RYNEK I SPOŻYCIE RYB W 2019 ROKU

Miejsce na tytuł prezentacji

► krótki dopisek np. z celem spotkania

R YNEK I SPOŻYCIE RYB

W 2019 ^ROKU

Krzysztof Hryszko

Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki

Żywnościowej

- Państwowy Instytut Badawczy

Agenda / Podsumowanie w pigułce

N AJWAŻNIEJSZE DETERMINANTY RYNKU

R YNEK ŚWIATOWY S

PADEK POŁOWÓW

W

ZROST AKWAKULTURY

S

^{PADEK CEN}

S

PADEK SPOŻYCIA

P RZETWÓRSTWO

W

ZROST WIELKOŚCI PRODUKCJI

W

ZROST WARTOŚCI PRODUKCJI

S

PADEK RENTOWNOŚCI

S

PADEK INWESTYCJI

P OŁOWY KRAJOWE

S

PADEK POŁOWÓW MORSKICH

W

ZROST PRODUKCJI W AKWAKULTURACH

N

IŻSZE CENY SKUPU

H ANDEL ZAGRANICZNY W

ZROST OBROTÓW

P

OGORSZENIE OPŁACALNOŚCI

14 października 2020 r., Rumia

R YNEK KRAJOWY S

TAGNACJA SPOŻYCIA

W

ZROST CEN

P

OGORSZENIE RELACJI CENOWYCH DO DROBIU

,

POPRAWA DO WIEPRZOWINY

R ^{YNEK ŚWIATOWY} [2018, 2019]

1 POŁOWY

Spadek wyładunków o 4,8% do 91,8 mln ton;

Wartość połowów to ok. 157 mld USD;

Największe połowy prowadzone są w [2018]:

• Chinach (15,1%);

• Peru (7,4%);

• Indonezji (7,4%);

• Indiach (5,5%);

• Rosji (5,3%);

• USA (4,9%).

Najważniejsze gatunki z punktu widzenie ekonomicznego i żywnościowego to:

• tuńczyki, mintaje, śledzie, makrele i dorsze;

• najwyższe połowy notuje się jednak w przypadku sardeli peruwiańskich (ok. 7 mln ton) wykorzystywanych do produkcji pasz.

2

AKWAKULTURA*

Wzrost produkcji o 2,4% do 84,1 mln ton;

Wartość połowów to ok. 244 mld USD;

Najwięksi producenci [2018]:

• Chiny (57,5%);

• Indie (8,7%);

• Indonezja (6,7%);

• Wietnam (5,1%);

• Bangladesz (3,0%);

• Egipt (1,9%).

Najważniejsze gatunki pod względem wielkości produkcji to: amury białe, ostrygi, krewetki, tołpygi białe, tilapie, karpie i małże (produkcja po 4-6 mln ton).

W ujęciu wartościowym dominują krewetki białe (30 mld $), łososie atlantyckie (17 mld

$), raki luizjańskie (15 mld $) i amury białe (13 mld $).

3 HANDEL

Wartość handlu produktami rybołówstwa wyniosła w 2019 r. 158,3 mld $ i była o 2,5%

niższa niż rok wcześniej.

Wolumen handlu stanowi 37% produkcji i połowów sektora (65,3 mln ton).

W handlu przeważają owoce morza (34-35%), następnie ryby mrożone (16%), filety rybne (16-17%), ryb świeże i chłodzone (13%) oraz przetwory i konserwy z ryb (11%).

Krajem o najwyższej wartości eksportu były w 2019 r. Chiny (12,6%), wyprzedzając Norwegię i Wietnam. W imporcie przeważają USA (14,7%), przy szybko rosnącej roli Chin i stabilnym popycie na ryby importowane w Japonii.

Polska z obrotami rządu 2,5-2,6 mld USD uplasowała się w 2019 r. na 16 miejscu na świecie jako największego importera produktów rybołówstwa i 19 miejscu jako eksportera.

4

W 2019 R. ŚREDNIE SPOŻYCIE WYNIOSŁO 20,4 KG/MIESZKAŃCA

(SPADEK O 1,0%)

* bez roślin wodnych

5

SPADEK CEN ŚREDNIO W 2019 R. O 2,5%

(CENY ŻYWNOŚCI W TYM

CZASIE WZROSŁY O 1,8%)

O B

AŁTYK

P ^{OŁOWY KRAJOWE}

Połowy..ogółem iw 2019 r. wyniosły 255 tys. ton i były o 3% mniejsze od wielkości uzyskanej w roku poprzednim. Na połowy bałtyckie przypadało 57,3% wolumenu ogółem, na połowy ryb w wodach słodkowodnych oraz produkcję w akwakulturach 23,4%, a na połowy dalekomorskie 19,3%.

Wskaźnik samowystarczalności zmniejszył się o 1,8 pkt. proc. do 50,7%.

Połowy..bałtyckie iw 2019 r. wyniosły 146 tys. ton i były o 5,5% mniejsze niż rok wcześniej.

• Niższe kwoty połowowe śledzi;

• Zakaz połowów dorszy od końca lipca;

• Wartość wyładunków 189 mln PLN – spadek o 9%;

• Wzrost wyładunków na cele paszowe.

Produkcja..w..akwakulturach kontynuowała w 2019 r. trend wzrostowy obserwowany od 2016 r. zwiększając się w relacji do roku poprzedniego o 3,2%

do 44,7 tys. ton.

• Wartość sprzedanych ryb 448 mln PLN (bez zmian);

• Wzrost cen zbytu pstrągów (o 2,1%), przy załamaniu się cen karpi (spadek o 17,2%).

WEAKNESSES

[2019 r., w nawiasach zmiana do roku poprzedniego]

14 października 2020 r., Rumia

A

KWAKULTURA

0 10 20 30 40 50 60 70

21,3 19,7 2,13,7

13,0 P. amatorskie (const.) P. zawodowe (-4,5%) Poz. akwakult. (const.) Łososiowate (+4,8%) Karpie (+2,4%) t

y s . t o n

P

OŁOWY OGÓŁEM 0

30 60 90 120 150 180

74,5 40,7 16,74,3

9,8 Inne (+37%)

Dorsze (-36%) Stornie (+10%) Śledzie (-21%) Szproty (+1%) t

y s . t o n

0 50 100 150 200 250 300

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 połowy bałtyckie połowy dalekomorskie połowy i produkcja śródlądowa t

y s . t o n

216 228 230 245 236

226

250 263 263 255

O

5

E

KSPORT

H ^ANDEL ZAGRANICZNY

..Wzrost obrotów handlowych w 2019 roku

• Eksport produktów rybołówstwa wyniósł 543,5 tys. t o wartości 9,89 mld PLN i było odpowiednio o 6,4% i 5,2% większy niż rok wcześniej.

• Wolumen importu zwiększył się o 1,3% do 607,7 tys. t, przy 7,7%

wzroście wydatków (do 9,95 mld PLN).

..Pogorszenie salda wymiany handlowej sektora

• Było ono ponownie ujemne (-58 mln PLN) wobec dodatniego odnotowanego w roku poprzednim (+170 mln PLN).

..Wzrost cen

• Średnia cena transakcyjna uzyskiwana w eksporcie zwiększyła się o 5,1%, natomiast w imporcie o 6,4% (w przeliczeniu na masę żywą ryb).

..Pogorszenie opłacalności przetwórstwa i eksportu

• Wyjątek stanowiły łososie i pstrągi.

WEAKNESSES

[2019 r., w nawiasach zmiana do roku poprzedniego, struktura wartościowa]

I

MPORT

H

ANDEL OGÓŁEM

[

MLD PLN

]

4 5 6 7 8 9 10

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

import eksport 4,72

9,95

4,68

9,89 0%

20%

40%

60%

80%

100%

50%

26%

13%

6%

5% pozostałe (+8%)

przetwory (+9%) mrożone (+10%) filety i mięso (-1%) świeże (+12%) 0%

20%

40%

60%

80%

100%

38%

29%

25%

8%

pozostałe (+5%)

przetwory (+4%)

filety i mięso (-2%)

wędzone (+13%)

O

E ^KSPORT SEKTORA RYBNEGO [2019 r., w nawiasach zmiana do roku poprzedniego]

14 października 2020 r., Rumia

5693 607

535 408 358

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000

łososie (+5,7%) śledzie (-4,1%) dorsze (-12,5%) pstragi i trocie (+16,0%)

mintaje (+26,0%)

Dynamiczny wzrost eksportu przetworów, a także reeksport mrożonych filetów. 70% eksportu na rynek niemiecki. Średnia cena transakcyjna w eksporcie przetworów 13,95 PLN/kg (+11,3%). Wolumen eksportu w 2019 r. – 25,6 tys. t.

Wielkość eksportu na poziomie 9,3 tys. t (15,5 tys. t masy żywej ryb), z tego 52% stanowią produkty wędzone, a 27% ryby świeże. Główny rynek zbyt – Niemcy (57%) oraz Francja, Czechy i Szwecja. Średnia cena transakcyjna w eksporcie ryb wędzonych 62,79 PLN/kg (+9,6%).

Eksportujemy głównie filety w różnych proporcjach świeże/mrożone, głównie do Niemiec i Francja, a także W. Brytanii, Szwecji i Norwegii. W 2019 r. znaczny spadek wielkości sprzedaży (o 19% do 20,7 tys. t), pod wpływem ograniczenia połowów krajowych. Wzrost cen transakcyjnych - mrożone filety o 1,3% do 25,32 PLN/kg, a świeże o 10,8% do 33,17 PLN/kg.

Z 64,4 tys. t sprzedanych w 2019 r. śledzi 77% stanowiły przetwory i konserwy. Eksport do 51 krajów świata, ale 57% masy produktów lokowane jest na rynku niemieckim. Stabilne ceny zbytu na poziomie 11,60 PLN/kg, co przy wzroście cen surowców oznacza pogorszenie opłacalności przetwórstwa w 2019 r.

Dywersyfikacja struktury produktowej i kierunków eksportu asortymentu łososiowego. W 2019 r. sprzedano ponad 108 tys. t produktów, z czego 47%

stanowiły ryby wędzone, 39% filety (świeże lub mrożone) oraz 9% wyroby wysokoprzetworzone. Eksport głównie na rynek niemiecki (53%), przy rosnącym zbycie we Francji, Włoszech, Czechach, Danii, Wietnamie i Szwecji.

MLN PLN

O

I ^MPORT SEKTORA RYBNEGO [2019 r., w nawiasach zmiana do roku poprzedniego] 7

197,3 85,2

51,7 46,0 42,7 23,6 14,5 12,0 11,6

0 30 60 90 120 150 180 210

łososie (+11,0%) śledzie (-3,6%) makrele (+1,6%) mintaje (-2,7%) dorsze (-20,1%) czarniaki (+16,4%) pstrągi i trocie (+13,6%) owoce morza (+17,0%)

tuńczyki (+2,0%)

Import głównie gotowych konserw, które w 2019 r. pochodziły w większości z Filipin i Ekwadoru. Wzrost cen transakcyjnych o 3,8% do 17,98 PLN/kg.

Stabilne ceny zakupu świeżych łososi norweskich w 2019 r. (25,69 PLN/kg).

TYS. TON

64% importu stanowią krewetki, sprowadzane głównie z Wietnamu, Indii, Grenlandii i Niemiec. Dominują produkty mrożone (75%), a najczęściej importujemy krewetki z rodzaju Penaeus, których ceny w 2019 r. wynosiły przeciętnie 33,28 PLN/kg (wzrost o 2,4%).

Import głównie ryb świeżych i chłodzonych. Średnia cena pstrągów tęczowych (30% importu ogółem) wyniosła 22,63 PLN/kg i była taka sama jak rok wcześniej (poch. Norwegia, Szwecja, W. Brytania). Pstrągi z Turcji importowane po 13,75 PLN/kg (920 ton).

Import głównie mrożonych filetów oraz ryb świeżych. Niższe ceny niż dorszy, ale bardzo szybko rosną (filety podrożały w 2019 r. o 17% do 14,52 PLN/kg). Import głównie z Islandii, Danii i Norwegii.

Dynamiczny wzrost cen obu gatunków ryb. Od 2016 r. mrożone dorsze podrożały w imporcie o 33%, a cena ryb świeżych wzrosła o 78%. Cena mrożonych filetów z mintajów wzrosła tylko w 2019 r. o ponad 27%. Dorsze sprowadzamy w większości z Rosji i Norwegii, a mintaje z Chin , USA i Rosji.

Wzrost cen w 2019 r. o 17% (6,67 PLN/kg ryb mrożonych). Import z Holandii, Islandii i Wysp Owczych.

Najtańszy gatunek ryb w zestawieniu (5-6 PLN/kg filetów). Zwyżkowe tendencje cen w 2019 r. Rosnące znaczenie w imporcie wstępnie przetworzonych marynat. Import z Norwegii, Danii i Islandii.

O

P RZETWÓRSTWO RYB

14 października 2020 r., Rumia

Z

YSK NETTO [MLNPLN]

S

TRUKTURA PRODUKCJI [ZMIANY PRODUKCJI2019/2018]

0%

20%

40%

60%

80%

100%

46,3%

16,9%

16,1%

14,5%

3,8%2,4%

pozostałe wyroby (+2%) ryby solone (+25%) ryby wędzone (-2%)

ryby świeże i chłodzone (+7%) ryby, filety i mięso mrożone (+15%) przetwory i konserwy (+4%)

0 100 200 300 400

385

317

159

261 209

Wzrost wielkości produkcji o 5,8% do 588 tys. ton

Wzrost wartości produkcji o 2,8% do 12,04 mld PLN

Liczba firm 236 , zatrudnienie 19,6 tys. osób

Pogorszenie sytuacji ekonomiczno-finansowej

Wzrost wartości sprzedaży ryb w kraju o 14% i o 4% za granicą zysk netto spadł o 20% do 209 mln PLN

rentowność netto przychodów z 2,12 do 1,58%

płynność bieżąca z 1,26 do 1,23

wzrost kosztów materiałowych o 8,5% do 9,09 mld PLN

5,6% udział przetw. rybnego w wartości przemysłu spożywczego

O

S ^POŻYCIE RYB I OWOCÓW MORZA 9

2,64 2,03

1,33 0,92

0,85 0,83 0,76 0,56 0,54 0,52 0,50 0,48 0,46 0,26

0,47

0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0

śledzie (-8,3%) mintaje (-9,0%) makrele (+12,7%) szproty (-8,0%) czarniaki (+9,0%) łososie (+62,7%) dorsze (-24,0%) karpie (-6,7%) tuńczyki (b. zmian) pstrągi i trocie (+8,3%) miruny (+8,7%) morszczuki (+29,7%) owoce morza (+29,1%) tilapia (+18,2%) pozostałe (+11,9%)

[2019 r., w nawiasach zmiana do roku poprzedniego, masa żywa ryb]

!

Podaż produktów rybołówstwa na rynek krajowy wyniosła w 2019 r. 503 tys. t i była o 0,6%.

Taki sam był przyrost wielkości spożycia, które wyniosło 13,10 kg/mieszkańca.

W konsumpcji dominują ryby morskie (78,3%), ale ich spożycie w 2019 r. nieznacznie się zmniejszyło (o 0,7%). Konsumpcja ryb słodkowodnych stanowiła 18,2% (wzrost o 2,2%), a owoców morza 3,5%

(wzrost o 29,1%).

W 2019 r. przeciętne wydatki gospodarstw domowych na zakup ryb i owoców morza wyniosły 118,80 PLN/osobę i były o 8,1% wyższe niż w roku poprzednim.

Przeciętne wydatki na zakup mięsa i jego przetworów są blisko 8-krotnie wyższe.

W strukturze wydatków gospodarstw domowych przeważają przetwory i konserwy (34%), ryby wędzone, suszone i solone (23%), ryby świeże (22%) i ryby mrożone (19%).

KG/mieszkańca

O

C ENY DETALICZNE RYB I OWOCÓW MORZA

14 października 2020 r., Rumia

104,9 105,6 101,5

103,9 103,0

106,1 99,3

101,4

104,1 103,1

98 100 102 104 106 108

Żywność i napoje bezalk.

Mięso i przetowry Nabiał Ryby i owoce morza ogółem Ryby świeże lub chłodzone Ryby mrożone Owoce morza świeże/chłodzone Owoce morza mrożone Produkty suszone/wędzone/solone

Pozostałe przetwory i konserwy !

W 2019 r. wzrost cen produktów rybnych był niższy niż żywności i napojów bezalkoholowych ogółem.

Spośród produktów substytucyjnych ryby potaniały głównie względem mięsa wieprzowego, którego ceny wzrosły o 9,6%.

Wyższe od wzrostu cen detalicznych ryb i ich przetworów było także tempo wzrostu cen wędlin, które podrożały przeciętnie o 5,8%.

Pogorszyły się natomiast relacje cen ryb do mięsa drobiowego (wzrost cen o 2,1%) oraz wołowiny i cielęciny (wzrost o 1,0%), a także do serów (wzrost o 1,6%) i jaj (spadek o 7,6%).

2018=100

Dziękuję za uwagę

hryszko@ierigz.waw.pl

Izba Administracji Skarbowej (Ministerstwo Finansów) Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej Główny Urząd Statystyczny

Morski Instytut Rybacki - PIB EUROSTAT/EUMOFA

Instytut Rybactwa Śródlądowego FAO

ŹRÓDŁA DANYCH: