SCENARIUSZ LEKCJI Temat: Regulacja procesów życiowych roślin.
Cele: Uczeń:
wymienia rodzaje ruchów roślin.
wyjaśnia sposób działania auksyn.
opisuje reakcje wzrostowe roślin na światło, grawitację i wodę.
*wykazuje wykorzystanie hormonów roślinnych przez człowieka.
Klasa: I gimnazjum
Metody: obserwacja naturalnych okazów roślinnych, praca z podręcznikiem, pogadanka, karty ćwiczeń indywidualnych, karty pracy domowej
Środki dydaktyczne: dwa okazy naturalne pelargonii, karty pracy domowej z opisem doświadczenia, indywidualne karty ćwiczeń, podręcznik str. 120-121 wyd. Nowa Era
Przygotowanie do zajęć:
Zaplanowanie doświadczeń.
1. W klasie dwa miesiące przed planowaną lekcją nauczyciel przygotowuje sadzonki pelargonii. Jednej roślinie obrywa wierzchołek pędu. Drugą pozostawia bez zmian.
2. Dwa tygodnie przed planowaną lekcją podaje zadanie domowe- doświadczenie według instrukcji podanej na karcie pracy.
Przebieg lekcji:
1. Pogadanka wprowadzająca na temat zaobserwowanych w przyrodzie ruchów roślin.
2. Praca indywidualna z podręcznikiem. Wykonanie zadania 1. na karcie ćwiczeń.
3. Omówienie doświadczenia nr 2.
Korzystając z wypełnionych w domu kart pracy, uczniowie prezentują problem, hipotezę, spostrzeżenia i wnioski z przeprowadzonego doświadczenia. Porównują je i uzupełniają ewentualne braki lub poprawiają błędy.
Przykładowy zapis problemu i hipotezy z doświadczenia:
Problem: Jak zachowują się korzenie skiełkowanego grochu przy zmianie położenia roślin?
Hipoteza: Korzenie przy zmianie położenia rośliny będą wyginały się (wykonywały ruchy).
Podsumowaniem doświadczenia jest narysowanie schematów roślin, nazwanie poszczególnych ruchów oraz sformułowanie wniosku w zadaniu nr 2 na karcie ćwiczeń.
Treść wniosku: Ruchy roślin wywołane były czynnikiem zewnętrznym- przyciąganiem ziemskim i działaniem auksyn –hormonów roślinnych.
4. Omówienie działania auksyn.
Nauczyciel wyjaśnia, w jaki sposób hormony roślinne wpływają na ruchy roślin. Następnie prezentuje dwa okazy pelargonii. Uczniowie obserwują pędy z całymi i uciętymi pędami.
Porównują je i próbują wyciągnąć wnioski. Mogą posiłkować się tekstem podręcznika. Na koniec wykonują zadania 3. i 4. na karcie ćwiczeń.
5. Nauczyciel zbiera do oceny karty pracy domowej, a karty ćwiczeń uczniowie zachowują jako notatkę z lekcji.
6. Objaśnienie wykonania pracy domowej na karcie ćwiczeń.
33
KARTA PRACY DOMOWEJ Zaplanuj i wykonaj doświadczenie, uzupełnij tabelę.
Wysiej w trzy pojemniki po kilka nasion grochu. Po skiełkowaniu roślin:
a) jedno z naczyń zawieś „do góry nogami”.
b) drugie połóż na boku.
c) trzecie ustaw na parapecie.
Po kilku dniach zaobserwuj reakcje roślin. Sprawdź po ostrożnym wyjęciu z doniczek, w którym kierunku rosły korzenie.
Problem
Hipoteza
Materiały i sprzęt
Przebieg doświadczenia sprawdzająceg o hipotezę
Spostrzeżenie
Interpretacja wyników i wniosek
Refleksja
Badanie wykonał
34
KARTA ĆWICZEŃ 1. Uzupełnij tekst.
W zależności od charakteru bodźca wywołującego ruch roślin, możemy wyróżnić:
a) Taksje - reakcje organizmu na zmieniające się warunki środowiska ruchami całego ciała np. ruch eugleny w kierunku źródła światła.
b) _________________ - ruchy wzrostowe polegające na wyginaniu części ciała organizmu pod wpływem jednokierunkowego bodźca.
- fototropizm - ______________________________________________________________
- ___________________ - ____________________________________________________________________
- hydrotropizm - _____________________________________________________________
c) _____________ - _________________________________________________________
___________________________________________________________________________
- termonastie - _______________________________________________________________
- _______________ - _________________________________________________________
- _______________ - _________________________________________________________
2. Narysuj schematy roślin z doświadczenia wykonanego w domu i uzupełnij notatkę.
a) b) c)
Ruch __________________ Ruch ___________________ Ruch ___________________
Wniosek ogólny z przeprowadzonego doświadczenia: _______________________________
___________________________________________________________________________
3. Napisz, gdzie w roślinie tworzą się auksyny.
___________________________________________________________________________
4. Napisz, dlaczego roślina cięta wytworzyła pędy boczne, a roślina kontrolna nie.
___________________________________________________________________________
PRACA DOMOWA
1. Napisz, dlaczego drzewa w górach rosną tak, jak na rysunku A., a nie tak, jak na rysunku B.
A. B.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. * Dla chętnych. Dowiedz się, w jaki sposób ludzie wykorzystują hormony roślinne.
Opracowanie: Katarzyna Kulesza
35
