakie są skutki dowiedzionego Sędziemu przekupstwa co do urzędu Sędziego.
Co Sędzia obowiązany iest zachować w sądzeniu.
Jaka iest odpowiedzialność Sędziego zrządzającego szkodę stronie w urzędzie.
Skarga naprzeciw Sędziemu gdzie ma bydź zaniesiona, i do- kogo należy iey rozpoznanie.
O d d z i a ł II.
O S ą d a c h Z i e m s k i c h .
Z wielu Sędziów naymnićy składać się powinien komplet Sądu Ziemskiego dla prawnego działania.
Czy wolno iest Sądowi Ziemskiemu w parzystey liczbie Sę
dziów sądzić.
Jak należy postąpić na przypadek parzystey liczby Sędziów przytomnych.
Komu i kiedy Sąd Ziemski z czynności swoich Sądowych zdawać powinien rapporta.
i
Uwa-
Uwaga. Ile z iednćy strony na cnocie, nauce, i zdolności Sę
dziów polega wymiar ścisłey sprawiedliwości i dokładne wykonanie praw; tyle z drugiey strony na cnocie, nauce, i zdolności obrońców Sądowych zasadza się bezpieczeń
stwo Własności pUbftcźtfyćh i ittaiątku prywatnych osób.
Prawo zatćm powinno oznaczyć stopień nauki i zdol
ności obróńców Sądowych; powinno przepisać, obostrzyć i ograniczyć ich obowiązki. P r z e p ij w tćyv rńierze obię- te są w rodziale następuiącym, tu z kolei
r o z d z i a ł v ij
.
O obrońcach przy Sądach Ziemskich. (Patiónacn).
T r e ś ć -
Jaki stopień nauki i iakiey, iaki wiek , iakie dowody czysto
ści oby eaaiow, praktyki i odbytego examinu potrzebno są do sto
pnia obrońcy Sądowego.
Do którey władzy naleiy mianowanie obrońców Sądowych.
Obrońca Sądowy do czego obowiązany iest stosować się w obronie sprawy sobie powierzonej, i czego się ma w obronie
wystrzegać
Zakaz, że niegodzi się obrońcy obydwom stronom w iednym czasie i w iedneyże sprawie obronę dawać.
Zakaz, że mu się niegodzi bronić tśy strdny, przeciwko kto- rey iu i wprzód w tey famey sprawie dawał radę łub obronę.
W sprawie iuź ukończonej, czego się obrońca chronić powinien.
Zakaz, że nie wolno obrońcy na wypadek wygranćy sprawy, z stroną od ktfaey przyiął obronę, wchodzić w układ o pe
wną nadgrodg.
Zakaz, że niegodzi mu się od stron spór w Sądzie wiodących, a szczególniey od struny, którey przyiął obronę, nabywać spra
wy w sporze wiszącey.
Jaki iest skutek takowych układów, i iaka na obrońcę kara.
Obrońca Sądowy zrządzaiąć^y z winy swoiey lub niedbal
stwa stronie którey przyiął obronę, szkody, iakiey podlega od- pąwiedzialności i karze.
Jaki iest obowiązek Sądu z urzędu w dostrzeganiu i karceniu
uchybień przez obrońcę popełnionych.
i 8
.Taki iest sposób kontrollowania ich przy Sądzie, aby powie
rzonych sobie przez strony do obrony spraw fcez przyczyny nie opóźniali.
Kiedy ^olno iest Sądowi obrońcę na karę pieniężną, a nawet na areszt osobisty skazać.
Którey władzy Sądowey i w iakicli przypadkach wolno iest obrońcę w obowiązkach obrońcy na pewny czas zawiesić, a na
wet od nich na zawsze oddalić.
Obrońcy Sądowi z chwałą, czystością obyczaiów, i gorliwo
ścią obowiązki swe pełniący, iakiey zasługi zyskuią stopień i do iakich kraiowych urzędów.
Zastosowanie w ogólności powyższych przepisów do obroń
ców Sądowych własności pubłiczney przy Prokuratoryi Jeneral- ney ustanowionych.
Uwaga. Wszędzie władze Sądowe maią oznaczone wolne dnie , a nawet dnie pewne spoczynkowe w roku, w cza
sie których nie iest wolno odbywać czynności Sądowych, z wyłączeniem niektórych przypadków szczególnych, nie
bezpieczeństwem z przewłoki grożących i pośpiechu wymagaiących.
Oznaczenie dni tych polega w iedney części na obo
wiązkach Religiinych, w drugiey części na^istotney po
trzebie kraiowey. Mówiąc co do ostatnich, w Królestwie Polskiem iako w kraiu rolniczym nie tak Urzędnicy Sądo
wi i obrońcy, iak raczey sami mieszkańcy kraiowi ozna
czenia dni takowych pewnych spoczynkowych, a to nay- szczególniey w czasie zbiorów gospodarskich, potrzebuią.
Dnie takowe wolne i spoczynkowe powinno ozna
czyć prawo, bo razem oznaczyć musi prawne skutki z dopełnionych w dni zakazane działań Sadowych wy
nikające. *
Przepisy w tćy mierze'obięte są w następującym roz
dziale, z kolei 8.
R O Z D Z I A Ł VIII.
O fery ach Sądowych czyli dniach wolnych i spoczynkowych od Sądownictwa.
T r e i ć.
Które dnie w roku są wolnemi od zwyczaynego Sądownictwa.
Które dnie są spoczynkowemi.
J. X
Jakie Sądowe czynności wolno iest odbywać a iakich nie iest wolno w dnie wolne i spoczynkowe.
Jakie szczególne sprawy są wyłączone, które wolno iest in
struować i wprowadzać na Audyencyą Sądową, w czasie dni tychże.
Jaki
iestskutek dopełnionych działań, a nawet wyroków Są- owych, uzyskanych w czasie dni w7olnych i spoczynkowych w sprawach iliewyłączonych.
D z i a ł II.
O instrukcji Spraw w będzie ZiemsTiim •
L waga. W Redakcyi rozdziału V. wyż położonego powie się, ze Instrukcya Sądowa spraw do Sądu Ziemskiego na
leżących, odbywać się ma przez pisma, które obrońcy Są
dowi użyci do assystencyi od stron, wygotować maią.
Redaktor nie może tw ierd zić^ tego, że assystencya obrońców Sądowych w Sądzie Ziemskim nie iest potrze
bną, a:bo nie iest konieczną.
Byłoby to wprawdzie do powszechnego życzenia, aby każdemu wolno było stawać w Sądzie samemu bez as
systencyi obrońcy, ale obok tego potrzeba, aby
1. Albo żaden Kodex iednostaynego postępowania Sądowego cywilnego nie exystował. Albo też
2. Jeśli exystowac ma, aby każdy mieszkaniec kraiu, które
mu się sprawy w Sądzie Ziemskim mieć wydarzy, po
siadał dokładną i doświadczoną naukę prawa.
To oboie iest dziś niepodobuem.
Gdyby assystencya obrońcy Sądowego nie była konie
czną w Sądzie Ziemskim, widziećby się dało w izbach Są
dowych mnóstwo mieszkańców kraiowych osobiście po
pierających swe sprawy, i po kilka tygodni lub miesięcy czekaiących na nie z szkodą gospodarstwa kraiowego i domowego. Otworzyłyby się wrota do niezrozumiałego pieniactwa. Skutki zaś ztąd nieinneby wynikły, iak t ^ ° opóźnienie i zamieszanie wymiaru sprawiedliwości;
a często bardzo upadek spraw i maiątków, z przyczyny niedopełnionych iorm w postępowaniu Sądowem, które prawem muszą bydż przepisane, a których zachowa
nia Sąd z urzędu musi pilnować.
l 9
5 *
Obrońcy Sądowi lako pod bokiem Sądu zostaiący, są prawnemi zastępcami i wyręczycielami stron; są oni stro
nom i Sądowi odpowiedzialnemi, a gdy są ( tak »ak pra
wd mreć chce) cnotliwemi, uczonemi i zdolnemi, będą iui. tern samem tarczą naprzeciw szkodliwemu Pie™a- ctwu, będą sprężynami porządku Sądowniczego, i będą przyśpieszyeiełami wymiaru sprawiedliwości, a nawet rzetelnemi opiekunami uciśnionćy niewinności.
Prawo zatem musi dopuścić z konieczności assysten- cyi obrońców do Instrukcyi spraw potrzebnych, z wyłą
czeniem iednak niektórych przypadków, w których assy- steneya takowa może bydź wcale niepotrzebną.
Instrukcyą Sądową poprzedzić musi umocowanie obrońcy przez stronę.
Przepisy w tey mierze obięte są w rozdziale nastę- puiącym , z kolei 9. <
R O Z D Z I A Ł IX.
O umocowaniu obrońcy sądowego w sprawie do Sądu
go przychodzącey.
r 6 ś c.
O d d z i a ł I
o u m o c o w a n i u o b r o ń c y w o g ó l n o ś c i .
Konieczny warunek użycia assystencyi obrońcy sądowego w sprawie do Sądu Ziemskiego naleiącey.
Obrońca przyimuiący obronę sprawy od strony, co powi
nien roztrząsnąć w ogóle i w szczegółach, czyli to gdy strona iest pozywaiącą, czyli gdy iest pozwaną.
W iakim sposobie obrońca przyimuiąc sprawę powinien wra* a stroną ułoi.yć poprzednio na piśmie w sposobie iniorn.a- cyi stan sprawy (Speciem facti ) i stosownych obron.
S tf iakim sposobie powinien bydź od strony umocowany przez plenipotencyą-
Jafea ma bydź ta plenipotencyą i co w sobie zawierać po- winna.
Qzy wolno iest stronie odwołać obrońcę ustanowionego,
nieustanowiwszy innego.
Taki lest skutek czynności a nawet wyroków Sądowych za padłych przeciwko obrońcy odwołanemu a niezastąpionemu.
W iakich szczególnych sprawach użycie assystencyi
obrońcysądowego me iest koniecznem.
21»
O d d z i a ł II.
O w y z n a c z e n i u p r z e z s ą d z u r z ę d u o b r o ń c y u b o gi e mu.
Do kogo ma bydź podana proźba przez ubogiego o wyzna
czenie mu obrońcy z urzędu.
Co ma bydź do tey proźby dołączone.
Kto wydaie zaświadczenia względem ubóstwa, i co zachować należy przy ich wydawaniu. *
Jakie są obowiązki dodanego z unędu ubogiemu obrońcy.
J tUe są skutki wyznaczenia ubogiemu obrońcy co do ko- sztów processu.
Uwaga. Po umocowaniu obrońcy sądowego i opatrzeniu go w potrzebną informacyą, sprawa każda i ićy instrukcya sądowa rozpoczynać się zwykła przez wydanie pozwu stronie przeciwney.
Prawo oznacza postępowanie w wydawaniu tegoż po
zwu, i dla tego przepisy w tym względzie potrzebne, za- waite są w rozdziale nastgpuiącym, «kolei 10.
R O Z D Z I A Ł X.
O p o z w a c h do S ą d u Z i e m s k i e g o .
O d d z i a ł I.
P r z e p i s y o g ó l n e . Co w sobie zawierać powinien pozew.
Czjh wolno iest w iednym pozwie kilka spraw czyli przed
miotów oddzielnych i z iednego czynu niewypływaiących połą- czać i mieszać.
Co do wydanego pozwu przyłączone bydz powinno.
Przez kogo podpisany bydź ma pozew.
Uwaga. Wydarza się często, że nieprzytomna osoba w kraiu, do sądu zapozywana bywa; dotąd pozwy przeciw nieprzy.
tomnym doręczane bywały Prokuratorom Królewskim,
2 2
których urząd przy dotychczasowych Trybunałach Cywil
nych L Instancyi był ustanowiony. Do nich należała o ro- na nieprzytomnych w sprawie.
Gdyby za i urząd ten Prokuratora Królewskiego w przyszłych Sądach Ziemskich miał ustawać, należy za- bespicczyć obronę osób nieprzytomnych przez wyznacze
nie od sądu kuratora z pomiędzy obrońców sądowych do- danego z urzędu
Przepisy w tey mierze obeymuie następuiący oddział.
O d d z i a ł II-
O p o s t ę p o w a n i u s z c z e g ó l n e m p r z y w y d a w a n i u p o z w u p r z e c i w k o n i e p r z y t o m n e y w k r a . u o s o b i e
Co powinno poprzedzić wydanie pozwu przeciwko osobie nieprzytomney.
Do kogo ma hycli podana proiba o dodanie kuratora nieprzy
tomnemu do obrony sprawy.
Co w proźbie tey dołączone i dowiedzione bydz powinno.
Kto za kuratora nieprzytomnemu wyznaczony bydi ma.
Jakie są obowiązki tegoż kuratora.
O d d z i a ł Ul*
O t e r mi n i e w p o z w i e do s t a w i e n i a się i o d p o w i e - dzi p o z w a n e m u w y z n a c z o n y m .
Jak daleki termin w pozwie wyznaczony bydź powinien do stawienia się i odpowiedzi pozwanemu W kraiu zamieszkałemu, z względu na odległość zamięszkania.
Jak daleki pozwanemu w kraiu nieprzytomnemu. ‘ O d d z i a ł 1 ▼ * O w r ę c z e n i u p o z w o w . Kto wręcza pozwanym wydane pozwy.
Osobom w kraiu zamięszkałym gdzie, i komu pozwy doręczo
ne by dź, maią.
Pozwy przeciwko rządowi, własnościom publicznym, Insty-- tutom, gminom, i t. d.' wydane, gdzie i komu doręczone by z
maią. . immn
Pozwy przeciwko osobom nieprzytomnym wydane ko
i gdzie doręczone, 1 iak do publiczney wiadomości podane by z
maią.
2 3 Jak należy postąpić i co zachować przy doręczeniu pozwowi
Uwaga. Po wydanym i doręczonym stronie przeciwney po«
zwie, następuie instrukcya sprawy przez pisma.
> \ Do instrukcyi tey należą:
, Zawiadomienie powoda przez pozwanego o obrońcy przez niego ustanowionym.
2. Zobopolne pisma obrończe, które użyci do assystencyi stro
nom obrońcy sądowi w czasie pewnym wygotować i te nawzaiem doręczyć sobie powinni.
3. Wzaiemna kommunikacya dokumentów przez strony w spra
wie użytych.
Prawo oznacza postępowanie tyczące się takowey m- strukcyi, i to obięte iest w następuiącym rozdziale, tu z ko
lei ii.
R O Z D Z I A Ł XI.
O zawiadomieniu powoda przez pozwanego względem ustano wionego z ¿ego strony obrońcy.
O wzaiemnych pismach obrończych, oraz ich wręczaniu, i o wzaietnney kommunikacyi dokumentów.
O
T r e ś ć .
O d d z i a ł I.
z a w i a d o m i e n i u p o w o d a p r z e z p o z w a n e g o w z g l ę d e m u s t a n o w i o n e g o z i e go s t r o n y o b r o ń c y .
.
W iakim czasie pozwany po doręczonym pozwie Ustanowić e powinien obrońcę. powinien obrońcę. s /s> żr\ ^
O w d z i a ł U.
z a i e m n y c h p i s m a c h o b r o ń c z y c h i i c h w r ę c z a n i u . ak wiele pism obrończych w każdey sprawie powodowi i po- emu w powszechności iest dozwolonych.
Jik się nazywaią te pisma obrończe.
Co powód w wywodzie sprawy wyrazić, iak czyn sprawy w nim opisać, iak dowody wymienić, i konkluzyą domieśeić powinien.
Czy wolno iest powodowi przedmiot sprawy i konkluzyą w po
zwie domieszczoną przez wywód sprawy zmieniać.
Kiedy i iak dorępsonym bydi powioien pozwanemu wywód
sprawy. 6„
24
Jaki iest skutek, ieieli wywód sprawy w czasie pozwanemu doręczonym niebędzie.
Szczególny warunek, ii ieieli powodem iest cudzoziemiec nie- maiący funduszu odpowiedzialności w kraiu, powinien przy dorę
czeniu wywodu sprawy kaucyą za koszta na rzecz pozwanego wy
stawić:
W którym czasie pozwany odpowiedź na wy wód sprawy po
wodowi wręczyć, co w niey wyrazić, iak w niey dowody wymie
nić, i konkluzyą domiescić ma.
Jaki iest skutek niedoręczoney w czasie przez pozwanego od
powiedzi.
W iakim czasie powód replikę na odpowiedź pozwanego te
muż wręczyc, i co w ńiey przywieść powinien.
Czyli, i kiedy nowe okoliczności i nowe ppwody w replice przy
wodzić mu wolno.
Jaki iest skutek niedoręczoney pozwanemu w czasie ozna
czonym repliki
Czy wolno iest i kiedy powodowi zrzec się podania repliki.
W iakim czasie pozwany duplikę powodowi wręczyć, i na co w nićy odpowiedzieć powinien.
Czyli i kiedy nowe okoliczności i nowe dowody w duplice przytaczać mu wolno.
Jaki iest skutek niewręczonóy w czasie dupliki.
Czy wolno iest pozwanemu dobrowolnie zrzec się podania du
pliki.
Jeżeli się którakolwiek ze stron wspiera na dowodzie przez świadków, albo przez przysięgę, lub przez biegłych, co w piśmie
obrończem wyrazić powinna. r
Co ma strona w piśmie swem obrończem wyrazić odpowia
dając na wniesione przez stronę przeciwną powyższe dowody.
Czyli, i kiedy wolno iest stronom obydwom podać trzecie ie- szcze pisma obrończe, iak się te pisma nazywaią, w iakim czasie stronie przeciwney maią by di doręczone, i pod iakim rygorem.
Czyli, i kiedy w tych ostatnich trzech pismach obrończych wol
no iest nowe okolicznoćci i dowody przytaczać.
Oboiętnie dana, albo całkiem przemilczana odpowiedź na oko
liczności czynu przez stronę przeciwną wniesione, iaki ma skutek.
Jak
Jak i w iakiey formie zewnętrzney pisma wszystkie obroń-;
cze pisane, i przez kogo podpisane by di maią.
W iakich przypadkach pisma obrończe niepotrzebuią podpisu obrońcy sądowego.
W iakich szczególnych sprawach nie są wcale potrzebne iadne pisma obrończe.
O d d z i a ł III.
O w z a i e m n e y k o m m u n i k a c y i d o k u m e n t ó w .
» Kiedy wolno iest stronom iądać wzaiemney kommunikacyi do- kumentów do sprawy użytych.
W iakiin sposobie ułatwia się takowa kommunikacya.
Jeżeli obrońca n e zwróci w czasie kommunikowanych sobie od strony prztciwney dokumentów, iaki iest s'rodek zmuszenia go
do tego.
Uwaga, Pomiędzy sprawami, dla których Sąd Ziemski ieśt sądem właściwym, są częstokroć takie, które wymagaią w sądzeniu pośpiechu,
Prawo więc na takowe przypadki oznacza sposob krótszego, tak zwanego Summarycznego w instrukcyi|po
stępowania. Przepisy w tey mierze ohięte są w następu-, iącym rozdziale, z kolei 12»
R O Z D Z I A Ł XII.
O szyplim ta l zwanym summarycznym postępowaniu w in - ] sirulcyi niektórych szczególnych spraw•
T r e $ ć.
Jakie spiawy i w iakich przedmiotach uważane są za wyma- gaiące summaryczney instrukcyi.
Co się rozumie przez summaryćzną instrukcyą.
Do iakiego czasu skrócony bydź może w pozwie termin pospolity pozwanemu do stawienia się i odpowiedzi w sprawach tego rodzaiu.
W iele pism obrończych dozwolonych iest w takowey sumnia- rycznóy instrukcyi.
Czy wolno iest sądowi i w iakich szczególnych przypadkach wyznaczyć pewny i stały dzień do wprowadzenia sprawy na audyencyą.
Jak należy stronie postąpić chcąc pozyskać takowy termin stały.
7
2,5
\
26
Uwaga. Wydarzaią się przypadki, ze sprawa iedna będzie czasem wniesiona do kilku Sądów Ziemskich; nim więc stro
na przeciwna wda się w odpowiedź na wydany przeciwko sobie pozew, wolno iest iey prosić od Trybunału appel- lacyinego o wyznaczenie sądu. Prawo więe na te przy
padki oznacza postępowanie, które zawarte iest w nastę- puiącym rozdziale, z kolei i3.
R O Z D Z I A Ł XIII.
O wyznaczeniu Sądu Ziemskiego dla sprawy. '
T r . e ś c.
W iakim przypadku żądać można wyznaczenia Sądu Ziem
skiego do osądzenia sprawy.
Gdzie proiba taka zaniesiona bydź ma.
Postępowanie stron w instrukcyi takowey proiby.
Postępowanie Trybunału appellacyinego w rozwiązaniu teyźe proiby.
Skutki przyiętey łub odrzuconey proiby.
Uwaga. Wydarza się często, ze ten, który ma rozpoczynać process, mniema się mieć regres z ewikcyi do kogoś trze ciego na wypadek przegraney sprawy; zdarza się także i to leszcze częściey, że pozwany znaydować się będzie w podobnyinże przypadku. Prawo na obydwa te przypad
ki oznacza przepisy, podług których w zapozwaniu ewi- ktora do sprawy postępować należy, a to dla zabespiecze- nia tak pozywaiącego albo pozwanego, iako tez i samegoź ewiktora. Przepisy te obeyinuie rozdział następuiący, tu z kolei i 4.
R O Z D Z I A Ł XIV.
O z a p o z w a n i u e w i k t o r a do sp r a w y.
T r e ś ć.
Kto ma piawo i kto zapozwac powinien swego ewiktora do sprawy.
W którym sądzie odpowiadać powinien ewiktor.
W którym czasie powód rozpoczynaiący sprawę zapozwać' ma ewiktora.
AV którym czasie ma go zapozwać pozwany.
Sposób wydania pozwu przeciwko ewiktorowi, i co ten ma
zawierać.
21
iJaki służy termin pozwanemu ewiktórowi do odpowiedzi.
Co ma zawierać iego odpowiedź.
Jakie są skutki co do instrukcyi w glówney sprawie, gdy po
zwany ewiktor źadney nieJa odpowiedzi.
Albo gdy w odpowiedzi os'wiadczy chęć assystowania w spra
wie i iey bronienia.
Alboteż gdy się oświadczy, że w nićy assystować ani iey bro
nić niech ce.
Czyli i kiedy spór o samą ewikcyą może bydź razem z głó
wną sprawą połączony i rozsądzony.
Jakie są skutki zaniedbanego w czasie oznaczonym zapozwania do sprawy ewiktora.
W iakim przypadku ustaie obowiązek zapozwania ewiktora.
Uwaga. Wydarza się często, że pozwany chciałby na prze
ciw pozywającemu siebie wzaiemne powództwo wysto
sować do tegoż samego sądu, do którego sam był pocią- gniony.
Prawo oznacza postępowanie tyczące się takowego wza- iemnego powództwa. To zawarte iest w następującym rozdziale, z kolei i 5.
R O Z D Z I A Ł XV.
O wzaiemnym powództwie ( de Jieconuentione. )
T r e ś ć .
Komu i w iakich przedmiotach wolno iest zapozywać nawza- iem przeciwnika swego do tegoż samego Sądu, do którego sam iest przez niego pozwany.
W iakich przedmiotach nie iest dozwolone wzaiemne do te
goż samego Sądu powództwo.
Do iakiego czasu można wzaiemne powództwo wprowadzić.
Jakie iest postępowanie w instrukcyi onegoż.
Czyli wzaiemne powództwo wstrzymuje bieg i rozsądzenie sprawy główney.
Czyli i kiedy może bydź z główną sprawą połączone, i ie- dnymże wyrokiem rozsądzone.
Uwaga. Wydarza się często, iż rozpoczęty między dwoma process interessuie trzeciego, który chciałby się względem swoich należności z przedmiotem toczącego się pro< essu połączonych zabezpieczyć. Prawo dozwala w tey mi©-'
7*
rze interwencyi i oznacza w przychodzeniu z nią do Są
du postępowanie, które obięte iest w następuiącym roz
dziale, z kolei 16.
R O Z D Z I A Ł XVI.
O i n t e r w e n c y i .
2 8
Kto i w iakich przypadkach przychodzić może z interwencyą do Sądu.
W iakim czasie interwencyą wniesiona bydź może.
Jaki iest sposób iey wnoszenia i doręczenia stronie prze- ciwney.
Sposób in&trukcyi względem teyze interwencyi.
Skutki wniesioney interwencyi do sprawy główney.
Czyli wzniesiona interwencyą opóźniać może wydanie wyro
ku w sprawie główney.
Szczególny warunek iż iezeli interwenientem iest cudzozie
miec niemaiący funduszu odpowiedzialności w kraiu, winien iest na rzecz strony tey, przeciw którey z interwencyą przychodzi ^ kaucyą za koszta wystawić.
Uwaga. W rozdziale XI. oddziale III wskazany iest sposób wzaiemny między stronami kommunikacyi dokumentów w sprawie użytych.
W ydarzyć się zas' może często, ze strona iedna dru- giey zaprzeczyć zechce rzetelność oryginalnych dokumen
tów. Prawo dozwala na ten przypadek stronie zaprze- czaiącey żądać obejrzenia i sprawdzenia sądowego tako- wychże oryginałów.
Postępowanie w tey mierze obeymuie następuiący rozdział, tu z kolei 17.
R O Z D Z I A Ł XVII.
O obejrzeniu i sprawdzeniu sądowe/n oryginalnych dokumen
tów w sprawie użytych.
T r e ś ć.
Komu iest wolno żądać sądowego obeyrzenia i sprawdzenia oryginalnych dokumentów.
W iakim czasie ma bydź żądane, sposób podania o to pro- źby do Sądu» i co ta proźba ma wyrażać.
Gdyby
Gdyby w czasie oznafczonym obeyrzenie i sprawdzenie to od Sądu żądane nie b y ło , iaki iest skutek.
O delegacyi Sędziego do odbycia takowego sądowego obey-- rżenia i sprawdzenia, i o wyznaczeniu na ten koniec terminu.
Jeźli strona maiąca składać oryginalne dokumenta do obey- rzenia i sprawdzenia nie stanie na terminie przed Sędzią Delego
wanym, iaki skutek.
Jes'li strona żądaiąca obeyrzenia i sprawdzenia nie stanie, ia
ki iest skutek.
Sposób sporządzenia przez Sędziego Delegowanego protokó-i łu w tey mierze.
Co iest wolno stronom do tegoż protokółu wnosić i oświad
czyć.
Jeżeli strona żądaiąca sądowego obeyrzenia i sprawdzenia oryginalnych dokumentów zaprzeczy w protokóle Sędziego Dele
gowanego pismo lub podpis, albo oświadczy że oryginalne doku
menta są zfałszowane, i ieżeli żądać będzie zachowania orygina
łów w Sądzie, co Sędziemu Delegowanemu zrobić należy.
Gdzie Sędzia Delegowany ukończony protokół i dokumenta, ieśli tych zachowanie w Sądzie żatdane b y ło , złożyć powinien.
Kiedy, w iakim sposobie, i w iakich pismach strony zasady tyczące się zarzutów względem nierzetelności lub fałszu oryginal
nych dokumentów w Sądzie usprawiedliwiać maią.
Na przypadek zaprzeczonego pisma lub podpisu, albo też zrobionego zarzutu fałszu dokumentowi oryginalnemu, do kogo należy dowodzenie rzetelności onegoż.
Jakie są w tey mierze środki dowodzenia.
Jakie dokumenta mogą bydź użytemi do porównania ich z za
przeczonym pismem.
Do kogo należy rozpoznanie zaprzeczonego pisma z przynie
sionemu do porównania innemi pismami.
Czy wolno iest w celu dowodzenia rzetelności zaprzeczonego pisma, dowód przez świadków wprowadzić, i przez iakich.
Jeżeli dokumenta służące do porównania znayduią się w rę
kach Urzędników publicznych, iakie iest postępowanie końcem przystawienia ich do porównania.
Jeżeli zapieraiący pismo lub podpis, albo robiący zarzut fałszu dokumentowi, nie dowiedzie swych wniosków, iakiey ulega karze.'
8
29
0 0
Jeżeli przy osądzeniu stanowczem sprawy dowiedzione będą dokładnie znaki zfałszowania dokumentu, co Sąd z urzędu zro
bić iest obowiązany.
Strona chcąca robić zarzut fałszu dokumentowi, czy może go wprost drogą karzącą w Sądzie Grodzkim dochodzić.
Jakie na ten przypadek Wypływaią skutki w sprawie ey-.
wilney.
Uwaga. Każdemu pozwala prawo wyszukiwać wszelakich godziwych do obrony środków. Do takowych środków należą JSxcepcye, odpowiedź w głównym przedmiocie
sprawy poprzedzaiące.
Jedne z tych Excepcyi umarzają odpowiedź w głó- wney sprawie ( Exceptiones pererAtonae)\ drugie ią do pewnego czasu odkładaią ( Exceptiones di/atoriae.)
Prawo oznacza postępowanie w wnoszeniu do sądu takowych Excepcyi.
To obięte iest w rozdziale następuiącym, z kolei. 18.
R 0 Z D Z I A Ł XVIII.
O e x c e p c y a c
T i* e s Q*
o d 4 z i a ł t
Ó e x c e p c y a c h w 0 g ó Ino ści.
Co są Excepcye.
Wielorakiego rodzaiu są excepcye.
Uwaga. Mówiło się wyżey w rozdziałach XI. XTI. że cu
dzoziemiec niemaiący funduszu odpowiedzialności w kra- iu , czyli będzie powodem, czyli interwenientem obowią
zany iest złożyć kaucyą za koszta na rzecz strony prze- ciwney; lecz wydarzyć się może, że takowey kaucyi nie- złożywszy chciałby sprawę na audyencyą wprowadzić.
Prawo w tym przypadku szczególnym dozwala pozwa
nemu wnieść na samprzód Excepcyą niezłożyw^ly kaucyi.
Postępowanie przy iey wnoszeniu obięte iest w na- stępuiącym oddziale.
O d d z i a ł II.
O E x c e p c y i n i e z ł o ż o n e y p r z e z c u d z o z i e m c a k a u c y L Kie^ ma bydź wniesiona Excepcya niezłożoney przez cu
dzoziemca kauoyi.
Bi
Sposób iey wnoszenia.
SKutki teyże Excepcyi.
Uwaga. Mówiło się wyżey w rozdziale IV. o właściwości Sądu I Instancyi; wydarzyć się zaś może, że pozwany do niewłaściwego sobie lub przedmiotowi sprawy sądu pociąguiony będzie, albo też że sprawa w iednymźe przedmiocie do innego iuż Sądu wprzódy wprowadzona została ( praeaentio for i ) Prawo dozwala w tych przy
padkach wnieść do sądu ExCepcyą niewłaściwości sądu*
i oznacza w wnoszeniu iey postępowanie, które obięte iest w następuiącym oddziale.
O d d z i a ł III.
O E x c e p c y i n i e w ł a ś c i w o ś c i sądu.
W iakich przypadkach Excepcya niewłaściwości sądu może bydź wnoszona.
W iakim czasie Excepcya ta powinna bydź wniesiona.
Jeśli w czasie oznaczonym wniesiona nie będzie, iaki skutek.
Sposób iey wnoszenia i sądowey względem niey instrukcyi.
Czyli exeepcya ta może bydź do rozsądzenia główney spra
wy odkładaną, lub z nią połączona.
J kia są skutki przyiętey od sądu lub nieprzyiętey teyże exce- pcyi co do instrukcyi w główney sprawie, i Co do stanowczego oneyze rozsądzenia.
Uwaga. W ydarzyć się często może, że w Wydaniu lub do
ręczeniu pozwu albo innego iakiego processowego aktu, uchybione będą przepisane formalności. Prawo dozwala wnieść na te przypadki excepcyą nieważności i oznacza postępowanie; to obięte iest w następuiącym oddziale.
O d d z i a ł IV.
O E s c e p c y i n i e w a ż n o ś i .
Co się rozumie przez Excepcyą nieważności, i wiakich p rzy
padkach do sądu wnoszona bydź może.
W iakim czasie i sposobie wnoszona bydź ma*
Skutki teyże excepcyi.
Uwaga. Mówiło się wyzey w rozdziale XIV. o pociąganiu eWiktora do sprawy przez pozwanego. Skutki<?>lą te, że pozwawy dopóty nie iest obowiązany odpowiedzieć w głó
wney sprawie, dopóki termin z pozwu naprzeciw eWi
ktorowi wydanego nieupłynie.
8 *
3 2
W ydarzyć się zaś mogłoby , że powód nieęzekaiąc na upłynienie tego terminu chciałby sprawę główną na*
audyenoyą sądową naprzeciw pozwanemu wprowadzić, prawo na ten przypadek dozwala pozwanemu Excepcy1 z powodu zapozwania ewiktora, i oznacza w wnoszeniu iey postępowanie; to obięle iest w następuiącym oddziale.
O d d z i a ł V.
O E x c e p s y i z p o w o d u z a p o z w a n i a e w i k t o r a . W iakim przypadku ma mieysce excepcya z powodu zapowza- nia ewiktora.
W iakim czasie i w iakim sposobie wnoszona bydź ma do sądu.
Postępowanie przy instrukcyi względem niey.
Skutki teyże Excepcyi.
Uwaga. Kodex cywilny oznacza pewny termin do spisania inwentarza spadku po śmierci spadkodawcy pozostałego;
i oprócz tego oznacza takie termin pewny dla Sukces- sorów lub hinych osób w spadku interessowanych do na
mysłu względem obięcia tegoż spadku z dobrodzieystwem albo bez dobrodzieystwa inwentarza; wydarzyć się zaś może, że Sukcessor lub inna osoba w spadku interesso- vrana przed upływem powyższych terminów w przed
miotach tyczących się tegoż spadku do sądu z,{pozwa
na będzie. Prawo dozwala na ten przypadek pozwa
nemu-wnieść do sądu Excepcyą niezrobionego inwen
tarza spadku inieupłynionego terminu do namysłu wzglę
dem obięcia onegoż.
a//
Postępowanie /wnoszeniu tey Excepcyi zawarte iest w następuiącym oddziale.
O d d z i a ł VI.
O e x c e p c y i n i e z r o b i o n e g o i n w e n t a r z a s p a d k u i n ie- u p ł y n i o n e g o t e r m i n u do n a m y s ł u w z g l ę d e m o b i ę c i a o n e g o ż .
Kto i w iakim przypadku wnosić może do Sądu excepcyą niezrobionego inwentarza spadku i nieupłynionego terminu do namysłu względem obięcia onegoż. ,
W iakim czasie i sposobie excepcya ta wnoszona bydź ma do Sądu.
Skutki teyie excep
U w a-
33
Uwaga. Oprócz powyższych w szczególe wymienionych e3t- cepcyy zdarzać się mogą ieszcze i insze iak n. p. exce- pcya ukończoney sprawy ( litisJ in ita e ), excepcya braku legitymacji. Excepcya braku plenipotencyi. Excepcya przedwcześnego czynienia {praematurae actionis) i t. p.
Prawo dozwala równie wnosić do Sądu takowe exce- pcye. Postępowanie względem nich obięte iest w naatę- puia^ym oddziale.
O d d z i a ł Vn.
O w s z e l a k i c h i n n y c h e x c e p c y a c b .
Co się rozumie przez excepcyą ukończoney sprawy {litis finitae.)
Co przez excepcyą braku legitymacyi.
Co przez excepcyą braku plenipotencyi.
Co przez excepcyą przedwcześnego czynienia (praematurae actionis.)
Wszystkie takowe powyższe excepcye i inne tym podobne , w iak im czasie, w iakim sposobie, i porządku maią bydź do Sądu
wnoszone. , . .
Postępowanie przy instrukcyi względem m ih , i takie są ich skutki.
Uwaga. Prawo tim u, kto w Sądzie proces naprzeciw dru-:
giemu rozpoczajt pozwala przed uzyskaniem wyroku do
browolnie odstąpić od processu. Postępowanie i przepisy w tćy mierze obeymuie następuiący rozdział, z kolei 19.
R O 2 D 2 I A Ł XIX.
O o d s t ą p i e n i u p r o c e s s u .
T r c s c*
W iakim sposobie uskutecznia się odstąpienie od processu.
Uwaga. Jeśli kto rozpocząwszy process naprzeciw drugiemu zaniechał go popierać i dobrowolnie od niego me odstą- p ił, Prawo pozwala przeciwnikowi domagać się w Są- f
dzie, aby takowy pocess za upadły uznanym został. Po
stępowanie w tćy mierze obięte iest w rozdziale następu- iącym, z kolei 20.
r o z d z i a ł
