TURYZM POLSKI
MIESIĘCZNIK POŚWIĘCONY ZAGADNIENIOM GOSPODARKI TURY-, STYCZNEJ, WYDAWANY PRZEZ STUDIUM TURYZMU U. J. W KRAKOWIE' Z ZASIŁKU WYDZIAŁU TURYSTYKI MINISTERSTWA KOMUNIKACJI.
'
• V' :f’ t POD REDAKCJA
ORA STANISŁAWA LESZCZYCKIEGO
TOM I
KRAKÓW 1938
S P I S R Z E C Z Y
Spis artykułów i kroniki według grup rzeczowych.
1. Ogólne zagadnienia turyzmu.
Z n a c z e n ie afiszu, fotografii i film u w p ro p ag an d zie tu ry sty czn e j. M jr. M ie c zy sła w
F ularski . . . . . . . . . . 2
Kilka zagadnień p r a w n y c h doty czących tu r y s t y k i i n a r c i a r s t w a mgr. W. M ileski . 39 O sp e c ja ln ą m a p ę n a rc i a rs k ą . S ta n is ła w L e s z c z y c k i . . ■ • . 4 0 Zagadnie nia tu r y sty c z n e n a te r e n ie m i a s t a K rak o w a. P rez. dr. M ie c zy sła w K aplicki 49 T u r y s t y k a a o c h r o n y przyrody. P ro f. dr W a lery Q o e te l . ■ . 7 3 E le m e n ty p la n o w e j gospodarki tu r y s ty c z n e j w K a rp a ta c h , m gr. W ito ld M ileski . 89
P ro p a g a n d a w tu ry sty ce, m g r Z y g m u n t Filipow icz . 105
W yty czne g o spodarki u z d ro w is k o w o -le tn isk o w e j w K a rp a ta c h , dr S ta n is ła w L e
s z c z y c k i . . . . . . ■ . 1 2 1
Des m o y e n s m o d e r n e s de la p ro p a g a n d e to u r is tiq u e . P ro f. N ico la s D. E g h in itis . 145 Die O rg anis ation des F r e m d e n v e r k e h r s in F in n l a n d , d r K arin D ieckm a n n . 161 G eograficzne ro zp rzestrzen ien ie n a r c i a r s t w a na kuli ziemskiej, m g r. E lfry d a Try-
bow ska 105 i 182
N ow a granica pols ko-s łowacka, dr M arian G o tkiew icz . . . . 177
G ranic a po lsko-czesk a na Ś lą sku Cieszyńs kim . K arol B ro m ek . . . 179 N owe zadania i h a s ła p r o p a g a n d o w e niem ieckiej tu r y s ty k i . . . . . 185
2. Podstawy prawne.
P o d sta w y p ra w n e tu r y s ty k i w Rumunii. Z b ig n ie w T o k a rs k i . . 1 4 Kilka zag ad n ień p ra w n y c h d o ty czą cy ch t u r y s ty k i i n a rc ia rstw a , m gr. W. M ileski 39
W s p r a w i e na z w y hotel. N ie m c y (A u stria ) . . . . . . 67
P o d s t a w y p ra w n e t u r y s t y k i w N iemcz ech, m gr. E lfr y d a N a w r a tiló w n a , . 8 ) N ow e przepi sy m e l d u n k o w e dla o b c o k ra j o w c ó w . F ra n c ja . . . . 101 Pojęci e miejscowośc i tu r y sty c z n y c h w u s t a w o d a w s t w i e niem ieckim , m gr. E lfry d a
T ryb o w ska . . . . . . . . . . 108
O c h ro n a u rząd zeń tu r y s ty c z n y c h , m g r. W ła d y sła w K ry g o w sk i . . , 1 3 2 P r z e p i s y o pro w a d z e n iu p rzem y słu gospodniego. P o lska . . . . 1 7 1
3. Organizacja turystyki.
Organizacja r u c h u tu r y sty czn e g o w N iemcz ech, m gr. E lfry d a N a w r a tiló w n a 11 P o d s t a w y p r a w n e t u r y s ty k i w R um unii. Z b ig n ie w T o k a rs k i . . . 1 4
R u c h c udzoziem ców w Albanii. T a d e u sz W ilg a t . . . 18 i 66
Sta n p ra c n a d o rganizacją r u c h u le tn is k o w eg o w Polsce, m gr. S te fa n S m o le c ■ 35
M oraw sko-Ślą ska Komisja KĆST. C ze c h o sło w a c ja . . . ■ . 4 2
K om is ariat G e n e ra ln y dla r u c h u turystyczne go. A m e r y k a Pd. . 6 6
P a ń s t w o w y U rz ąd Tury sty czn y . B u łg a ria . . . . . . 66
O rg aniz acja r u c h u tu r y sty c z n e g o . F ra n cja . . . . . . 66
O rg an izacja tu r y sty k i w Szwecji, m gr. Z y g m u n t F ilipow icz . ■ . 8 1 K o o rd y n a c ja p ra c w dziedz inie g o sp o d a r k i u z d ro w is k o w o -t u ry s t y c z n e j. P o lska . 82
T u r y s t y k a w Belgii. T a d e u sz W ilg a t . . ■ ■ . 1 1 6
I n s ty tu t T u ry s t y c z n y i O c h ro n y Przyr ody. E sto n ia . . . . 1 1 4
Rozwój org anizacji t u r y s ty k i . A r g e n ty n a . . . . . . 137
N ow y urząd dla p o p ie r a n ia tu r y s ty k i. B e lg ia . . . . . . 158 U n io n In t e r n a t io n a le des O rg a n e s Officiels de P ro p a g a n d e T o u ris tiq u e . H o la n d ia . 159 Die O rganis ation d e s F r e m d e n v e r k e h r s in F in n l a n d , d r K arin D ieckm a n n . 191 ,S w is s a ir* C entrala p r o s p e k tó w w Szwajcarii. S ta n is ła w L e s z c z y c k i 173 i 187
z u r
U
O b s e rw a to ri u m m e t e o ro l o g ic z n e w T a t r a c h . . . . . . . 2«ï Spis waż nie jsz ej li t e r a t u r y p o ls k ie j do ty czącej z a g a d n i e ń t u r y z n iu za lata 1930—37 ‘2#
Wzory k a r t o t e k dla r e je s tr a c ji osobliw ości i a tr a k c ji t u r y s t y « n y c h . 3E
Prz egląd l i t e r a t u r y . . . . . . . . 32
) N o w a k a t e d r a tu r y z m u . S z w a jc a r ia . . . . . . . 43
) Z a g a d n ie n ia t u r y z m u w zagranicznej literatu rze. W. M iie sk i . . . . 6 4 J a h r b u c h d e s D e u ts c h e n F r e m d e n v e r k e h r s 1938. E. N a w r a tiló w n a . 72
Zbio ry p rz e t w o r ó w zdrojow isk p o ls k ic h . . . . . . 82
W ykaz w y d a w n i c tw p e r io d y c z n y c h p o ś w ię c o n y c h regionalizm ow i, krajo zn aw s tw u geografii, o c h r o n i e przyrody, tu ry sty ce, przem y sło w i tu ry st. itp. 83, 103, 116, 141
N ow a k a t e d r a hotelarsk a . A n g lia . . . . . . . . 100
K u r s dla hote larz y. C ze c h o sło w a c ja . . . . . . . 101
Szkoła h o te l a r s k a na Cote d ‘Azur. F ra n c ja . . . . . 1 0 1
0 I n s t y t u t T u ry sty czn y i O c h r o n y P rzyrody. E sto n ia . . . , 114 . O rg a n iz a c ja in t e le k t u a ln e j w y m i a n y tu ry sty czn e j. F ra n c ja . . . . 1 1 0 Akcja s zk o len io w a p r a c o w n ik ó w tu r y s ty c z n y c h . N ie m c y . . . . 185 Klucz z n a k ó w d la t u r y s ty c z n y c h p la n ó w miast. E. S z o s ta k , T. W ilg a t . . 191
5. Statystyka ruchu turystycznego.
R u ch u zd ro w is k o w o -le tn is k o w y w Polsce, dr S ta n is ła w L e s z c z y c k i . . 4
j R u c h cudzoziem ców w Albanii. T a a e u sz W ilg a t . . . . . 18
R u c h t u r y s t y c z n y n a sz la k a c h n a r c i a r s k i c h w Beskidzie Ślą skim . S t. M H atow a . ‘21
R u c h t u r y s ty c z n y w e F ra n c ji. . . . . . . . . 27
N asilenie r u c h u tu r y sty czn e g o . J a p o n ia . . . . . . 28
S ta t y s t y k a t u r y s ty c z n a w Austrii, d r M ie c zy sła w O rło w icz . . . 33 i 52 S ta t y s t y k a w p la n o w a n i u p r o p a g a n d y tu ry sty czn e j. F eliks D a s z y ń s k i . . 45 B a d a n ia n a d uzale żnie nie m r u c h u tu r y s ty c z n e g o w P ie n i n a c h od w a r u n k ó w k li
m a ty c z n y c h . W ło d zim ie rz R u d k ie w ic z . . . . , . . 5 4
R u c h cudzoziem ców w Szwecji. T a d e u sz W ilg a t . . . . . 5 8
R ola m iejs kie go d o m u w y cie czkow ego w K ra k o w i e w sieci szkolnych sc h r o n is k
w ycieczk o w y ch . S ta n is ła w J a w o r e k . . . . . . 62
S t a t y s t y k a r u c h u obcych. N ie m c y . . . . . . . 67
S t a t y s t y k a tu r y s t ó w zag ra n ic z n y c h p rz y b y w a ją c y c h autam i. S z w a jc a r ia . 69
R u c h tu r y sty c z n y w Budapeszcie. W ągry . . . . . . 69
W ilnia nie poznajc ie Wilno, m g r J ó z e f L ew on . . . . . . 78
W p ły w r u c h u tu r y s ty c z n e g o n a g o sp o d a r stw a w iejs kie w Tyrolu. N ie m c y . . 82 R u ch tu r y s ty c z n y w Pra dze w 1937 r. C ze c h o sło w a c ja . . 1 0 1
R uch t u r y s t y c z n y w 1937 r. J u g o s ła w ia . . . . . . 102
R u c h tu r y s ty c z n y mło dzieży sz kolnej n a Wileńszczyźnie . - . . 102
T u r y s t y k a w Belgii. T a d e u sz W ilg a t • ■ . ■ . 1 1 0
K onflikt polityczny a tu r y s ty k a . C z e c h o s ło w a c ja . . . . . 114 B a d a n ia n a d m i ę d z y n a r o d o w y m r u c h e m tu r y s ty c z n y m . Aiiem cy . . . 115
R uch t u r y s ty c z n y w k w ie tn iu. S z w a jc a r ia . . . . . . 116
S ta t y s t y k a r u c h u t u r y s ty c z n e g o za r o k 1937. T unis . . . . . 116 Ruch w y p o c z y n k o w y w sezonie z im o w y m w woj. k ra k o w s k i m , m g r T. C horabik 134 R u c h tu r y s t y c z n y w 1937 r. C ze c h o sło w a c ja . . . . . 1 3 7 S ta t y s t y k a r u c h u tu r y sty c z n e g o w K op en h ad ze. D a n ia . . . . 137
R u c h cudzoziem ców . G d a ń sk 138
S ta t y s t y k a r u c h u tu r y s ty c z n e g o za o k res zim ow y 1937/38. N ie m c y . 139
Ruch lu dności w Pales ty n ie . . . . . . . . 139 Tydzie ń p ro p a g a n d y m uzeów w Wilnie, m g r J ó z e f L ew on . . . . 140 ' R u c h p a sa ż e r ó w w porcie Lizbona. P o rtu g a lia . . . • ■ 140 Z zag ad n ień tu r y s ty k i w Szw ajcarii, m g r Z y g m u n t F ilipow icz . . . 147
R uch cudzoziem ców w Finlandii. T a d e u sz W ilg a t . . . . . 153
R uch dzie nny tu r y s tó w w sc h r o n is k a c h alpejskich. N ie m c y . . . *59
Wzrost r u c h u turystyczne go. N o rw e g ia . . • . . . 159
S p a d e k r u c h u tu ry sty czn e g o i jego przyczyny. S z w a jc a r ia . . . . 159
Rozwój tu r y sty k i row erow ej. B elgia . . . . • . . 1 7 1
A m e r y k a ń s k i przem ysł h o te lo w y w lipcu 1938 r. U. S . A. ■ . . 171
R u c h cudzoziemców. Indie H o len d erskie . . . . . . 171
T u ry s t y k a w Italii . . . . . . . . . 186
R u c h t u r y s ty c z n y s a m o c h o d o w y w lecie 1938 r. S z w a jc a r ia ■ • ■ 187
Kilka szczegółów staty styki turysty cznej. S z w a jc a r ia . ■ • • 185
6. Gospodarcze znaczenie ruchu turystycznego.
Ruch cudz oziemców w Albanii. T a d e u sz W ilg a t . . . . 18 i 66
R egionalne k onferencje gosp odarcze Z. Z. G. P o lska . . ■ ■ . 4 3
R u c h cudzoziem ców w Szwecji. T a d e u sz W ilg a t . . . . . 5 8
P o t r z e b y in w e sty c y jn e pols kic h uzdrow is k. D yr. S ta n is ła w W iśn iew ski ■ . 75 W p ł y w r u c h u turysty czne go n a g o s p o d a r s tw a w iejs kie w Tyrolu. N ie m c y . 82
T u r y s t y k a w Belgii. T a d e u sz W ilg a t . . . . . . . 110
D ochody z r u c h u turystycznego. K a n a d a . . . . . . 115
B a d a n ia nad m i ę d z y n a ro d o w y m r u c h e m tu r y s ty c z n y m . N ie m c y . . . 115 Z zagadnień tu r y s ty k i w Szwajcarii, m g r Z y g m u n t Filipow icz . . . 147
Ruch cudzoziem ców w Finlan dii. T a d e u sz W ilg a t . . . . . 153
W zro st r u c h u tu rysty cznego. N o rw e g ia . . . . . . 1 5 9
S p a d e k r u c h u turysty cznego i jego przyczyny. S z w a jc a r ia . . . . 159
K re d y ty na b u d o w n ic tw o letniskow e. P o lsk a . . . . . . 171
D och o d y z r u c h u u z d r o w is k o w o -le tn isk o w e g o a z m i a n a grani c. C z e c h o sło w a c ja 185
T u ry s t y k a w Italii . . . . . . . . . 185
7. Propaganda.
Znaczenie afiszu, fotografii i film u w propagandzie turystyczne j. M jr M ie c zy sła w
F ularski . . . . . . . . . . 2
R a d io n a u słu g a c h C en tre N ational d ‘E x p a n s io n d u Tourism e. F ra n cja . . 43
R uch tu r y s ty c z n y w Wilnie . . . . . . . . 68
Biuro p r o p a g a n d y turystyczne j. Siarn . . . . . . . 69
W il n ia n i e poznajc ie W ilno m g r J ó z e f L ew on ■ . . . . 7 8 K a r t o t e k a - E w id en cja ad re s ó w i rozs yłka m a t e r i a łó w p r o p a g a n d o w y c h . A n n a de
M alm oe S o lm a n . . . . . . 84 i 116
W y d atk i na pro p a g a n d ę . U. S . A. . . . . . . . 102
U rz ą d tu r y s ty c z n y w P ra dze. C ze c h o sło w a c ja . . . . . . 114 P o p i e r a n i e t u r y s ty k i pieszej. J a p o n ia . . - . . . 115
N o w y u rząd p ro p a g a n d y turysty cznej. T u rc ja . . . . . . 116
Rozwój o rganizacji turystyki. A r g e n ty n a . . . . . . 137
F il m tu r y s ty c z n y . F ra n cja . . . . . . . 138
K o n k u r s n a a m a t o r s k i film kra jo z n a w c z y i tu r y s ty c z n y . F ra n c jo . . 138
M ięd zy n aro d o w e nag ro d y turysty czne. F ra n cja . . . . . 138
P ro p a g a n d a regionaln a. F ra n cja . . . . . 1 3 8
T u ry ś c i a m e r y k a ń s c y w e Francji . . . . . . . 138
D e s m o y e n s m o d e r n e s de la p r o p a g a n d e to u r istiq u e . P ro f. N ic o la s D. E ghinitis 145 Z zag ad n ień t u r y s ty k i w Szwajcarii, m g r Z y g m u n t F ilipow icz . . 147
N ow y u rząd dla p o p ie r a n ia tu r y s ty k i . B e lg ia . . . . . . 158
Specja lności g a stro n o m ic z n e n a w y sta w ie św iato w ej w N ew Y ork u. F ra n c ja . 158 Union In tern atio n ale des O rg an es Officiels d e P ro p a g a n d e T ouristique. H o la n d ia 159 Pociągi „ te a tr a l n e “. B e lg ia . . . . . . . . . 171
J a r m a r k gastronom iczny. F ra n cja . . . . . . . 171
.,Swissair“ . C entrala p r o s p e k tó w w Szwajcarii. S ta n is ła w L e s z c z y c k i . 172 i 187 P r o p a g a n d a za p o m o c ą afiszów w Niemczech. O tto n B e ie r s d o r f . . . 174
8. Udogodnienia dla ruchu turystycznego. In form acyjna służba śniegow a . . . . . . . . 25
T rypty ki ro w erow e. C ze c ljo sto w a c ja . . . . . . 43
N o w e zniżki kole jow e dla cz ło nków Klubu C zechosło w ackich T u r y s t ó w (K. Ć. S. T.) C z e c h o sło w a c ja . . . . . . . . . 43
N o w e bilety tu r y sty c z n e . Ł o tw a . . ■ . . . . 6 7 Cam p in g p o d Paryżem . F ra n c ja . . . . . . . . 101
Akcja k a m p in g o w a . B e lg ia . . . . . . . . 114
„C a rte de r a n d o n n e u r s ' . B elg ia ■ ' ■ ■ ■ . . . 1 1 4 P o p ie r a n ie tu r y s ty k i pieszej. J a p o n ia . . . . . . . 115
B iu le ty n dla tu r y s t y k i w odnej. F ra n cja . . . . . . . 138
Pro je k t w dziedzinie ułatw ień de w iz o w y c h . . . . . . 139
O rg aniz acja r u c h u tu r y sty czn e g o w Egipcie . . . . . 158
9. Obsługa, biura podróży, hotele, przemysł gospodni, urządzenia tury styczne. Sztucznie ośw ietlone tory narciarskie. N ie m c y . . . . 2 8 C e n tr a l n y o środek m e ld u n k o w y . S z w a jc a r ia . . . . . . 28
Nowośc i w p rzem y śle h o te lo w y m . A n g lia . . . . . . 28
S ta t y s t y k a w p la n o w a n i u p ro p a g a n d y tu rysty czne j. Feliks D a szy ń sk i . . 45
Klasyfikacja s c h r o n isk i stacji tu r y s ty c z n y c h (K. C. S. T.) w B eskid ach. C ze c h o sło w a c ja . . . . . . . . . . . 66
B u d o w a n o w y c h sc h r o n is k w słow ackich T a tr a c h . C z e c h o s ło w a c ja . . . 6 6 Biura podróży n a sta c ja c h kole jo w y ch . Ita lia . . . . . . 67
N o w e prz episy ja z d y p r a w ą stro n ą. N ie m c y (A u str ia ) . . . . 6 7 W sk a z a n ia dla h o teli w N iemcz ech. O. B e ie rs d o rf . . . . . 69
W iln ian ie poznajc ie Wilno, m g r J ó z e f L ew on . . . . . 78
N o w a orga nizacja tu ry sty czn a . N ie m c y . . . . . . . 82
N ow e w y d a w n i c tw o letnis kow e. P o lsk a . . . . . . 82
K a rto te k a - E w i d e n c ja a d re s ó w i rozsyłk a m a t e r i a łó w p r o p a g a n d o w y c h . A n n a de N a lm o e S o lm a n . . . . . . . . 84, 116 N o w y w y n a la z e k dla hoteli. A n g lia . . . . . . . 100
N o rm aliz acja cen w h o te la rstw ie . F ra n c ja . . . . . . 101
Rozwój r u c h u tu r y s ty c z n e g o . A r g e n ty n a . . . 114
N o w o ść w h o te l a c h f r a n c u s k ic h . . . . . 1 1 5 K ioski in f o rm ac y jn e n a gran icach . H o la n d ia . . . . . 115
Bu d o w a dom u nie m ie ckiej t u r y s ty k i w Berlinie. . 1 1 5
Poc ią gi p o p u l a r n e w Rzeszy. N ie m c y ■ ■ . 1 1 5
R egionalne p a m i ą tk i , m g r J ó z e f L ew on . . . . . . 118
T u r y ś c i a m e r y k a ń s c y w e F r a n c j i 138 P o d ró ż e arty sty cz n e po H o la n d ii . . . . . . . 138
T y d z ie ń p r o p a g a n d y m u z e ó w w Wilnie, m g r J ó z e f L ew on . . . . 140
T r u s t h o t e l o w y . S z w e c ja . . . . . . . . . 140
Z życia h o te l o w e g o w U. S. A. . . . . • • . ■ 140
Z z a g a d n i e ń t u r y s t y k i w Szw ajcarii, m g r Z y g m u n t F ilipow icz ■ . . 147
K o n k u r s y czystości i sch lu d n o ści d o m k ó w o raz m i e s z k a ń dla letnik ów . Dr W ła d y s ła w M iia ta . . . . . . . . . . 157
O rg an izacja r u c h u tu r y sty c z n e g o w Egip ci e . . . . . . 158
W y cie czk i ,.p o k o j u “ . F ra n cja . . . . . . . . 158
Pociągi . .t e a t r a l n e “ . B e lg ia . . . . . . . . 171
J a r m a r k g a s t ro n o m i c z n y . F ra n cja . . . . . . . 171
„ S w iss a ir“ C e n tra l a p r o s p e k tó w w Szw ajcarii. S ta n is ła w L e s z c z y c k i . 172 i 187 P rzem ysł g ospodni w U. S. A. . . . . . . . 187
10. Komunikacja. N o w a a rt e ri a k o m u n i k a c y jn o - tu r y s ty c z n a . P o lsk a . ■ ■ . 2 6 J e d n o k i e r u n k o w e linie żeglugi pow ie tr znej. A n g lia . . . . 42
Z a g a d n ie n i e drogi k a rp a c k i e j. K a zim ie r z P a w le w sk i . . , . 5 6 K o n feren cja w s p r a w i e drogi k arp ack iej. P o ls k a . . . . . 68
K a n a ł Ć e r n a w o d a —K onstanca. R u m u n ia . . . . . . 69
R o z b u d o w a dró g alp ejsk ich . S z w a jc a r ia . . . . . . 83
E l e m e n t y p la n o w e j g o s p o d a r k i tu r y s ty c z n e j w K a r p a ta c h , m g r W ito ld M ileski . 89 Znie sienie d o p ł a t do p o c z to w y c h p rz e s y łe k lotniczych. F ra n cja . . . 101
P ro j e k t now ej a u to s tra d y . F ra n c ja . . . . . . . 101
N o w e w a g o n y kole jow e. Ita lia . . . . . . . . 101
I n w e sty c je ko le jowe. Ita lia . . . . . . . . 101
T o r p e d a o szybkości 195 km na godzinę. N ie m c y , 102 N o w a szosa g ó rs k a . N ie m c y . . . . . . . . 1 0 2 R o z b u d o w a linii ko le jowej „ G o t t h a r d ' a “ . S z w a jc a r ia . . . . . 102
W ycieczki lo tnicze. B e lg ia . . . . . . . . 103
B iuletyn d la t u r y s ty k i w odnej. F ra n c ja . . . . . . 138
Rozwój tu r y s t y k i n a M adagaskarze . . . . . . . 159
Rozwój tu r y s t y k i ro w ero w ej. B e lg ia . . . . . . . 171
B u d o w a l o t n is k a w Cannes. F ra n cja . . . . . . . 171
W y so k o g ó rsk a sł u ż b a radiote lefo nic zna. S z w a jc a r ia . . . 1 7 1 11. Ochrona przyrody. G ro ssg lo ck n er — p a r k i e m n a ro d o w y m . A u str ia . . •. . . 4 2 T u r y s t y k a a o c h r o n a przyrody. P ro f. d r W a lery O o e te l . . . 7 3 E le m e n ty p la n o w e j g o s p o d a r k i tu ry sty czn e j w K arpata ch, m g r W ito ld M ileski 89 O c h r o n a k r a j o b r a z u doliny D u n a ju p o m ięd zy Linz a P assau. N ie m c y . 102 I n s ty tu t T u ry sty czn y i O ch ro n y Prz yrody. E sto n ia . . . . . 114
O c h r o n a p rz y r o d y w k r a j a c h alpejskich. N ie m c y . . . . . 139
Akcja zw iększania zieleńców . N ie m c y . . . . . . . . 186
12. Zagadnienia letnlskowo - uzdrowiskowe. R u c h u zd ro w is k o w o - le t n i s k o w y w Polsce, d r S ta n is ła w L e s z c z y c k i . . 4 S t a n p r a c n a d organizacją r u c h u le t n is k o w e g o w P o ls ce, m g r S te fa n S m o le c . 35
R eg io n aln e konfe rencje gospodarcze. Z. Z. G. P o lsk a 43 P o tr z e b y in w e s t y c y jn e p ols kich u zdrow isk. D yr. S ta n is ła w W iśn iew ski . 75
N ow e w y d a w n i c tw o le tn is k o w e. P o lsk a . . . . . . 82
Zbiory p rzetw o ró w zd ro jo w isk p ols kich . . . . . . 82
E le m e n ty plan o w ej g o spodarki tu r y sty c z n e j w K a rp a ta c h , m g r W ito ld M i leski 89
Najw yżej leżą ce zim ow isko. F ra n c ja • ■ ■ ■ ■ • . 1 0 1
W ytycz ne g o sp o d ark i u z d ro w is k o w o - le t n is k o w e j w K a r p a ta c h , dr S ta n is la w Le-
s z c z y c k i . . . . . . . . . . 121
R uch w y p o c z y n k o w y w sezonie zim o w y m w woj. k ra k o w s k i m , m g r T a d eu sz
C h o ra b ik . . . . . . . . . . 134
N owe u zdrow iska użyteczności publicznej u z n a n e w 1938 r. P o lska . . 140 N orm y klim atyczne m iejs cow ości k u ra c y j n y c h w Niemczech, m g r C ze sła w Try-
bow ski 149
K o n k u r s y czystości i s c h lu d n o śc i d o m k ó w oraz m ie sz k a ń dla le tn ik ó w , dr W ła
d y sła w M ila ta . . . . . . . . . 157
K r e d y ty na b u d o w n ic tw o letnis kow e. P o lsk a . . . . . . 171
L etniska pod o ls k ie w św ie tle a n k i e t y letnis kow ej p rzep r o w ad zo n ej w 1938 r. K a
rol W o yciech o w ski . . . ■ • ■ • • 187
13. Krajoznawstwo i turystyka.
Ruch tu r y sty c z n y na szlakach n arciarsk ich w Beskidzie Ś lą skim . S t. M ila to w a . 21 Zjazd Assocjacji Sło w iań s k ich T o w arzy stw T u ry sty c z n y c h . . . . 8 2 N o w y fr an cu sk i p r z e w o d n ik t u r y s ty c z n y po S ah arze . . . . . 8 2 E le m e n ty p la n o w e j g o sp o d a r k i tu r y sty c z n e j w K a rp a ta c h , m g r W itold M ileski 89 L e s q u a lité s to u r is t iq u e s de la Grèce. P ro f. N ic o la s D. E g b in itis . . . 9 4 R egio ny krajoznaw czo - tu r y s ty c z n e okolic K rak o w a, dr A d a m G a d o m sk i . . 97
C am p in g po d P ary żem . F ra n cja . . . . . . . . 101
A k c ja ca m p in g o w a . B e lg ia . . . . . . 1 1 4
„ C a r t e d e r a n d o n n e u r s '-. B e lg ia . . . . . . . 114
Rozwój cam p in g u . F ra n cja . . . . . . . 1 1 4
W ycie czki lotnicze. B e lg ia . . . . . . . . 137
Rozwój t u r y s ty k i w e Francji . . . . . . . . 1 3 8
Rozwój kra jo z n a w s tw a . N ie m c y . . . . . . . . 139
Rozwój t u r y s t y k i n a M ad ag as k arze . . . . . . . 149
Działalność org an izacji „K raft d u r c h F r e u d e “ . N ie m c y . . . 1 5 9
Pociągi „ t e a t r a l n e “ . B e lg ia . . . . . . . . 171
7-my m i ę d z y n a ro d o w y k o n g re s w s p r a w i e sc h r o n is k m łodzie żow ych. S z w a jc a r ia 171 14. Różne.
O d redakcji . . . . . . . . . . 1
E i r e - E t a t L ib re . . . . . . . . . . 43
.,Club Alpin o ltaliano". . . . . . . . . . 48
U dzia ł org anizacji t u r y s ty c z n y c h w p le biscycie w A ustrii . . . . 6 7 Ruch t u r y s ty c z n y n a kre s a c h Rrzeszy. N ie m c y , . . . . 6 8 K onfe re ncja Międzyizbowej K omisji K o m u n ik acy jn o - T urystycznej. P o ls k a . . 08
M edal za zasługi n a po lu tu r y sty k i. F ra n c ja . . . . . . 138
Zgło szen ie m i a s t a Łodzi n a czło nka -zatożyciela S tu d i u m T uryzm u U. J. . 140
P rz y g o to w a n ia do sezonu zim ow ego. F ra n cja . . . . . . 158
Rozwój sp o r tu łowieckiego. F rą n c ja . . . . . . . 171
S p is rzeczy w edług krajów .
P o l s k a . O g ó ln e str. 4, 35, 75 K a r p a ty 25, 56, 68. 89, 121 M. st. W a rs z a w a 43, 45 Woj. b i a ł o s t o c k i e 38
„ k r a k o w s k i e 21, 26, 36, 43, 49. 54, 62, 82, 97, 134, 157, 177
„ lw ow sk ie 37, 140
„ łó dzkie 140
„ p o le s k ie 37 p o m o r s k i e 68, 140
„ p o z n a ń s k i e 38 v stan isław o w sk ie 36
„ ś l ą s k ie 21, 179
„ ta r n o p o l s k i e 37, 187
„ wileńskie 38, 68, 78, 102, 118, 140 I n n e k r a j e .
A fryka 82, 166 Alb ania 18, 65
A m e r y k a P o łu d n io w a 170 A m e ry k a P ó łn o c n a 166 Ang lia 28, 42, 100, A r g e n t y n a 114, 137 A u s tr a lia 182 A u s tr ia 33, 42, 52 Azja P ó łn o c n a 183
Belg ia 110 114, 136, 158, 171 Bu łg aria 66 184
C z e c h o s ło w a c j a 42, 43, 66, 82, 101, 114, 137. 185
D ania 137 E gip t 158
Wykaz cytc
A c e d a ń sk i Z y g m u n t p o z y c ja 133 A lc him ow icz S ta n is ła w 123 B e c k e r E d w ard 88
B iss a g a Teofil d r 103 B lum -K w ia tkow ski A. 64 C e n t r a l n e Biu ro W czasów 13 C e tn a rs k i S ta n i s ł a w 124 C ie ślak T a d e u s z dr 125 Cię żkow ski M. m q r 66, 67 C h ę tn ik A d a m 104
Chm ielew ski J „ S tr z e le c k i J. 116 C h o r a b i k T a d e u s z 2
C y p r i a n T. dr 85 C zudek A ndrz ej 105 Dob rzyck i J e r z y 86 E s t r e i c h e r K. 106 F a e c h e r S ta n isła w 1 F alk ow ski J a n 126 Fra teili A r n a ld o 141
E s to n i a 114 F in landia 153, 161
F ra n c ja 27, 43. 66, 82,101. 114, 115, 138, 171 G d a ń sk 138
G re c ja 94 H isz p a n ia 165
H o la n d ia 115, 138, 159 Indie Br. 183
Indie H o l e n d e r s k ie 185 Ir la ndia 43
Italia 43, 67. 101, 185 J a p o n i a 28, 115, 183 Ju g o s ła w ia 102 K anada 115 Łotw a 67 M a d a g a s k a r 159
N iemcy 11, 28, 67, 68, 69, 72 ,80, 82 ,1 0 2 , 109, 115, 139, 185, 186,187
Nowa Zelan d ia 170 N o rw eg ia 159 P a l e s t y n a 139 P o r t u g a l i a 140 R osja 184 R um unia 14, 69 S iam 69
Szw ajcaria 28, 43, 69, 83, 102, 1 1 6 , 147, 159, 171, 172, 186. 187
S zw ecja 58, 81, 140 T u n i s 116
T u rc ja 116, 184 W ąg ry 69 W e n e z u e l a 66
U. S. A. 102, 140, 171, 187
ej literatury.
Fularski M ieczysła w 5, 20, 127 G in s b e r t J inż. 87
Grzywiński J ó z e f 129
G łówny U rząd S t a t y s t y c z n y R. P. 94 H ir s c h le r J a n 128
H r e b e n lu k A. 107 J a w o r s k i E. inż. 69 K a c z o ro w s k i W. 48
K a r p a c k a K om is ja Ś n ie g o w a i L a w u n a -
wa 130
K a r p a c k ie T o w a r z y s tw o N a r c ia r z y 3
Kilarski J . 49
Klima L. i M róz K. 71
K lim aszew ski M ieczysła w d r 144 K oczorow ski Z. C. 89
Koeb St., W ro czy ń s k i Z., Wojtal E . 4 3
Koło K ra jo z n a w c z e Ucz. Gim. Pań. I n v Mar. J . P ił s u d s k i e g o w P ińsku 6 3
K om is ja Letn . Pow. i G m in woj. T a r n o p o ls k ie g o 91
K o m is ja S tudiów Ligi P o p ie r a n ia Tury
styki 1
K o m is ja W czasó w R. I. O. K. 101 Kow alczewsk i S. 70
K u n z e k T. m g r 72 L egeżyński M arian 21
L eszczycki S ta n i s ł a w 6, 22, 109, 131 Liga M o r s k a i K o lo n ia l n a w S t a n i s ł a w o
wie 110
Liga O c h r o n y P rz y r o d y w P o ls c e 23 Liga P o p ie r a n ia T ury styki 4, 41, 119, 132,
155, 158, 160 Lisow sk i K. 73, 74 L ubic z-Nycz L. 51 Łucznik B o le sła w 45 Maślankie w ic z K. do c. 80 M ączyńs ki F. 111 Midowicz W. 53 M i k e tt a J a n u s z 61
Mikulski J . 82, 83, 84, 95, 96 Milata W ła dysła w 37, 50 M in iste rstw o K o m u n ik a c j i 97
M in iste rstw o Wyzn. Rei. i Ośw, Publ. 117 Mróz K. i Klima L. 71
M u z e u m N a r o d o w e 98
Nawratil E. — Trybow ski Cz. ICO N a w ra til T rybow ska E. 99 O rło w ic z Mieczysław 8, 9, 38 P a b ja n J . 102
P a ń stw o w a Rad a O c h r o n y P rz y r o d y 7 Pawlewski K. 11
P ią tk o w s k i Z. i W ie lhorski Cz. 145 P ie t ra s z e w s k i J . 112
P o d o s k i J . 108
Pols ki T ou rin g Klub 52
P ols ki Zw iązek N a r c ia r s k i 39, 142. 158, 159
P. B. P. „ O r b i s “ 58, 113
P o ls k ie K oleje P a ń s t w o w e 119, 158, 160 P o ls k ie T o w a r z y s tw o T a t r z a ń s k i e 68, 146 P o p io ł e k F r a n c i s z e k 140
P ow iatow a K o m is ja L e tn i s k o w o - T u ry s t y c z n a 90
R e fe ro w sk i W. 114
Rein fu s s R o m a n 134 Rühle E. 54. 55 Rutkow ski fl. 56 R zeźnie cki W. 115 S e m k o w ic z W. 57 • S e w e r y n T a d e u s z 135 S t a t k o w s k i J . 149
S te c i e w i c z o w a J a d w ig a 42, 136 S ti a s n y B ro n is ła w 150
S to c k i A l e k s a n d e r 151
S tr y c h a ls k i Z. i W asile w sk i A. 15, 16 S tr z e le c k i J., C h m ielew sk i J. 116 S u k e r t o w a - B ied raw in a E. 60 S z o s t a k E., W ilgat T. 118 T arnow ie J u l i a n 152
T o w a r z y stw o K rzew ien ia N a rc ia r s tw a 148,, 154
T o w a r z y stw o Pop. Kultury Region, w Czę
s t o c h o w i e 122
Trybow sk i Cz.. N aw ratil E. 100 W asilewski fl. i S tr y c h a ls k i Z. 15, 16 W ie lh o rsk i Cz. i Pią tkow ski Z. 145 Wilgat T., S z o s t a k E. 118
Wiśniewski S ta n i s ł a w 12
W ojs kow y In s ty tu t G e o g ra fi c z n y 24, 25, 26. 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 75, 76. 77, 78. 79
W ojtal E„ W ro czy ń s k i Z„ K oeb St. 43 W oycie chow ski K. 62
W ójcik iew icz-B elin a K. 156
W roczyński Z., Koeb St., Wojtal E. 43 Z a b o r s k i B o g d a n pro f. dr 139
Z a c z y ń sk i E u g e n iu s z 14 Z a p i ó r T. 92
Zieliński fl.‘ dr 121, 153
Związek L etn iskow y Pow. i Gmin woj.
K ra k o w s k ie g o 44, 90, 93
Związek Letn.-Tur . „B ieszc zad y " 81, 120 Związek Pop. Tur. w B y dgoszczy 65 Związek Pop. Tur. w P o z n a n iu 119 Związek Prop. Tur. m. st. W ars zaw y 10,
40, 147
Związek Pro p. Tur. woj. Ś l ą s k i e g o 143, 157 Z w iązek T u ry sty czn y w K rak o w ie 17,1 8.19 Zw iązek Z ie m G ó rs k i c h 59
Ż óra w ic z J u l i a n J e r z y 47
Wykaz wydawnictw periodycznych poświęconych:
tu rystyce: pozycje: 3, 10, 14 (i str. 32), 15, 18, 20, 22, 38, 41, 48, 49, 50, 54, 59, 85, 10«
(i str. 32)
ogólnym zagad n ien iom gospodarczym : 4, 35, 75, 103, 109. 110, 114, 117, 121
g eo g ra fii i krajoznawstwu: 2, 7, 19, 24, 25, 26, 30, 33, 37, 39, 49, 56, 57, 61 (i str. 32) 64, 65, 67, 72, 73, 88, 116
regionalizm ow i: 9, 11. 12, 13, 16, 29, 31, 44, 45 (i str. 32), 61 (i str. 32), 64, 66. 68, 69, 70, 71. 73, 74, 76, 79, 80. 81, 83, 84, 86, 87, 88, 90, 91, 95, 96, 101, 102, 105, 106, 113, 115, 116, 120, 123, 125
o ch ro n ie przyrody: 7, 21, 32, 63, 98, 99, 100
s t a t y s t y c e : 23. 58
k o m u n ik a c ji: 20, 28, 41, 49, 118
p r z e m y s ło w i t u r y s t y c z n e m u : 4, 36, 43, 92, 93, 94, 111, 112
inform acji i p r o p a g a n d z i e : 5, 6, 10, 22, 41, 51, 52, 53, 55, 60, 77, 78, 89, 104, 107, 108 (i s t r 32), 119, 122
J ó ż n y m z a g a d n i e n io m : 1, 8, 17, 27, 34, 40, 43, 46, 47, 62, 82, 97, 124
Spis ma p i ilustracji.
R o z m i e s z c z e n ie ru chu le t n is k o w e g o w r. 1936. d r Stanislaw Leszczycki str. 7 R o z m i e s z c z e n ie r u c h u u z d r o w is k o w o - l e tn i ś k o w e g o w 1936 r. d r St. L eszczycki „ 9 S k ąd p o c h o d z ą k u r a c j u s z e i letnic y, d r S ta n is ła w L eszczycki „ 10 Napływ c u d z o z i e m c ó w do Alb anii w r. 1936. T a d e u s z Wilgat „ 19 P rzy jazd y c u d z o z i e m c ó w do Albanii w m i e s i ą c a c h . T a d e u s z W ilgat „ 20 Ruch t u r y s ty c z n y na s z l a k a c h n a r c i a r s k i c h w B esk id zie Ś lą s k im St. M ila tow a „ 23 W zory k a r t o t e k a la r e j e s t r a c j i oso b liw o ści i a t r a k c j i tu r y s ty c z n y c h „ 31 W n ę tr z e M iejsk ieg o D o m u T u r y s t y c z n e g o w W a rs zaw ie „ 44 i n f o r m a c je t u r y s t y c z n e u d z i e l o n e w r. 1937 p r z e z Zw. P ro p . Tur. m. W a r s z a w y . 45 W ycie czki w r. 1937 o b s ł u ż o n e p rz e z Zw. Prop. Tur. m. s t . W arszaw y „ 46 S k ąd przy byw ali t u r y ś c i do W arszaw y p o c i ą g a m i p o p u l a r n y m i w r. 1937 , 46 U z a le ż n i e n ie r u c h u t u r y s t y c z n e g o w P i e n i n a c h od w a ru n k ó w kli m a ty c z n y c h .
W ło dzim ierz Rud kiew icz „ 55
W s t ę p n y p la n u p o r z ą d k o w a n i a i r o z w o ju ziem g ó r s k ic h . B iu ro Plan. Reg. Ziem
G ó rsk ich w W ars zaw ie » 58
Napływ c u d z o z i e m c ó w d o Szwecji. T a d e u s z Wilgat „ 61
W z ó r k a r t o t e k i p r o p a g a n d o w e j . „ 84
R eg io n y t u r y s t y c z n e p o łu d .- z a c h . Polski, dr A dam G a d o m s k i „ 98
Napły w c u d z o z i e m c ó w do Belgii. T a d e u s z Wilgat „ 1 1 3
N a g r o d z o n e r e g i o n a l n e p a m i ą t k i . „ 118
N a g r o d z o n e r e g i o n a l n e p a m i ą t k i . , 119
Ruch w y p o czy n k o w y w s e z o n i e zim o w y m w woj. k rak o w sk im , m g r T. C h o r a b ik „ 136
Napły w o b c y c h do Finlandii w 1937 r. T a d e u s z Wilgat „ 155
M a p k a p r z e g l ą d o w a t e r e n ó w n a r c i a r s k i c h św ia ta, m g r Elfryda T ry bow ska „ 167 Nowa g ra n i c a p o ls k o - s ł o w a c k a , d r M arian G otk ie w ic z „ 179
Ś ląs k Z aolz iański. K a ro l B r o m e k „ 180
W zór p la n u t u r y s t y c z n e g o . E. S z o s t a k , T. W ilgat » 192 Znaki dla p la n ó w t u r y s t y c z n y c h . E. S z o s t a k , T. W ilgat 194— 197
Rok 1 Kraków, styczeń— luty 1938_______ Nr. 1—2
TURYZM POLSKI
M iesięcznik p o ś w ię c o n y z a g a d n ie n io m g o s p o d a r k i tu ry sty czn ej.
W yd aw an y przez S tu d iu m Tu ry zm u U. J . w K rakow ie z zasiłk u Wydziału Turystyki M in iste rstw a K om u n ik a cji
Od Redakcji
Rozwijający się w ostatnich latach bardzo intensywnie dział gospo
darki turystycznej w Polsce wymaga troskliwej opieki ze strony czynni
ków oficjalnych, współpracy grona fachowców celem ustalenia racjonalnych wytycznych dla rozwoju turyzm u, ja k również współpracy licznego grona fachowców - realizatorów odpowiednio przygotowanych i zorientowanych stale w aktualnych zagadnieniach. Od szeregu lat odczuwa się brak od
powiedniego pism a fachowego, które byłoby organem poświęconym gospo
darczym zagadnieniom, związanym z ruchem uzdrowiskowym, letnisko
wym i turystycznym . Pismo takie przez współpracę grona fachowców, wymianę poglądów i ustalenie opinii w różnych przejawach i dziedzinach turyzm u, może przyczynić się do właściwego rozwoju turystyki w Polsce, a równocześnie do podniesienia poziomu i wyszkolenia pracowników w tym nowym dziale życia gospodarczego.
Z tych względów W ydział Turystyki Ministerstwa Komunikacji po
parł w ysiłki Studium Turyzm u U. J. w Krakowie, które podjęło trud wydawania miesięcznika na wzór podobnych wydawnictw zagranicznych, celem osiągnięcia racjonalnego rozwoju ruchu uzdrowiskowego, letnisko
wego i turystycznego.
Miesięcznik będzie ukazyw ał się z początkiem każdego miesiąca, podawać będzie oryginalne artykuły dotyczące zagadnień turyzm u pol
skiego z punktu widzenia teoretycznego i praktycznego. A rtyku ły obejmą zagadnienia organizacyjne, gospodarcze, geograficzne, prawne, statystyczne, kulturalne i społeczne. Prócz tego podawać będzie zestawienia statystyczne, ilustrujące nasilenie ruchu w Polsce i za granicą, kronikę wydarzeń i urzą
dzeń krajowych i zagranicznych, oraz krytykę wydawnictw polskich i obcojęzycznych. Osobny dział poświęcony zostanie metodyce prac oraz technicznym wskazówkom związanym z obsługą ruchu uzdrowiskowego, letniskowego i turystycznego. Z przyczyn natury technicznej musiano oddać do druku łącznie dwa numery za styczeń i luty.
Znaczenie afiszu, fotografii i filmu w propagandzie turystycznej1}.
Od r ę b n ą pozycją w wachlarzu środków propagandy turystycznej zaj
mują afisze. J e s t to środek oddziaływania bezpośredniego, powszechnego w odróżnieniu od wydawnictw turystycznych, które docierają indywidual
nie do zainteresowanych. Dobrze zawieszony afisz na dworcach kolejo
wych, pociągach, biurach podróży i innych punkt ach natężenia ruchu ma bardzo duży zasięg działania i z t ego względu jest ś rodki em p r o p a g a n dowym, s t os owan ym przez wszystkie kraje zaint er esowane w rozwoju ru
chu turystycznego. Ze względu na znaczenie t ego środka propagandy, afisz turystyczny, wg. zdania f a c h o w c ó w 2) winien stanowić twór arty
styczny, przedstawiający z punkt u widzenia techniczno - reklamowego, dobry obraz możliwie wielobarwny, o j ed ny m motywie, zrozumiałym przy pierwszym rzucie oka. Nagr omadzenie motywów rozprasza uwagę oglą
dającego i zmniejsza j ego silę oddziaływania. Napisy winny być krótkie i czytelne z daleka. V Międzynarodowy Kongres Urzędów Turystycznych, który odbył się w Pol sce w r. 1929 ustalił s ta nd ar to we formaty plakatów turystycznych w wymiarze 6 2 X 100 cm, dla afiszów przeznaczonych do wywieszania na dworcach kolejowych i 5 0 X ^ 5 cm — w biurach podróży.
Wobec dużych wymagań, stawianych afiszom turystycznym, koszty ich wykonania są b. wysokie. Bardzo częste są wypadki rozpisywania k on kursów na plakat o okr eśl onym temacie. Do pracy wciągane są najlepsze palety malarskie. Conseil Central du Tourisme International ustanowił nagrodę przechodnią, u f undowa ną przez króla Fuada w postaci złotego puharu za najlepszy afisz turystyczny. Mniejszą już wartość od plakatów turystycznych przedstawiają jedno- lub wielobarwne fotograwiury. D o ce niając znaczenie afiszów oraz trwałą ich wartość, zagranica drukuje je w kolosalnych, jak na nasze stosunki, ilościach. Nakład plakatów, wydany w r. 1934 przez R. D. W. w Niemczech, wyniósł 179 tysięcy sztuk. W o
bec małego s krępowani a artysty k om pon u j ąc eg o obraz, tematy plakatu są bardzo różnorodne. Najczęściej s p o t y k a n y m m o ty we m są malownicze widoki, zabytki sztuki architektonicznej, rzeźbiarskiej i t. p., obrzędy lu
dowe, mapy folklorystyczne, sport owe i inne. Pod ob ni e jak wydawnictwa turystyczne, afisze wydawane są przez zarządy kolejowe, urzędy tury-
•) A rty k u ł n in i e js z y j e s t c z ę ś c i ą d r u g i e g o ro z d z i a ł u w ię kszej p r a c y mjr. M ieczy
s ł a w a F u l a r s k i e g o p. t. „ A k tu a ln e p r o b l e m y tu r y s ty k i z a g r a n i c z n e j “, k t ó r a u k a ż e się ja k o 6 t o m Pra c S t u d i u m T u ry z m u U. J .
*) S a r t e r A. V e r k e h r s w e r b u n g bei d e r E is e n b a h n e n . B erlin 1927.
S c h m i d t E. C. V e r k e h r s w e r b u n g — F r e m d e n v e r k e h r . Berlin 1929.
