A N N A L E S
U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N — P O L O N I A
VOL. XLVI, 8 SECTIO C 1991
Instytut Biologii UMCS w Lublinie Zakład Systematyki i Geografii Roślin
D o m i n i k F I J A Ł K O W S K I , B o g u m i ła A D A M C Z Y K , A d a m P O L S K I
Zespoły roślinne projektowanego rezerwatu Modrzewina
Plant Associations of the Planned Modrzewina Reservation
WSTĘP I STOSUNKI PRZYRODNICZE
Rezerwat M odrzew ina obejmuje zróżnicowany las z udziałem modrzewia polskiego (Larix polonica} i kilku rzadkich roślin runa (2). Położony jest w Parku K rajobrazow ym Lasy Janow skie (3, 4), przy granicy zachodniej tego Parku, na północny wschód od osiedla Lipa (ryc. 1). M odrzew reprezentuje skupienie na powierzchni ok. 5 arów — 12 modrzewi. Osiągają one wysokość blisko 30 m i wymiary w pierśnicy: 47, 51, 55, 59, 59, 59, 63, 63, 67, 70, 71 i 75 cm.
D ane klim atyczne dotyczące tego terenu m ożna znaleźć w pracy Z in - k i e w ic z ó w (7).
Płat lasu z m odrzewiem znajduje się na wyniesieniu do 1 m w stosunku do średniego stanu wód gruntowych. D o trzech stron tego wyniesienia przylega lokalny strum ień Złodziejów ka bądź stare zakole tego strumienia. Glebę należy zaliczyć do grupy płowych, nieco zbielicowanych, wytworzonych z piasków słabogliniastych. Odczyn (p if) kształtuje się w granicach 5,5-6,5. U kład roślinności ru n a wskazuje na zubożały w gatunki górskie zespół Abietetum polonicum (tab. 3). N a obrzeżach wyniesienia zaznacza się dość szybkie przejście zespołu we fragm enty łęgu (Circaeo-Alnetum). W oddalonych odcinkach dolinki strum ienia m ożna doszukać się przejścia łęgu w Tilio-Carpinetum.
Całe skupienie modrzewiowe otoczone jest w oddali (w oddziałach otaczają
cych) bardzo zróżnicowanymi płatam i borów (Querco-Piceetum, Molinio-Pine- tum, Leucobryo-Pinetum, a nawet Paccinio uliginosi-Pinetum i Festuco ovinae- -Pinetum). Sporadycznie występują w strumieniu małe płaty zbiorowisk w od
nych i szuwarowych. W skazane byłoby, aby ochroną rezerwatową objąć te
wszystkie zbiorowiska. Ułatwiłoby to przetrwanie wyspy modrzewiowej.
92 Dominik Fijałkowski, Bogumiła Adamczyk, Adam Polski
Ryc. 1. Położenie rezerwatu Modrzewina The localization of the Modrzewina reservation
METODA PRACY
Badania geobotaniczne w rezerwacie przeprowadzono w latach 1989-1990. Dotyczyły one występowania zespołów roślinnych oraz flory. Badania zbiorowisk roślinnych (fitosocjologiczne) prowadzono metodą B r a u n - B l a n q u e t a (1). Wykonano łącznie 56 zdjęć fitosocjologicznych na pow. ok. 50 ha (ryc. 2). N a ich podstawie wyróżniono 24 zespoły i zbiorowiska roślinne, które zestawiono w tab. 1-5. Poszczególne gatunki w tabelach ułożono zgodnie z systemem fitosocjologicz- nymM a t u s z k i e w ic z a (6) i F ija ł k o w s k ie g o (5). Klasy zespołów opisano pod względem składu florystycznego i powiązania z siedliskiem.
W wyniku badań florystycznych stwierdzono występowanie 20 gatunków grzybów, 64 gatunków porostów, 19 gatunków wątrobowców, 94 gatunków mchów i 341 gatunków roślin naczyniowych.
Badania te umożliwiły opracowanie listy gatunków chronionych (21 gat.) i rzadkich oraz elementów geograficznych, a także wykazu stwierdzonych zespołów roślinnych:
1. Callitrichelum polymorphae S o ó 1947 (tab. 1, zdj. 1, 2).
2. Hottonietum palustris R . T x . 1937 (tab. 1, zdj. 3).
3. Sparganietum minimi S c h a a f 1925 (tab. 1, zdj. 4).
4. Caricelum rostratae R ii b el 1912 (tab. 1, zdj. 5, 6).
5. Zbiorowisko z Calamagrostis canescens (tab. 1, zdj. 7, 8).
6. Junco effusi-Sphagnetum recurvi P a łc z y ń s k i 1964, P a s s . 1964 (tab. 1, zdj. 9-11).
7. Caricelum lasiocarpae K o c h 1926 (tab. 1, zdj. 12).
8. Eriophoro-Sphagnetum recurvi H u e c k 1929 (tab. 1, zdj. 13).
9. Salicetum auritae J o n a s 1935 em. P a s s . 1961 (tab. 2, zdj. 14).
10. Salicetum penlandro-cinereae (A lm g . 1929) P a s s . 1961 (tab. 2, zdj. 15).
11. Sphagno sąuarrosi-Alnetum S o l.- G ó r n . 1975 (tab. 2, zdj. 16-19).
12. Ribo nigri-Alnetum S o l .- G ó r n . 1975.
13. Circaeo-Alnetum O b e r d . 1953 (tab. 2, zdj. 20-23).
14. Querco-Piceetum M a t. et P o l 1955 (tab. 3, zdj. 24-30).
Zespoły roślinne projektowanego rezerwatu Modrzewina 93
15. Abietetum polonicum ( D z iu b . 1928) B r.-B I. et V lie g 1939 (tab. 3, zdj. 31-36).
16. Vaccinio uliginosi-Pinetum K le i s t 1929 (tab. 4, zdj. 37-41).
17. Molinio-Pinetum M a t. 1982 (tab. 4, zdj. 42-45).
18. Leucobryo-Pinetum M a t. (1962) 1973 (tab. 4, zdj. 46, 47).
19. Festuco ovinae-Pinetum K o b e n d z a 1930 (tab. 4, zdj. 48, 49).
20. Vaccinio vitis-idaeae-Pinetum F ija ł k o w s k i mscr. (tab. 4, zdj. 50, 51).
21. Leersio-Bidentetum ( K o c h 1926) P o li et J. T x . 1960 (tab. 5, zdj. 52).
22. Rubo-Calamagrostidetum epigei F ija ł k o w s k i 1978 (tab. 5, zdj. 53, 54).
23. Zbiorowisko z Agrostis vulgaris (tab. 5, zdj. 55).
24. Zbiorowisko z Cytisus nigricans (tab. 5, zdj. 56).
Ryc. 2. Miejsca wykonanych zdjęć fitoso- cjologicznych oraz ścieżka dydaktyczna;
1 — granice projektowanego rezerwatu, 2 — drogi bite, 3 — drogi śródleśne, 4 — strumienie, 5 — 1-56 miejsca wykona
nych zdjęć fitosocjologicznych, 6 — ścieżka dydaktyczna, 7 — miejsca występowania
rzadkich roślin i zespołów Sites of phytosociological records and the didaclic path; 1 — borders of the planned reservation, 2 — beaten tracks, 3 — mid- -forest roads, 4 — streams, 5 — 1-56 sites of the phytosociological records, 6 — di- dactic path, 7 — sites of the occurrence of
rare plants and associations
CHARAKTERYSTYKA FLORYSTYCZNA I EKOLOGICZNA
A. Zespoły roślinności zanurzonej z klasy Potamogetonetea (tab. 1, zdj. 1-3) obejm ują roślinność w odną skupiającą się wyłącznie w zakolach lokalnego strumienia. R eprezentow ana jest przez 2 zespoły: Ranunculo-Callitrichetum hamulatae oraz H ottonietum palustris.
B. Zespoły płytkich wód z klasy Utricularietea intermedio-minoris (tab. 1, zdj. 4) reprezentuje tylko 1 zespół — Sparganietum minoris.
C. Zespoły szuwarowe z klasy Phragmitetea (tab. 1, zdj. 5, 6) należą do zbiorowisk szczątkowych ze względu na duże ocienienie. M ałe płaty turzycowisk towarzyszą zakolom odsłoniętym w wyniku eksploatacji lasu. Stwierdzono występowanie tylko Caricetum rostratae i zbiorowiska z Calamagrostis canes- cens.
D. Zespoły torfow isk przejściowych z klasy Scheuchzerio-Caricetea fuscae
(tab. 1, zdj. 9-11) w ystępują fragmentarycznie na obrzeżach wschodnich od
stanow iska z m odrzewiem polskim. Towarzyszą borom bagiennym i trzęś-
94 Dominik Fijałkowski, Bogumiła Adamczyk, Adam Polski
licowym. Reprezentują m ałe płaty 2 zespołów: Junco effusi-Sphagnetum i Carice- tum lasiocarpae.
E. Zespoły torfowisk wysokich z klasy Oxycocco-Sphagnetea zajm ują mały płat we wschodniej części rezerwatu. Reprezentowane są przez Eriophoro- -Sphagnetum recurvi.
F. Zespoły olsowe z klasy Alnetea glutinosae (tab. 2, zdj. 14-19) skupiają się wzdłuż cieku oraz w jego zarastających zakolach. Są to 2 zespoły zaroślowe (Salicetum auritae i Salicetum pentandro-cinereae) oraz 2 zespoły leśne (Sphagno sąuarrosi-Alnetum i Ribo nigri-Alnetum).
G. Zespoły łęgowe i grądowe z klasy Querco-Fagetea (tab. 2, zdj. 20-23) reprezentuje wyłącznie łęg Circaeo-Alnetum. Teren jest bowiem stale podtopiony i nie m a w arunków hydrologicznych oraz troficznych do wykształcenia się zbiorowisk grądowych.
H. Zespoły borowe z klasy Yaccinio-Piceetea (tab. 3 ,4 , zdj. 24-51) są bardzo zróżnicowane zarów no pod względem składu florystycznego, jak i stosunków hydrologicznych i troficznych, mniej — antropogenicznych. Zarejestrowano występowanie 7 zespołów: Querco-Piceetum, Abietetum polonicum, Yaccinio uliginosi-Pinetum, Molinio-Pinetum, Leucobryo-Pinetum, Festuco ovinae-Pine- tum, Yaccinio vitis-idaeae-Pinetum.
I. Zespoły synantropijne z klasy Bidentetea tripartiti (tab. 5, zdj. 52) tw orzą tylko 1 zespół Leersio-Bidentetum.
J. Zespoły synantropijne z klasy Epilobietea angustifolii (tab. 5, zdj. 53-55) obejm ują roślinność zrębów leśnych, przydroży śródleśnych i brzegów lasów.
W rezerwacie stwierdzono występowanie 3 zbiorowisk: Rubo-Calamagrostietum epigei, zbiorow iska z Agrostis vulgaris i z Cytisus nigricans.
POWIĄZANIA FITOSOCJOLOGICZNE I EKOLOGICZNE
W rezerwacie stwierdzono wprawdzie 24 zespoły roślinne, ale tylko kilka z nich m a charakter dom inujący (ryc. 3). Są to: Ribo nigri-Alnetum, Circaeo- -Alnetum, Querco-Piceetum, Abietetum polonicum i Leucobryo-Pinetum. Łącznie zajmują one ponad 90% powierzchni leśnej. N a miejscach najbardziej wilgot
nych w rezerwacie występują zespoły Ribo nigri-Alnetum i Circaeo-Alnetum.
Poziom wód gruntowych znajduje się tu blisko powierzchni (przeciętnie
ok. 30 cm). Zespół olsu zajmuje jednak płaty nieco zakwaszone (pH = 5,0-6,0),
a stąd mniej żyzne, natom iast łęg — płaty o odczynie bliskim obojętnego
(pH = 5,5-6,5), a zatem bardziej żyzne. Jednocześnie występowanie uzależnione
jest od niewielkich różnic (ok. 30 cm) w przeciętnym zaleganiu wód gruntowych,
które są nieco niższe w łęgu niż w olsie. W układach boru mieszanego wilgotnego
zauważa się też niewielkie różnice. Poziom wód gruntowych utrzym uje się
średnio nieco niżej (przy głębokości ok. 50-100 cm) i jednocześnie zwiększa się
zakwaszenie. W ynosi ono ok. 4,5-5,5.
Zespoły roślinne projektowanego rezerwatu Modrzę wina 95
Ryc. 3. Rozmieszczenie zespołów roślin
nych; 1 — granice projektowanego rezer
watu, 2 — północna granica otuliny, 3 —- drogi bite, 4 drogi śródleśne, 5 — stanowisko modrzewia polskiego, 6 — numery oddziałów leśnych, 7 — grani
ce zbiorowisk roślinnych:
The distribution of plant associations;
1 — borders of the planned reservation, 2 — northem border of the lagging, 3 — beaten tracks, 4 — mid-forest roads, 5 — the site of Polish łarch tree, 6 — forest division numbers, 7 — borders of plant
associations:
a — Phragmition, b — Ribo nigri-Alnetum, Circaeo-Alnetum, Sphagno-Alnetum, c — Querco-Piceetum, Abietetum polonicum, d — Tilio-Carpinetum, e — Leucobryo- -Pinetum, Peucedano-Pinetum, Festuco ovi- nae-Pinetum, f — Molinio-Pinetum, g —
Faccinio uliginosi-Pinetum
W ymienionych 5 zespołów dom inuje w rezerwacie i z uwagi na małe zmiany stosunków wodnych, związane z reliefem, m a układ mozaikowy. Znacznie wyraźniej wydziela się bór jodłowy. Zajmuje bowiem tereny suchsze (poziom wody gruntowej przy ok. 100 cm) i jednocześnie mniej zakwaszone niż Querco-Piceetum (pH = 5,0-6,0). W tych samych warunkach hydrologicznych, ale na siedliskach o niższym p H (4,0-5,5) występują na peryferiach rezerwatu bory trzęślicowe — Molinio-Pinetum (poziom wody gruntowej 0,5-1 m) i bory świeże — Leucobryo-Pinetum (poziom wody gruntowej poniżej 100 cm). Przy poziomie wód gruntow ych poniżej 150 cm występują na peryferiach rezerwatu suchsze typy borów: Festuco ovinae-Pinetum i Yaccinio vitis-idaeae-Pinetum.
ROŚLINY CHRONIONE
1. G atunki objęte ochroną całkowitą: Daphne mezereum, Hedera helix, Lycopodium clavatum, Drosera rotundifolia, Gentiana pneumonanthe, Lilium martagon, Platanthera bifolia, Dactylorhiza majalis, Neottia nidus-avis, Cetraria islandica, Usnea hirta, U. subfloridiana.
2. G atunki objęte ochroną częściową: Ribes nigrum, Frangula alnus, Ledum palustre, Yiburnum opulus, Asarum europaeum, Galium odoratum, Centaurium
umbellatum, Helichrysum arenarium, Convallaria majalis.
Najcenniejszym obiektem w rezerwacie jest skupienie m odrzewia polskiego.
W inno ono podlegać specjalnej trosce i być uznane za pom nik przyrody. Poza
96 Dominik Fijałkowski, Bogumiła Adamczyk, Adam Polski
modrzewiem należałoby objąć ochroną przylegające doń skupienie buków.
Łącznie p łat tej form y ochrony mógłby mieć powierzchnię ok. 10 arów.
ŚCIEŻKI DYDAKTYCZNE
W ażnym obiektem dydaktycznym jest skupienie m odrzewia polskiego, którego poznanie m oże ułatwić następująca trasa (ryc. 2). Po wjeździe na szosę asfaltow ą Lipa-G ielnia, zatrzymujemy się przy brzegu lasu i drogą polną udajem y się w kierunku południowym. Po ok. 500 m skręcamy do drogi śródleśnej w kierunku wschodnim. Zbliżając się do granic rezerwatu oglądam y różne typy borów (Querco-Piceetum, Leucobryo-Pinetum), a nad ciekiem
— fragm enty Circaeo-Alnetum oraz Tilio-Carpinetum ze stanowiskiem Dentaria glandulosa po stronie północnej drogi. Przed skupieniem m odrzewia polskiego znajduje się obniżenie po starym zakolu potoku. Jeśli dotądm ożna było dojechać autem osobowym , to zakole tworzy już skuteczną zaporę przed lekkimi pojazdam i mechanicznymi. Po przejściu zakola, wchodzimy na lokalne wzniesie
nie z udziałem m odrzew ia po północnej stronie drogi śródleśnej i buka po południowej stronie tej drogi. Po obejrzeniu najciekawszej części rezerwatu, możemy wrócić albo udać się malowniczą drogą śródleśną pieszo do wschodnich granic oddz. 1196 i 1195, kierując się na północ aż do drogi żużlowej Gielnia-M aliniec. Po drodze oglądamy różne typy borów: Querco-Piceetum, Leucobryo-Pinetum, Molinio-Pinetum, Vaccinio uliginosi-Pinetum. Całość trasy pieszej nie przekracza 2 km.
UWAGI GOSPODARCZE
Podstawowym elementem ochronnym w rezerwacie jest modrzew polski.
Interesujące są też inne typy lasów z udziałem jodły, świerka, buka, a w runie
— Dentaria glandulosa. M odrzew nie m a zupełnie podrostu ani siewek. Jest to
zjawisko prawie powszechne w innych rezerwatach modrzewiowych. Stąd
należałoby prow adzić działania hodowlane, które ułatwiłyby pojawienie się
nalotu i podrostu modrzewiowego. Nie m ożna jednak robić tego kosztem buka,
którego skupienie towarzyszy świerkowi od strony południowej. Buk w lasach
K otliny Sandomierskiej i w P arku Krajobrazow ym Janów Lubelski jest drzewem
bardzo rzadkim , kiedyś skutecznie tępionym i należałoby za wszelką cenę (nawet
kosztem jodły i świerka) utrzym ać lokalne ekotypy tego gatunku. Związane są tu
one bowiem z siedliskami bardziej zakwaszonymi i m okrym i, niż m a to miejsce
na Roztoczu.
Tab. 1. Skład florystyczny zespołów z klas: Potamogeto
netea, Utricularietea intermedio-minoris, Phragmitetea, Scheuchzerio-Caricetea fuscae i Oxycocco-Sphagnetea Floristic composition of the associations from the classes:
Potamogetonetea, Utricularietea intermedio-minoris, Phragmitetea, Scheuchzerio-Caricetea fuscae and Oxy-
cocco-Sphagnetea
Tab. 2. Skład florystyczny zespołów z klasy Alnetea glutinosae i związku Alno-Padion
Floristic composition of the associations from the class Alnetea glutinosae and Alno-Padion
T ''umery i r.azwy zespołów
Numbers and names o f a s s o c ia t io n s
1 . C a ll it r ic h e tu m po ly m o rp h a e
o
■P
P01 3 r-) OJ P.
I a>
c
o+»
ow
CM
■H E
•H c a 1
<D
•H i Sj bO
p
m
Pm otIA
| 4 . C a r ic e tu m r o s tr a ta e | 5 . Z b ió r , z C a la m a g r o st is c a n e sc e n s 6 . J un co e ff u si -S p h a g n e tu m |7 . C a r ic e tu m la s io c a r p a e I
•H
o
3 0)
P
+» § <D c ź (n
o
i
Po X!
Pi
■H
oW
P 00Zwarcie drzew a % Compactness o f tr e e s a % Zwarcie z a r o ś li b %
Compactness o f undergrowth b % Pokrycie r o ś l i n z ie ln y c h c % Cover o f herbaceous p la n ts c % Pokrycie mchów d %
Cover o f mosses d % Poziom wody gruntowej cm Level o f ground water cm Nr zd jęć f i t o s o c . Nos. o f p h ytosoc. records
cn 03
o o o o
CM 00
O
- o
IA CTi
O
cn
+ CM
o o
CM
ia
co
+• CM
cr» t—
CM 00
o o
CM
r- oo 9 2 0 8 9 1 1 0 2 0 7 8 2 . 11 1 0 9 8 . +
OT cn o
CM
♦ + oo A- o o
ia
Numery 1 nazwy zespołów
Numbers and names o f a s s o c ia tio n s
9 . S a li c e tu m a u r it a e 1 (10 . S a li c e tu m p a n ta n d r o -c in e r e a e 1
I
<0 G
3 1
■H
CO O§ p o*
C D O P
ź OT 1
0)G
1—
•H 1
P bO G
OT O rt
CM 1
0)
G3 1
O<D CU
O
•Hp
O
IA
Zwarcie drzew ą % Compactness o f tr e e s a % Zwarcie p od szycia b % Compactness o f th ic k e t b % Pokrycie r o ś l i n z ie ln y c h c % Cover o f herbaceous p la n ts c % Pokrycie mchów d %
Cover o f mosses d % Poziom‘wody gruntowej cm L evel o f ground w ater cm Nr z d jęć f i t o s o c . Nos. o f ph ytosoc. records
r -
CM
en
ia CM
♦ Q0
CM
cn
o
IAia ia
co t—
CM IA CM
c- r- oo
00 IA CM
O
iaia CM I A I Aot r- co C-
co
o>
o
IAcr>
--
ia
tA r-
CM CM CM
cn co oo co
• - CM CM CM
O O O IA
♦ CM CM tA
O
CM tAN CM CM CM
Trrzew i krzewy:
B etula pendula b ... ■ B etula pendula c ...+ ■ Pinus s y l v e s t r i s a ...
Pinus s y l v e s t r i s b ... • Gat. char. 1 wyróżn. je d n o stk i f i t o s o c . z k la sy Potam ogetonetea:
1 . C a llit r ic h e cophocarpa 9 8 ...
2 . H ottonia p a lu s t r ! s . . 6 + . . . Ranunculus f lu it a n s + ...
Ranunculus a ą u a ticu s + ...
Gat. char, i wyróżn. je d n o stk i f i t o s o c . z k la sy U t r ic u la r ie te a in term ed io-m in oris 3 . Sparganium minimum . . 3 8 . .
Gat. char, i wyróżn. je d n o stk i f i t o s o c . z k la sy Phragm itetea:
4 . Carex r o str a ta
5 . C alam agrostis can escen s M agnocaricion e la t a e : Galium p a lu str e Lysiraachia t h y r s if lo r a Peucedanum p a lu stre S c u t e ll a r ia g a le r ic u la t a Carex e la ta
Ph ragm itetea:
Alisma p la n ta g o -a ą u a tic a ' Rorippa amphibia E le o ch a ris p a lu s t r is Equisetum f l u v i a t i l e
Gat. char, i wyróżn. je<
z k la sy S ch eu ch zerio-C aricetea ftiscae:
6 . Juncus e ffu su s . . . . 1 + 6 . Sphagnum cuspidatum ...
C a r ic e ta lia fu sca e:
Carex nigra . . . . ♦ +
Epllobium p a lu str e ...
Ranunculus flammula ...
S t e l l a r i a p a lu s t r is V iola p a lu s t r is 7 . Carex la sio c a rp a
Drzewa i krzewy:
Alnus g lu tin o s a a Alnus g lu tin o s a b A bles alba a A bies alba b A bies alb a c Acer pseudoplatanus b Acer pseudoplatanus c B etula pendula b B etula pendula c Carpinus b e tu lu s b Fraxinus e x c e ls io r a Fraxinus e x c e ls io r b
7 9 2 +
3 5 7 6 3 3
♦ - ► . 1 2 1
. 2 + . . . 1 1 * . + .
♦ ♦ . . . . ♦ . . . ♦ +■ . 1 1 2 . 1 1 . . . .
• . + . +■ ♦ . • • •
3 8 . . Fraxinus e x c e ls io r c ♦ ♦
f i t o s o c . Frangula aln u s b . 1 2 2 2 1 ♦
Ouercus robur a ♦
. . 8 6 ♦ 9 1 . . . Plnus s y l v e s t r l s a ♦ + 1 1 ♦
• • • • 9 6 P icea a b ie s a . . .
11 ♦ ♦ ♦
P icea a b ie s b . 1 1 ♦ ♦
. ♦ ♦ ♦ P icea a b ie s c ♦ ♦
14. S a lix a u r ita b 6 2 .
♦ ♦ ♦ 15• S a lix cin erea b 5 .
. . . ♦ ♦ Gat. char, i wyróżn. je d n o stk i f it o s o c ,
♦ ♦ z k la sy A lnetea g lu tin o sa e:
11 . Sphagnum sąuarrosum 7 3 4 1 1 . ♦ .
e • 11 . Sphagnum p a lu str e . ♦ + ♦ 1
C alam agrostis canescens ♦ 1 2 ♦
Carex elon gata ♦ ♦ 2 ♦ + ♦ ♦
. ♦ . ♦ ♦ ♦ T h e ly p te r is p a lu s t r is . ♦ • ♦ ♦ 1
f i t o s o c . Lycopua europaeus ♦ ♦ ♦ • 1 . .
8 7 1 ♦ 6 3 * . . 4
Sphagnum te r e s P o t e n t illa p a lu s t r is Drepanocladus aduncus Drepanocladus f lu it a n s Eriophorum a n g u stifoliu ra Juncus a r t ic u la t u s A g r o stis canina
Gat. char, i wyróżn. je d n o stk i f i t o s o c . z k la sy O xycocco-Sphagnetea:
8 . Eriophorum vaglnatum ...
8 . Sphagnum f a l l a x ...
Aulacomniurn p a lu str e ...
Drosera r o tu n d ifo lia ... . Andromeda p o l i f o l i a ...
Polytrichum strictu m ...
Vaccinium oxycoccos ...
Sphagnum magellanlcum ...
Gat. tow arzyszące z b liż o n e do zespołów i s i e d l i s k z k la s a -c :
a . M olinio-A rrhenatheretea:
Deschampsia c a e s p ito sa Pestuca rubra Lysimachia v u lg a r is Lythrum s a lic a r ia M olinia coeru lea Poa p r a te n s is
b . S ch eu ch zerio-C aricetea fu scae i Oxycocco-Sphagnetea:
Lotus u lig in o s u s Vacclnium uliginosum Sphagnum neraoreum Sphagnum p a lu str e Sphagnum sąuarrosum
c . Inne grupy r o ś l i n : • D ryop terls carthusiana Polytrichum commune
1 6 1
♦ ♦
:ae: t ♦ 1 ♦ •
♦ + 1 2 1 ♦ .
• • . 1 ♦ 1 1 ♦ . . .
♦1 1 1 . .
• • 4 ♦ + 1 ♦ 1 •
. 1 5
♦ 1 2
1 2 . 5 1 2
• . • . ♦ . ♦ • . .
♦ ♦ ♦ 1 ♦
♦ ♦ . +■ ♦ 1 1 1 1 1 ♦ . ♦
♦ • • . • + • ♦ . ♦ . .
♦ ♦ 3 ♦ ♦ . . . . . ♦ . ♦ ♦ fu scae
♦ ♦ ♦
. . • . . . + . ♦ . . ♦ 1 . 2 3 2 2
. . . 1 1 2 ♦ 1 ♦ 1
• • • 1 1 • 1 2 6 3 2 ♦
♦ ♦ ♦
♦ • 3 1 2 2 1 6 G at. tow arzyszące w ystępujące 1 1 2 razy: A g ro stis s to lo n if e r a 3( + ); A. te n u is 7 ( l ) ; Anthoxanthum odoratum 7 (+ ); Galium uliginosum 6 , 7( + ); Frangula aln u s b 12 ( + ) ; Mentha v e r t i c i l l a t a 1 (2 ) ; Polygonum hydropiper 1 (1 ) ; Ru- bus p li c a t u s 7 ( 1 ) .
Gat. ch ar, i wyróżn. je d n o stk i f it o s o c z k la sy Ouerco-Fagetea:
12. Circaea a lp in a 12. Solanum dulcamara
A lno-Padion:
Carex remota + 6 1 2
Circaea lu t e t ia n a ... + .
Ranunculus f ic a r la ♦
Rumex sanguineus .
Stachys s y lv a t lc a ...
O uerco-Fagetea:
Aegopodium podagraria ... ♦ . Anemone nemorosa ... ♦ + • Carex d i g i t a t a
N elica nutans ...♦ . ♦ .
A s a r u n e u r o p a e u m ... ♦ . . ♦
Galium odoratum ... ♦ . ♦
Atrlchum undulatum . . . 1 ♦
Daphne mezereum ... ♦ + . D ryop terls f ilix - m a s ...♦ . . ♦ Eurhynchium z e t t e r s t e d t i i • • • ♦ • 1 ♦ ♦ + + Lanium galeobdolon
In p a tien s n o li-ta n g e r e ... + Pulmonaria obscura ...+ . . «.
D entaria gland ulosa ... + Gat. tow arzyszące z b liż o n e do zespołów i s i e d l i s k z k la s a -c :
a . M olinio-A rrhenatheretea:
C a lth a p a l u s t r i s
C rep is pa lud osa ...+ ♦ + . Deschampsia c a e s p ito sa . . . . ♦ 1 . * 1 . Galium p a lu st r e ... ♦ ♦ * * 4.
Juncus e ffu su s I r i s paeudacorus Lysimachia w ulgaris Lythrum s a lic a r ia Peucedanum p a lu stre S cirp u s s y lv a t ic u s S c u t e lla r ia g a le r ic u la ta
b . Ouerco-Fagetea:
Athyrium f ilix - f e m in a D ryop terls carth u sian a Majanthemum b ifo llu m Plagiomnium a f f ln e Plagiomnium elatum Plagiomnium cuspidatum
O x a lis a c e t o s e lla . . . 2 ♦ 1 . ♦ . 1 Polytrichum formosum . . . 1 . + • . ♦ ♦ .
c . Scheu ch zerio-C aricetea fu sca e:
Polytrichum communae 7 9 2 . 1 ...
V iola p a lu s t r is . . . ♦ 1 . ♦ 1 ♦ 1 Gat. towarzyszące występujące 1 1 2 razy: Ca- r ex ech in a ta 1 5(+ ); C. curta 15(+ ); C. nigra 14
(+■); Cal la p a lu s t r is 20(-+); Cardamine p r a te n s is 2 2 (> ); D ryop terls d il a t a t a 16(+ ); Lysimachia t h y r s if lo r a 15(> ); M olinia coeru lea 18. 19(+ );
M ycelis m u ralis 17 (+ ); Rubus h ir tu s 1 6 (+ ), 1 8 (2 );
9 ( 3 ) . R. p li c a t u s 18, 19(
1
2 ♦ ♦ 1 1 1 1
♦ 1 1
2 + 1 4 3
1 ♦ ♦
Dominik Fijałkowski, Bogumiła Adamczyk, Adam Polski Annales UMCS, sectio C, vol. XLVI, 8
Tab. 3. Skład florystyczny zespołów: Querco-Piceetun Tab. 4. Skład Horystyczny zespołów ze związku Dicrano-Pinion i Abietetum polonicum Floristic composition of the Floristic composition of the associations from Dicrano-Pinion associations: Querco-Piceetum and Abietetum polonicum
Numery i nazwy zespołów
Numbers and names o f a s s o c ia tio n s
O -P • 3 O (U (U
<D O
3
2
§ 1
P o
a>
hp fi
<D o
•H rd o; o, O ir>
Zwarcie drzev’ a %
Compactness o f tr e e s a % co c- co m co oo en cn cn oo cn co Zwarcie pod szycia b % in ic co
cj(C rc CO CU U r- KC CU Compactness o f th ic k e t b %
Pokrycie r o ś li n z ie ln y c h c % co m er*
<t>oo +
t- t-cu c- cn Cover o f herbaceous p la n ts c %
Pokrycie mchów d %
cu m oo + cu cu ++ + + + + to Cover o f mosses d %
Poziom wody gruntowej cm O O O in o O o O O in o m O Level o f ground water cm t^cu^outocu-a- co c- co co c- CO Nr zd jęć f i t o s o c .
'U- ltivo r~- co cn o i— cu to irc co Nos. o f ph ytosoc. records CU CU CU CU CU CU fC' to (O to to to to
Drzewa i krzewy:
A bies alb a a A bles alba b A bies alba c Alnus g lu tin o s a a Alnus g lu tin o s a b Acer pseudoplatanus a Acer pseudoplatanus b Acer pseudoplatanus c B etula pendula a B etula pendula b B etula pendula c B etula pubescens a B etula pubescens b Carplnus b e tu lu s a Carplnus b e tu lu s b Carplnus b e tu lu s c Fagus s y lv a t lc a a Fagus s y lv a t ic a b Fagus s y lv a t lc a c Frangula a ln u s b Frangula a ln u s c Larix p o lo n ica a Ouercus robur a Ouercus robur b Ouercus robur c P lcea a b ie s a P lcea a b ie s b P lcea a b ie s c Plnus s y l v e s t r i s a Sorbus aucuparla b Sorbus aucuparla c S a li x a u r lta b T l i ł a cordata b
Gat. char. 1 wyróżn. Jednostki f i t o s o c z k la sy V a c cin io -P ice e te a :
13 . Lycopodium annotinum 14. D ryop terls d il a t a t a
V a c cin lo -P ice io n : Vaccinlum m y r tillu s O x a lls a c e t o s e lla Pleurozium sch reb eri Polytrichum formosum Hylocomlum splendens Majanthemum b ifo liu m Y a c c in io -P lc e e te a :
P tiliu m c r i s t a - c a s t r e n s i s ... , T r i e n t a lis europaea
Melampyrum p raten se
Dicranum polysetum ... <
Gat. tow arzyszące z b liż o n e do zespołów i s i e d l i s k z k la s a-b :
a . O uerco-Fagetea:
Athyrium f il ix - f e m in a Atrichum undulatum Carex d i g i t a t a D ry o p terls carth u sian a D ry o p terls f ilix - m a s Eurhynchium z e t t e r s t e d t i i Eąuisetum sylvaticum Luzula p ilo s a Plagiomnium cuspidatum Plagiomnium elatum Plagiomnium a f f in e ,
b . Inne grupy A o ślin : C alam agrostis canescens Lyslmachla v u lg a r is M ollnia coeru lea Polytrichum commune Pteridium aąuilinum Rubus h ir tu s Rubus p li c a t u s Rubus id aeu s Sphagnum aąuarrosum
3 5 6 2 3 4 3 2 4 4 2 4 3 1 1 1 + 1 1 1 6 2 4 1 1 2
♦ 1 ♦ 1 ♦ + + + ♦ + 1
. 1 . 2 3 5 4
♦ ♦ + ♦ 2 + 1
1 . 1 4 ♦ +
♦ + +
• . • . . . ♦ + . ♦ . .
♦ + ♦
3 ♦
♦ ♦ ♦
• + ♦ 1 .
• ♦ . + 1 1 3 . + + 1
2 + + + . + . .
♦ . • . . . + + + +
5 1 + ♦
1 . . . . 2 . + . . .
♦ ♦ + ♦ + ♦
1 2 + 1 1 2 . + + . ♦ + +
• . . . ♦ ♦ +
7 7 8 5
1 . 3 2 . . . . . 1 ♦
♦ ♦ ♦
♦
4 1 1 ♦ + 1 + 1 + + 2 2 1
♦ 1 1 + 1 . 1 ♦ + + 2 1
+ + + ♦ ♦
1 2
• + • • • • . ♦ . ♦ ♦ . + • + + +
Numery i nazwy zespołów
Numbers and names o f a s s o c ia tio n s
1 6 . V a c c in io u li g in o s i- P in e tu m 1 7 . M o li n lo -P in e tu m 1 8 . L e u c o b r y o -P in e tu m
0) i aj a
•H s
8 1
m c a>
hH4 PM cn
a>
<0
<u T3
cd•H 1
•H
CD P•H
►
■H B O
Ci
3
■P P O <D O C
cd p
> PM
O
CU Zwarcie drzew a %
Compactness o f tr e e s a % Zwarcie p od szycia b % Compactness o f t h ic k e t b % Pokrycie r o ś l i n z ie ln y c h c % Cover o f herbaceous p la n ts c % Pokrycie mchów d %
Cover o f mosses d % Poziom wody gruntowej cm Level o f ground water cm Nr z d jęć f i t o s o c . Nos. o f p h ytosoc. records
i n i n t - c o t -
C U tO c O C U M -
oc co co 00
O ia i n O O to -u- m
C-OOOcOt- t c t c ic
u- u-
CO 00 C- CO
CU CU K \
00 c - O> OO
cu to m co
O m o m m m m
cu m -u- m - e - e -e
46 7 0 3 9 2 7 4 7 80 7 8 1 7
CO cO+ *-
■e m 00 C T>
o o
O m CU v-
oo oc
KC
cu to
C- CC
i n to
O O co O to M- O i - io in
Drzewa i krzewy:
A bies a lb a a
A bies alba b
+ + .. . . .
♦. . . .
B etula pendula a . 1 . 7
+ •1 1 1
♦5 5 . 2 1
B etula pendula b
♦1 3 2 2 2
+ ♦1 1 .
+ ++ 2
B etula pendula c .
+ +•
+ +B etula pubescens b
Frangula aln u s b 1 1
♦ +3 1 2 2 1
+1
♦ +♦
+Frangula a ln u s c . . . .
+ • + ♦ +Jun iperu s communis
♦.
++
+Ouercus robur a . . . . .
♦ +.
♦. . . . .
Ouercus robur b
♦ + +2
+1 1
+Ouercus robur c
+ ♦Pinus s y l v e s t r i s a 5 5 7 6 7 6 7 6 5 6 2 2 6 2 1 Pinus s y l v e s t r i s b . .
♦.
. + +. . . ♦
♦P icea a b ie s a +
P lcea a b ie s b
♦ . + + ♦1
P icea a b ie s c
+♦
S a lix a u r lta b
♦Sorbus aucuparla b
+ +. . .
+2 5 1 1 1
1 1 2 + +
1 1
1 ♦ 1 1
♦ 1 1 ♦ ♦ 1 2 2 1
1 * 1 1 5 +
♦ . . . + . . + + 1 1 3
• + + . + 1 + 1
♦ + + + ♦ ♦ . + . ♦ +
♦ . + ♦ . . . + + +
. + • • + • • ♦ ♦ . .
+ • + + + . . + • . • + + + +
• ♦ ♦ • ♦ ♦ ♦
• + • . ♦ +
+ ♦ . 1 + 1 + •
1 1
♦ 1 1 + 4
. 1
+ 4
Gat. char, i
z k la sy V a c cin io -P ice e te a 15. Ledum p a lu str e
15 . Vaccinium uliginosum 15 . Eriophorum vaginatum 15. Aulacomnium p a lu str e 1 5 . Vaccinium oxycoccos 16. M ollnia coeru lea 16. Polytrichum commune 17 . Leucobryum glaucum 17. Hypnum cupresslform ae 18 . Festuca ovina 19. Dicranum scoparlum 19. Yaccinium v i t i s - i d a e a
D icran o-Pinion:
Dicranum polysetum Diphasium complanatum Monotropa hyp opitys
Y a c c in io -P lc e e te a : Yaccinium m y r tillu s Lycopodium annotinum D ryop terls d il a t a t a O x a lis a c e t o s e lla Pleurozium sch reb eri Polytrichum formosum Hylocomlum splendens Majanthemum b ifo liu m T r i e n t a lis europaea Melampyrum praten se
Gat. towarzyszące zbliżom i s i e d l i s k z k la s a-b : a . Y a c cin io -P lce e te a : Ca Huna v u lg a r is D ryop terls carthusiana Luzula p ilo s a Lycopodium clavatum Polytrichum Juniperinum
b . Sch eu ch zerio-C aricetea fu scae
Carex la sio c a rp a + . ♦
Carex n igra + + ♦
Eriophorum a n g u stlfo liu m . + +
Sphagnum nemoreum . 1
Sphagnum p a lu str e + .
Sphagnum sąUarrosum + .
Sphagnum cuspidatum + .
. 3 3 2
. 1 2 1 1 5
+ 1 2 ♦ ♦ 1 +
t ^ z y s z ą c e w ystęp. 1 i 2 razy: AJuga rep tan s 2 9 (+ ); Carex elo n g a ta 28(+ ); C. remota 28, 29(+ ); Dryop- t e r i s c r i s t a t a 25(+ ); Festuca gig a n tea 28(+ ); Plagiomnium undulatum 36(+ ); Y iola p a lu s t r is 3 0 (+ ).
Dominik Fijałkowski, Bogumiła Adamczyk, Adam Polski
. ♦ 1 . 3 2 2 1
4 3 1 .
2 1 3 3 2 2 3 1 1 1 ♦ 1 .
8 2 2 3 7 3 3 5 6 9 3 1 1 2 + + . +
+ . ♦ + .
3 2 2 2 2 3 2 2 3 3 4 5 3 5 3 . . • + 1 + 1 + +
. • . . • . • • . + . + . . + • . . . 1 + . + ♦ ♦ . .
♦ ♦ ♦ . ♦ 1 + + + 2 1 2 1 1 do zespołów
+ 1 1 + 4 8
• . + • ♦ . ♦ . . • . . . .
• . . ♦ . . . . ♦ + + + .
♦ + . . 3 2 • + + 1 1 + . . ♦ . . . .
♦ 1 . . + 4 . . 1 2 4 1 1 3 . . 3 5 . .
♦ 1 . .
♦ 3 3
Gat. tow arzyszące w ystęp. 1 i 2 razy: A g r o stis s t o l o n i - fe r a 4 2 (+ ); A. te n u is 5 1 (♦ ); Anthoxanthum odoratum 4 2 (+ );
Cladonia r a n g ife r in a 4 8 (+ ); Carex p i l u l i f e r a 4 8 (+ ); Conval- la r ia m a ja lis 50 (+ ); Deschampsia c a e s p ito sa 4 2 ( + ) ; Festuca rubra 4 2 (+ ); Juncus e ffu su s 4 0 (1 ) ; J . sąuarrosus 4 2 (+ ); Ly- sim achla v u lg a r ia 4 0 (1 ) ; Poa p r a te n s is 4 2 (+ ); P o t e n t illa e re c ta 4 4 (+ ); Pteridium aąuilinum 4 7 (+ ); Rumex a c e t o s e lla 4 9 (+ ); Rubus p lic a t u s 5 0 (+ ); Danthonia decumbens 50, 5 1 (+ ).
Annales UMCS, sectio C, vol. XLVI, 8
Tab. 5. Skład llorystyczny zespołów z klas: Bidentelea tripartiti i Epilobietea angustifolii Floristic composition of the associations from the classes: Bidentetea tripartiti and Epilobietea
angustifolii.
N u m ery i n a z w y z e s p o ł ó w
N u m b e rs a n d n a m e s o f a s s o c i a t i o n s a
3 +>a>
-*-* c -o 0)
wo
I■Hco FtOJ
A 0)
OJ
a
a X)■H
+»
tao F(
<0
3
r-JCUO -H
1
<D O h0X) H 3 P4
« U)
OJ
•H
coFj
ul hO r~J
g•H
ta a o Abp N Fe
O X>C3
to OJ
■Ho FttaO
•H 3
CO•H
co +»O N h O
X>tSJ
OJ
Z w a r c ie z a r o ś l i b
aC o m p a c tn e s s o f u n d e r g r o w t h b P o k r y c i e r o ś l i n z i e l n y c h c C o v e r o f h e r b a c e o u s p l a n t s c % P o k r y c i e mchów d %
C o v e r o f m o s s e s d % P o z io m wody g r u n t o w e j cm L e v e l o f g r o u n d w a t e r cm N r z d j ę ć f i t o s o c . N o s . o f p h y t o s o c . r e c o r d s
co
oOJ
OJ co
■r- OJ
cn co
+ +
LO O
T-
OJto M-
CO CO co+
o
CO to
o~t
+
oOJ OJ
