Cena numeru pojedyńeiego 10
fiBA
wynosi na miesiąc grudzień w ekspe ł ravUjMUsba> dyćjl 1 złoty z odnosreniem przez pocztę JO groszy więcej, w- wypadkach nieprze
widzianych, przy wstrzymaniu przedsiębiorstwa, złożeniu pracy, przerwaniu komunikacji otrzymujący nie ma prawe
— żądać pozaterminowych dostarczeń gazety, lub zwrotu —
— _ — — — ceny abonamentu. — — —
- Prey waloryzacji obowiązuje odpowiednia dopłata' —
e
Konto czekowe: P.
K.
0. Poznań204.252
Za ogłoszenia pobiera się od wiersza VglvSAwaMS* mm. (7-łam. — 10 groszy, za reklama na stronie 3 • łamowej w wiadomościach potocznych 30 gro
szy, na 1-szej stronie 50 groszy. Rabatu udziela się przy czestem ogłaszaniu. ,,Ołos Wąbrzeski*1 wychodzi trzy razy tygodniowo i to w poniedziałek, środę I piątek,
— Skrzynka poczt, 23. — Redakcja i Administracja znajduje
— - się przy ul. Mickiewicza 11, — Telef. 80. —
Nr. 144 Wąbrzeźno, czwartek 4 grudnia 1924. Rok V.
Zamach stanu w JBgtonjl.
TSRQPONMLKJIHGFEDCBA Ł a p a k o m u n istó w n i a z a g a rn ę ła je d n a kT a llin . W u b . p o n ied ziałek ra n o k o m u n iści u siło w a li d o k o n ać zam ach u stan u . W ty m celu z o rg an izo w a n e o d d ziały , liczące o d 5 — 10 o só b , u z b ro jo n e w k a ra b in y i g ra n a ty rączn e, n a p a d ły ró w n o cześnie n a d w o rce k o lejo w e, z a
m ek , p a rla m e n t, b iu ra p o czto w e i p o licy jn e, o raz n a c e n tralę telefo n iczn ą. W a lk a trw a ła 2 g o d zin y . W w y n ik u je j w o jsk a rząd o w e i p o lic ja o d e b ra ły k o m u n istom w szy stk ie z a jęte p rzez n ic h o b jek ty . L iczb a z a b ity c h i ra n n y c h p o stro n ie k o m u n istó w je st w ielk a. W o jsk o ip o -
Rozporządzenie o dniach św iątecznych.
Z n iesien ie d ru g ic h św ią t B o żeg o N aro d zen ia, W ie lk a n o c y i Z ielo n y ch Ś w iątek c
„D zien n ik U staw R zeczy p o sp o litej P o lsk iej*
z 25 listo p a d a o g łasza :
R o zp o rząd zen ie P re z y d e n ta R zeczy p o sp o li
te j z d n ia 15 listo p a d a 1 9 2 4 ro k u o d n iac h św ią
teczn y ch .
N a m o cy a rty k u łu 1 p . H . u staw y z d n ia 31 lip ca 1 9 2 4 r. o n a p ra w ie S k a rb u P a ń stw a i p o p ra w ie g o sp o d a rstw a sp o łeczneg o (D z. U . R . P . n r 7 1 , p o z. 687) i zg o d n ie z u ch w ałą R ad y M in istró w z d n ia 15 p aźd ziern ik a 1924 r. stan o w ię co n a stę p u je :
P a ra g ra f 1. Ilo ść d n i św iąteczn y ch , w o l
n y ch od p racy sto so w n ie d o o b o w iązu jący ch p rzep isó w , o g ran icza się d o n ied ziel i n a stę p u
ją c y c h d n i św iąteczn y ch : N o w y R o k (1 sty cz
n ia), T rzech K ró li (6 sty czn ia), T rzecieg o M aja, W n ieb o w stąp ienie P ań sk ie, B o że C iało , Ś w ięty ch A p o sto łó w P io tra i P aw ła (29 czerw ca), W n ieb o w zięcie N ajśw iętszej M ary i P a n n y (15 sierp n ia), W szy stk ich Ś w ięty ch (1 listo p ad a), N iep o k alan e P o częcie N ajśw iętszej M ary i P a n n y (8 g ru d n ia), B o że N aro d zen ie (25 g ru d n ia).
P a rag ra f 2. W y k o n an ie n in iejszeg o ro zp o
rząd zen ia p o w ierza się M in istro w i P ra c y i O p ie
k i S p o łeczn ej w p o ro zu m ien iu z w łaściw y m i m i
n istram i.
P a ra g ra f 3. R o zp o rząd zen ie n in iejsze u zy s
k u je m o c o b o w iązu jącą z d n iem 1 sty czn ia 1925 r.
M in ister S p raw W e w n ę trz n y c h : Z . H u b n er.
P a ra g raf 4. R o zp o rząd zen ie n in iejsze w ch o d zi w ży cie z d n iem 1 sty czn ia 1925 ro k u »
P re z y d e n t R zeczy p o sp o litej:
S t. W o jciech o w sk i.
P rezes R ad y. M in istró w : W . G rab sk i.
M in ister P ra c y i O p iek i S p o łe c z n e j: L . D a to w ek i.
Sytuacja strajkow a w Ł odzi.
Ł ó d ź. W u b ieg ły p o n ied ziałek o d b y ła się w g m ach u w o jew ó d ztw a k o n feren cja p rz y u d ziale d eleg atów zw iązkó w zaw o d o w y ch , in sp e k to ra p ra c y K lo tta , o raz p rzed staw iciela m in . h an d lu i p rzem y słu p . D ąb row skieg o.
W o b ec n ieu stęp liw o ści p rzem y sło w có w , k o n fe ren c ja n ie d ala rezu ltató w .
Z w iązki ro zw ażają sp raw ę zao strzen ia stra j
k u . N a razie jed nak że sy tu a cja n ie u legła za
sad n iczej zm ian ie.
M a n u fa k tu ra W idzew sk a, zak ład y S ch eib lera i G ro m an a są u ru ch o m io n e w w iększy ch n a w e t ro zm iarach , n iż w so b o tę. N ato m iast K sięży M ły n, R y n ek W o d n y , u l. T arg o w a, o raz B ieln ik p ra c u ją w ro zm iarach , ja k d o tych czas, to jest p o n iżej 50 p ro cen t.
Ł ó d ź. S y tu a cja stra jk o w a n ie u leg ła zm ia
n ie. F a b ry k i, k tó re p raco w ały w so b o tę, p ra cu ją ró w n ież i d zisiaj. P o zatem u ru ch o m iły
w ład zy n ad n aro d em esto ń sk im .
licja m a ją z a b ity c h 18 o só b . A reszto w an o do ty ch czas 60 sp isk ow có w , k tó rzy b ęd ą o d d an i p o d sąd w o jen n y . R ad a m in istrów p o stan o w iła o g ło sić w całej E sto n ji stan w o jen n y , o raz zm o bi
lizo w ać część rezerw istó w . G en erał L aid en er m ian o w an y zo stał g łó w n o d o w o d zący m w o jsk esto ń sk ich . O trzy m ał o n n ad zw y czajn e p ełn o m o cn ictw a. W m ieście p a n u je sp o k ó j. U rzęd y fu n k c jo n u ją n o rm aln ie.
P o d czas w alki z a b ity zo stał w d ro d ze n a d w o rzec k o lejo w y m in iste r k o m u n ik acji K ark .
D ziw im y się b ard zo , że P re z y d en t R zeczy
p o sp o litej ta k b ard zo p o sp ieszy ł się w y d ać ro z
p o rząd zen ie, k tó re w k o lach k ato lick ich , p rz y w iązan y ch d o tra d y cji, w y w o łać m u si w ielk ie w zb u rzen ie. Z n o si o n o b o w iem d ru g ie d n i św ią
teczn e B o żego N aro d zen ia, W ielk an o cy i Z ielo n y ch Ś w iątek (o raz św ięto M atk i B o sk iej G ro m n iczn ej “ 2 lu teg o ), a w iad o m o , że sam a ju ż w iad om o ść o ty m zam iarze w y w o łała w ielk ie za
n iep o k o jen ie i n iech ęć d o k ó ł rząd o w y ch . R o z
p o rząd zen ie ta k ie , k tó reg o celem m a b y ć n a p ra
w a p ew n y ch sto su n k ó w , b ęd zie m iało sk u tek w ręcz p rzeciw ny , bo zn iesien ie k ilk u św iąt k ato lick ich n ie p rz y sp o rz y ży ciu g o sp o d arczem u ty lu k o rzy ści, ile w y rząd zi szk o d y p rzez w n iesie
n ie w m asy k ato lick ie p rześw iad czen ia, że d u ch so cjalizm u w rząd zie zw y cięży ł. Je st to te n sam d u ch , k tó ry zap ro w ad ził u n a s 46 g o d zin n y ty d zień p ra c y — a w ięc 2 g o d zin y m n iej n iż n a cały m św iecie a zato k ażę zn o sić tra d y cją u św ię
co n e i d ro g ie sercu k ato lick iem u św ięta. M a
m y 104 g o d zin y p racy w ro k u m n iej n iż n ajp o - stęp o w sze p a ń stw a, a p rzez zn iesien ie 3 św iąt zy sk u jem y 24 g o d zin y p racy i tern p o m ó d z ch ce- m y n aszem u ży ciu g o sp o d a rc z e m u!
G d zież tu lo g ik a ?
S ejm , k tó ry d ał P re z y d en to w i R zeczy p o sp o
litej p ełn o m o cn ictw a w d zied zin ie sk arb ow ej, b ę
d zie m u siał w y stąp ić p rzeciw tak iem u sp o so b o w i „n ap raw y * sk a rb u i stan o w czo zażąd ać w y co fan ia ro zp o rząd zen ia o d n iach św iąteczn y ch.
D z. B y d g o sk i
p ra c ę fa b ry k i S te ig e rta i R y c h te ra . W ed łu g sp raw o zd ań z T o m aszo w a i Z g ierza część fa b ry k zo stała tam ró w n ież u ru ch o m io n a.
S rebrne gody Prezydenta R zeczypospolitej.
W czo raj w e w to rek p p . P rezy d en to stw o W o jciech o w scy o b ch o dzili 25 tą ro czn icę sw y ch zaślu bin .
O g . 1 0 -tej ra n o w k o ściele św . A lek san d ra, n a p lacu T rzech K rzy ży o d b y ło się u ro czy ste n ab o żeń stw o .
W ieczo rem p p . P rezy d en to stw o p o d ejm o w a
li sw y ch g o ści w B elw ed erze.
C ała u ro czy sto ść n o siła c h a ra k te r ro d zin n y i o d b y ła się w k o le zam k n iętem .
B ęd ziem y n iew ątp liw ie w y razicielam i u czu ć czy teln ik ó w n aszy ch, g d y w d n iu ty m zło ży
liśm y D o sto jn y m M ałżo n k o m serd eczn e ż y c z en ia:
A d m u lto s a n n o sl
| ^finisler Thugutt przeciw stanowi I wyjątkowemu na ^resaolt
? W arszaw a. P iątk o w e p o sied zen ie k o m isji a d m in istra c y jn e j b y ło p o św ięco n e sp raw o zd an iu
; sp ecjaln ej p o d k o m isji, p o w o łan ej d la ro z p atrze - i n ia m a te rjału w zw iązk u z szeregiem w n io sk ó w
■ p o selsk ich , d o ty czący ch sto sun k ó w w w o jew ó d z-
; tw ach w sch o d n ich .
W d y sk u sji zab rał g lo s p . m in iste r T h u g u tt.
i P . m in iste r sp rzeciw i! się w n io sk o w i re f er. Z w ie- rzy ń sk ieg o (Z L N .) o w p ro w ad zen ie sta n u w y ją t
k o w eg o w w o jew ó d ztw ach w sch o d n ich , u w ażając iż lu d no ść w w o jew ó d ztw ach w sch o d n ich n ie ty»
le je st n ie lo ja ln a w o b ec p a ń stw a , ile stero ry zo - w a n a i zd ezo rjen to w an a ch ao sem . W p ro w ad ze
n ie sta n u w y jątk o w eg o lu d n o ści n ie u sp o k o i, ra czej n ależy p o lep szy ć sto su n k i i w aru n k i p rzez w p row ad zen ie d o b rej a d m in istra c ji i p o d n iesie-
i" n ie d o b ro b y tu lu d zk o ści. S tan w y jątk o w y b y ł
b y zaw ieszen iem szy ld u , k tó ry b y n ic w łaściw ie n ie zm ien ił, a sk u tek w p ro w ad zen ia sta n u w y - , ją tk o w e g o m ó g łb y b y ć tak i, iż n a teren ie m ię
d zy n aro d o w y m zak w estjo n o w an o b y p raw o P o l
sk i d o K resó w .
P am iętać n ależy, iż w iele p a ń stw n ie u z n a
ło jeszcze z a ła tw ie n ia sp ra w y n aszy ch g ra n ic ( w sch o d n ich , a a g ita c ja b o lszew ick a w e w szy stk ich sto licach E u ro p y czy h a ty lk o n a tę ch w i
lę, ab y zak w estjo n o w ać p ra w o P o lsk i d o w o je
w ó d ztw w sch o d n ich . S tan w y jątk o w y m ó g łb y b y ć w p ro w ad zo ny w ó w czas ch y b a ty lk o , g d y b y w w o jew ó d ztw ach w sch o d n ich b y ło p o w stan ie, a m im o w szy stk o w o jn y jeszcze tam n ie m a.
Ś ro d k i, ja k ie rząd m a w sw o im rę k u , n a jz u p e ł
n iej w y starczają. N a b an d y tó w m am y sąd y d o raźn e, m am y p ro k u rato ró w i sęd zió w śled czy ch . O ile ty lk o p o lity k a stan ie się w ięcej sp ręży stą, i jed n o litą, m o żn a b ęd zie p o rząd ek zach o w ać.
N ie n ależy tra k to w a ć w o jew ó d ztw w sch o
d n ich ja k o K am eru n u , ale stw o rzy ć o d p o w ied n ie, w a ru n k i a d m in istra c y jn e i ek o n o m iczn e, a p o rząd ek zatem sam p rzy jd zie.
P rzem ó w ienie m in istra T h u g u tta p rz e d sta
w iciele lew icy p rz y ję li o k lask am i.
B an k P o lsk i o b n iży ł sto p ę d y sk o n to w ą.
W arszaw a. N a p o sied zen iu w d n iu 27 listo p ad a b. r. ra d a B an k u P o lsk iego u ch w aliła o b n i
ży ć p o cząw szy o d d n ia 28 listo p ad a 1924 r. sto p ę d y sk o nto w ą n a 10 p ro c., stop ę lo m b ard o w ą p rz y p o ży czk ach zab ezp ieczo n ych p a p iera m i w a r
to ściow y m i n a 12 p ro c., zaś o d p o ży czek n a ra ch u n ek o tw arty , zab ezp iećzo n y ch d ew izam i z te r
m in em p łatn o ści p o n ad trz y m iesiące n a 10 p ro c, z tem zastrzeżen iem , że d ew izy te b ęd ą d y sk o n to w an e p rzez B an k P o lsk i w ed łu g sto p y 8 p ro cen to w ej w ty m d n iu , od k tó reg o b ęd ą o n e p ła t
n e za 3 m iesiące.
Przed angielską m os? tronosą.
P a ry ż. T u tejsze k o la p o lity czn e w y ćzek u ją z w ielk i em zain tereso w an iem an g ielsk iej m o w y tro n o w ej. S p o d ziew an e je st zad o w aln iające o- św iad czen ie w sp ra w ie d łu g ó w m ięd zy so ju szn i
czych . W p ary sk ich k o lach p o lity czn y ch sp o d zie
w ają się, że m in iste r fin an só w C h u rch ill p rz y b ęd zie w n ajb liższy ch d n iach d o P a ry ż a , ab y p o ro zu m ieć się z rząd em fran cu sk im p rzed o d b y ciem się m ięd zy so ju szn iczej k o n feren cji fin an so w ej i o m ó w ić zag ad n ien ia, o d n o szące się d ę zo b o w iązań m ięd zy so ju szn iczy ch .
d z ą ź y d z i- m a s o n i. J a k ż y d o w s k o - m a s o ń s k i ta j
n y r z ą d z a g w iż d ż e .ta k s o c ja liś c i w s z y s tk ic h k r a -
■ jó w ta ń c z y ć m u s z ą , b o ć ż y d z i i m a s o n i o p ła c a - I ją s o c ja lis ty c z n y c h a g ita to r ó w , u tr z y m u ją s o - J c ja lis ty c z n e p is m a i w c h o d z ą w s k ła d z a r z ą d ó w I g łó w n y c h . C z y to s ą z w y c z a jn i s o c ja liś c i, c z y tz w . n ie z a le ż n i, c z y w re s z c ie k o m u n iś c i — w s z y -
? s c y s to ją p o d k o m e n d ą ż y d ó w i m a s o n ó w — a i w s z y s c y d ą ż ą — je d n i p r ę d z e j, d r u d z y w o ln ie j — J d o n a jr a d y k a ln ie js z e g o k o m u n iz m u . A k o m u n iz m to ju ż ty lk o ] je d e n m a ły k r o c z e k o d b o ls z e w iz m u
| c z y ń p a n o w a n ia ż y d o w s k o - m a s o ń s k ie g o , g d z ie to s to s u n k o w o m a ła s z a jk a ło tr ó w p a n u je k r w a w o n a d m a s a m i i g o r z e j z n ie m i s ię o b c h o d z i, n iż z b y d łe m , g d z ie to L u c y p e to w i i J u d a s z o w i, z d r a jc y p o m n ik i s ię s ta w ia , g d z ie to n o w y s ą d n a d C h r y s tu s e m P a n e m s ię u r z ą d z a i f w y r o k i p r z e k lę ń s tw a w y d a je s ię n a B o g a — i n a P a n a J e z u s a .
S o c ja liz m , p o n ie w a ż je s t n a r z ę d z ie m ż y d o w - s tw a i m a s o n e r ji — , m u s i n ie n a w id z ić i z w a lc z a ć P o ls k ę m u s i k r z y w d z ić P o ls k ę , a n ie n a w id z i, b o p o ls k i lu d je s z c z e w o g r o m n e j w ię k s z o ś c i je s t p r z y w ią z a n y d o K o ś c io ła k a t., b o c e n i s o b ie w ia r ę , b o m iłu je w o ln o ś ć b o k o c h a O jc z y z n ę , b o n ie m a z r o z u m ie n ia d la d ja b e ls k ie g o k o m u n iz m u , b o n ie c h c e b y ć n ie w o ln ik ie m ż y d o w s k im .
N a tle p o w y ż s z y c h w y w o d ó w w a r to n ie c o p r z y p a trz e ć s ię b liż e j n a s z e m u s ta n o w is k u n a a r e n ie w s z e c h ś w ia to w e j i n a s z y m w e w n ę trz n y m s to s u n k o m . /
Ż e P o ls k a p o w s ta ła c u d e m O p a tr z n o ś c i B o ż e j — to c h y b a je s t ja w n e m . N ie c h c e m y z a p r z e c z a ć , ż e z a s łu g i p o ło ż y li te ż in n i — z w ł. te ż k o m ite t N a r o d o w y , w ie m y , ż e n a s z a lę n a s z ą p a d ły o f ia r y m iljo n ó w — , le c z w ie m y , ż e b y li w a r ja c i, ż e ib y li i s ą z d r a jc y p o ls k ie g o n a r o d u , k tó r z y w s z e lk ie m i s iła m i i ś r o d k a m i p s u li p r a c ę p o ls k ic h p a trjo tó w — b o w y s z ło h a s ło ta jn e — je ż e li ju ż m u s i b y ć P o ls k a , to c h y b a b y ć m o ż e m a ła i s ła b a , m o ż e b y ć w r a m a c h ta k ic h , ja k ie je j z a k r e ś li ta jn y r z ą d m a s o ń s k o ż y d o w s k i — m o ż e b y ć w g r a n ic a c h ta k ic h , g d z ie s z e r o k ie w a r
s tw y z a m a ło u ś w ia d o m io n e i w y r o b io n e m o ż e ła tw o p ó jd ą p o d k o m e n d ę ż y d o w s k o— m a s o ń s k ą .
■ A b y n ie p r z y łą c z a ć d o P o ls k i z a b o r u p r u s k ie g o , ś g d z ie o g ó ł w ię c e j w y r o b io n y i tw a r d y .
Wielki spinek komuitipi^oy w Gnec^cb.
W ła d z e c z e c h o s ło w a c k ie w p a d iy n a tr o p n o w e g o w ie lk ie g o s p is k u k o m u n is ty c z n e g o p r z e c iw b e z p ie c z e ń s tw u p a ń s tw a c z e c h o s ło w a c k ie g o i p r z e c iw u r z ą d z e n io m w o js k o w y m w te m p a ń s tw ie . Ś le d z tw o w y k a z a ło , ż e c e n tr a la s p is k u m ie ś c iła s ię w W ie d n iu . D o ty c h c z a s a r e s z to w a n o 2 7 o s ó b . P o d c z a s r e w iz ji z n a le z io n o w ie le m a - te r ja łu , m ię d z y in n y m i ta jn e r o z k a z y , d o ty c z ą c e w y s a d z e n ia k o s z a r w p o w ie tr z e . — W ła d z e c z e c h o s ło w a c k ie z w r ó c iły s ię d o w ła d z a u s tr ja - c k ic h o p o m o c w p r z e p r o w a d z e n iu ś le d ztw a .
Wiadomości potoczne.
W ą b r z e ź n o , d n ia 3 g r u d n ia 1 9 2 4 r .
Kaleudarayk, ś r o d a 8 g r u d n ia F r a n c is z k a K s , c z w a r te k 4 g r u d n ia B a r b a ry p . m . p ią te k 5 g r u d n ia P io tr a C h r.
— Któż temu winien? Z e w s z y s tk ic h s tr o n
— o d c z y te ln ik ó w n a s z y c h n a p ły w a ją lic z n e s k a r g i o z n a c z n e o p ó ź n ia n ie s ię w d o s ta r c z a n iu p is m a n a s z e g o . S z c z e g ó ln e o p ó ź n ie n ie w d o s ta r c z a n iu s o b o tn ie g o n u m e r u d a je s ię w s z y s tk im c z y te ln ik o m ^ ia s z y m w e z n a k i. W y s y ła m y b o w ie m n u m e r s o b o tn i ju ż w p ią te k o g o d z . 3 p o p o ł. c z y te ln ic y o tr z y m u ją g o d o p ie ro w p o n ie d z ia łe k p o p o ł. — K o m u ż w ię c tu w in ę p r z y p is a ć ? S to s u n k i te p r ó w n a ć b y m o ż n a z c z a s a m i o 1 0 0 la t w s te c z — lu b ja k d z iś — a le w A f r y c e ,a lb o w A u s tr a lji — w A z ji je s t p o d o b n o z n a c z n ie le p ie j.
— M a m y b o w ie m lic z n e d o w o d y ja k n a s z „ G ło s W ą b rz e s k i* b y w a o b tr a n s p o r to w y w a n y , p o p r o - s tu m ó w ią c , w łó c z y s ię g o o d A n n a s z a d o K a if a - s z a , o d K a if a s z a d o H e r o d a itd . — D o U c ią ż a , p o ło ż o n e g o o d W ą b r z e ź n a o 7 k im ., w ę d r u je n a s z e p is m o p r z e z c a łe tr z y d o b y w te n s p o s ó b : z W ą b r z e ź n a d o T o r u n ia , z T o r u n ia d o C h e łm ż y , z C h e łm ż y d o G o r z u c h o w a i to z a w s z e k o le ją , d o p ie r o z G o r z u c h o w a p o c z tą g o ń c z ą d o K r ó l.
N o w e j w s i, s k ą d z o s ta je w y s ła n y d o U - c ią ż a . — J e ż e li z W ą b r z e ź n a d o U c ią ż a id z ie n a s z „ G lo s “ p r z e z c a le tr z y , w z g l. c z te r y d o b y , to ju ż p o w ia d a m y , ż e je s t b a r d z o ź le — g o r z e j b o d a j, ja k w A z ji, a n a m s ię w c ią ż z d a w a ło i z d a - je , ż e P o ls k a le ż y w E u r o p ie . —
Z a s ta n o w ić b y s ię w y p a d a ło , c z y n ie n a le ż a ło b y m o ż e s k o r z y s ta ć z p e w n y c h „ u d o g o d n ie ń’ p o c z to w y c h . M o ż e b y je d n a k le p ie j b y ło , a ż e b y z a k u p io n o k ilk a „ w y r a n ż e r o w a n y c h “ w o łó w b y ta k o w y m i „ G lo s“ w p o w ia t r o z w o z ić . — W o ła m i b y ś m y d o w ie ź li g a z e tę d o U c ią ż a p r z e z n ie c a łe n a w e t d w ie g o d z in y — a g d z ie ż tu 7 0 g o d z in .^ T a k s a m o d o c h o d z i p is m o n a s z e i w in n e c z ę ś c i p o w ia tu n a s z e g o , ja k i w in n e p o w ia ty . — C z y ż i w in n e p o w ia ty m a m y w o ła m i g a z e tę ro z w o z ić ?
L e c z ż a r ty n a s tr o n ę . — • P y ta m y s ię , c o je s t te g o p o w o d e m ? — P o c z ta — c z y k o le j? — C z y te ż i k o le j . . . i p o c z ta ?
S p ó łk a ż y d ó w s k o - m a s o ń s k o- s o c ja lis ty c z n a .
I I I .
I I . Ż y d o w s tw o , c h o ć n ie p r z e b ie r a w ś r o d k a c h , je d n a k n ie o s ią g n ę ło b y n ig d y s w y c h c e ló w b e z p o m o c y z ły c h i z e p s u ty c h c h r z e ś c ija n . D la te g o z a w s z e w y s z u k iw a ło s o b ie n a jp o d le js z y c h z n a r o d ó w n a n a r z ę d z ia p o s łu s z n e i n im i s ię p o s łu g iw a ło . T a k ic h z d r a jc ó w s w e g o n a r o d u i s z a - b e s g o jó w w s z e r s z e m z n a c z e n iu w y d a ły w s z y s tk ie n a r o d y . L e c z ta c y m o g ą s łu ż y ć ż y d o m ty lk o w ty m , lu b o w y m k ie r u n k u — , a ż y d o w s tw u c h o d z iło o to , b y z d o b y ć d la s w y c h c e ló w s iln ie j
s z e i w p ły w o w e o r g a n iz a c je . W o ln o m u la r s tw o c z y li m a s o n e r ja z w ró c iła w n e t p o ż ą d liw e p r a g n ie n ia ż y d o w s tw a k u s o b ie .
M a s o n e r ja je s t to s to w a r z y s z e n ie , k tó r e z e w n ę tr z n ie g ło s i h a s ła b r a te r s tw a i w z a je m n e j p o m o c y , le c z is to tn ie je s t to to w a r z y s tw o n a jz a c ię ts z y c h w r o g ó w r e lig ji i c h r z e ś c ija ń s k ie g o u s tr o ju s p o łe c z n e g o , a d ą ż y k u w y tę p ie n iu w s z e lk ie j w ia r y i m o r a ln o ś c i c h r z e ś c ija ń s k ie j, d o z u p e łn e g o p r z e w r o tu — i k o m u n iz m u w n a jja s k r a w s z e j f o r m ie . S z c z e g ó ln ie w ś c ie k le n ie n a w id z i k o ś c ió ł k a to lic k i, b o c z u je w n im n ie s p o ż y tą m o c , b o w ie , ż e O n je d e n z d o le n p o d n ie ś ć n a r o d y n a w y ż y n y . M a s o n e rja n ie n a w id z ą c c h rz e ś c i
ja ń s tw a , n ie n a w id z i te ż s e k t, a le ic h s ię n ie o b a w ia , r a c z e j p o s łu g u je s ię n ie m i d o w a lk i p r z e c iw k o ś c io ło w i k a t. — i w ty m k ie r u n k u je p o p ie r a . N ie d a w n o o g ło s z o n a p r z y s ię g a w ie lk ie g o m is tr z a m a s o n e r ji i p r z e m o w a d o n ie g o w y k a z u ją ja s n o , ż e m a s o n e r ja to ja k b y k o ś c ió ł L u c y p e r a i A n ty c h r y s ta . M a s o n e r ja o d k r y w a s w e c e le i s w e ta jn e k o n s z a c h ty ty lk o n a jw y ż s z y m s to p n io m , a d o n iż s z y c h w c ią g a lu d z i ła tw o w ie r n y c h i g łu p ic h , k tó r z y p o p a d li w n ie d o w ia r s tw o z w ła s n e j w in y , — - a lb o k tó r z y z o b o ję tn ie li d la w ia r y , a s łu ż ą m a m o n ie i s w y m n a m ię tn o ś c io m b y le ty lk o m ie li p o w a ż n e s ta n o w is k a i w p ły w y . P r z e c ię tn y m a s o n n ic n ie w ie o c e la c h n a jd a l
s z y c h i o s p r a w k a c h m a s o n e r ji, — a le p o p ie r a ć m u s i w s z ę d z ie i z a w s z e m a s o n e r ję w e d le w s k a z ó w e k ; k tó r e z g ó r y o tr z y m u je . S z e r s z e k o ła o tu m a n ia m a s o n e r ja d o r a ź n y m i c z y n a m i f ila n tr o p ijn y m i, p o c ią g a in n y c h te m , ż e d a je im p o p a r c ie g o s p o d a r c z e , ż e w y s u w a ic h n a u r z ę d y . A k a ż d y m a s o n w u r z ę d z ie m u s i d b a ć o to , b y d o u r z ę d ó w w p ły w o w s z y c h z n ó w m a s o n i s ię d o s ta li tW e F r a n c ji n p . r z a d k o k tó r y , c h o ć b y n a jd z ie l.
n ie js z y , m ó g ł z o s ta ć m in is tr e m , lu b w y ż s z y m u - r z ę d n ik ie m , lu b w y ż s z y m w o js k o w y m , je ż e lib y n ie b y ł m a s o n e m . T y lk o w o je n n e n ie p o w o d z e n ia s p r a w iły , ż e F o c h , J o f f r e i k ilk u in n y c h z o s ta li w o d z a m i, c h o ć s ą d o b r y m i k a to lik a m i.
r Ż y d o w s tw o p o z n a ło w n e t, ż e m a s o n e r ja ś w ie tn e m o g ła b y o d d a ć p o s łu g i ż y d o w s tw u . P o c z ą tk o w o je d n a k m a s o n e r ja n ie p r z y jm o w a ła ż y d ó w , z c z a s e m ż y d z i n ie ty lk o w c is n ę li s ię w s z e r e g i m a s o ń s k ie , le c z n a w e t o p a n o w a li m a s o n e r ję ta k , ż e o n a o s ta te c z n ie ż y d o m s ię w y s łu g u je .
R o z u m ie ją c d ą ż n o ś c i i c e le m a s o n e r ji ła c n o m o ż e m y s ię d o m y ś le ć , ż e P o ls k a m u s j b y ć je j s o lą w o k u , b o p o ls k i lu d w p r z e w a ż a ją c e j lic z b ie p r z y w ią z a n y je s t d o k o ś c ió ła ś w . i r e lig ji, b o p o ls k i n a r ó d k o c h a s w ą o jc z y z n ę i s w ą w o ln o ś ć , a o m ię d z y n a r o d o w y m g a lim a tja s z u ż y d o w s k o - jn a s o ń s k im n ic w ie d z ie ć n ie c h c e , b o n ie c h c e , b y c z ło w ie k s ta l s ię p o d łe m b y d lę c ie m . — A p o n ie w a ż ż y d o w s tw o p rz e z m a s o n e r ję m a w p ły w y p o tę ż n e n a r z ą d y p a ń s tw , p o n ie w a ż te ż w L id z e N a r o d ó w ż y d z i i m a s o n i p r z e w a ż a ją c e m a ją w p ły
w y , d la te g o P o ls c e s z k o d z ą w s z ę d z ie .
M a s o n e r ja z d o b y w a ż y d o w s tw u w p ły w y n a in te lig e n tó w , f in a n s e r ję , d y p lo m a c ję i r z ą d y . A je d n a k i to n ie w y s ta r c z y ło b y d o o s ią g n ię c ia c e ló w ż y d o w s k ic h . P o tr z e b n e s ą te ż s z e rs z e m a s y , g o to w e n a s k in ie n ie ż y d ó w i m a s o n e r ji iś ć W k r w a w y b ó j r e w o lu c y jn y i b r a to b ó jc z y .
I I I . A b y n a s z e r s z e m a s y w y w r z e ć s w ó j s z a ta ń s k i w p ły w , ż y d o w s tw o w r a z z m a s o n e r ją w y m y ś liło , z a p r o w a d z iło i o p a n o w a ło s o c ja liz m .
P o w s z e c h n ie w ia d o m e m je s t, ż e s o c ja liz m je s t ta k s a m o z a c ię ty m w r o g ie m r e lig ji w s z e lk ie j, ja k ż y d o w s tw o i m a s o n e r ja , ż e ja k o n e s z c z e g ó ln ie n ie n a w id z i i z w a lc z a K o ś c ió ł k a to lic k i. W ia d o m e m je s t, ż e s o c ja liz m ta k s a m o , ja k ta m c i, z a n ic s o b ie m a z a s a d y m o r a ln o ś c i c h r z e ś c ija ń s k ie j, ż e - d ą ż y d o p r z e w r o tu i o b a le n ia c h r z e ś c ija ń s k ie
g o u s tr o ju s p o łe c z n e g o , ja k ta m c i, ż e o s ta te c z n y m je g o c e le m je s t n a js k r a jn ie js z y k o m u n iz m , d o c z e g o te ż ż y d o w s tw o i m a s o n e r ja d ą ż y . — A ja k ż e lu d z i w e p c h n ą ć w r a m io n a s o c ja liz m u , a p r z e z e ń p o d k o m e n d ę ż y d o w s k o m a s o ń s k ą ? T r z e b a p o d k o p y w a ć w ia r ę p rz e z s e k ty , tr z e b a ją w y d z ie r a ć z u p e łn ie p r z e z b e z b o ż n e p is m a i k s ią ż k i, tr z e b a p s u ć o b y c z a ‘e , — a w p r o w a d z a ć r o z p u s tę , b u n to w a ć je d n e k la s y p r z e c iw d r u g im , w y w o ły w a ć u m y ś ln ie d r o ż y z n ę — i n ie d o s ta te k to u je d n y c h to u d r u g ic h , tr z e b a u r z ą d z a ć s tr a jk i — s ło w e m s ia ć n ie p o k ó j, n ie z a d o w o le n ie i n ie n a w iś ć w z a je m n ą , a w re s z c ie b ó jk i, n a p a d y m o r d y . B y m a s y s o c ja lis ty c z n e s z ły w k ie r u n k u , ja k i im w y tk n ie ta jn a n a jw y ż s z a w ła d z a ż y d o w s k o -m a s o ń - p k a , s ta ją n a c z e le s o c ja liz m u i w n ie m r e j w o - ?
. > Z a p e le m z w r a c a m y s ię d o m ia r o d a jn y c h w ła d z , b y z a r a d z iły ty m n ie d o m a g a n io m .
W y d a w n ic tw o .
— Obchód Powstania listopadowego. W
n ie d z ie lę 3 0 g o lis to p a d a b . r . w ie c z o re m o g o d z . 8 o d b y ła s ię a k a d e m ja k u c z c i „ P o w s ta n ia lis to p a d o w e g o * w h o te lu p o d „ B ia ły m O r le m “ w W ą b r z e ź n ie , u r z ą d z o n a s ta r a n ie m k o ła a r ty s ty c z n e g o , k tó r e g o p r e z e s e m je s t p . p r o f . T k a c z y k . T e n w s ło w ie w s tę p n e m p o d a ł n a s a m p r z ó d w y ty c z n e , ja k ic h tr z y m a ć s ię b ę d z ie w p r z y s z ło ś c i K o ło a r ty s t. w s z c z e g ó ln o ś c i p o d a ł d o w ia d o m o ś c i, ż e m a z a m ia r o tw o r z y ć u n iw e r
s y te t lu d o w y , k tó r e g o p r e le g e n c i w y k ła d a ć b ę d ą w p o rz e z im o w e j h is to r ję k r a ju r o d z in n e g o , lite r a tu r ę p o ls k ą , r e lig ję , n a u k i p r z y r o d n ic z e , n a s tę p n ie u r z ą d z a ć u r o c z y s to ś c i p a trjo ty c z n e i o d g r y w a ć s z tu k i te a tr a ln e .
P o te m d a l p r e le k c ję p . p r o f . W a w ro n a te m a t : „ P o w s ta n ie lis to p a d o w e * '. W y k ła d u ję ty b y ł w s z a tę , n a d z w y c z a j b o g a tą ! K w ie - c is to ś ć w y r a ż e n ia s ię , s ty l S ie n k ie w ic z o w s k i — o to z n a m io n u ją c a f o r m a w y k ła d u ! T o te ż s łu c h a c z e , w y p e łn ia ją c y p o b r z e g i s a lę ż y w o o k la s k iw a li p . P r e le g e n ta i s ą m u w d z ię c z n i z a ta k ą b ie s ia d ę .
S y m p a ty c z n ą r ó w n ie ż b y ła g r a p p . B r o d ź - k ic h n a f o r te p ia n ie . U tw ó r tr u d n y — m im o , ż e in s tru m e n t s a m p o z o s ta w ia n ie c o d o ż y c z e n ia ,
— o d d a n y b y ł z e z r o z u m ie n ie m i p o p r a w n ie . P r z e p ię k n e b y ły ż y w e o b r a z y G r o ttg e r a . T r e ś ć ic h , o b ja ś n io n a b a r w n ie , ż y w e m s ło w e m p r z e z p . P r e z e s a K o ła i s to s o w n y a k o m p a n ja m e n t f o r te p ia n u , p ie ś n i n a r o d o w y c h , p r z y w io d ła n a p a m ię ć w s p o m n ie n ia m in io n y c h la k i w y c is la łz ę w o k u n ie je d n e g o . N ic d z iw n e g o , ż e w s z y s c y o d ś p ie w a li p o te m z p r z e ję c ie m i p o s ta n o w ie n ie m s e r d e c z n e m : „ N ie r z u c im z ie m i, s k ą d n a s z r ó d
T a k n a m d o p o m ó ż B ó g " !
— Wykaz imienny ofiarodawców podczas
„Tygodnia Lotniczego" w powiecie wąbrzes
kim. Podczas „Tygodnia Letniczego" w po
wiecie wąbrzeskim ofiarowali, wzgl. zebrali na cele Pomorskiej Ligi Obrony Powietrznej
Gmina Cymbark: S z c z u to w s k i 5 ,0 0 P is k o r s k i 2 ,0 j Ł ę g o w s k i 5 ,0 0 h o lla 2 ,0 0 B o b e r 5 ,0 0 D ą b ro w s k i 5 0 0 N o w a k o w s k a 2 ,''O Z ilz 2 ,0 0 N e s k e 2 ,! 0 K lie tł K o e p k e 1 0 ,0 0 G o e rk e 7 ,0 0 H o s tm a n n 1 0 ,0 0 S ik o rs k i 1 ,0 0 K r u s z y ń s k i 1 ,0 0 H a r z e s 1 ,0 0 RaBem 6»,00 »ł.
Gmina Łabędź: H u s e 1 ,0 0 M ro c z k a 5 ,0 0 G o h r itz 8 ,0 0 G a je w s k i 1 ,5 0 R ą c z k a 1 ,1 0 B rą c z y k 1 ,0 0 M a n k e 1 ,0 0 P lo n a 2 ,0 0 K c s te r k a 1 ,0 0 S ilk a 2 ,C O L a s k o w s k i 3 ,0 0 K a c z m a r e k 1 ,0 0 G u tk n e c h t 3 ,0 0 P ie ró g 0 ,5 0 O tto 1,(Mj S e lin g 1 ,5 0 K o to w ic z 1 ,0 0 Z a r z y c k i 1 ,0 0 D a n ie l 1 ,0 0 S k ib a 2 ,0 0 S c h r e ib e r 2 ,0 0 B lu m 2 0 0 K o rih a ls 2 ,0 0 B a u m a n n 1 ,0 0 K id a 2 ,o 0 M i
c h a ło w s k i 1 ,0 0 B r e n n tfiih r e r 2 ,0 0 M a r c in ia k 1 ,0 0 W o jn o w s k i 0 ,8 0 M a je w s k i 0 ,5 0 M r o z iń s k i 1 ,0 0 B a u m g a r t f.O O D a r o c h a 0 ,5 0 H o f fm a n n 1 ,0 0 S e e m a u n 1 ,0 0 D ą b ro w s k i 0 ,5 0 K ie łb o w ic z 1 ,.0 S a r z y ń s k i 1 ,0 3 Razem 51,SO sł.
Gmina Uciął: R u m iń s k i 5 ,0 3 M a r c h le w io z 2 ,0 0 S c h u lz 2Oj W e r n e r 2 ,3 0 D e th e r 2 ,0 0 B u c h h o lz 3 ,0 0 lu d e k 1 ,8 0 R a c z k o w s k i 1 ,4 0 T h o m 4 ,0 ) F r ie d r ic h 2 ,0 0 S tte r m a n n 1 ,0 0 K u c z k o w s k i 2 ,')0 A r e n d t 3 ,0 0 S o r g e 4 ,‘JO W ie s n e r 1 ,0 0 M ić k ie w ic z 3 ,0 0 S c h m id t 1 ,0 0 S c h ó a f e ld t 2 ,0 3 G a w e ł 1 ,0 0 H o f f m a n n 3 ,0 0 S z c z e r b ic k i 4 ,0 0 T u s z y ń s k i 1 ,0 0 R a ty n a 4 ,0 0 Razem 55,20 zł.
Obszar dworski Trzcianek.
F. Fritz So,oO zł.
Obszar dworski Wronie: S c h ó a f e ld t 1 0 ,0 0 K u ź m iń s k i 1 0 ,0q W ło s o w s k i 5 ,0 0 J a n T y b u r s k i 3 ,0 0 M ic h a ło w s k i 2 ,0 0 K c c in s k i 5 ,0 0 K ie rs te in 2 ,0 0 J ó z e f T y b u r s k i 2 ,0 0 W e s o ło w s k i 3 ,0 0 G ę s i k i 3 / 0 C ic h o c k i 2 ,' 0 O tc e m b a 2 ,0 0 K o c h a n o w s k i 2 ,0 0 M ile w s k i 2 ,0 3 J a n k o w s k i 2 ,0 0 Razem 55,00 zł. Wójt Kwiatkowski 5,00 Razem całe Wójtostwo 296,50 zł.
Wójtostwo Frajd wór z.
Gmina Czaple; S z w ie c 2 ,0 3 S tu d z iń s k i 2 ,0 0 L e s z c z y ń s k i 1 ,0 0 Z a k ie r s k i 2 ,0 0 C z a jk a 3 ,0 o Ś m ia łe k 6 ,o o K a r s k i 1 ,0 0 M a g ie r 3 ,o ‘J A lb e r s k i 4 ,o 0 M ic h a ło w s k i 1 ,0 0 B a lic k i l,o 0 S tę p ie ń 2 ,0 0 B o g d a ń s k i l,o 0 M u z a le w s k i 2 ,^ o B u r y ła 1 ,5 0 S ta llm a n n 2 ,0 u B a u m 1 ,0 0 H e s b e r 2 ,b o P r u s ie o k i 5 ,0 0 B a u m 1 ,o o P r ie tz l,o o K le m p a n 2 ,o o L a s k o w s k i 1 ,0 3 S z y n k ie w ic z 0 ,5 0 O u s t 2 ,0 o K a s tn e r l,o o K a ll l,o o G e rk e l,o 0 F e ls k i2 ,o o S ta n is z e w s k i l,o o D z ia łd o w s k i 2 ,o o R o n a n o w l,o o N ie z a b i- to w s k i 5 ,0 o W o jd a t 2 ,o o R e ic h 1 ,0 0 W ie c z y ń s k i 0 ,5 o L e w a n d o w s k i 0 ,5 0 S o w iń s k i 0 ,6 3 H a n s e r l,o 0 R o lle r 2 ,o u S p ic a 2 ,0 0 S z ty b u r s k i 1 ,5 0 8 z c * o d r o w s k i 2 ,o 0 M a r tin 2 ,( 0 ś m ig ie ls k i 2 ,0 0 Razem 81,10 zł.
Obszar dworski Sosnówka iG a b e l 1 0 ,o 0 K a rc z e w s k i l,o 0 T o m a s z e w s k i 1 ,0 0 K iliń s k i 1 ,0 0 U r b a n s k i 1 0 0 A r s z y ń s k i 1 ,0 0 P a w la k 1 ,0 0 W ie r z b o w s k i J /.O J a n a s u ,2 0 C e g le c k i l,o o B u k o w s k i 1 ,0 0 W itk ó w k i 1 ,0 0 Razem 80,20 zł. Wójt Kwiatkowski 5,00zł. Razem całe Wójtostwo 106,30 zł.
Wójtostwo Ntelcib.
Obszar dworski Nielnb: M a th e s 2 0 ,O o S c h u k e - H d n ig 5 ,0 0 W iln itz 1 ,0 0 B u c z k o w s k i l,< )0 M a c id ło w s k i l,0 o R a jn o w s k i o ,5 0 Z u c h o w s k i 1 ,0 3 K u lig o w s k i i,0 o B e c h e r 2 ,0 3 K e lm l,o 0 Z a k r z e w s k i M . 1 ,0 0 S z y m a ń s k i 1 /)□ C z y ż e w s k i 1 ,0 0 S ik o rs k i 2 ,0 0 W iś n ie w s k i 1 ,0 0 M a r a s in s k i 1 ,0 0 B a r to s z e w s k i 1 ,0 0 C z a jk o w s k a 0 ,2 0 Z a k r z e w s k i W ł. 1 ,0 0 I w a ń s k i 2 0 0 J a n k o w s k i W Ł l,o 0 S ie m ią tk o w s k i 1 ,0 0 L e w a n d o w s k i P . l,c 0 Ż a b iń s k i 1,< o C h o jn ic k i 2 ,0 o K iih l 4 ,0 0 P e rło w s k a l,o 0 L e w a n d o w s k i J . 2 ,o u L e w a n d o w s k i K . 2 ,u 0 L a n d o w s k i 0 ,? 0 B o c k 2 ,0 0 K o w a ls k i 1 ,0 0 M y s z y ń s k i 0 ,4 0 M a tz 1 ,0 0 S a n k ie w ic z 1 ,0 3 Razem 65,60 zł.
Obszsr dworski Makswałd: C h y la r e c k i M a k s - w a łd 5 ,0 0 K o w a ls k i 0 ,5 0 K o w a ls k i S t. 0 ,5 0 R o g a c k a 0 ,5 0 H a n e tz k i l,c o S k o n ie c z k a o ,5 o P io tro w ic z o ,5 o Ś liw iń s k i l,o o M ic h a e lis l,o o T a d e je w s k i o ,5 o Z ie liń s k i l,o o M a c ie - ła w s k a L e c k . 1 ,o o M a c ie jo w s k a o ,5 o J a n k o w s k i 2 ,o o Razem 15,50 zł. Wójt Kwiatkowski 5,00 Razem całe Wój
tostwo 86,10 zł.
— Publiczne posiedzenie Rady Miejskiej.
W s o b o tę , d n ia 2 9 -te g o lis to p a d a b r. o g o d z . 6 - te j w ie c z o re m o d b y ło s ię w s a li m a g is tr a c k ie j, p u b lic z n e p o s ie d z e n ie R a d y M ie js k ie j, n a k tó r e p r z y b y li z ło n a M a g is tr a tu p p .: D e r ę g o w s k i, M ic h a ło w s k i, B a lc e r s k i i p . b u r m is tr z S c h w a r z . Z R a d y M ie js k ie j s ta w iło s ię 1 9 -tu p p . R a d n y c h .
P r z e w o d n ic z ą c y p . A . M a k o w s k i z a g a jj
