Dzisiejszy numer zawiera 4 strony Cena pojedynczego egzemplarza 15 groszy
Wąbrzeźno, wtorek 14 stycznia 1930 r.
Nr. 5 Rok X
„Twarde orzechy"
drugiej konferencji haskiej.
Haga,FEDCBAd n ia 8 s ty c z n ia . D ru g a k o n f e r e n c ja h a s k a s ta n ę ła — ja k to b y ło z r e s z tą d o p r z e w id z e n ia — w o b e c n ie z b y t ła tw y c h z a d a ń . J u ź n a p ie rw s z y c h p o s ie d z e n ia c h u ja w n iły s ię d o ś ć p o w a ż n e tru d n o śc i, k tó re w y k a z a ły d o b it
n ie , iż o rz e c h y , k tó r e z g ry ź ć m a ją o b e c n ie d e le g a c i k o n fe re n c y jn i, s ą n ie ty lk o b a rd z o tw a r d e , a le ró w n ie ż i w c a le o b s z e rn e . D o ty c h c z a s o w e o b r a d y o b e s z ły s ię w p r a w d z ie — n a r a z ie p r z y n a jm n ie j — b e z d r a m a ty c z n y c h m o m e n tó w , w ja k ie o b fito w a ły w s tę p n e p o s ie d z e n ia z e s z ło ro c z n e j k o n fe re n c ji h a s k ie j, n ie m n ie j je d n a k o g ó ln a a tm o s fe r a je s t d o tą d w c a le s iln ie p o d n ie c o n a i n ie b r a k p o m ię d z y p o - s z c z e g ó ln e m i d e le g a ta m i d o ś ć p o w a ż n y c h ró ż n ic z d a ń , k tó r e n ie z a p o w ia d a ją z b y t ła tw e g o i h a r m o n ijn e g o z a k o ń c z e n ia o b e c n e j k o n fe re n c ji.
N a p ie r w sz y p la n w y s u n ę ły s ię tru d n o śc i, z w ią z a n e z e s p r a w ą ta k z w a n y c h „ r e p e ra c ji w o d n y c h " . C h o d z i tu o o d s z k o d o w a n ia , k tó re n a le ż n e s ą C z e c h o s ło w a c ji, R u m u n j i i J u g o s ła w ji o d d a w n y c h s p rz y m ie rz e ń c ó w p a ń s tw c e n tra ln y c h , to je s t o d W ę g ie r, A ’u s trji i B u łg a r ji. P r e te n s je te w łą c z o n e z o s ta ły w c a ło k s z ta łt o d s z k o d o w a ń , p o n ie w a ż łą c z ą s ię o n e ś c iś le z o g ó ln y m i r o z r a c h u n k a m i w o je n n y m i, N ie s te ty je d n a k , p o m ię d z y p o s z c z e g ó ln e m i, z a - in te re s o w a n e m i w te j s p r a w ie p a ń s tw a m i, w y n ik ły s p o ry , k tó r e u n ie m o ż liw ia ją z a w a r c ie d e fin ity w n e g o p o ro z u m ie n ia .
I ta k W ę g rz y n ie c h c ą u z n a ć z b y t w y s o k ic h p r e te n s ji C z e c h o sło w a c ji o r a z R u m u n ji i d o m a g a ją s ię s iln e g o o b n iż e n ia o g ó ln e j s u m y o d s z k o d o w a ń , ja k ie z a p ła c ić m a s k a r b w ę g ie rs k i, B u łg a r z y z n o w u o d r z u c a ją ż ą d a n ia J u g o s ła w ji. A u s trja z a ś w re s z c ie n ie c h c e w o g ó le z g o d z ić s ię n a p ła c e n ie o d s z k o d o w a ń i d o m a g a s ię s k r e ś le n ia d łu g u w o je n n e g o z e w z g lę d u n a tr u d n e p o ło ż e n ie m in ia tu ro w e j r e p u b lik i a u s tr ja c k ie j.
W o b e c te g o o p o rn e g o s ta n o w is k a d łu ż n ik ó w — z a ję ły je d n a k C z e c h o s ło w a c ja , J u g o s ła w ja i R u m u n ja z d e c y d o w a n e s ta n o w is k o , z a p o w ia d a ją c , iż n ie z g o d z ą s ię n ig d y n a o b n iż e n ie n a le ż n y c h im p r e te n s ji. W y tw o r z y ła s ię z a te m b a r d z o k ło p o tliw a s y tu a c ja , z k tó r e j tr u d n o d o p r a w d y z n a le ź ć w y j
ś c ie .
S ta n te n p o g o rs z y ł s ię te rn s iln ie j, ż e C z e c h o s ło w a c ja , R u m u n ja i J u g o s ła w ja o ś w ia d c z y ły s o lid a r
n ie , iż n ie p o d p is z ą c a ło ś c i u k ła d ó w h a s k ic h , je ś li m o c a rs tw a k o a lic y jn e n ie w p ły n ą n a W ę g ró w i B u ł
g a ró w w k ie ru n k u p r z y ję c ia ż ą d a n y c h o d n ic h s u m . G ro ź b a ta s ta ła s ię b a r d z o p o w a ż n a . O to b o w ie m z a is tn ia ło n ie b e z p ie c z e ń s tw o , iż w s k u te k te j d r u g o rz ę d n e j n a o g ó ł s p r a w y d o jd z ie d o ro z b ic ia d r u g ie j k o n f e r e n c ji h a s k ie j i d o u n ic e s tw ie n ia o s ią g n ię
te g o d o tą d p o ro z u m ie n ia z N ie m c a m i.
D la m o c a r s tw k o a lic y jn y c h s ta ło s ię o c z y w iś c ie ta k ie w y jś c ie n ie m o ż liw e d o p r z y ję c ia . T o te ż , c h c ą c z a p o b ie c d a lsz y m ta rc io m , o g ło s iły m o c a r
s tw a k o a lic y jn e p ó ło f ic ja ln e k o m u n ik a ty , z k tó r y c h w y n ik a , ż e n a w y p a d e k , g d y b y w s p r a w ie „ o d s z k o d o w a ń w s c h o d n ic h " n ie d o s z ło d o p o ro z u m ie n ia , z a jm ie s ię k o n f e re n c ja h a s k a ty lk o k w e st ją o d s z k o d o w a ń n ie m ie c k ic h . P la n Y o u n g a w s z e d łb y te ż w ó w c z a s w ż y c ie b e z p o d p is u C z e c h o s ło w a c ji, R u - m u n ji i J u g o s ła w ji. K w e stja „ o d s z k o d o w a ń w s c h o d n ic h " z o s ta ła b y w ó w c z a s o d d z ie ln ie z a ła tw io n a i d o p ie r o p o o s ta te c z n e m p o ro z u m ie n iu s ię z a in te r e
s o w a n y c h p a ń s tw w łą c z o n a b y ła b y o n a d o c a ło k s z ta łtu p la n u o d s z k o d o w a ń Y o u n g a .
T a k ie s ta n o w isk o , la n s o w a n e p r z e d e w s z y s tk ie m p r z e z F r a n c ję , B e lg ję i A n g lję , m a o c z y w iś c ie n a c e lu z m u sz e n ie z a ró w n o C z e c h o s ło w a c ji, R u m u n ji i J u g o s ła w ji, ja k i z d ru g ie j s tr o n y W ę g ie r, B u ł
g a rji i A u s trji d o w z a je m n y c h u s tę p s tw i d o k o m -
Z Sejmu.
W A R S Z A W A , 1 2 . 1 , S o b o tn ie e x p o s e p r e m je r a B a r tla z o s ta ło p r z y ję te z e s tro n y o p o z y c ji z ż y c z li
w ą n e u tr a ln o ś c ią . M o w a z o s ta ła w y s łu c h a n a w s k u p ie n iu p r z e z c a łą Iz b ę , J e d y n ie s o c ja liś c i p r o te s to w a li p r z e c iw u s tę p o w i, d o ty c z ą c e m u p o lity k i w s to s u n k u d o k a s c h o ry c h , P r e m je r B a r te l w e x p o s e s w o je m r o z w in ą ł te z ę w ie lk ic h tr u d n o ś c i i z a g a d n ie ń p a ń s tw o w y c h , k tó r e ty lk o p r z y p a c y f ik a c ji n a s tro jó w d a d z ą s ię u z g o d n ić . M o w a p r e m je ra je s t a p e le m d o c a łe j iz b y , a ż e b y k o n ie c z n o ś c i p a ń s tw o w e w im ię s tro n y g o s p o d a rc z e j i n a p r a w y k ry z y s u g o s p o d a rc z e g o z a ła tw ić ,
Z c ie k a w s z y c h m o m e n tó w te g o p o s ie d z e n ia n a le ż y p o d n ie ś ć p rz e m ó w ie n ie p o s ła L ie b e rm a n a , k tó ry , p o le m iz u ją c z p o p rz e d n im m in is tre m s p ra w ie -
Niemcy proponują...
D e le g a c ja n ie m ie c k a w G e n e w ie z w ró c i s ię d o p o ls k ic h d e le g a tó w z n o w e m i p r o p o z y c ja m i w s p r a w ie k o n ty n g e n tu im p o rto w e g o p o ls k ic h ś w iń , W n ie m ie c k ic h k o ła c h g o s p o d a rc z y c h p a n u je p r z e k o n a -
Zamknięcie wszystkich świątyń w Rosji sowieckiej.
W e d łu g d o n ie s ie n ia z M o s k w y , a n ty r e lig ijn e o r g a n iz a c je k o m u n is ty c z n e z ło ż y ły rz ą d o w i s o w ie c k ie m u m e m o r ja ł z ż ą d a n ie m z a m k n ię c ia o d d n . 1 -g o s ty c z n ia 1 9 3 1 r o k u n a te ry to r ju m u n ji s o w ie c k ie j w s z y s tk ic h c e rk w i, k o ś c io łó w , s y n a g o g i m e c z e tó w . Z w ią z k i k o m u n is ty c z n e z a z n a c z a ją , ż e p o w y k o n a n iu p ię c io le tn ie g o p la n u o d b u d o w y g o s p o d a rc z e j w
p ro m is o w y c h d e c y z ji. C z y je d n a k p r e s ja ta o k a ż e s ię s k u te c z n a ? C z y n ie w y n ik n ą s tą d n o w e , n ie o c z e k iw a n e tr u d n o ś c i?
A le n ie ty lk o w s p r a w ie „ r e p e ra c ji w s c h o d n ic h "
z a z n a c z y ły s ię ju ż o b e c n ie w H a d z e s iln e ró ż n ic e z d a ń . P o m ię d z y m o c a rs tw a m i k o a lic y jn e m i i d e le g a ta m i n ie m ie c k im i u ja w n ia ć z a c z y n a ją s ię o s ta tn io ró w n ie ż d o ś ć z n a c z n e n ie p o ro z u m ie n ia , C h o d z i tu g łó w n ie o ta k z w a n e „ s a n k c je k a r n e " , k tó re p r z e w id z ia n e m a ją b y ć w p la n ie Y o u n g a n a w y p a d e k , g d y b y N ie m c y n ie c h c ia ły w y p e łn ić p r z y ję ty c h n a s ie b ie z o b o w ią z a ń .
D e le g a c i fra n c u sc y d o m a g a ją s ię , a ż e b y p o z o s ta w ić p r z y w ła d z y w d a ls z y m c ią g u ta k z w a n ą
„ k o m isję r e p a ra c y jn ą " , k tó r e j z a d a n ie m je s t s tw ie r d z a n ie u c h y b ie ń n ie m ie c k ic h i u s ta la n ie e w e n tu a l
n y c h r e p r e s ji w o b e c N ie m ie c w r a z ie n ie so lid n o ś c i w s p ła c ie r a t o d s z k o d o w a w c z y c h . D e le g a c i n ie m ie c c y n ie c h c ą s ię je d n a k z g o d z ić n a ż a d n e d a ls z e „ k o m is je k o n tr o ln e " i ż ą d a ją w z a m ia n z a p r z y ję c ie n o w y c h z o b o w ią z a ń o d s z k o d o w a w c z y c h u s u n ię c ia w s z y s tk ic h o g ra n ic z e ń , s to s o w a n y c h d o te j p o r y w o b e c R z e s z y n ie m ie c k ie j. A p o n ie w a ż w o b o z ie p a ń s tw k o a lic y jn y c h n ie p a n u je w te j k w e s tji z b y t je d n o lita o p in ja ,, a z w ła s z c z a A n g lja n ie o k a z u je z b y tn ie j o c h o ty d o z d e c y d o w a n e g o p o p a r c ia ż ą d a ń fra n c u s k ic h , p r z e to o p ó r n ie m ie c k i s ta je s ię te m s iln ie js z y . N a r a z ie w p r a w d z ie u tr w a la s ię p r z e k o n a n ie , ż e w p o u fn y c h n a r a d a c h p o m ię d z y N ie m c a m i a F r a n c ją u d a s ię p o m y śln ie z a ła tw ić tę k w e s t ję , n ie m n ie j je d n a k d a ls z e ta r c ia s ą b a r d z o p ra w d o p o d o b n e . U z y sk a n ie p e w n y c h m in im a ln y c h c h o ć b y g w a r a n c ji je s t b o w ie m d la d e le g a ta ó w f r a n c u s k ic h — z e w z g lę d u n a o p in ję p a r la m e n tu f r a n c u s k ie g o — r z e c z ą k o n ie c z n ą . A z d ru g ie j s tr o n y i d e le g a c i n ie m ie c c y p r a g n ą p r z y w ie ź ć d o B e r lin a
„ z w y c ię stw o " ic h s ta n o w is k a , a b y u s p o k o ić d r, S c h a c h ta i a ta k i n a c jo n a listó w n ie m ie c k ic h , I w te m te ź le ż y n a r a z ie p o w a ż n a p r z e s z k o d a , k tó r e j u s u n ię c ie n ie p r z y jd z ie , z d a je s ię z b y t ła tw o .
d liw o śc i C a re m , z w a lc z a ł d e k r e t p ra s o w y i fo rm ę je g o is tn ie n ia .
P o p rz e m ó w ie n iu p o s ła P iłs u d s k ie g o p o s e ł T r ą m p c z y ń sk i w g w a łto w n y s p o s ó b z a a ta k o w a ł b , m in is tr a C a r a i p o d n ie c o n y z tr y b u n y o ś w ia d c z y ł:
„ O b y P o ls k a n ig d y n ie m ia ła ta k ie g o m in is tra , ja k im b y ł C a r " , P o d k o n ie c s w e g o p rz e m ó w ie n ia p o s e ł T rą m p c z y ń s k i z a w o ła ł: „ N ie w o la p r u s k a b y ła p r a w d z iw ą w o ln o ś c ią p r a s y w p o ró w n a n iu z d z i- s ie jsz e m i s to s u n k a m i" . O ś w ia d c z e n ie p o s ła T r ą m p - c z y ń sk ie g o w y w o ła ło o lb rz y m ią w rz a w ę n a ła w a c h B . B , W , R , i g ło ś n e o k la sk i o p o z y c ji.
N a jw ię k sz ą s e n s a c ją s o b o tn ie g o p o s ie d z e n ia je s t u c h w a ła S e jm u w d ru g ie m i tr z e c ie m c z y ta n iu , n a m o c y k tó r e j d e k r e t p r a so w y z o s ta ł u c h w a lo n y .
n ie , ż e p o z a a k c e p to w a n iu p ro p o z y c y j n ie m ie c k ic h ro k o w a n ia h a n d lo w e p o ls k o - n ie m ie c k ie w e jd ą n a r e a ln e to ry . R z ą d n ie m ie c k i z a m ie r z a w te j s p r a w ie p o w o ła ć d o ż y c ia s p e c ja ln ą k o m is ję .
R o s ji s o w ie c k ie j n ie b ę d ą m o g ły is tn ie ć ż a d n e in s ty tu c je re lig ijn e .
W s p o m n ia n y p r o je k t o rg a n iz a c y j b o ls z e w ic k ic h , d o m a g a ją c y s ię c a łk o w ite g o z a m k n ię c ia w s z e lk ic h ś w ią ty ń , m a b y ć p o d d a n y w n a jb liż s z y m c z a s ie p o d o b r a d y o d p o w ie d n ic h in s ta n c y j rz ą d o w y c h w M o s k w ie ,
Z e s p r a w d o ty c z ą c y c h P o ls k i w y m ie n ić n a le ż y p rz e d e w s z y s tk ie m s p r a w ę p o ls k o - n ie m ie c k ie g o u k ła d u lik w id a c y jn e g o , k tó r y w z w ią z k u z c a ło ś c ią o d s z k o d o w a ń w o je n n y c h r e g u lu je w z a je m n e p r e te n s je N ie m ie c i P o ls k i. J a k w ia d o m o , z a w a r te z o s ta ło o d n o ś n e p o ro z u m ie n ie b e z p o ś re d n io p o m ię d z y r z ą d e m p o ls k im i n ie m ie c k im i d fe le g a t p o ls k i n a k o n f e r e n c ję h a s k ą p r z e d ło ż y ł te ż te k s t o d n o ś n e g o u k ła d u p le n u m k o n fe re n c ji, N ie m c y r o z p o c z ę li je d n a k o b e c n ie w te j s p r a w ie n ie z w y k le c h a r a k te r y s ty c z n ą g rę . O to d e le g a c i n ie m ie c c y z d ą ż a ją d o te g o , b y u k ła d p o ls k o - n ie m ie c k i n ie w s z e d ł b e z p o ś re d n io w c a ło ś ć p la n u o d s z k o d o w a ń Y o u n g a , le c z b y b y ł d o łą c z o n y o d d z ie ln ie , ja k o s p e c ja ln y a n e k s d o p la n u Y o u n g a , C e l te j g ry je s t o c z y w iśc ie p r z e jr z y s ty . N ie m c y c h c ą w te n s p o s ó b u m o ż liw ić R e ic h s ta g o w i n ie m ie c k ie m u e w e n tu a ln e o d rz u c e n ie u m o w y p o ls k o - n ie m ie c k ie j. S k o ro b o w ie m u k ła d p o ls k o - n ie m ie c k i d o łą c z o n y b ę d z ie o d d z ie ln ie d o p la n u Y o u n g a , b ę d z ie R e ic h s ta g m ó g ł u n ie w a ż n ić g o b e z n a r a ż a n ia s ię n a ró w n o c z e s n e o d rz u c e n ie c a ło ś c i p la n u o d s z k o d o w a ń . I n a c z e j o c z y w iś c ie p r z e d s ta w ia ć b ę d z ie s ię s p r a w a , je ś li u k ła d p o ls k o - n ie m ie c k i w e jd z ie w s k ła d c a ło ś c i p la n u Y o u n g a . W ó w c z a s o d rz u c e n ie g o ró w n a ć m u s ia ło b y s ię u n ie w a ż n ie n iu c a łe g o p la n u o d s z k o d o w a ń .
T o c h a ra k te ry s ty c z n e s ta n o w is k o n ie m ie c k ie je s t ja s k r a w y m d o w o d e m o b e c n e j p o lity k i N ie m ie c w s to s u n k u d o P o ls k i. N a le ż y je d n a k m ie ć n a d z ie ję , iż d e le g a c i P o ls k i o d p o w ie d n io p r z e c iw s ta w ia ją s ię ty m n ie lo ja ln y m z a m ia ro m n ie m ie c k im .
N a p o r z ą d k u d z ie n n y m o b r a d h a sk ic h f ig u r u ją o c z y w iśc ie i d a ls z e w a ż n e s p ra w y , ja k n a p r z y k ła d d o n io sła k w e s tja u s ta le n ia s ta tu tu d la m ię d z y n a r o d o w e g o b a n k u r e p a r a c y jn e g o i t. p . W o b e c p o r o z u m ie n ia , ja k ie u z y sk a n e z o s ta ło je d n a k w ty c h s p r a w a c h ju ż p r z e d k o n f e r e n c ją — m ó w i s ię o te m w H a d z e n a r a z ie b a r d z o m a ło ,
L. Dz.—sz>
—i—
Str. 2 „GŁOS WĄBRZESKI" Nr. 5ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
W y b o r y d o 5e jIn ik ó w P o w ia to w y c h n a P o m o r z u .
P o k a ż d y c h w y b o r a c h s a m o r z ą d o w y c h , z w ła s z c z a w d z ie ln ic a c h z a c h o d n ic h R z p lite j, p r a s a e n d e c k a z a m ie s z c z a r e la c je p o d je d n y m i ty m s a m y m ty tu łe m : „ K lę s k a s a n a c ji" . M a s ię w r a ż e n ie , ż e r e d a k c ja m a g o to w ą k lis z ę , d o k tó r e j d o d a je ty lk o m ie js c o w o ś ć , w k tó r e j w y b o r y s ię o d b y ły .
T y m r a z e m w y b o r y d o s e jm ik ó w p o w ia to w y c h o d b y ły s ię n a P o m o r z u . I z n ó w ty m r a z e m w y n ik i w y b o r ó w z n a la z ły s ię r ó w n ie ż w e n d e c k ic h g a z e ta c h , ja k o r z e k o m a „ k lę s k a B B W R . n a P o m o r z u . D e m a s k o w a n ie k ła m s tw o r g a n ó w e n d e c k ic h n ie m ia ło b y d la n ic h n a jm n ie js z e g o z n a c z e n ia w y c h o w a w c z e g o , b o w ie m c y f ry f a łs z o w a n e s ą ta m z c a łą ś w ia d o m o ś c ią w te m p r z e ś w ia d c z e n iu , ż e e n d e c k i c z y te ln ik b e z k r y ty c z n ie p r z y j m ie w s z y s tk o , c o m u s ię „ p o p a r ty jn e m u " w y p is z e .
A to li w ła ś n ie d la c e ló w in f o r m a c y jn y c h w a r to s ię z a p o z n a ć s z c z e g ó ło w o z w y n ik a m i w y b o r ó w d o s e jm ik ó w p o w ia to w y c h n a P o m o r z u , k tó r e e n d e c ja u w a ż a z a s w o ją d o m e n ę .
B y n ie p r z e c ią ż a ć k r ó tk ie g o a r ty k u łu c y f ra m i, p o d a m y ty lk o c y f r y g łó w n e , a d la w y r o b ie n ia o b ie k ty w n e g o p o g lą d u n a s ta n r z e c z y n ie o m in ie m y o c z y w iś c ie „ z w y c ię s tw a " e n d e c ji.
A w ię c : w T o ru n iu n a o g ó ln ą ilo ś ć 3 6 m a n d a tó w — B B W R u z y s k a ł 1 3 , e n d e c ja z a ś — 2 m a n d a ty . W G r u d z ią d z u — n a o g ó ln ą ilo ś ć 2 8 — B B W R .
— 7 m a n d a tó w , e n d e c ja — 1 ( je d e n ) , W B r o d n ic y n a o g ó ln ą ilo ś ć 4 0 — B B W R , 1 5 , e n d e c ja 4 , W C h e łm ie n a o g ó ln ą ilo ś ć 3 1 — B B W R . 9 , e n d e c ja 5 , W W ą b r z e ź n ie B B W R , — 8 , e n d e c ja — 9 , n a o g ó l
n ą ilo ś ć 3 1 , W L u b a w ie B B W R — 7 , e n d e c ja — 1 4 , n a o g ó ln ą ilo ś ć 4 0 . W Ś w ie c iu B B W R , — 1 2 , e n d e c ja — 7 , n a o g ó lr ią ilo ś ć 5 6 . W T u c h o li B B W R — 6 , e n d e c ja a n i je d n e g o , n a o g ó ln ą ilo ś ć 2 5 . W S ta r o g a r d z ie B B W R — 8 , e n d e c ja — 3 , n a o g ó ln ą ilo ś ć 4 2 , W G n ie w ie B B W R . — 1 , e p d e c ja 8 , n a o g ó ln ą ilo ś ć 1 8 . W T c z e w ie B B W R , — 9 , e n d e c ja 6 , n a o g ó ln ą ilo ś ć 2 4 , W C h o jn ic a c h B B W R — 1 3 , e n d e c ja — 4 , n a o g ó ln ą ilo ś ć 4 4 . W K a r tu z a c h B B W R ,
— 1 6 , e n d e c ja — 8 , n a o g ó ln ą ilo ś ć 4 5 . W K o ś c ie r z y n ie B B W R . — 5 , e n d e c ja 1 5 , n a o g ó ln ą ilo ś ć 3 3 , o r a z w S ę p o ln ie B B W R — 1 1 , e n d e c ja 1 ( je d e n ) , n a o g ó ln ą ilo ś ć 1 9 .
Z z e s ta w ie n ia p o w y ż s z e g o w y n ik a , ż e n a w y m ie n io n e 1 5 m ie js c o w o ś c i ty lk o w 3 m ie js c o w o ś c ia c h e n d e c ja o tr z y m a ła s to s u n k o w o w ię k s z ą ilo ś ć m a n d a tó w , n iż B B W R , I to s ię n a z y w a „ Z w y c ię s tw e m S tr o n n ic tw a N a r o d o w e g o ! ,,."
O g ó łe m w y n ik w y b o r ó w p r z e d s ta w ia s ię n a s tę p u ją c o : w y b r a n y c h z o s ta ło 5 1 2 c z ło n k ó w S e jm ik ó w P o w ia to w y c h , z c z e g o o tr z y m a li: B e z p a r ty jn y B lo k
— 1 4 0 , N P R , P r a w ic a — 1 3 7 , S tr o n n ic tw o N a r o d o w e — 8 7 , B e z p a r ty jn i — 6 0 , P ia s t — 4 9 , C h , D .— 2 , lis ta S ta n u Ś r e d n ie g o 2 , P P S , — 9 , W y z w o le n ie— 1 i N ie m c y — 2 5 .
B e z p a r ty jn i w ilo ś c i 6 0 o s ó b b ę d ą p o p ie r a ć lin ję g o s p o d a r c z ą r z ą d o w ą , n ie m ó w ią c ju ż o in n y c h li
s ta c h , n a k tó r y c h r ó w n ie ż f ig u r u je z n a c z n a ilo ś ć o s ó b , k tó r a w s p r a w a c h g o s p o d a r c z y c h id z ie r ę k a w r ę k ę z B B W R . J u ż z p o w y ż s z y c h ś c is ły c h c y f r
P , B O L E S Ł A W I T A .
P R Z E D B U R Z Ą
P o w ie ś ć h is to r y c z n a z r , 1 8 3 0 .
— '(C ią g d a ls z y ^
Z a w a h a ł s ię n ie c o p a n K a lik s t, a le s z e p n ą ł:
A — p r o s z ę p a n ie n k i...
u A g a tc e b a r d z o to p o c h le b ia ło , g d y ją n a z y w a n o p a n ie n k ą — p o b ie g ła w ię c p r z o d e m , tr o c h ę z a h a ła ś li
w ie . P a n n a J u lia s ie d z ia ła p r z y f o r te p ia n ie i n ie g r a - g c n ic , b łą d z iła ta k b e z m y ś ln ie p o k la w is z a c h . W s trz ę - s ła s ię c a ła , g d y w p a d ła A g a tk a ...
M a łu s k a , z g ło w ą z w ią z a n ą , b y ła w d r u g im p o - to ju .
— P r o s z ę p a n ie n k i — p a n K a lik s t p y ta , c z y n ie z a - p ó ź n o , a b y m ó g ł o d d a ć u s z a n o w a n ie ?
J u lia s ię z m ie s z a ła tr o c h ę , s p o jr z a ła k u s to ją c e j w e jŁ rz w ia c h c io tc e . T a , c h o ć ją g ło w a b o la ła , g o to w ą b y -i ia z d r o w ą u d a w a ć , b y łe m ło d z ie ż y u s łu ż y ć , p o s p ie s z n ie w ię c o d e z w a ła s ię :
, — A le p r o ś ! p r o ś — c o z a p ó ź n o !
I J u lia m ilc z a ła , a A g a tk a p ę d e m w r ó c iła d o p r z e d p o k o ju i p a n K a lik s t w s z e d ł... C io c ia , p o w ita w s z y g o p ie r w s z a u p r z e jm ie , ja k b y n a g le u z d r o w io n a , w n e t s ię z a ję ła h e r b a tą ; J u lia n ie c o b y ła z m ie s z a n ą . T r w a ło to je d n a k o k a m g n ie n ie — s p o jr z e li n a s ie b ie — i u - ś m ie c h k a z a ł im o w s z y s tk ie m z a p o m n ie ć .
M a łu s k a , k tó r a te m u , ja k o n a g o z w a ła , r o m a n s o - w i z d u s z y i s e r c a b y ła p r z y c h y ln ą i r a d a b y ła m ło d z ie ż p r z y b liż y ć k u s o b ie — p o m im o d o b r o d u s z n o ś c i i p r o s to ty , p o s tą p iła n a d z w y c z a j z r ę c z n ie ; z a r a z p o p a ła n iu h e r b a ty , p o s k a r ż y w s z y s ię n a g ło w ę , w y s z ła . 1 D la p r z y z w o ito ś c i je d n a k z w ią z a w s z y z n o w u g ło w ę
c h u s tk ą , p o c z ę ła s ię p r z e c h a d z a ć p o s ą s ie d n im p o k o ju w te n s p o s ó b , iż s ię k ie d y n ie k ie d y u k a z y w a ła p r z e z d iZ w L M ło d z i m ie li s w o b o d ę r o z m o w y n a jz u p e łn ie j-
w y n ik a , ż e B B W R . u z y s k a ł 2 8 p r o c , o g ó łu m a n d a tó w , z a ś e n d e c ja , k tó r a p is z e o ,,k lę s c e s a n a c ji" i o s w o je m „ z w y c ię s tw ie " , o g ó łe m z a le d w ie o k o ło 1 7 p r o c e n t.
T a k w y g lą d a p r a w d a . B y z a ś s f a łs z o w a ć tę p r a w d ę , e n d e c ja d o c z e p ia s w o ją ilo ś ć m a n d a tó w d o m a n d a tó w N P R - p ra w ic y , k tó r a u z y s k a ła 1 3 7 m a n d a tó w , a w ię c te ż o 3 m n ie j o d B B W R .
W r z e c z y w is to ś c i w ię c B e z p a r ty jn y B lo k w s p r a w a c h g o s p o d a r c z y c h P o m o r z a , — a o te p r z e c ie ż g łó w n ie c h o d z i w s a m o r z ą d a c h — r o z p o r z ą d z a ć b ę d z ie c o n a jm n ie j 2 0 0 - tu g ło s a m i n a o g ó ln ą lic z b ę 5 1 2 c z ło n k ó w s e jm ik ó w . N ie m n ie j r z e c z y w i
s ty m i w a ż n y m f a k te m je s t to , ż e e n d e c ja p r o w a d z i n a ty m te r e n ie n ie p r z e b ie r a ją c ą w ś r o d k a c h a g ita ; c ję o d la t 1 0 - c iu i ż e te r a z z m u s z o n a je s t f a łs z o w a ć c y f r y , b y u k r y ć w o b e c z w o le n n ik ó w s w o ic h w ła s n e u b ó s tw o . N ic to je d n a k e n d e c ji n ie p o m o ż e , g d y ż w ż y c iu r e a ln e m ^ d e c y d u ją n a s z c z ę ś c ie n ie s p r a w o
z d a n ia e n d e c k ic h g a z e te k , le c z f a k ty c z n y u k ła d s ił T e n z a ś w s k a z u je n a w z ro s t w p ły w ó w B B W R n a te r e n ie P o m o r z a i r ó w n o c z e ś n ie n a b a n k r u c tw o s e p a r a ty z m u d z ie ln ic o w e g o , u p r a w ia n e g o o d p ie r w s z e j c h w ili p r z e z e n d e c ję n a z a c h o d n ic h k r e s a c h R z e c z y p o s p o lite j,
M. B.
W a lk a z g r u ź lic ą w w a r s z ta ta c h .
K o m u n ik a t V ,
P r a c a w w a r s z ta ta c h o d b y w a s ię w s k u p ie n iu 1 u - d z i, k tó r e w p ły w a n a z a r a ż a n ie s ię g r u ź lic ą . W a r s z ta t, g d z ie r o b o tn ic y i r o b o tn ic e c ią g le s ty k a ją s ię z e s o b ą , p r a c u ją c n ie ra z w c ia s n o c ie , m u s i b y ć s tr z e ż o n y p r z e d z a k a ż e n ie m s ię g r u ź lic ą , ta k s a m o ja k s z k o ła i r o d z in a .
R o b o tn ik , p r a c u ją c y w w a r s z ta c ie , p r o w a d z i ż y c ie z a m k n ię te : w y c h o d z i r a n o z m ie s z k a n ia , id z ie d o w a r s z ta tu , g d z ie n a jc z ę ś c ie j te j m a z łe w a r u n k i z d r o w o tn e : p r z e lu d n ie n ie i b r a k p o w ie tr z a .
P o s k o ń c z o n e j r o b o c ie w r a c a d o m ie s z k a n ia . T a m , z m ę c z o n y p r a c ą , s p ę d z a r e s z tę d n ia , je ś li n ie id z ie d o ja k ie g o p u b lic z n e g o lo k a lu , ja k s z y n k lu b k in o , g d z ie te ż b ę d z ie o d d y c h a ł p r z e g r z a n e m i z e p s u łe m p o w ie tr z e m .
W n o w o p o w s ta ją c y c h w a r s z ta ta c h w id a ć p e w ie n p o s tę p : le p s z a w e n ty la c ja ( p r z e w ie trz a n ie ) le p s z e ś w ia tło , w ię k s z a p r z e s tr z e ń d la s a m e j ilo ś c i p r a c o w n ik ó w . W s z y s tk o to b a r d z o d o d a tn io o d b ija s ię n a z d r o w iu p r a c u ją c y c h , a n a w e t n a ic h p r a c y , A le n a jle p ie j u r z ą d z o n y w a r s z ta t b ę d z ie z a g r a ż a ł ż y c iu lu d z k ie m u , je ż e li b ę d z ie 'z a k a ż o n y g r u ź lic ą , N ie b e z p ie c z e ń s tw o w ty m w y p a d k u s ta n o w ią p lw o c in a , ś lin a i k u r z .
D la te g o te ż r o b o tn ic y , ś w ia d o m i n ie b e z p ie c z e ń s tw a z a k a ż e n ia s ię g r u ź lic ą , p o w in n i b a c z n ie p r z e s tr z e g a ć , a b y n ik t w w a r s z ta c ie n ie p lu ł n a p o d ło g ę , n ie p ił z e w s p ó ln e g o k u b k a , a b y n ie z a m ia ta n o n a s u c h o i ta k d a le j.
N ie r a z m o g ło b y s ię z d a w a ć , ż e p e w n e f a c h y s p r z y ja ją z a k a ż e n iu s ię g r u ź lic ą . T a k n ie je s t. Z a w s z e s p r a w c ą z a r a ż e n ia s ię g r u ź lic ą je s t p r ą te k ( z a r a z e k ) g r u ź lic y . F a c h c ię ż k i m ó g ł s ię ty lk o p r z y c z y n ić d o r o z w o ju c h o r o b y , o s ła b ia ją c u s tró j ( c ia ło )
s z?> a je d n a k c z u łe o k o o p ie k u n k i n a d n im i z d a ła c z u w a ło i w k a ż d e j c h w ili o n a s a m a m o g ła s ię z ja w ić , g d y b y s ię B r e n n e r w p r z e d p o k o ju d a ł s ły s z e ć .
W s p o m n ie liś m y ju ż , w ja k im s to s u n k u b y li d o s ie b ie m ło d z i... W o b o jg u m iło ś ć s ię r o z b u d z iła ż y w a , g o r ą c a , w ie d z ą c a , iż z w y c ię ż y ć s ię n ie m o ż e ... o b o je b y li p r z e k o n a n i, ż e u c z u c ie to w z a je m n e m b y ć m u s i, o b o je m ie li n a u s ta c h ... s ło w o w ie lk ie — s ta n o w c z e ...' i w y r z e c go je s z c z e n ie ś m ie li... K a lik s t ju ż s o b ie b y ł J u lię z u p e łn ie w y tłu m a c z y ł...
B y ła ż o n a w in n ą , ż e s ię u r o d z iła c ó r k ą te g o u p a d łe g o ta k ’ n is k o c z ło w ie k a ? W y c h o w a n ie d a ło je j p r z e k o n a n ia z u p e łn ie in n e , a te m u s ia ły b y ć s z c z e r e , u d a n e m i b y ć ta k n ie m o g ły . K a lik s t, je d n e m s ło w e m , w ie rz y ł w n ią ... b o ją k o c h a ł... a r o z k o c h a n y m b y ł ta k s z a le n ie , g o r ą c o , ja k w d w u d z ie s tu la ta c h ty lk o p o c z c iw e s e rc e r o z m iło w a n e m b y ć m o ż e .
T e g o w ie c z o r a d z iw n ie s ię w s z y s tk o d o r o z m o w y s k ła d a ło . S ie d z ie li p r z y s o b ie ... C io tk a c h o d z iła z d a ła ... J u lia b y ła z a m y ś lo n a , r o z m a r z o n a . G r a ła te g o d n ia w ie le , a m u z y k a z o s ta w iła w n ie j p o s o b ie ja k ą ś le k k ą g o r ą c z k ę ... N e rw y je j d r g a ły je s z c z e , w ib r o w a ły , a d ź w ię k i, ż e n ią c s ię z p o k r e w n e m i id e a m i, w y w o ły w a ły d z iw n e m a r z e n ia ... Z a p o m n ia ła b y ła n ie c o o te r a ź n ie js z o ś c i, s e n ja k iś c z a r o w n y n ie d a w n o je j s ie ś n ił p r z e d o c z y m a ...
P o z o s ta ła p o n im ż e w n o ś ć i tę s k n o ta ...
— W r a c a s z p a n d o p ie r o ? — s p y ta ła — w o ln o w ie d z ie ć ... z d a le k a ?
— O d s ta re g o p r z y ja c ie la m o je g o o jc a ... z U r s y n o w a ...
— O d p r z y ja c ie la K o ś c iu s z k i ta k ż e — d o d a ła J u lia .
— W s z a k ta k ?
- T a k je s t, p a n i.^
— N ig d y g o n a w e t n ie m o g ła w id z ie ć z b lis k a , a ta k e m z a w s z e p r a g n ę ła ... — m ó w iła J u lia . — W ra c a ją c s ta m tą d , p o w in ie n b y ś p a n b y ć w e s ó ł i s z c z ę ś liw y , a w id z ę c h m u r k ę n a c z o le .
KINO — SŁOŃCE
Już w sobotę
„■ ■ IZI|“
To liflJWIEHSZV twór w Minio kinnmatosFafji.
i*
c z ło w ie k a . Z łu z a r a d z i u ś w ia d o m io n y r o b o tn ik , d b a ją c o z d r o w ie s w o je , s trz e g ą c s ie b ie i in n y c h o d z a r a ż e n ia s ię g r u ź lic ą .
P a m ię ta jc ie o p ta k a c h .
Odezwa Komitetu Plantacji Miast Rzeczypospolitej.
W o b e c n a d c h o d z ą c y c h d n i ś n ie ż n y c h i m r o ź n y c h , z w ła s z c z a , ż e m a m y n a p a m ię c i z im ę k a ta s tr o f a ln ą
1928/29 r ,, z w ra c a m y s ię d o w s z y s tk ic h I n s ty tu c ji z w e z w a n ie m o p o d ję c ie m o ż liw ie s z e r o k ie j akcji opiekuńczej nad ptactwem w miastach.
L ic z b a ty c h s tw o r z e ń m iły c h i w e s o ły c h , p o ż y te c z n ie tr z e b ią c y c h o w a d y s z k o d liw e d la z a d r z e - w ie ń i o g r o d ó w m ie js k ic h , z m n ie js z a s ię w id o c z n ie , p o d w p ły w e m g ło d u i c h ło d u z im o w e g o .
P ta c tw o w m ie ś c ie tr z e b a d o k a rm ia ć w z im o w e j p o r z e r o k u ; r z u c a ć m u z b ę d n e o k r u c h y c h le b a i r e s z tk i je d z e n ia , ta k ż e m ię s a . R z u c a ć je n a p r z e d - o k n a i b a lk o n y o c z y s z c z o n e z b r u d u i ś n ie g u . N a p o d w ó r z a c h , w o g r ó d k a c h i o g r o d a c h , p r y w a tn y c h i p u b lic z n y c h , n a c m e n ta r z a c h u s ta w ia ć p r y m ity w n e k a r m n ik i n a ty c z k a c h o d k o tó w , z d a s z k ie m o d s ło ty i w n ic h p o d a w a ć p o k a rm r o z m a ity , c o d z ie ń ś w ie ż y .
D o te j a k c ji r a tu n k o w e j n a w o łu je p r a s a c o d z ie n n a .
D o o p ie k i n a d p ta c tw e m w m ia s ta c h ‘ tr z e b a
wciągnąć i przyuczyć dziatwą naszą i młodzież.
A b y p ta c tw o z w a b ić d o o s ie d la n ia s ię n a s ta łe w o g r ó d k a c h , n a p o d w ó r z a c c h i p la c a c h — tr z e b a r o z m ie s z c z a ć ta m g n ia z d a s z tu c z n e . M o d e le ta k ic h g n ia z d p o s ia d a T - w o O g r o d n ic z e w W a r s z a w ie , u l.
B a g a te la 3 .
P r a g n ą c , a b y p o m o c n a s tą p iła tu r y c h ło , z a ś a k c ja o p ie k i n a d p ta c tw e m w m ie ś c ie b y p r z y b r a ła r o z m ia r y ja k n a js z e r s z e , K o m ite t P la n ta c y jn y M . R z , w z y w a n in ie js z e m d o n ie z w ło c z n e g o p o d ję c ia o d p o w ie d n ie j p r o p a g a n d y .
P r e z e s K o m , P la n t, (— ) E d w a r d G e is le r.
S e k r , K o m , (— ) A n to n i Z a le s k i,
KINO — SŁOŃCE
I
Wkrótce
[iłowiEk o ttitoi toni I
< ZBYSZKO SAWAN DOLORES ORISINI
u
— N a m o je m ?
— T a k je s t, n ie z a p ie r a j s ię
— B y ć m o ż e - r z e k ł K a lik s t — le c z p a n i, c o m i tu w y r z u c a s z ... n ie m a s z p r a w a c z y n ić m i te j w y m ó w k i... W p r a w d z ie n ie p r z y n io s łe m z s o b ą w ie lk ie g o u s p o s o b ie n ia d o w e s o ło ś c i, a le — n ie z n a la z łe m g o te ż
p a n i...
— U m n ie ?
— A ta k — p a n i je s te ś d z iś ta k ż e s m u tn ą ...
— S m u tn ą n ie — r o z m a rz o n ą je s te m .
— C z e m ?
— M u z y k ą m o ż e ... M u z y k a u p a ja , j a k w in o ...
— P o w in n a b y w ię c ta k r o z w e s e la ć ,” ja k o n o ...
— M ó w ią p r z e c ie ż , ż e s ą lu d z ie — c o , p o d p iw ^
s z y , p ła c z ą ... ।
— B y ć m o ż e — r z e k ł K a lik s t — ta c y n ig d y p ić n ie p o w in n i...
— W ię c ja n ig d y g r a ć n ie p o w in n a m ? — ś m ie ją c s ię , o d p o w ie d z ia ła J u lia .
— A p r z y n a jm n ie j, k ie d y ja s łu c h a ć m o g ę , n ie c h s i|
p a n i n ie z a r z e k a ! — ż y w o z a w o ła ł K a lik s t S p o jrz e li s o b ie w o c z y tę s k n o .
— M u z y k a p a n i ta k i m a u r o k d la m n ie — m ó w 3 d a le j — ż e , ja k p a n i s ię d z iś m o g ła p r z e k o n a ć , o p r z e ć s ię m u n ie u m ie m . U s ły s z a w s z y d ź w ię k je j f o r te p ia n u , d o b ija łe m s ię d o d r z w i z u c h w a le , c h o ć g o d z in a
b y ła n ie w ła ś c iw a m o ż e ... , '
— J a g o d z in d o p r a w d y ... n ie lic z ę — o d e z w a ła s ię J u lia — a le w ie m , ż e m p a n u ta k r a d a d z iś , ja k z a w s z e .
— A ! p a n i! m a m ż e to w z ią ć ... z a k o m p le m e n t, c z y z a p r a w d ę ? B y łb y m s z c z ę ś liw y ...
— J a k p a n c h c e s z ! — s z e p n ę ła J u lia .
— J a k c h c ę ? — p o c z ą ł K a lik s t... — a ! p a n i! m o ję ę p r a g n ie n ia s ię g a ją d a le k o , w y s o k o ... z u c h w a le ...
» ( C ią g d a ls z y n a s tą p i) . \ :
—0---
