KOD UCZNIA
KONKURS POLONISTYCZNY
DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW
WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO
III ETAP WOJEWÓDZKI 18 STYCZNIA 2016
Ważne informacje:
1. Masz 120 minut na rozwiązanie wszystkich zadań.
2. Pisz długopisem lub piórem, nie używaj korektora. Jeżeli się pomylisz, przekreśl błąd i napisz ponownie.
3. Pisz czytelnie i zamieszczaj odpowiedzi w miejscu na to przeznaczonym. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
Życzymy powodzenia!
Maksymalna liczba punktów 60 100%
Uzyskana liczba punktów %
Podpis osoby sprawdzającej
2 Tekst I
Jan Kochanowski, Do snu
Śnie, który uczysz umierać człowieka I ukazujesz smak przyszłego wieka, Uśpi na chwilę to śmiertelne ciało, A dusza sobie niech pobuja mało!
Chce li, gdzie jasny dzień wychodzi z morza, Chce li, gdzie wieczór gaśnie pozna zorza Albo gdzie śniegi panują i lody,
Albo gdzie wyschły przed gorącem wody.
Wolno jej w niebie gwiazdom się dziwować I spornym biegom z bliska przypatrować, A jako koła w społecznym mijaniu
Czynią dźwięk barzo wdzięczny ku słuchaniu.
Niech się nacieszy nieboga do woli, A ciało, które odpoczynek woli,
Niechaj tym czasem tęsknice nie czuje, A co to nie żyć, w czas się przypatruje.
J. Kochanowski, Do snu, [w:] tegoż, Dzieła polskie, Warszawa 1953.
Zadanie 1. (0-1)
Oceń poprawność poniższych stwierdzeń.
1. Powyższy utwór należy do liryki bezpośredniej. T N 2. Jest to utwór o budowie stychicznej. T N 3. W wierszu występuje parzysty układ rymów. T N Zadanie 2. (0-1)
Napisz, do jakiego gatunku należy powyższy utwór. Uzasadnij odpowiedź, odwołując się do swojej wiedzy o literaturze.
………
………
………
……….
Zadanie 3. (0-3)
Odwołując się do całości wiersza i do swojej wiedzy, wyjaśnij, jakie elementy renesansowego widzenia świata i człowieka przedstawiają poniższe cytaty.
a) Uśpi na chwilę to śmiertelne ciało, / A dusza sobie niech pobuja mało!
………
b) A jako koła w społecznym mijaniu / Czynią dźwięk barzo wdzięczny ku słuchaniu.
………
c) A ciało, (…) co to nie żyć, w czas się przypatruje.
………
3 Tekst II
William Shakespeare, Sen nocy letniej, akt IV, scena I (fragment) PODSZEWKA
(…) Rany boskie, wszyscy się wynieśli i zostawili mnie śpiącego! Przedziwne miałem przywidzenie. Śniło mi się coś, ale co się śniło, tego ludzki pomyślunek nie wypowie.
Musiałby człowiek być zupełnym osłem, żeby próbować ten sen wytłumaczyć. Zdawało mi się, że jestem – nie, nie ma siły, człowiek tego nie da rady powiedzieć. Zdawało mi się, że jestem – i zdawało mi się, że mam – nie, wszyscy by mnie mieli za pajaca, gdybym chciał powiedzieć, co mi się zdawało, że mam. Ludzkie oko nie słyszało, ludzkie ucho nie widziało, ludzka ręka nie da rady wziąć na ząb, język nie wymyśli, serce nie wykrztusi takiego snu jak mój! Namówię Kloca, żeby napisał o tym śnie pieśń dziadowską. Będzie to się nazywało
„Sen Podszewki”, bo materia snu stale będzie czymś podszyta, z czego głębia taka, że dna w ogóle nie będzie; i zaśpiewam ją przed Księciem na sam koniec sztuki, ten co przychodzi na końcu. Albo bynajmniej ewentualnie, żeby dodać jak najwięcej wdzięku, zaśpiewam ją w scenie pośmiertnej.
W. Shakespeare, Sen nocy letniej, tłum. S. Barańczak, Poznań 1992.
Zadanie 4. (0-2)
Co przydarzyło się Podszewce zanim się obudził? Wykorzystując znajomość całego dramatu, sporządź plan wydarzeń składający się z 4-5 punktów.
………
………
………
………
………..
Zadanie 5. (0-3)
Odwołując się do przytoczonego fragmentu, wskaż trzy sposoby, które wykorzystano, by osiągnąć efekt komiczny. Uzupełnij tabelę.
Sposób Cytat z tekstu
4 Zadanie 6. (0-6)
Przeczytaj przytoczony poniżej fragment wypowiedzi tłumacza komedii, Stanisława Barańczaka.
Zaproponowane przeze mnie nowe wersje [nazwisk] próbują dokonać ulepszeń w kilku dziedzinach naraz. Moją ambicją było wymyślenie dla szekspirowskich rzemieślników nazwisk, które byłyby zarazem:
1) semantycznie wierne sensom – głównym i pobocznym – dającym się odczytać w nazwiskach znaczących Szekspira;
2) brzmiące prawdopodobnie jako nazwiska polskie;
3) plebejskie;
4) operatywne z punktu widzenia wymowy, fleksji i składni;
5) oparte na wyrazistej konstrukcji fonetyczno-słowotwórczej, która dzięki swoim zmysłowym jakościom […] mogłaby służyć jako dodatkowa charakterystyka bohaterów;
i wreszcie, co pewnie najważniejsze:
6) zabawne;
S. Barańczak, Nota tłumacza, [w:]
W. Shakespeare, Sen nocy letniej. Kupiec wenecki, Poznań 1992.
a) Wyjaśnij znaczenie użytych w nim wyrazów:
semantycznie – ……….
plebejskie – ………..
b) Oceń, czy nazwisko Podszewka spełnia wymienione przez tłumacza założenia, odwołując się do co najmniej 4 cech wymienionych w tekście.
………...………
………
………
………
………
……….…
………
………..
5 Zadanie 7. (0-2)
Odwołując się do znajomości całości komedii Shakespeare’a, połącz wymienionych w dwóch kolumnach bohaterów w cztery pary i wyjaśnij, jakie relacje ich łączą. Każde imię może być wykorzystane więcej niż raz.
1. Oberon 2. Tezeusz 3. Egeusz 4. Demetriusz
A. Hermia B. Helena C. Hipolita D. Tytania
1. ………
2. ……….
3. ………..
4. ………
Tekst II
Juliusz Słowacki, Balladyna, akt II, (fragment) BALLADYNA
Wbiega na scenę opętana
Wiatr goni za mną i o siostrę pyta, Krzyczę: „Zabita — zabita — zabita!”
Drzewa wołają: „Gdzie jest siostra twoja?”…
Chciałam krew obmyć… z błękitnego zdroja Patrzała twarz jej blada i milcząca…
O… gdzie ja przyszła?… to wierzba płacząca…
Ta sama… gdzie ja… — Siostra moja!… żywa!…
GOPLANA Siostro…
BALLADYNA
Okropnym wołasz mię imieniem!
Trup… trup… trup na mnie białą dłonią kiwa…
Wszystkie mi włosy przesiękły sumnieniem I ciągną nazad, wstając z głowy. — Ale Nogi przykute…
GOPLANA
Czy ci smutne żale
Nie mówią, siostro, żeś ty źle zrobiła?
I gdyby siostra twoja żyła?…
6 BALLADYNA
Żyła?
GOPLANA
Mogłażbyś ty ją zabić po raz drugi?
BALLADYNA szukając koło siebie Zgubiłam mój nóż.
GOPLANA
Ach nie dosyć długi Nóż twój był, siostro…
BALLADYNA To nie moja wina.
GOPLANA
Siostro! lecz jeśli przebaczy Alina?…
Jeśli zapomni… i powie: „Siostrzyczko, Miałam sen taki — do chaty wieczorem… Sen Nim wyszłaś w ciemne osiny ze świeczką, Przyjechał rycerz; rycerz był upiorem, Upiór dwie siostry pokochał szalenie I obie wysłał na maliny; …śniłam, Że gdyśmy zaszły w głuche lasu cienie, Siostra mnie nożem… Wtem się obudziłam…
Chodźmy do wróżki, niech sen wytłumaczy”…
BALLADYNA zamyślona
To sen… ach, prawda… i mnie się wydaje, Że to sen, siostro…
GOPLANA
Ten sen nic nie znaczy…
BALLADYNA To sen…
GOPLANA
I tylko matka nas połaje,
Żeśmy się długo zabawiły w borze.
GOPLANA A rycerz…
GOPLANA
Zniknął… to sen…
BALLADYNA Być nie może…
Co? ha okropnie, rycerz jak sen zniknął?
7 GOPLANA
Ale ja żyję…
BALLADYNA Bogdajbyś umarła!
To sen… to sen — ha?… rozum już przywyknął Do twojej śmierci. Skoro bym otarła
Krew z mojej ręki… byłabym szczęśliwa.
GOPLANA odkrywa twarz
Bądź nią, szatanie! twa siostra nieżywa.
BALLADYNA
O wielki Boże! a ty co za widmo?…
GOPLANA
Bańka z kryształu, którą wichry wydmą Z błękitu fali… i barwami kwiatu Malują zorze. — Ale bądź spokojną, Ja nie wyjawię tajemnicy światu, Zostawię ciebie przeznaczeniem spójną Z ręką rycerza i ze zbrodni ręką;
A ręka zbrodni dalej zaprowadzi.
Usychaj wiecznie tajemnicy męką.
Każda malina może ciebie zdradzi, Ta wierzba ciebie widziała,
Korą wyśpiewa…
Lękaj się drzewa!
Lękaj się kwiatu!
Każda lilija albo róża biała I na ślubie, i po ślubie Będzie plamami szkarłatu
Na wszystkich liściach czerwona.
Idź… weź ten dzbanek… ja ciebie nie zgubię.
Ale natura zbrodnią pogwałcona Mścić się będzie — idź do chaty.
Balladyna bierze z rąk Goplany dzbanek Aliny i odchodzi milcząca.
Juliusz Słowacki, Balladyna, [w:] tegoż, Dramaty, Warszawa 1976.
Zadanie 8. (0-1)
Napisz, jakiego wyboru dokonuje Balladyna, mówiąc o siostrze Bogdajbyś umarła.
………
8 Zadanie 9. (0-2)
a) Wybierz właściwe uzupełnienia zdania spośród A-B oraz 1-3.
W powyższej scenie
A. Balladyna
B. Goplana reprezentuje
1. mądrość natury.
2. sprawiedliwość natury.
3. pamiętliwość natury.
b) Zacytuj fragment tekstu potwierdzający wybrane uzupełnienia.
………
………
Zadanie 10. (0-1)
Uzupełnij zdanie, wybierając odpowiedź spośród A-D.
Fragmenct A ręka zbrodni dalej zaprowadzi w stosunku do całości utworu pełni funkcję A. antycypacji.
B. retardacji.
C. antytezy.
D. rekonstrukcji.
Zadanie 11. (0-4)
Napisz, w jakiej funkcji składniowej występuje rzeczownik sen w podanych zdaniach i określ jego formę fleksyjną.
Zdanie funkcja składniowa forma fleksyjna 1. Ten sen nic nie znaczy (…).
2. Miałam sen taki (…).
Zadanie 12. (0-1)
Uzupełnij zdanie poprawną formą rzeczownika sen.
Balladyna dała się ponieść kuszącemu ………. o wielkiej miłości.
9 Zadanie 13. (0-1)
Wyjaśnij funkcje występujących w dramatach Shakespeare’a i Słowackiego wątków autotematycznych.
autotematyzm «czynienie rozważań o sztuce pisarskiej lub powstającego właśnie dzieła tematem utworu».
Słownik języka polskiego PWN, Warszawa 2007.
………
………
………
………
……….
Tekst IV
Franz Kafka, Przemiana
Zadanie 14 (0-2)
Obejrzyj ilustrację do pierwszego wydania opowiadania Franza Kafki (1916).
Odwołując się do treści utworu, napisz, kogo Twoim zdaniem przedstawia rysunek i uzasadnij swoją interpretację.
………
………
………
………
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Metamorphosis#/media/File:Metamorphosis.jpg
10
………
………...
Tekst V
Duża ryba, reż. Tim Burton Zadanie 15 (0-2)
Wyjaśnij, jak rozumiesz słowa głównego bohatera filmu dotyczące jego ojca.
Wykorzystaj interpretację ostatniej sceny filmu.
Człowiek opowiada swoje historie tyle razy, że on sam staje się tymi historiami. One żyją po nim. I tym sposobem staje się nieśmiertelny.
………
………
………
………
………
Tekst VI
Salvador Dali, Sen.
Zadanie 16. (0-2)
Odwołując się do przedstawionego obrazu wyjaśnij, na czym polega surrealizm w malarstwie. Odnieś się do trzech elementów obrazu.
………
………
………
………
http://www.salvador-dali.com.pl/SalvadorDali19351940/salvadordal
isen.html
11 Tekst VII
Robert Louis Stevenson, Doktor Jekyll i pan Hyde (fragment)
Kamerdyner zamachnął się potężnie. Cios wstrząsnął starą budowlą, obite czerwonym filcem drzwi podskoczyły na ryglu i zawiasach. W gabinecie rozbrzmiał zwierzęcy wrzask śmiertelnej trwogi. Siekiera wznosiła się i opadała cztery razy. Deski trzeszczały, futryna dygotała w murze. Ale drzewo było twarde, a okucia wybornej roboty, toteż dopiero za piątym ciosem zamek puścił i porąbane drzwi padły na dywan w gabinecie.
Robert Louis Stevenson, Doktor Jekyll i pan Hyde, tłum. T. J. Dehnel, Sosnowiec 2006.
Zadanie 17. (0-6)
Wyobraź sobie, że wraz z panem Uttersonem wszedłeś do pokoju doktora Jekylla.
Sporządź opis tego pomieszczenia, odwołując się do treści opowiadania.
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
12 Zadanie 18. (0-20)
We śnie człowiek znajduje się we własnym oceanie (J.K. Rowling). Czy zgadzasz się z tą myślą? Odpowiedz w formie rozprawki, odwołując się do jednego tekstu literackiego, jednego dzieła malarskiego i jednego filmu wymienionych w programie merytorycznym konkursu.
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
13
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
14
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
15
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
16
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
17
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
18
